Dojrzałość szkolna dziecka 5 i 6 letniego Przygotowała psycholog Katarzyna Prędkiewicz

Dojrzałość szkolna to gotowość do podjęcia przez dziecko zadań i obowiązków jakie stawia przed nim szkoła. Im pełniejsza jest ta dojrzałość, tym większa będzie gwarancja powodzenia dziecka w nauce.

Składowe dojrzałości szkolnej sprawność ruchowa i manualna; sprawność umysłowa; dojrzałość do czytania i pisania; dojrzałość do matematyki; dojrzałość emocjonalna; dojrzałość społeczna.

ROZWÓJ FIZYCZNY czyli prawidłowe i stosowne do wieku takie ukształtowanie kości, mięśni, narządów wewnętrznych, układu nerwowego, narządów zmysłów, które zapewnia odpowiednią odporność na zmęczenie, wysiłek fizyczny, choroby, a także dobrą sprawność we wszystkich zakresach motoryki.

ROZWÓJ UMYSŁOWY czyli taki poziom rozwoju funkcji poznawczych, który umożliwia osiąganie dobrych wyników w nauce szkolnej.

Dojrzałość emocjonalna to umiejętność kontrolowania i panowania nad własnymi emocjami, zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć. to zmniejszenie impulsywności reakcji dziecka, wydłużenie czasu przeżywania różnych stanów emocjonalnych.

DOJRZAŁOŚĆ SPOŁECZNA to przystosowanie form zachowania dziecka do wymagań środowiska zewnętrznego.

DZIECKO, KTÓRE OSIĄGNĘŁO GOTOWOŚĆ SZKOLNĄ POWINNO:

W SFERZE SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ I MANUALNEJ: być samodzielne, ze szczególnym uwzględnieniem podstawowych czynności samoobsługowych; wykonywać czynności wymagające zręczności palców; umieć rzucać i łapać dużą piłkę; potrafić skakać, podskakiwać na jednej nodze; sprawnie posługiwać się przyborami do rysowania i pisania, prawidłowo je trzymać.

W SFERZE SPRAWNOŚCI UMYSŁOWEJ: rozpoznawać kolory i umieć je nazywać; rozumieć i wykonywać polecenia kierowane do niego; dobrze orientować się w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym; posiadać dobrą orientację  w schemacie własnego ciała oraz przestrzenną, kierunkową.

W SFERZE DPJRZAŁOŚCI DO PISANIA I CZYTANIA: uczeń umie dokonywać analizy oraz syntezy wzrokowej i słuchowej; uczeń posiada pamięć ruchową, czyli umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruchu; umiejętność kontrolowania wzrokiem własnych ruchów, pozwala mu świadomie nimi kierować.

W SFERZE DOJRZAŁOŚCI DO MATEMATYKI: dziecko rozumie i umie określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w praktycznym działaniu; potrafi sklasyfikować przedmioty wg przeznaczenia, wielkości, kształtu i koloru; umie dodawać i odejmować na konkretach w zakresie 10.

Cechy dziecka dojrzałego emocjonalnie: rozstaje się z matką na czas pobytu w szkole; kontroluje swoje emocje (lęk, złość), nie uzewnętrznia ich w sposób gwałtowny; wierzy w swoje umiejętności; jest pewne siebie; adekwatnie do sytuacji okazuje uczucia; potrafi cierpliwie czekać na swoją kolej; potrafi skoncentrować się na zadaniu; potrafi współodczuwać przeżycia innych dzieci; prawidłowo reaguje na niepowodzenia, uwagi nauczyciela i innych osób dotyczące niewłaściwego zachowania; przejawia poczucie obowiązku i odpowiedzialności za siebie; nie zniechęca się szybko napotkanymi trudnościami.

Dziecko dojrzałe społecznie powinno: prawidłowo nawiązywać kontakty z rówieśnikami i dorosłymi; współpracować w zespole pod nadzorem osoby dorosłej; podporządkowywać się dyscyplinie; wykonywać obowiązki; rozumieć proste sytuacje społeczne; znać zasady społeczne i podporządkowywać się im; akceptować, że osoba dorosła nie zawsze jest do dyspozycji dziecka; nie reagować agresywnie ani zbyt emocjonalnie w obliczu trudności, niepowodzeń; mieć poczucie przynależności do grupy; być zdolne do porównywania siebie z innymi, co jest podstawą samooceny i jednym z głównych czynników motywacyjnych w życiu człowieka.

Co zrobić, jeśli dziecko nie jest gotowe do pójścia do szkoły? W przypadku rozpoznania braku gotowości do nauki już na początku klasy 0 wystarczy objąć dziecko w domu i/lub w przedszkolu dodatkowymi ćwiczeniami stymulującymi opóźnione sfery rozwoju. Jeżeli jednak deficyty rozwojowe zostaną odkryte późno lub są bardzo nasilone (obejmują wiele sfer), wskazanie jest odroczenie obowiązku szkolnego u dziecka. Odroczenie obowiązku szkolnego służy wyłącznie dobru dziecka, dając mu szansę na nadrobienie zaległości i uniknięcie wielu problemów i upokorzeń w trakcie wieloletniej nauki w szkole!

skutki braku gotowości szkolnej Część spośród dzieci ma tak duże trudności w opanowaniu materiału, że w wyniku doznawanych niepowodzeń: u niektórych powstaje ogromny lęk przed porażką, co z czasem przekształca się w nerwicę szkolną; ciągłe niepowodzenia wywołują stan napięcia psychicznego, które najłatwiej rozładować poprzez agresję; u dzieci, u których występują braki w zakresie umiejętności percepcyjnych, występuje zagrożone wystąpieniem specyficznych trudności w uczeniu się pisania, czytania i/lub matematyki. Są to dzieci z grupy ryzyka dysleksji i dyskalkulii; u niektórych brak dojrzałości emocjonalnej może powodować, że dziecko nie będzie potrafiło włączyć się do grupy, będzie wycofane lub przeciwnie, agresywne, nadpobudliwe.

PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI nigdy nie wolno straszyć dziecka szkołą i nauczycielami; dziecko powinno się cieszyć, że idzie do szkoły; powinno uczestniczyć w zakupach przyborów szkolnych, wybrać to, co mu się podoba; wcześniej przygotujmy biurko, półkę na książki i przybory szkolne, stałe miejsce do pracy; należy pamiętać, że dla prawidłowego rozwoju dziecka potrzebne są odpowiednie warunki: ład, spokój i pogodna atmosfera w domu; utrzymanie kontaktu emocjonalnego z dzieckiem; stopniowe wdrażanie go do podejmowania stałych obowiązków domowych wdrażanie do samodzielności, obowiązkowości i punktualności; zapewnienie kontaktów z rówieśnikami;

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ