Niepubliczna placówka doskonalenia nauczycieli „prototo” we wrocławiu KURS PEDAGOGICZNY DLA WYKŁADOWCÓW POZASZKOLNYCH FORM KSZTAŁCENIA www.prototo.pl

ŚRODKI DYDAKTYCZNE W NAUCZANIU METODYKA NAUCZANIA

Proces nauczania wymaga przygotowania różnych środków wspierających czynności nauczyciela, a uczniowi ułatwiających uczenie się.

W literaturze dydaktycznej spotykamy się z następującymi określeniami środków dydaktycznych: pomoce szkolne, pomoce naukowe, pomoce dydaktyczne, pomoce audiowizualne, środki komunikacji, środki przekazu wiadomości, środki poglądowe, środki audiowizualne, techniczne środki dydaktyczne.

Środki dydaktyczne wzbogacają stosowane metody nauczania i przyczyniają się do wzrostu ich efektywności. Właściwie dobrane i umiejętnie wkomponowane w repertuar wykorzystywanych przez nauczyciela metod i form organizacyjnych nauczania, ułatwiają prawidłową realizację zasady poglądowości. Usprawniają bezpośrednie poznawanie rzeczywistości przez uczniów, dostarczają tworzywa w postaci wrażeń i spostrzeżeń, na których opiera się poznanie pośrednie, także ludzkie czynności umysłowe i różnego rodzaju czynności praktyczne.

FUNKCJE ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH zapoznawanie uczniów z nowym materiałem utrwalaniu materiału oraz kontrola o ocenie stopnia opanowania stosowanie zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce rozwijanie zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci i młodzieży pobudzenie strefy emocjonalnej, wywołanie przeżyć i kształtowanie postaw uczniów budzenie zaciekawienia i zainteresowania dla przedmiotu poznania FUNKCJE ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH

Nasycenie procesu dydaktycznego środkami dydaktycznymi nie gwarantuje jeszcze wzrostu efektywności pracy szkoły, gdyż nie zawsze środek jest lepszy od żywego nauczania. O wynikach nie decyduje środek, lecz proces dydaktyczny obejmujący działalność nauczyciela i uczniów, ukierunkowany na doskonalenie określonych zmian w ich osobowości. Często środek dydaktyczny ma przede wszystkim wartość motywacyjną. Kolor, wygląd powoduje, że dziecko chętnie sięga po niego, bawi się nim i niejako przy okazji uczy. UWAGA!

PODZIAŁ ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH

Biorąc pod uwagę kryterium aktywizowanego przez nie narządu: Środki wzrokowe obejmujące naturalne przedmioty, maszyny, narzędzia, preparaty oraz modele, obrazy, wykresy, mapy, diagramy, podręczniki i teksty przedmiotowo- metodyczne Środki słuchowe pozwalające przekazywać dźwięk: magnetofon, gramofon, radio, instrumenty muzyczne i nagrania telewizyjne. Środki wzrokowo- słuchowe (audiowizualne) łączące obraz z dźwiękiem: film dźwiękowy i nagrania telewizyjne wraz z projektorami i aparatami do odtwarzania filmów i nagrań telewizyjnych. Środki częściowo automatyzujące proces nauczania i uczenia się: maszyny dydaktyczne, laboratoria językowe, dydaktyczne układy sygnalizacyjne, urządzenia interkomunikacyjne oraz komputery. Biorąc pod uwagę kryterium aktywizowanego przez nie narządu:

Ze względu na adresata: środki stanowiące wyposażenie uczącego się środki stanowiące wyposażenie nauczyciela środki stanowiące wyposażenie środowiska dydaktycznego ( boisko, pracownia, ogródek, laboratorium językowe itp.) środki stanowiące wyposażenie środowiska technicznego (foliogramy, przeźrocza, audycje radiowe, telewizyjne, nagrane taśmy magnetofonowe i magnetowidowe itp.) Ze względu na adresata:

Podział ze względu na kryterium chronologiczne - środki proste- tablica, kreda, książki itp. - techniczne środki audiowizualne- diaskopy, grafoskopy, magnetofony, projektory filmowe, telewizja, magnetowidy itp. maszyny dydaktyczne- instruktory, trenery, repetytory, egzaminatory (powiązane z nauczaniem programowym) komputery- adaptacyjne dydaktyczne maszyny matematyczne, służące do komputeryzacji nauczania Podział ze względu na kryterium chronologiczne

Środki naturalne takie jak okazy z otoczenia przyrodniczego, kulturowego, społecznego, które bezpośrednio przedstawiają rzeczywistość Środki techniczne, które pokazują rzeczywistość w sposób pośredni: wzrokowe: przeźrocza; film; rysunki; fotografie; ilustracje z czasopism, folderów itp.; słuchowe: nagrania magnetofonowe, płytowe; audycje radiowe; wzrokowo - słuchowe: programy telewizyjne; multimedialne programy komputerowe; automatyzujące: maszyny dydaktyczne; komputery. Środki symboliczne, przedstawiające rzeczywistość za pomocą słowa żywego i drukowanego (w tym podręcznik szkolny), znaków, rysunków technicznych, grafów, map.