ŹRÓDŁA TEOLOGII

Łańcuchowy charakter autorytetów autorytet Chrystusa + NT Stary Testament literatura filozofia hellenistyczna źródła dla pisarzy wczesnochrześcijańskich Augustyn Dionizy Areopagita autorytety źródła dla pisarzy średniowiecznych Bonawentura Jan Duns Szkot Tomasz z Akwinu autorytety źródła dla scholastyków REFORMACJA

Podział źródeł teologii natchnion e nienatchnione BIBLIA wyznania wiary/symbole liturgia nauczanie soborów nauczanie Kościoła/ów zobiektywizowane nauczanie patrystyczne niezobiektywizowane teorie/nauki teologów literatura religijna filozofia znaki czasu człowiek wspólnota

Człowiek jako źródło teologii osobiste doświadczenie czas życia (epoka) płeć intelekt wykształcenie przypadki/spotkania Marcin Luter determinanty ujęcie podmiotowe

Człowiek jako odbiorca teologii czas życia (epoka) płeć intelekt wykształcenie osobiste doświadczenia determinanty odbiorca jako współtwórca znaczeń określenie tematyki teologii ze względu na odbiorcę określenie typu teologii ze względu na tematykę ze względu na odbiorcę wydarzenia historyczne warunki zewnętrzne i wewnętrzne wspólnot problemy + zainteresowania np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii konieczność opisania Kościoła rozwój eklezjologii inkulturacja + znajomość filozofii scholastyka + t. kerygmatyczna

Wiara jako źródło teologii akceptacja Biblii jako Słowa Bożego Objawienia akt wiary Biblia jako zapis historii zbawienia konsekwencje teologiczne Biblia jako zapis doświadczania zbawczych działań Boga doświadczenie zbiorowe np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii działania Boga w historii prowadzące do zbawienia człowieka doświadczenie indywidualne Słowo Boże o Objawieniu Boga zbawiającego każdego człowieka egzystencjalna orientacja teologii

Wiara a teologia - Czy teolog musi być człowiekiem wierzącym? twórcza funkcja wiary np. spirytualiści/entuzjaści – XVI w. pytania teologiczne M. Luter T. Müntzer np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii doświadczenia indywidualne i wspólnotowe wspólne doświadczenie kobiet – teologia feministyczna wspólne doświadczenie wykluczenia/dyskryminacji – t. wyzwolenia hierarchia zagadnień krytycyzm wobec status quo pietyści – XVII w.F. J. Spener metodyści – XVII w.J. Wesley

Wiara a teologia żywe świadectwo wiary osobiste doświadczenie Teologia jako mówienie o Bogu np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii zaangażowa ne możliwość połączenia elementu racjonalnego i egzystencjalnego Bonawentur a niezaangażowa ne przekonanie o nadprzyrodzonym pochodzeniu przedmiotu teologii przedmiot teologii jako dar konsekwencje w traktowaniu przedmiotu teologii

Przedmiot teologii Theologia Sacra Scriptura est warunek wydobycia orędzia zbawienia wybór metodologii przedmiot jako determinant teologii skrypturystyczne wyjaśnianie uzasadnianie np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii prawidłowe odczytanie tekstu niebezpieczeństwo bibliolatrii kwestii dogmatycznych moralnych ascetycznych/dewocji zbiór zagadnień

Przedmiot teologii 1. Theologia scientia fidei est 1. Metodyczne poznawanie i opis treści wiary Wiara jako przedmiot teologii Fides quaerens intellectum np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii rozszerzenie przedmiotu poznania Biblia wiara 2. Theologia intellectus fidei est 2. Próby racjonalizacji treści wiary wydarzenie wiary w życiu jednostkiw życiu wspólnoty niebezpieczeństwo subiektywizmu fides qua creditur ALE fides quae creditur jako przezwyciężenie subiektywizmu – obiektywizacja ujęcie podmiotowe ujęcie przedmiotowe

Przedmiot teologii propter nos et propter nostram salutem Człowiek jako przedmiot teologii stworzenie objawienie (aż do aktu Wcielenia) zbawienie np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii celowość wskazówka hermeneutyczna niebezpieczeństwo antropologizacji ujęcie podmiotowe realność vs abstrakcyjność zagadnień in se

Przedmiot teologii Chrystus jako przedmiot teologii cały Chrystus przedmiotem teologii np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii Nie ma innego misterium Boga poza Chrystusem Augustyn Luter chrystocentryzm wobec teocentryzmu ujęcie podmiotowe Kalwin ALE Rzeczywistość Boga, w której się On objawia człowiekowi. Margines niepoznawalności w objawieniu – por. 1 Kor 13, Zaproszenie człowieka do wejścia w rzeczywistość Boga, wspólnoty z Bogiem. Chrystus jako Głowa i członki Chrystus i Kościół – elementy eklezjologii i antropologii W Chrystusie pełnia objawienia teocentryzm zawarty w chrystocentryzmie

Przedmiot teologii Bóg jako przedmiot teologii Deus in se np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii por. etymologia ujęcie podmiotowe punkt wyjścia BÓG Bóg jako byt nieskończony (infinitum) – Duns Szkot struktura podręczników dogmatyki Bóg jako pierwsza zasada (primum principium) – Bonawentura cel punkt końcowy BÓG traktaty o Trójcy struktura wyznań wiary eschatologi a JAKI BÓG ? Bóg objawiający się w historii zbawienia – najpełniej w Chrystusie Bóg zawierający z człowiekiem przymierza – aż do przymierza w Chrystusie

Cel teologii 1. Kształtowanie mądrości chrześcijańskiej Ut boni fiamus et salvemur np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii ujęcie podmiotowe Bernard z Clairvaux (zm. 1153) Bonawentura pia moderna (XIV w.) pietyzm mistycyzm teologia sapiencjalna (neoplatonizm i szkoła franciszkańska) konieczność studiów nad Biblią aktualizacji Słowa znajomość metod przekazu 2. Służba Słowu Bożemu przekazywanie innym Objawienia zawartego (głównie) w Biblii 3. Służba ludowi Bożemu/Kościołowi budowanie więzi między Słowem Bożym a wspólnotą

Metody w teologii Metody poznania naukowego: np. Paweł – konieczność dookreślenia kim był Jezus – rozwój chrystoilogii ujęcie podmiotowe dobór i układ czynności poznawczych dostosowany do przedmiotu i celu danej dziedziny nauki; systematyczne/cykliczne stosowanie tych metod oraz możliwości i narzędzia sprawdzania rezultatów uzyskanych za pomocą tych metod. Główne metody poznania teologicznego podejście oddolne podejście odgórne Słowo Boże jako punkt wyjścia - studia nad Biblią - pytanie, co mówi Bóg - eliminacja elementu co chcę usłyszeć życie ludzkie problemy egzystencji jako punkt wyjścia konfrontacja ze Słowem Bożym niebezpieczeństwo humanizacji Słowa Bożego niebezpieczeństwo deifikacji/rewelacjonizacji wiedzy