Teoria cyklu życia produktu Vernona Teorie handlu Teoria cyklu życia produktu Vernona

Teoria cyklu życia produktu Zgodnie z tą teorią lokalizacja produkcji zmienia się z jednych krajów na inne; Zmiany te zależą od poziomu rozwoju kraju i fazy cyklu życia produktu. Podstawowe założenie: każdy produkt przechodzi na rynku przez kolejne fazy rozwoju;

Teoria cyklu życia produktu założenia Różnicowanie produktów wg krajów Proces produkcji podlega ekonomii skali Obrót strumieniem informacji jest ograniczony Ulegają zmianie techniczne i marketingowe charakterystyki produktu i wzór tych zmian jest przewidywalny.

Teoria cyklu życia produktu - etapy początek wzrost dojrzałość zmierzch (produkt standardowy)

Teoria cyklu życia produktu Faza wstępna charakteryzuje się: Innowacyjnością w odpowiedzi na zaobserwowane potrzeby, Eksportem z krajów innowatorów, Rozwojem cech produktu

Teoria cyklu życia produktu Wzrost charakteryzuje się : Rosnącym eksportem z krajów - innowatorów Zwiększoną konkurencją (nowi producenci) Zwiększonym zapotrzebowaniem na kapitał Początkiem przemieszczeń lokalizacji produkcji dla realizacji korzyści (inne kraje rozwinięte)

Teoria cyklu życia produktu Dojrzałość charakteryzuje się: Spadkiem eksportu z kraju-innowatora Zwiększoną standaryzacją produktu Dużym zapotrzebowaniem na kapitał Rosnącą konkurencyjnością cenową Pojawieniem się produkcji na rynkach wschodzących

Teoria cyklu życia produktu Zmierzch charakteryzuje się: Koncentracją produkcji w krajach wschodzących, Kraj – innowator staje się importerem netto

Teoria cyklu życia produktu Lokalizacja produkcji Faza Produkcja Początek Kraj - innowator Wzrost Kraj innowator i inne kraje uprzemysłowione Dojrzałość Wiele krajów Zmierzch Głównie w krajach rozwijających się (emerging markets)

Teoria cyklu życia produktu Rynek docelowy Faza Rynki Początek Głównie na rynek kraju innowatora - Mały eksport Wzrost głównie w krajach uprzemysłowionych produkcja lokalna zastępuje eksport na tych rynkach Dojrzałość wzrost produkcji na rynkach wschodzących spadek produkcji w krajach uprzemysłowionych Zmierzch głównie na rynkach wschodzących eksport z rynków wschodzących na rynki krajów uprzemysłowionych

Teoria cyklu życia produktu Czynniki konkurencyjne Faza czynniki Początek praktycznie pozycja monopolistyczna sprzedaż oparta raczej na unikalności niż cenie produkt w fazie rozwojowej – zmiana charakterystyk produktu Wzrost szybko rosnący popyt rosnąca liczba konkurentów niektórzy konkurenci zaczynają stosować obniżki cen produkt staje się bardziej wystandaryzowany Dojrzałość praktycznie ustabilizowany popyt liczba konkurentów spada cena staje się kluczowym elementem strategii, szczególnie na rynkach krajów rozwijających się Zmierzch powolny, ale nasilający się spadek popytu cena to kluczowy element strategii coraz większa liczba producentów ogranicza produkcję

Teoria cyklu życia produktu technologia produkcji Faza Czynniki technologiczne Początek szybki czas uruchomienia krótkie serie, rozwój technologii następuje wraz z rozwojem produktu ważniejsza wykwalifikowana i doświadczona kadra nawet niż dostępność kapitału Wzrost rosną nakłady kapitałowe technologie staja się standardowe Dojrzałość długie serie z rosnącymi nakładami kapitałowymi ścisła standaryzacja mniejsze wymagania dotyczące jakości kadr Zmierzch niewykwalifikowane kadry lub produkcja zautomatyzowana

Rola inwestycji w różnych fazach cyklu życia produktu Źródło:Międzynarodowe stosunki gospodarcze, T. Rynarzewski, A. Zielińska-Głębocka, PWN, Warszawa 2006, s.159

Deformacje cyklu życia produktu w przemyśle elektrotechnicznym Źródło:Międzynarodowe stosunki gospodarcze, T. Rynarzewski, A. Zielińska-Głębocka, PWN, Warszawa 2006, s.159

W zależności od wieku i fazy rozwoju różnie się zachowujemy, różne mamy preferencje… Z produktami jest tak samo…

Wady teorii cyklu życia produktu W modelu tym nie można rozpatrywać handlu surowcami; Model ten jest skupiony na inwestycjach bezpośrednich, a nie na eksporcie czy handlu licencjami; Analizie nie podlegają konkurencyjność firm międzynarodowych lub brak konkurencyjności podmiotów lokalnych.

Handel wewnątrzgałęziowy

Handel wewnątrzgałęziowy polega na wymianie – w danym okresie-dóbr identycznych lub podobnych, będących bliskimi substytutami; Handel wewnątrzgałęziowy może obejmować 2 zasadnicze grupy dóbr: dobra jednorodne – mające identyczne cechy użytkowe; różnią się jedynie ceną; dobra zróżnicowane – bliskie substytuty w produkcji lub konsumpcji;

Handel wewnątrzgałęziowy Handel wewnątrzgałęziowy dobrami jednorodnymi można tłumaczyć teoriami klasycznymi jeśli doda się elementy: koszt transportu, magazynowania i uszlachetnienie; koszt transportu – dla odbiorców zlokalizowanych przy granicy z Ukrainą import z Ukrainy węgla może być tańszy niż dostawy ze Śląska; koszt magazynowania – dwa kraje o różnych porach wegetacji mogą wymieniać okresowe nadwyżki płodów rolnych, jeśli koszty transportu okażą się niższe od kosztów przechowywania; koszt uszlachetniania – koszty opakowania, składowania, sortowania, czyszczenia itp.– Wlk. Brytania jest znaczącym dostawcą kawy, herbaty ze strefy tropikalnej; Źródło: Świerkocki J., „Zarys ekonomi międzynarodowej”, PWE, Warszawa 2011

Handel wewnątrzgałęziowy: Znaczna większa część handlu wewnątrzgałęziowego przypada na dobra zróżnicowane np. proste wyroby hutnicze: blachy, szyny; elektronika konsumpcyjna, samochody, sprzęt gosp. domowego itd. kraj eksportuje odmiany towaru produkowane w długich seriach (korzyści skali produkcji), a importuje te, których nie opłaca się wytwarzać na miejscu, bo nie zapewniają korzyści skali; koncepcja cyklu życia prod. – wyjaśnia handel wewnątrzgałęziowy dobrami o różnej generacji technicznej – ze względu na przewagę technologiczną USA mogą jednocześnie eksportować dobra najnowocześniejsze (np. telewizory plazmowe) i importować standardowe, na które stać mniej zamożnych Amerykanów; Źródło: Świerkocki J., „Zarys ekonomi międzynarodowej”, PWE, Warszawa 2011

Handel wewnątrzgałęziowy EU15 (wykres lewy) oraz w handlu Polski z EU28 (wykres prawy) https://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/ms316.pdf

Korzyści z udziału w handlu wewnątrzgałęziowym wzrost dostępności dóbr dla konsumentów (większy asortyment produktów oferowanych na rynkach krajowych i międzynarodowych pozwala na zwiększenie możliwości wyboru i zaspokojenie zróżnicowanych oczekiwań), obniżka kosztów produkcji i cen (handel wewnątrzgałęziowy umożliwia wydłużenie serii produkcji, obniżenie cen towarów na rynkach krajowych i zagranicznych przez producentów wykorzystujących statyczne i dynamiczne korzyści skali), zwiększenie rozmiarów rynku (wzrost różnorodności produktów prowadzi do powstawania mikrorynków nowych modeli i powiększa rynki zbytu we wszystkich handlujących krajach, co zwiększa potencjał handlu międzynarodowego i ułatwia dostęp do rynków zagranicznych)

Wszystkie poniższe teorie popierają zasadę wolnego handlu oprócz: a) Merkantylizmu b) Korzyści komparatywnych (Ricardo) c) Korzyści absolutnych (Smith) d) Obfitości zasobów (Hecksher-Ohlina)

d) comparative advantage Która teoria sugeruje, że względna przewaga wynika z różnic w krajowych nakładach czynników ? a) mercantilism b) absolute advantage c) Heckscher-Ohlin d) comparative advantage

Która teoria sugeruje, że kiedy produkt dojrzeje optymalna lokalizacja produkcji zmieni się ? a) Mercantilism b) Comparative Advantage c) Absolute Advantage d) Product life-cycle

Teoria kosztów komparatywnych zakłada istnienie następujących czynników produkcji: a) ziemia b) praca c) kapitał d) praca i kapitał

Który z poniższych warunków musi być spełniony aby handel międzynarodowy przynosił korzyści obu partnerom (model 2 kraje): a) jeden kraj musi produkować jedno dobro taniej od drugiego kraju, b) jeden kraj musi mieć jedno dobro tańsze i drugie droższe od drugiego kraju, c) muszą występować różnice w poziomie płac między tymi krajami, d) żadna z powyższych odpowiedzi.

Jeśli kraj odnosi korzyści z handlu jego punkt konsumpcyjny leży: a) poniżej krzywej transformacji b) powyżej krzywej transformacji c) na krzywej transformacji d) każde położenie jest możliwe w zależności od posiadanych zasobów

Bibliografia J. Świerkocki „Zarys międzynarodowych stosunków gospodarczych” PWE, 2004, str. 56-61 oraz 48-52 P.R. Krugman, M. Obstfeld „Ekonomia międzynarodowa. Teoria i polityka” PWN, 2007, str. 187-191