Współczesne kierunki polityki społecznej 3. CZYNNIKI KSZTAŁTOWANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ

Cele polityki społecznej Cel nadrzędny — realizacja funkcji państwa w dziedzinie społecznej uruchomienie i wspieranie społecznych czynników rozwoju: poziom edukacji społecznej i innowacyjności poziom życia społeczeństwa realizacja pewnego systemu wartości Cele operacyjne zaspokojenie potrzeb społecznych rozwiązywanie problemów społecznych wspieranie rozwoju gospodarczego

Wartości Indywidualne wolności i prawa Emancypacja grup zagrożonych Dobrobyt Wartości wspólnotowe Bezpieczeństwo osobiste Bezpieczeństwo socjalne Równość sytuacji i szans Zdrowie, długość życia Czystość środowiska Samorealizacja Poszanowanie własności Różnorodność życia, ciekawe życie Szczęście osobiste i rodzinne

Sprzeczność wartości Wartości poszczególnych jednostek i grup indywidualne vs grupowe różnych grup społecznych Wartości w ramach systemu bezpieczeństwo vs wolność dobrobyt vs ekologia wolność vs zdrowie solidaryzm vs rozwój jednostki wolność vs wartości innych ludzi itp. Względy praktyczne a wartości

Funkcje państwa Podstawowe: Ponadpodstawowe, m.in.: „law & order” zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego polityka społeczna Ponadpodstawowe, m.in.: współfinansowanie społecznie ważnych dóbr podniesienie konkurencyjności krajowych podmiotów gospodarczych tworzenie klimatu inwestycyjnego ingerencje w rynek ze względów społecznych i ekonomicznych ochrona środowiska zaspokojenie pewnych interesów grupowych Dodatkowe podstawowe funkcje państwa postkomunistycznego - przeprowadzenie transformacji: przezwyciężenie dysfunkcji poprzedniego ustroju tworzenie nowego porządku

Typologia gospodarek rynkowych Neoliberalna nacisk na porządek prawny państwo „nocny stróż” zagrożenia: nierówności społeczne Społeczna welfare state państwo więcej niż „nocny stróż” ingeruje w dziedzinach społecznie niezbędnych nie ingeruje w działalność podmiotów gospodarczych zagrożenia: wysokie koszty nadużycia Socjaldemokratycznie korygowana ingeruje w działalność podmiotów gospodarczych niska efektywność ekonomiczna

Zagrożenia realizacji funkcji państwa Koszty tworzenia dóbr Ograniczone zasoby Zastępowanie prywatnych dostawców dóbr Nadmierny interwencjonizm Dysfunkcje instytucjonalne

Rozwój zrównoważony Definicja ustawowa (Prawo ochrony środowiska): Taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Źródło: The Future of Sustainability: Re-thinking Environment and Development in the Twenty-first Century, Report of the IUCN Renowned Thinkers Meeting, 29–31 January 2006. 8

Reżimy i modele polityki społecznej

Inne modele polityki społecznej Model postkomunistyczny wzorowany na rozwiązaniach europejskich Model śródziemnomorski (Hiszpania, Portugalia, Grecja) niskie podatki duża rola rodziny Wschodnioazjatycki model orientalny (konfucjański) rola powiązań rodzinnych Model biurokratyczno-kolektywistyczny wszechogarniające państwo prymat interesów wspólnoty

Europejski model socjalny European Social Model (EMS) co to jest? Europejski model socjalny opiera się na dobrych wynikach gospodarczych, wysokim poziomie ochrony socjalnej oraz edukacji i dialogu społecznym. Kraj prowadzący aktywną politykę powinien zachęcać ludzi do pracy, gdyż zatrudnienie jest najlepszą gwarancją niedopuszczenia do izolacji społecznej. Rada Europejska, Barcelona 2002 Różne znaczenia istniejący model idealny model całościowy projekt instrument nowatorski produkt

Europejski Model Socjalny: wspólny mianownik Wspólne cechy: dążenie do pełnego zatrudnienia opieka i pomoc społeczna dla wszystkich mieszkańców inkluzja społeczna (walka z ubóstwem i wykluczeniem) demokracja silny interwencjonizm państwowy Wspólne elementy polityki społecznej, m.in.: powszechny dostęp do opieki zdrowotnej silna ochrona pracowników rozbudowane programy pomocy społecznej dialog społeczny ochrona środowiska naturalnego dostarczenie usług o szczególnym znaczeniu

Europejski Model Socjalny: problemy Ustalenie celów i kryteriów Koordynacja polityki społecznej Osiąganie założonych celów