Judaizm

Wyjaśnienie Religia monoteistyczna, której podstawą jest wiara w jednego Boga, który jest nie tylko Stwórcą świata, ale także jego ,,nadzorcą’’ i ,,opiekunem’’. Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze w zamian za podporządkowanie się Jego nakazom. Z Judaizmu wywodzi się chrześcijaństwo.

Geneza Judaizmu Judaizm wywodzi się z wierzeń Hebrajczyków, którzy najprawdopodobniej wchodzili w skład koczowniczych plemion Habiru przybyłych do Syropalestyny zza Eufratu. Przechowywali oni tradycję o wędrówce Abrahama, którego uznają za swojego przodka i o przymierzu zawartym przez niego z Bogiem, który obiecał Abrahamowi liczne potomstwo i władanie krajem Kanaan. Znakiem tego przymierza stało się obrzezanie. Przekazywane tradycje dotyczyły także potomków Abrahama: syna Izaaka, wnuka Jakuba oraz prawnuków, od których miało pochodzić 12 plemion izraelskich. Tradycja mówiła również o niewoli potomków Izraela w Egipcie,  o nowym przymierzu, jakie zawarł Bóg Jahwe z Mojżeszem,  o plagach, które Bóg zesłał na Egipcjan i o pomyślnej ucieczce z Egiptu dzięki licznym cudom i opiece Boga. Zachowano też przekaz o wędrówce przez pustynię, ustanowieniu kapłaństwa, oraz o zdobywaniu Ziemi Obiecanej pod wodzą Jozuego w walkach z zamieszkującymi je ludami. Ciągłe zagrożenie z ich strony spowodowało tendencje centralistyczne i w końcu utworzenie zjednoczonej monarchii izraelskiej.

Miejsca zamieszkiwań Judaizm ukształtował się w II tyś. p.n.e. Stanowi religię narodową Żydów. Jest też pierwszą religią Abrahamową. Jej wyznawcy są rozmieszczeni na całym świecie. Obecnie jest ich najwięcej w USA – 5,6 mln i Izraelu – 4,7 mln.

Księga Judaizmu Tanach – akronim określający Biblię hebrajską, utworzony od początkowych liter trzech części Pisma: Tora (Prawo), Newiim (Prorocy), Ketuwim (Pisma). Tanach jest świętą księgą Judaizmu, która powstała z tekstów hebrajskich oraz aramejskich, pochodzących z okresu od 1400 do 400 r. p.n.e.

Tora Pisana ręcznie na białym zwoju z jagnięcej skóry pergaminu, zwiniętym na dwóch wałkach. Jest to pięć pierwszych ksiąg Tanachu. Głównym tematem tej księgi jest przymierze zawarte podczas ucieczki z niewoli egipskiej, pomiędzy Bogiem, a ludem Izraela za pośrednictwem Mojżesza. W skład Tory wchodzą: Bereszit - Księga Rodzaju Szemot - Księga Wyjścia Wajikra - Księga Kapłańska Bemidbar - Księga Liczb Dwarim - Księga Powtórzonego Prawa

Nebiim Druga część Tanachu podzielona jest na dwie grupy. Pierwsza to księga, w której występują prorocy, a druga to pisma, które miały być napisane przez samych proroków. W pierwszej grupie znajdują się : Księga Jozuego, Księga Sędziów, Księgi Samuela oraz Księga historii Królów. W księdze drugiej znajdują się dzieła trzech wielkich i dwunastu mniejszych proroków: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela, Ozeasza, Joela, Amosa, Abdiasza, Jonasza, Micheasza, Nahuma, Habukuka, Sofiniasza, Aggeusza, Zachariasza i Malachiasza.

Ketubim Trzecia część Tanachu. W jej skład wchodzą księgi: Psalmów, Pieśni nad pieśniami, Estery, Hioba, Przysłów, Rut, Lamentacji, Koheleta, Daniela, Ezdrasza i Nechemiasza oraz Pierwsza i Druga Księga Kronik. Dzielą się na następujące grupy: Księgi Poetyckie, „Pięć Zwojów” oraz Księgi Daniela, Ezdrasza i Nehemiasza oraz Księga Kronik.

Prawo religijne Prawo żydowskie reguluje życie wyznawcy judaizmu tak szczegółowo, że trudno oddzielić wyznawanie religii od zajęć doczesnych. Jego podstawą jest Pięcioksiąg mojżeszowy, zinterpretowany w części halachicznej Talmudu. Talmud dzieli halachę na 613 przykazań: 248 nakazów i 365 zakazów.  Halacha była wykładana w literaturze kazuistycznej, w której do komentarzy dodawano następne komentarze. Za najpełniejszą powszechnie uznawaną kodyfikację uważa się Szulchan Aruch sefardyjskiego rabina Józefa Karo z XVI wieku. Niższego rzędu wskazówkami są responsy cieszących się autorytetem rabinów, którzy jednak często wydając odmienne orzeczenia powodowali zajadłe spory.

Bar i bat micwa Dziewczynkę od 12 roku życia, a chłopca od 13 uważa się za dorosłych, tzn. nałożony jest na nich obowiązek przestrzegania halachy. W odniesieniu do chłopców zewnętrznym wyrazem tego faktu jest uroczystość zwana bar micwą, w czasie której młody żyd ma obowiązek wyrecytować w synagodze przypadający na dany tydzień fragment Tory, a często też wygłasza przygotowany uprzednio drasz (komentarz); środowiska związane z postępowymi nurtami judaizmu obchodzą także żeński odpowiednik bar micwy – bat micwę – analogiczny obrzęd, związany z wejściem dziewczynki w okres dorosłości.

Modlitwy żydowskie W ciągu dnia Żyd powinien odmówić modlitwy: szachrit rano, minchę po południu i maariw wieczorem. Głównym składnikiem modłów są błogosławieństwa Szemone Esre, które należy odmawiać stojąc twarzą zwróconą w stronę Jerozolimy oraz Szema Jisrael („Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Panem jedynym”). W skład modłów wchodzą także fragmenty biblijne.

Kontakty między płciami Halacha ogranicza kontakty między osobami różnej płci: zakazuje mężczyznom zwracać uwagę na urodę kobiet, wąchać ich perfumy, słuchać ich śpiewu. Zakazane jest przebywanie dwóch osób różnej płci w zamkniętym pokoju, z wyjątkiem męża z żoną, rodzica z własnym dzieckiem, osoby dorosłej z dziewczynką do 3 roku życia lub chłopcem do 9 roku życia. Zakazana jest także masturbacja  i stosunki homoseksualne.

Szacunek wobec starszych Halacha nakazuje oddawanie czci osobom, które ukończyły 70 lat, a także swoim rodzicom. Nie wolno sprzeciwiać się im, zwracać po imieniu, zawstydzać ich i tracić panowanie nad sobą w ich obecności. Dzieci mają obowiązek karmić i ubierać swoich rodziców, wstawać z miejsca, gdy wchodzą i wyrażać się o nich z szacunkiem.

Szabat Obowiązek święcenia soboty wynika z Dziesięciu Przykazań. Judaizm uważa go za specjalny dar Boga dla narodu żydowskiego. Szabat rozpoczyna się w piątek wieczorem zapaleniem dwóch świec przez kobietę i odmówieniem przez mężczyznę błogosławieństwa nad czarą wina. W trakcie szabatu żydowska rodzina spożywa dwa posiłki świąteczne - w wieczór piątkowy oraz w sobotnie południe, w trakcie których śpiewa się hymny szabatowe. Kiedy szabat mija, po nabożeństwie wieczornym obchodzi się ceremonię „rozdzielenia”. W trakcie szabatu nie wolno wykonywać codziennych prac, a spis zajęć zabronionych jest bardzo obszerny. Między innymi zabrania się używania urządzeń elektrycznych. Obecnie w Izraelu w budynkach użyteczności publicznej znajdują się windy, które w okresie szabatu automatycznie zatrzymują się na każdym piętrze – dzięki temu nie trzeba naciskać przycisków – czyli powodować swoim działaniem włączenia windy.

Święta żydowskie Najważniejszymi świętami dla żydów w ciągu roku są: - Nowy rok – Rosz Ha-Szana - Dzień pojednania – Jom Kippur - Święto namiotów – Sukkot, Chanuka, Purim, Pascha - Zielone świątki - Szawuot

Synagoga Jest centrum życia tej wspólnoty. W synagodze panuje zasada segregacji płci. W praktyce oznacza to, że parter zarezerwowany jest dla mężczyzn, a galeria na piętrze dla kobiet. W centrum znajduje się podium – bima, a na ścianie zorientowanej w kierunku Jerozolimy – arka ze zwojami Tory.

Dziękujemy za uwagę Prezentację przygotowali Źródła: uczniowie kl. IIB Wikipedia Portal wiedzy Onet schorr.edu