Prawa i obowiązki pracownika

Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Art. 2 KP Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudnia ona pracowników. Art. 3 KP

Obowiązki pracownika sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz wykonywanie poleceń przełożonych przestrzeganie regulaminu, przepisów oraz zasad BHP dbanie o dobro zakładu pracy nieprowadzenie konkurencji wobec pracodawcy

Sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz wykonywanie poleceń przełożonych Sumienne wykonywanie pracy polega na dołożeniu wszelkich starań, aby zgodnie z posiadanymi przez pracownika umiejętnościami i możliwościami, wykonywana praca dawała jak najlepsze wyniki. Staranne wykonywanie pracy oznacza dokładne jej wykonywanie we właściwym terminie i zgodnie z wymaganiami technicznymi, produkcyjnymi oraz metodami i sposobami wynikającymi z istoty pracy. Podporządkowanie się poleceniom przełożonych polega na tym, że pracownik na skutek polecenia wydanego przez przełożonego zobowiązany jest do określonego postępowania. Treść tego polecenia winna dotyczyć głównie sposobu świadczenia pracy oraz miejsca i czasu, w którym praca ma być wykonana. Jednakże pracownik może odmówić wykonania polecenia w sytuacji, gdy wykracza ono poza zakres obowiązków pracownika wynikający z umowy lub gdy jest sprzeczne z przepisami prawa.

Dbałość o dobro zakładu pracy Zakazanie pracownikowi działalności, która mogłaby narazić pracodawcę na jakąkolwiek szkodę. Nakaz działań korzystnych dla interesu firmy, stosownie do jej potrzeb i możliwości pracownika. W wąskim zakresie dbanie o dobro zakładu pracy jest rozumiane jako jeden z aspektów starannego i sumiennego wypełniania obowiązków służbowych.

Ze względu na przepisy BHP pracownik jest zobowiązany w szczególności: znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy, stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich, niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników o grożącym im niebezpieczeństwie, współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Prawa pracownika Pracownik ma: prawo do urlopu, prawo do terminowego wynagrodzenia, prawo do równouprawnienia, prawo do tworzenia organizacji, prawo do świadczeń socjalnych.

Prawo do urlopu Celem urlopu wypoczynkowego jest zapewnienie pracownikowi odpoczynku fizycznego i psychicznego pozwalającego na regenerację sił. Urlop wypoczynkowy to świadczenie coroczne, nieprzerwane i płatne. Coroczne - pracownikowi przysługuje urlop w każdym kolejnym roku kalendarzowym zatrudnienia. Nieprzerwane - długość urlopu nie może być krótsza niż 14 dni. Płatne - za okres urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie jak w czasie pracy. Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi obecnie: minimum 20 dni, gdy staż pracy pracownika wynosi mniej niż 10 lat, minimum 26 dni, gdy staż pracy pracownika wynosi ponad 10 lat.

Prawo do terminowego wynagrodzenia Pracodawca ma obowiązek wypłacania wynagrodzenia pracownikowi w określonym terminie. Wynagrodzenie pracodawca powinien wypłacać co najmniej raz w miesiącu. Wynagrodzenie musi zostać pracownikowi wypłacone nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego, po miesiącu w którym pracownik zyskał prawo do wynagrodzenia. W przypadku, kiedy dzień wypłaty wynagrodzenia przypada na dzień wolny od pracy, wynagrodzenie należy wypłacić przed tym dniem.

Prawo do równouprawnienia Wszyscy powinni mieć równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń niezależnie od: płci, wieku, niepełnosprawności, religii, narodowości, przekonań politycznych, przynależności związkowej, pochodzenia etnicznego, wyznania, orientacji seksualnej, zatrudnienia na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienia w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin.

Prawo do tworzenia organizacji Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów, mają prawo tworzyć organizacje i przystępować do tych organizacji. W myśl tej zasady pracownicy, bez jakiegokolwiek rozróżnienia, mają prawo, bez uzyskania uprzedniego zezwolenia, tworzyć organizacje według swego uznania, jak też przystępować do tych organizacji, z jednym zastrzeżeniem - stosowania się do ich statutów.

Prawo do świadczeń socjalnych ZFŚS Środki z ZFŚS mogą być przeznaczone na takie cele, jak: dofinansowanie różnych form aktywnego spędzania wolnego czasu,  dopłata pracodawcy do wypoczynku krajowego i zagranicznego, zwrotna i bezzwrotna pożyczka mieszkaniowa, zapomogi otrzymywane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby (pracownika lub członka jego najbliższej rodziny) lub śmierci.