Andrzej Borowiec, Urząd Morski w Szczecinie Dostępność portów Szczecin, Świnoujście i Police – dlaczego pogłębiamy tor? Andrzej Borowiec, Urząd Morski w Szczecinie

Dlaczego chcemy pogłębić tor. 1 Dlaczego chcemy pogłębić tor? 1.techniczna konieczność podjęcia działań Tor wodny Świnoujście – Szczecin został zaprojektowany na głębokość 5,7 m i taką głębokość miał wybudowany w 1880 r. Kanał Piastowski. W kolejnych latach tor stopniowo pogłębiano do dzisiejszej głębokości 10,5 m, co spowodowało rozregulowanie reżimu przepływów i postępujące awarie budowli hydrotechnicznych – umocnień brzegowych i zwężek regulacyjnych. Brak środków na kompleksowe remonty powodował, że stan techniczny kanałów Piastowskiego i Mielińskiego był w roku 1990 przedawaryjny. W zimie 1990 – 1991 doszło na Kanale Piastowskim do poważnej katastrofy budowlanej – zawalił się, wskutek podpłukania wywołanego nadmiernym przepływem, jedne z falochronów I Bramy Torowej. Kanały wymagały natychmiastowej modernizacji. Do tego celu wykorzystano pożyczkę zaoferowaną Polsce w roku 1997 przez Bank Światowy – umożliwiło to rozpoczęcie prac remontowych.

Początek działań W roku 1999 na zlecenie Urzędu Morskiego w Szczecinie Instytut Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk przeprowadził matematyczne i fizyczne badania modelowe, mające określić maksymalne parametry toru wodnego Świnoujście – Szczecin, możliwe do osiągnięcia bez rozregulowania układu hydraulicznego ujścia Odry. W dniu 28 października 1999 r. w Urzędzie Morskim odbyła się konferencja prezentująca wyniki badań i poddająca je pod dyskusję szczecińskiego środowiska morskiego. W oparciu o rekomendację Polskiej Akademii Nauk ustalono, że elementem decydującym o funkcjonowaniu całego toru wodnego (przy uwzględnieniu prognozy zmian warunków hydraulicznych ujścia Świny oraz Zalewu Szczecińskiego) jest przejście toru przez wyspy Uznam i Wolin, a w szczególności przez kanały Mieliński i Piastowski w Świnoujściu. Ustalono, że realne są dwie koncepcje modernizacji toru: - modernizacja do głębokości 12,5 bez regulacji przepływów, - modernizacja do głębokości 14,5 m z regulacją przepływów - z zastosowaniem wrót sztormowych pojedynczych lub podwójnych - opcjonalnie, w kolejnej fazie przebudowy.

Pierwsze ustalenia W oparciu o wyniki badań i ustalenia konferencji, a także biorąc pod uwagę realne możliwości budżetowe, zadecydowano, że: Do chwili pojawienia się realnej ekonomicznej potrzeby pogłębienia toru, na torze wodnym Świnoujście – Szczecin utrzymywana będzie głębokość 10,5 m. Umocnienia brzegowe Kanałów Piastowskiego i Mielińskiego zostaną zmodernizowane tak, że w przyszłości będzie możliwe pogłębienie toru do głębokości 12,5 m. Nowe projektowane falochrony I Bramy Torowej uzyskają taką geometrię, aby w przyszłości – po wybudowaniu wrót sztormowych - możliwe było pogłębienie toru do głębokości 14,5 m. Takie rozwiązanie otwiera drogę do pogłębiania toru do głębokości najpierw 12,5 m i docelowo do 14,5 m w przyszłości, bez generowania nadmiernych kosztów i bez konieczności rozbiórek wielkich budowli, jakimi są falochrony.

Dlaczego chcemy pogłębić tor? 2. niedoładowane statki Analizy Urzędu Morskiego w Szczecinie, oparte na zweryfikowanych przez UMS danych pochodzących z ZMPSiŚ oraz spółek eksploatacyjnych wskazują, że obecnie znaczna liczba dużych statków zawijających do Szczecina i Polic jest niedoładowana z uwagi na niedostateczne warunki nawigacyjne panujące na torze wodnym. W roku 2011 do nabrzeży obsługujących elewator EWA w Szczecinie cumowało 11 niedoładowanych statków o nośnościach od 22.300 t do 54.339 t. Spółka Bulk Cargo obsłużyła w 2011 r. 35 takich statków o nośności od 9.202 t do 22.212 t, a port w Policach – 24 statki o nośności od 15.482 t do 25.624 t. Niedoładowany statek „Alfa Mare” o nośności 29.155 t w porcie Szczecin (fot. Balt Cargo s.j., Szczecin)

Dlaczego chcemy pogłębić tor? 3. brak terenów pod rozwój portu w Świnoujściu Źródło: Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście Źródło: Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście

Dlaczego chcemy pogłębić tor? 4. dostępność terenów inwestycyjnych w Szczecinie Źródło: Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście

Dopuszczalne zanurzenia statków w portach konkurencyjnych Dlaczego chcemy pogłębić tor? 5. parametry portów konkurencyjnych są lepsze Dopuszczalne zanurzenia statków w portach konkurencyjnych Gdańsk: 15,0 m Gdynia: 13,0 m Rostock: 13,0 m Hamburg: 14,4 m Szczecin: 9,15 m

Dlaczego chcemy pogłębić tor? 6. statki rosną Światowa flota masowców wg wielkości w latach 1985 – 2005 Źródło: Jarosław Siergiej, „Modernizacja toru wodnego warunkiem rozwoju portu w Szczecinie”, za Shipping Review & Outlook, Clarkson Średnie wielkości statków (w tys. ton netto) w portach polskich w latach 2000 – 2009 Źródło: GUS (za Akademią Morską w Szczecinie)

Dlaczego chcemy pogłębić tor? 7. korzyści społeczne i ekonomiczne Źródło: „Efektywność inwestycji i efekty społeczno – ekonomiczne pogłębienia toru wodnego Szczecin – Świnoujście do 12,5 m” Instytut Analiz, Diagnoz i Prognoz Gospodarczych, Szczecin 2010 – 2011 r.