JĘZYK CIAŁA „Język ludzkiego ciała to najstarszy, najbardziej wiarygodny i uniwersalny język na świecie”

Zarys problemu Często, mówiąc o komunikacji, skupiamy się jedynie na jej werbalnej stronie, zapominamy natomiast o innych sygnałach, jakich ludzie używają podczas wymiany swoich poglądów. Tymczasem, niniejsza praca zostanie poświęcona zaledwie jednemu podpunktowi zawierającego się w modelu komunikacji- sygnałom niewerbalnym i językowi ciała. Praca zostanie podzielona na kilka części. W kolejnych etapach będziemy przybliżać znaczenie poszczególnych gestów wykonywanych, najczęściej nieświadomie, przez poszczególne partie ciała ich nadawcy.

KOMUNIKACJA werbalna NIEWERBALNA pismo inna (mowa) (gesty, mimika, ruch) (symbole graficzne i dźwiękowe)

Historia badań nad komunikacją niewerbalną. Komunikowanie się poprzez mowę ciała jest dużo starsze od powstania samego języka i posługiwania się nim. Zanim człowiek zaczął używać słów do wyrażania swoich uczuć oraz myśli najpierw porozumiewał się za pomocą gestów czy pojedynczych dźwięków. Komunikacja pozajęzykowa stanowiła więc formę pierwotną porozumiewania się ludzi. Zbiór porównań Georga Busha oraz szympansa.

Historia badań nad komunikacją niewerbalną. Zainteresowanie mową ciała człowieka sięga już starożytności. Na użytek kwitnącej wtedy sztuki retoryki obserwowano postawę ciała oraz gesty mówców podczas ich publicznego przemawiania. Istotne znaczenie miały również teatry, grecki i rzymski, gdzie szczególną rolę podczas odgrywanych dramatów i komedii spełniały maski określające bohatera odpowiednią mimiką.

Wpływ kanałów komunikacyjnych na odbiór przekazu: Ogólne uczucie = 7 % uczucia wyrażonego słowami + 38 % wyrażonego głosem + 55 % uczucia wyrażonego mimiką. Ponad połowę informacji uzyskiwanych w trakcie rozmowy, otrzymujemy w przekazie pozawerbalnym.

Funkcje mowy ciała (według klasyfikacji zaproponowanej przez P Funkcje mowy ciała (według klasyfikacji zaproponowanej przez P. Ekmana i W. Friesena) Funkcja zastępowania (emblematy). Funkcja uzupełniania (ilustratory). Funkcja moderująca (adaptatory). Funkcja regulacyjna (regulatory konwersacyjne). Funkcja ekspozycji (wskaźniki emocji).

Jak odczytywać mowę ciała? Kwestia interpretacji mowy ciała nie jest prostym zagadnieniem. Bardzo często nadawca jest nieświadomy swoich własnych wysyłanych komunikatów mimo, że są one widoczne dla odbiorcy. W innych sytuacjach obaj uczestnicy aktu komunikacji mogą nie zdawać sobie z nich sprawy. Jest to determinowane przez bardzo wiele czynników, gdyż poszczególni ludzie, nawet w ramach jednej kultury, zróżnicowani są pod względem ekspresji uczuć.

Jak odczytywać mowę ciała? W związku z powyższymi uwarunkowaniami podczas prób obserwacji i interpretacji zachowania innych osób, z którymi wchodzimy w interakcje, należy pamiętać o pewnych zasadach, które maja wpływ na prawdziwość oceny kierowanego do nas komunikatu: - nie istnieje uniwersalny słownik gestów - gesty należy odczytywać w grupach a nie pojedynczo - zwracać dodatkowo uwagę na spójność gestów z kierowanym do nas komunikatem werbalnym - analiza sygnałów niewerbalnych w konkretnym kontekście

Kinetyka, czyli komunikacja ciałem… Język ciała służy nie tylko do wyrażania uczuć i nastrojów, ale także do ilustrowania i regulowania. Ruchy ciała są często ilustratorami komunikatów werbalnych. Regulatory to niewerbalne sygnały, które monitorują lub kontrolują wypowiedź drugiej osoby.

Porozumienie pozawerbalne odzwierciedla uczucia, nastawienia, oczekiwania i postawy. Istnieją dwa rodzaje komunikatów niewerbalnych: ruchy ciała, takie jak wyraz twarzy, gesty i postawa zależności przestrzenne, np. dystans, jaki utrzymujemy pomiędzy sobą i innymi.

"Człowiek wpada w złość, jest uważny, jest ciekawy, kocha, nienawidzi, gardzi, lekceważy, podziwia; każdy poryw jego duszy odmalowuje na twarzy wyraźnie, czytelne znaki, które nigdy nas nie zawodzą. Na twarzy? Co mówię? Na jego ustach, policzkach, w oczach, w każdej części jego twarzy." Denis Diderot Mimika twarzy

Mimika twarzy Za jedno z najważniejszych źródeł informacji komunikacji niewerbalnej uważa się gesty mimiczne, ponieważ nasza twarz jest dla innych ludzi głównym źródłem informacji o emocjach, jakie przeżywamy. Kiedy chcemy odgadnąć, jakie emocje towarzyszą naszemu rozmówcy najczęściej przyglądamy się właśnie jego twarzy.

Mimika twarzy W psychologii, twarz określana jest jako obszar komunikacji, wyrażający stany wewnętrzne, relacje i informacje społeczne.

Mimika twarzy Znudzenie Należy również zaznaczyć, iż podczas oceniania czyjegoś stanu ducha na podstawie jego mimiki, możemy wysunąć błędne wnioski. Bez uwzględnienia kontekstu i pozostałych sygnałów niewerbalnych trudno jest też odróżnić mimiczny wyraz twarzy. Onieśmielenie

Gesty wokół twarzy Co oznaczają te gesty? Czy zgadzasz się z ich interpretacją? Mam pomysł! Bawienie się przedmiotami- gest blokujący porozumienie, Zakrywanie ust- obawa lub kłamstwo Mężczyzna- polecenie, przestroga Podejmowanie decyzji Kobieta- ocena, utrata zainteresowania lub ocena

Gesty wokół twarzy Mam wątpliwość. Zapomniałem! Ocenianie.

Gesty wokół twarzy Pocieranie podbródka, dodawanie pewności sobie. Czyż nie jestem wspaniały? Zmęczenie. To się narobiło!

Gesty wokół twarzy Zainteresowanie Gest zalotny kobiet Zainteresowanie i troska. O co chodzi?!

10 najczęstszych występujących swędzeń twarzy 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wątpliwości Nie podoba mi się to, co słyszę Dodawanie pewności Miałem nosa, domyśliłem się Kręcisz Kłamstwo Domyśliłem się Podoba mi się to, co widzę Powiedziałbym coś Po mojej myśli

Kontakt wzrokowy Oczy stanowią najważniejszy obszar wizualnej uwagi - w czasie rozmowy uwaga koncentruje się na oczach przez ok. 43% czasu. Zasadniczą funkcją kontaktu wzrokowego jest przekazywanie komunikatów relacyjnych. Ekspresja oczu wyraża się nie tylko poprzez spoglądanie, ale również: zmianę wielkości źrenic (2-8 mm), wskaźnik mrugania (zwykle co 3-10 sek.), stopień otwarcia oczu (od szeroko otwartych do przymkniętych powiek), wyraz oczu - tzw. maślane oczy, mordercze spojrzenie.

Dotyk Z powodu konotacji z seksem i agresją dotyk stanowi sygnał o bardzo dużej sile oddziaływania. Dlatego istnieją określone normy społeczne, które regulują akceptowany obszar i liczbę dotyków w zależności od charakteru związku interpersonalnego. Istnieje szereg sytuacji, w których kontakt cielesny jest akceptowany, np. w sporcie, podczas tańca, podczas badania lekarskiego. Najważniejsze funkcje komunikacyjne dotyku to: - wspieranie/ pocieszanie, - funkcja afiliacyjna, - funkcja władzy

"Gestykulacja rąk, której pozbawione przemówienie zawsze jest kalekie i nieudolne, trudno nawet powiedzieć, jak jest różnorodna - dorównywała ona przecież nieomal bogactwu słów. Jeżeli bowiem ruchy pozostałych części ciała wspomagają jak gdyby nasze słowa, to ruchy rąk- można rzec- mówią same przez się. Czyż przy ich pomocy nie żądamy, nie obiecujemy, nie wzywamy, rezygnujemy, grozimy, nie wyrażamy naszej radości, smutku, powątpiewania, przekonania, żali, nie określamy sposobu, możności, litości, czasu? Czyż one nie podniecają, nie wstrzymują, nie pochwalają, nie korzą się?" Kwintylian Gesty dłoni

Umiesz podąć ich interpretację. Gesty dłoni Co oznaczają te gesty? Umiesz podąć ich interpretację.

Możliwość ataku, na pewno nie wycofania się ze sporu; pięść broń. Gesty dłoni Podobnie jak gesty mimiczne, gesty dłoni towarzyszą człowiekowi niemal od zarania dziejów. Próba ukrycia Zdenerwowania. Wieża w dół. Osoba o wysokim autorytecie. Możliwość ataku, na pewno nie wycofania się ze sporu; pięść broń.

Gesty dłoni Ujmijmy to tak. Pan Kaczyński podczas bicia brawo. Ja to widzę tak! Jan Paweł II składa błogosławieństwo.

Gesty dłoni On jest mój! Ostrzegam! To mój przyjaciel. Fuck you!

Gesty dłoni Cicho! Jesteś mi bliski. Przesyłam całusy. Zwycięstwo!

Gesty dłoni Do mnie! Eee... tam (dajcie spokój). Gest drobiazg. Mów uważam…

Gesty rąk Co oznaczają te gesty? Czy zgadzasz się z ich interpretacją? W tę stronę. Co oznaczają te gesty? Czy zgadzasz się z ich interpretacją? Nie mam nic do ukrycia? Radość zwycięstwa. To ja mam rację! Nie! Tylko nie to!

Gesty rąk Gest Kozakiewicza. Dajcie spokój, opadające ręce. Spiker podczas przekazywania przykrej sprawy. Ramie bariera. Stójcie, nie tak!

Gesty rąk Kobieta broniąca się. Nie rób tego, nie fotografuj! Prezydent składa gratulacje nowemu premierowi. Leszek Balcerowicz grożący pięścią podczas przemówienia w sejmie RP.

Gesty rąk Jak wspaniale (bierz mnie)! Ostrożnie (uważaj)! Witajcie ludzie, gest skierowany do tłumu w wykonaniu Mariana Krzaklewskiego. Wielka radość ze zwycięstwa.

Spokojnie, zaraz ich wyczuje. Gesty rąk Spokojnie, zaraz ich wyczuje. Wspólnie! Jesteśmy parą... W żadnym razie.

Nogi i stopy Ja tu rządzę! Znużenie, zniechęcenie Jeśli w towarzystwie, to jest próbą konfrontacji. Zaloty kobiety. Zabawa z pantoflem (wsuwanie; wysuwanie).

Postawa ciała Zostawcie mnie w spokoju! (postawa- zderzak; przygotowanie do odparcia agresji) Sylwetka wyprostowana, z wysoko uniesioną głową, charakteryzuje najczęściej osoby, które są pogodne, pewne siebie i dominujące. Przygarbioną sylwetkę posiadają głównie przygnębieni, ulegli lub nieśmiali. I kto tu jest najważniejszy! (postawa otwartości, szczerości, ale i chęci dominacji nad innymi)

Sygnały ciała a przedmioty… Ludzie komunikują się ze sobą podczas rozmowy nie tylko przy pomocy gestów, postawy, mimiki, tonu głosu, czy też dystansu. Komunikacja niewerbalna to także interakcja, podczas której używane są otaczające nas przedmioty. Przeważnie dobieramy je zdając się na przypadek, jednak niezależnie od tego, czy są one używane przez nas świadomie przy konwersacji lub nie, najczęściej posługujemy się nimi po to, by mieć jakieś zajęcie gdy jesteśmy w stresie lub pod presją.

Proksemika Nauka o zależnościach przestrzennych, mówi o komunikatach, jakie kryją się w sposobie wykorzystania przez nas przestrzeni. Twórcą proksemiki był Edward Hall, antropolog, który wyróżnił cztery strefy używane przez nas nieświadomie podczas interakcji z innymi: - intymna - osobista - społeczna - publiczna

Proksemika - strefy dystansu komunikacyjnego: 1.Strefa intymna (15 – 45 cm) najważniejsza, ponieważ jest pilnie strzeżona i uważana za osobistą własność. Prawo naruszenia jej mają tylko osoby uczuciowo powiązane, np.rodzice, małżonkowie, kochankowie, dzieci, bliscy przyjaciele i krewni.

Proksemika - strefy dystansu komunikacyjnego: 2. Strefa osobista (46 cm – 1,2m) Jest to odległość jaka nas dzieli od ludzi podczas przyjęć i spotkań towarzyskich, współpra - cowników i innych kontaktów społecznych z osobami nam znanymi.

3. Strefa społeczna (1,2m – 3,6m) Proksemika - strefy dystansu komunikacyjnego: 3. Strefa społeczna (1,2m – 3,6m) Tę odległość zachowujemy w stosunku do nieznajomych, np. hydraulika, listonosza, „nowego” w pracy i innych ludzi, których nie znamy zbyt dobrze lub nie znamy wcale.

4. Strefa publiczna (powyżej 3,6m) Proksemika - strefy dystansu komunikacyjnego: 4. Strefa publiczna (powyżej 3,6m) Jest to odległość, którą przyjmujemy zwracając się do większej grupy ludzi.

Zakończenie "Musi istnieć jakiś język, który obywa się bez słów. Jeśli nauczę się rozszyfrowywać ten język bez słów, uda mi się rozszyfrować świat." Paulo Coelho W niniejszej pracy przedstawiliśmy najważniejsze informacje związane z komunikacją niewerbalną. Przedstawione zagadnienia świadczą jednak o tym, iż gesty i grymasy twarzy są równie ważne w komunikacji interpersonalnej co słowa. Mowa ciała jest jednak tak obszernym tematem, iż nie da się go przedstawić na kilku stronach prezentacji. Praca ta może stanowić pewnego rodzaju kompendium wiedzy o mowie ciała i być dobrą podstawą do dalszego zgłębiania jej tajników. Należy pamiętać jednak, iż żadne słowo pisane pozwoli zrozumieć działań i zachowań innych ludzi tak dobrze, jak własne obserwacje, do których serdecznie zachęcamy.

Bibliografia: ,,Sztuka skutecznego porozumiewania się” – Davis Martha, Fanning Patrick, McKay Matthew ,,Język ciała, gestów i zachowań” - Andy Collins http://niewerbalnie.info http://swiatkomunikacji.pl

Opracowali: Komunikowanie polityczne i społeczne dr T. Płudowski Kamil Piskorz Krzysztof Rudzki

Pobrano z: http://www.stosunki-miedzynarodowe.pl