Obserwacja Wybranej Grupy Uczniów Wdrażanie procedury w Szkole Podstawowej w Lubieszewie Styczeń 2014r.

To, co dzieje się w sali lekcyjnej decyduje o jakości pracy szkoły To, co dzieje się w sali lekcyjnej decyduje o jakości pracy szkoły prof. Jan Potworowski Nie usprawiedliwiamy wyników naszych uczniów czynnikami zewnętrznymi. Jesteśmy przekonani o tym, że to właśnie my – nauczyciele tej szkoły – mamy największy wpływ na to, ile i co, nasi uczniowie umieją.

Od czego zaczynaliśmy… Nasze plany w Laboratorium: poprawić wyniki uczniów, aby ⅓ klasy IV znalazła się w grupie uczniów o wysokich osiągnięciach, wdrażać nowe procedury, które pomogą nam osiągnąć cel.

Wybór uczniów – kto może pójść wyżej? Monika Krystian Paulina Łukasz W każdej klasie są uczniowie, o której mówimy, że mogliby uczyć się lepiej. Biorąc pod lupę naszą klasę laboratoryjną także zastanawialiśmy się nad tym kto z tej klasy mógłby mieć lepsze wyniki. Skupialiśmy się na aspektach wychowawczych, analizując ich zachowania i potrzeby. Pracowaliśmy intensywnie spotykające się co miesiąc z naszą asystentką. Wykorzystywaliśmy wszystkie, nowo poznane procedury. Trochę o tym, że uczyliśmy się stosowania wszystkich procedur, dużo czasu m.in. poświęciliśmy na warsztatowy model lekcji. Nagrywaliśmy lekcje, były spacery edukacyjne, obserwowaliśmy wybranych uczniów na własnych lekcjach, przychodziliśmy do siebie na lekcje, aby także obserwować tych uczniów. Mnie, jako dyrektorce, bardzo trudno było „przestawić się” na obserwację uczniów, bez skupiania się na działaniach nauczyciela.

Wzajemne obserwacje lekcji i spacery edukacyjne pomoc w obserwowaniu wybranej grupy uczniów obserwacja tego, jak zastosowane metody działają na uczniów (czy i jak uczniowie się uczą?) wsparcie w poszukiwaniu lepszych rozwiązań informacja zwrotna od obserwatorów (atuty i rezerwy ) Pomoc w obserwowaniu – zdiagnozowaniu i obserwacji jak się zachowują, jak się uczą, kiedy „wyłączają się”, „zawieszają się” Chodzi nam o to, aby przesunąć punkt ciężkości z obserwowania działań nauczyciela na to, czy i jak uczniowie się uczą. W tych obserwacjach nie jestem dyrektorką, jestem nauczycielem jak wszyscy. Nie stosujemy jakiś specjalnych arkuszy obserwacji, ważniejsze dla nas jest, aby to, co sobie zaplanujemy wdrożyć i potem z satysfakcją obserwować, że DZIAŁA, że ten czy ów uczeń coś zrozumiał, czegoś się nauczył!

Wspólne planowanie zajęć Warsztatowy model lekcji W grupach lub w parach między- przedmiotowych Jeśli uczniowie dostają zadania z najniższego poziomu (zapamiętywanie) to ich osiągnięcia są niższe. Warsztatowy model lekcji – efektywniejsza forma uczenia się uczniów. Aktywność n-la ograniczona do minimum – ok.3-5 min. wykład, czas na pracę uczniów i dyskusję pomiędzy uczniami, a nie z nauczycielem, ta osoba, która mówi – uczy się zwracamy uwagę na poziom intelektualny zadań taksonomia Blooma) OK obserwacja zaplanowanych zajęć

Wspólne prowadzenie lekcji wspólnie planujemy cykl lekcji w poszczególnych klasach przeprowadzamy wspólną lekcję uczniów różnych klas Uczniowie klasy szóstej przygotowali plakaty nt. rozpoznawania drzew i krzewów iglastych oraz okazy gałązek. Po wspólnej lekcji w klasie uczniowie wyszli na spacer do szkolnego ogrodu, aby nazwać rośliny. Uczniowie klasy szóstej uczą się razem z uczniami klasy trzeciej

Laboratorium - drugi rok … Cel: Dokonywanie ciągłej diagnozy uczniów i modyfikacji działań, aby w efekcie uzyskać widoczny postęp każdego ucznia Planowane aktywności: Diagnoza umiejętności wybranych uczniów Opracowanie mapy klasy Analizowanie prac uczniów Planowanie działań Gromadzenie dowodów na uczenie się Obserwacje wybrańców Modyfikacja działań Takie były – w skrócie – nasze plany skonstruowane w Wildze, a potem powstał konkretny plan, że zajmiemy się jedną procedurą- pogłębiamy i badamy jej wpływ na uczenie się uczniów. Obserwacja wybranych grup uczniów w innych klasach (I, II, V, VI) i jakie będą etapy pracy nad obserwacją uczniów

Etapy pracy nad obserwacją uczniów 1) Objęcie procedurą uczniów z innych klas W każdej klasie I – VI wybraliśmy od dwóch do czterech uczniów, przyjęliśmy wstępne założenia wyboru: podział klasy na grupy uczniów pod względem: możliwości intelektualne, możliwości uczenia się wyniki w nauce, zaangażowanie, sposób pracy na lekcji, tempo pracy na lekcji

Etapy pracy nad obserwacją uczniów 2) Diagnoza wstępna uczniów w klasach

Etapy pracy nad obserwacją uczniów 3) Opracowanie map poszczególnych klas NATALIA AGATA OLEK AGNIESZKA SEBASTIAN L. KUBA Podział klasy na grupy podobnie funkcjonujące w klasie. I grupa (wokół Agaty) nie maja problemów z nabywaniem umiejętności, za mało widoczne na lekcji, siedzą cicho, jakby uśpione, grzeczni, zbyt posłuszni, ułożeni, nie wiadomo, czy uczenie się sprawia im przyjemność. II grupa (wokół Olka) temperament! – problemy z koncentracją, rozkojarzeni, pobudzeni nadmiernie, kłócą się z innymi, zwracają uwagę swoim niedobrym zachowaniem. III grupa (wokół Adama S.) – problemy z koncentracją, ale: „wyłączanie się”, nieśmiałość Na podstawie diagnozy i mapy klasy tworzenie opisu uczniów (przykładowe opisy już były na warsztacie) NIKOLA PAWEŁ ADAM W. MARTYNA ADAM S. SEBASTIAN W. KACPER

Etapy pracy nad obserwacją uczniów 4) Opracowanie pytań badawczych Przykładowe pytania: Czy praca z jakąś konkretną osobą powoduje, że A. jest bardziej zaangażowana? W jakich sytuacjach T. pracuje samodzielnie? Kiedy oczekuje gotowych rozwiązań od innych uczniów lub nauczyciela? Czy ćwiczenia/zadania, nad którymi K. pracuje podczas lekcji są dla niego wyzwaniem? Czy i w jaki sposób dokonuje samooceny swojej pracy? Kiedy i dlaczego Ł. korzysta/nie korzysta z nacobezu? W jaki sposób P. współpracuje z innymi uczniami? Czy bierze pod uwagę zdanie/opinię innych uczniów? Z tym mieliśmy spory problem, było dużym wyzwaniem. Wydaje się nam, że wszystko o uczniu wiemy i trudno odpowiedzieć pytanie: Czego chciałbym się o nim dowiedzieć? Stąd pojawiały się propozycje pytań, które sugerowały, np. Dlaczego M. wykonuje zadania na lekcji jako ostatnia? Zamieniliśmy na pytanie: Wykonywanie zadań zaproponowanych przez nauczyciela. Czy M. wykonuje je chętnie, samodzielnie, w jakim czasie?

Etapy pracy nad obserwacją uczniów 5) Przykładowy arkusz obserwacji

Wizyta studyjna obserwacje wybranych uczniów na lekcjach spotkanie z uczniami, obserwacje wybranych uczniów na lekcjach omówienie wyników obserwacji podsumowanie wizyty O tym, jakie to było wydarzenie dla naszych uczniów. Z ciekawością i niepokojem słuchaliśmy odpowiedzi naszych uczniów na pytanie Billa: Co Wasi nauczyciele robią żebyście się lepiej uczyli? Goście obserwowali po trzy lekcje w klasie I, V i VI – Edukacja polonistyczna, j.ang., j.polski, matematyka, religia

Etapy nad obserwacją uczniów 6) Przedstawienie opisu ucznia – fakty! 7) Dyskusja i pomysły na zmianę praktyki : - rozmowy z uczniami, na przykład: Chcielibyśmy Ci pomóc uczyć się jak najlepiej tylko się da. Zaobserwuj sama siebie, kiedy „wyłączasz się”. Od dzisiaj, jeśli o coś pytamy, musisz odpowiedzieć, co myślisz. Nie możesz mówić „Nie wiem”. - dobór w pary, grupy – kto dla kogo może być zasobem, kto komu może pomóc - praca w grupach – każdy powinien wykonać swoją pracę, część zadania 8) Planowanie działań Koniecznie muszą być fakty, bez własnych interpretacji (chęć poprawienia do perfekcji), przedsądów (nie uważa, bo myśli jeszcze o przerwie). Łatwiej jest obcej osobie, bo nie zna ucznia. Bez dawania rad nauczycielowi i pytania – dlaczego tak zrobiłaś? Rozmowy z uczniami – dać uczniowi do zrozumienia, że to co on myśli, jak się uczy jest dla nas ważne i koniecznie chcemy go wysłuchać. Zmniejszyć czas na pracę w grupach, nie rozpoczynają od razu pracy. Dawać wyzwania – trudniejsze zadania. Pojawiło się pytanie czy praca w parach, grupach jest zawsze korzystna Wdrażać do samooceny, korzystania z nacobezu. O swojej refleksji, gdy zastosowałam zasadę: nie możesz mówić „nie wiem” O działaniach Ewy – Małgosia i rozmowa z jej mamą, rozmowa z Tomkiem i jego mamą (Tomek – nic się nie napracował na lekcji) zobaczcie go na innej lekcji – urywek filmu Jesteśmy w trakcie pracy nad zaplanowanymi działaniami

Dowody na uczenie się Obserwacja wybranych uczniów na lekcji – wnioski z obserwacji Samodzielnie prowadzone notatki/tabelki nt. wybranych uczniów, uzupełniane po lekcji Nagranie lekcji i jego analiza Portfolio Wytwory pracy uczniów Zmiany w osiąganiu określonego poziomu kryteriów Naszym celem jest uzyskanie widocznego postępu u uczniów „wybrańców”. Aby móc to zobaczyć musimy mieć dowody, że to, co robimy ma wpływ na lepsze uczenie się. „nie będziemy mogli ocenić swojego wpływu, jeśli nie będziemy mieć dowodów” Cały czas uczymy się te dowody zbierać, jedni kompletują portfolio, inni wolą codzienne notatki, analizujemy nagrania /fragment filmu z Agatką w roli głównej/, obserwujemy lekcje

Efekty pracy z klasą laboratoryjną Lepsze efekty uczenia się Sukcesy uczniów z trudnościami Zaangażowanie uczniów Efekty po roku pracy z klasą laboratoryjną, duża umiejętność współpracy między uczniami uczniowie układają pytania intrygujące, skłaniające do myślenia większe jest zaangażowanie w pracy na lekcji uczniów, którzy wcześniej biernie uczestniczyli sukcesy odnoszą osoby wcześniej postrzegane przez kolegów i koleżanki jako mające trudności w nauce. Współpraca uczniów Poziom pytań uczniów

Efekty po roku pracy z „wybrańcami” z klasy laboratoryjnej M. – wyższy poziom umiejętności z 4 przedmiotów, nadal na uboczu klasy, ale z niektórymi osobami doskonale pracuje; P. – wyższy poziom umiejętności z 5 przedmiotów współpracuje ze wszystkimi uczniami, rzadko manifestuje niechęć; K. – wyższy poziom umiejętności z 5 przedmiotów, inicjator wszelkich prac; Ł. - wyższy poziom umiejętności z 4 przedmiotów, nie przejawia chęci do pracy, ma trudności ze skupieniem uwagi.

Co dla nas wynika ze stosowania OWU? Obserwacja wybranego ucznia pozwala na prowadzenie z nim efektywnego dialogu. Uczenie się wybranego ucznia jest w centrum uwagi nauczycieli. Opis tego, co uczeń robił przez całą lekcję kieruje refleksję nauczyciela na własne działania. Decydując się na konkretne działanie wobec „wybrańca” stosujemy je również w stosunku do innych uczniów. Obserwacja wybranych uczniów: ujawnia schemat działań nauczycieli, pozwali na stwierdzenie, dlaczego działanie nie jest skuteczne ad.1 bo mamy rozeznanie, co robił na lekcji – kiedy się uczył, a kiedy nie; rozmawiamy na tym samym/zbliżonym poziomie wiedzy o uczniu Ad.2 staje się centrum zainteresowania, skupiamy się na tym co w szkole najważniejsze – uczeniu się; zamiast dawniejszego centrum, którym były działania nauczyciela. Teraz jest odwrotnie – w centrum uczenie się ucznia, a do tego dostosowywane działania nauczyciela. Ad.3 nauczyciel uruchamia podczas opisu ucznia myślenie o tym, co ja wtedy zrobiłam, że uczeń chciał/ nie chciał wykonać zadania, itp. Ad.4 przykład z ucznia „nie wiem” , indywidualne rozmowy – informowanie ucznia o tym, jakie działania podejmujemy wobec niego i razem z nim. Ad.5 ujawniony schemat, np. poczucie komfortu i bezpieczeństwa; wniosek padł taki: musimy nieco wyjść ze strefy komfortu. „Człowiek jest w stanie działać lepiej, gdy mu coś doskwiera” Obserwacja – działania – dalsze obserwowanie pozwali na weryfikację, które działania są skuteczne, a które nie. rys.D.Sterna

Wnioski, wybór rozwiązań W zespołach poziom zaangażowania w pracę Laboratorium nie jest jednakowy – zmiana organizacji zespołów. Nagrywanie lekcji – w sytuacjach, gdy koleżeńskie obserwacje nie są możliwe. Powtórna obserwacja musi dotyczyć tego samego. Nie wprowadzamy nowych interwencji dotąd, dopóki nie będziemy mieć pewności, czy działają/ nie działają. Gromadzenie dowodów wymaga czasu, ale bez nich nie będziemy wiedzieć, czy odnosimy sukcesy. Najtrudniejsza jest zmiana postaw. Nagrodą lub karą /marchewkij/ można zmienić chwilowe zachowanie, ale jak zmienić postawę ucznia?

Dziękujemy za uwagę splubieszewo@wp.pl Elżbieta Elmrych Dyrektorka Szkoły Podstawowej Lubieszewo, Nowy Dwór Gdański Małgorzata Borowska-Leszczyszyn Bogusława Jastrząb Kamila Żwirek splubieszewo@wp.pl Staliśmy się szkołą, która jest gotowa pokazywać innym różne praktyki pracy na lekcjach, gdyby ktoś chciał nas odwiedzić to serdecznie zapraszamy. Na slajdzie adres.