WARUNKI PRAWIDŁOWEJ KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ

Komunikacja interpersonalna to wymiana informacji między jej uczestnikami. Nośnikami danych mogą być słowa (komunikacja werbalna), gesty, teksty, obrazy, dźwięki czy też sygnały elektryczne albo fale radiowe. Ważne jest, aby były one zrozumiałe dla nadawcy i odbiorcy.

Do aktu komunikacji dojdzie jedynie wtedy, gdy spełnione zostaną następujące warunki: - informacja zostanie przekazana w języku zrozumiałym dla obu komunikujących się stron, - zaistnieje skuteczny nośnik tej informacji, - przekaz pozostanie czysty od zniekształceń przez czynniki zewnętrzne (tzw. szum), - przekaz spotka się z odbiorem, - informacja w założeniu będzie przeznaczona dla danego odbiorcy.

Bariery komunikacyjne: Czynniki, które utrudniają zrozumienie przekazu zawartego w wypowiedzi (o charakterze fizycznym i psychologicznym)

Bariery komunikacyjne: - utrudnienia percepcyjne - różnice kulturowe - stereotypy (chętniej słuchamy osób o wysokim statusie społecznym) - samopoczucie - komunikacja równoległa-rozmówcy prowadzą równocześnie dwa wątki rozmowy, nie słuchając siebie nawzajem

Bariery komunikacyjne c.d.: 1. filtrowanie – słuchamy wybiórczo, filtrujemy informacje 2. skojarzenia – treść wypowiedzi rozmówcy wywołuje skojarzenie, w które się zagłębiamy 3. przygotowywanie odpowiedzi – myślimy, co za chwilę odpowiedzieć, choć staramy się wyglądać na zainteresowanych 4. domyślanie się – usiłujemy zgadnąć, co rozmówca ma "naprawdę" na myśli 5. osądzanie – w trakcie rozmowy osądzamy i reagujemy schematycznie 6. utożsamienie się – cokolwiek mówi rozmówca, odnosimy do własnego życia i osądzamy w kontekście własnych doświadczeń 7. udzielanie rad – słuchamy tylko początku, szukając rady dla rozmówcy

Bariery komunikacyjne c.d.: 8. sprzeciwianie się a. gaszenie – wygłaszamy sarkastyczne uwagi, które zniechęcają rozmówcę do kontynuowania rozmowy b. dyskontowanie – słyszymy komplement i wyliczamy wszystko co może obniżyć jego wartość 9. przekonanie o swojej racji – podnosimy głos, atakujemy, by obronić własne stanowisko; przejawia się w tym niezdolność do przyjmowania krytyki, i brak zgody na inny punkt widzenia 10. zmiana toru – obracamy wypowiedź rozmówcy w żart lub zmieniamy temat 11. zjednywanie – słuchamy na tyle by nie zgubić wątku, ale tak naprawdę w ogóle się nie angażujemy

Jak być dobrym słuchaczem?: 1. Nie przerywaj rozmówcy. 2. Stwarzaj dobry klimat, by rozmówca nie czuł się skrępowany. 3. Bądź cierpliwy i opanowany. 4. Okazuj zainteresowanie. 5. Koncentruj się tylko na mówiącym - nie przeglądaj w tym czasie gazety, nie spoglądaj na zegarek, telewizor, czy za okno. 6. Zadawaj pytania. 7. Posługuj się językiem zrozumiałym dla rozmówcy. 8. Upewnij się, że dobrze zrozumiałeś rozmówcę. 9. Skupiaj się na najważniejszych informacjach. Staraj się je zapamiętać. Notuj. 10. Stosuj potwierdzenia niewerbalne (uśmiech!).

Cztery kroki skutecznego słuchania: 1. aktywne słuchanie - parafrazowanie (definiowanie) swoimi słowami tego, co druga osoba do nas mówi - precyzowanie przez zadawanie pytań - informacja zwrotna – dzielenie się odczuciami i doświadczeniami bez osądzania (natychmiast, szczerze i wspierająco) 2. słuchanie empatyczne – słuchanie z nastawieniem na zrozumienie emocji rozmówcy 3. słuchanie otwarte – nie ocenia się rozmówcy, by osądy nie zasłaniały nam naszego rozmówcy 4. słuchanie świadome – zwracanie uwagi na integrację słów i emocji

Zapewne udało Ci się doświadczyć, że w wielu sytuacjach, mimo Twojej wewnętrznej pozytywnej intencji w działaniu, czy mówieniu okazywało się, że Twoje słowa były zupełnie opacznie rozumiane, źle interpretowane. Jeśli zdarza się to często, warto, abyś świadomie zaczął kształtować swoje nawyki komunikacyjne, a „Komunika Ja” niech będzie pierwszym krokiem w drodze do mistrzostwa komunikacji.

Komunikat Ja dzięki swojej formie pozwala Ci wyrazić swoje odczucia w związku z jakąś sytuacją i odpowiednio wyrazić swoje oczekiwania. Są to komunikaty pozbawione oceny i ataków. Odnoszą się tylko do faktów i do was obojga, a nie tylko do drugiej osoby. Stosowanie go prowadzi również do głębszego zrozumienia siebie i uczuć, które kryją się pod naszymi reakcjami.

Struktura Komunikatu typu JA: Komunikat Ja składa się z 4 składników: 1. Wyrażanie swoich uczuć i emocji (jestem zły/szczęśliwy/smutny/rozczarowany) 2. Opis faktów do których się odnosimy – opis konkretnego zachowania, które wzbudziło w nas wcześniej wymienione uczucia, bez oceny, bez etykietek, tylko konkrety. 3. Wyrażenie swoich potrzeb – czyli wyjaśnienie co w tej sytuacji spowodowało, że tak się poczuliśmy 4. Przekazanie swoich oczekiwań – czyli zwykła prośba o konkretne zachowanie w przyszłości

Łatwo te 4 punkty zawrzemy trzymając się prostej konstrukcji zdania: Czuję … (wyrażenie swoich emocji) … Kiedy Ty …. (opis sytuacji oparty na faktach) … Ponieważ … (wyrażenie swojej potrzeby, wyjaśnienie) … Chcę … (oczekiwania na przyszłość)

Komunikat Ja - przykłady niepoprawnych sformułowań Kilka poniższych przykładów zupełnie nic nie wnosi do rozmowy, a jedynie prowokuje i buduje atmosferę do awantury i kłótni. Są one dalekie od zasad „Komunikatu Ja”. Jesteś beznadziejny, gdy tak tylko siedzisz na kanapie i oglądasz telewizor. Nie szanujesz mnie. Zawsze tylko myślisz o sobie. Nigdy nie powiesz mi dziękuję, tylko ciągle wymagasz.

Te słowa to: zawsze, nigdy. Są dwa wyrazy, które z założenia są kłamstwem i powodują jedynie negatywne reakcje, wystrzegaj się ich. Te słowa to: zawsze, nigdy.

Asertywność To umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia i przekonania, nie lekceważąc, uczuć i poglądów swoich rozmówców. - respektowanie własnych praw, respektowanie praw innych, bronimy własnych praw, uznając prawa innych - wyrażamy swoje potrzeby, myśli i uczucia - nasze stosunki z innymi ludźmi cechuje wiara w siebie Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie” bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku. Asertywność jest czasem mylona z agresją Agresja – respektowanie praw własnych, lekceważenie innych Uległość – respektowanie praw innych, lekceważenie własnych

Ćwicz asertywność, a szczególnie jedną z najważniejszych umiejętności komunikacyjnych -  posługiwanie się komunikatem JA.

(unikanie odpowiedzialności): KOMUNIKAT „TY „ (unikanie odpowiedzialności): Złościsz mnie; Spotkanie było beznadziejne; Musiałem to zrobić; Nie liczysz się z moimi uczuciami; Zachowujesz się okropnie.

KOMUNIKAT „JA” (branie odpowiedzialności): Jestem zły; Jestem niezadowolona ze spotkania; Zrobiłem to; Czuję się urażona; Nie podoba mi się kiedy...

KOMUNIKATY „JA” PRZYKŁADY: Czuję: Jestem zdenerwowana Kiedy Ty : kiedy muszę czekać na Ciebie, gdy się spóźniasz Ponieważ: ponieważ nie wiem co się z Tobą dzieje i za ile się pojawisz Chcę: chciałabym, abyś w przyszłości wysłał do mnie sms’a, że się spóźnisz i napisał za ile faktycznie przyjdziesz

KOMUNIKATY „JA” PRZYKŁADY: Czuję: Jestem smutna i rozczarowana Kiedy Ty : gdyż przygotowałam Ci kolację, a nie zostałam doceniona Ponieważ: ponieważ spędziłam nad nią dwie godziny Chcę: chciałabym, abyś w przyszłości powiedział chociaż dziękuję

KOMUNIKATY „JA” PRZYKŁADY: Czuję: Bardzo się złoszczę Kiedy Ty : kiedy rzucam do kosza, a Ty pouczasz mnie jak to robić Ponieważ: ponieważ robię to najlepiej jak potrafię Chcę: chciałabym, abyś mnie częściej chwaliła i doceniała moje wysiłki

POĆWICZMY  CZUJĘ - stwierdzenie uczuć czy przekonań. Opisz swoje uczucia np. gniew, smutek, zawód, żal itp. KIEDY TY - wskazanie konkretnego zachowania. Opisz zachowanie drugiej osoby, które powoduje problem, czyli takie, które Ci przeszkadza albo rani. PONIEWAŻ - wskazanie konsekwencji. Opisz konsekwencje, jakie ponosisz w związku z zachowaniem partnera np. ryzyko utraty przyjaciół, strata czasu itp. CHCĘ - sformułowanie celu. Powiedz, czego chcesz. Informuj jasno o swoich prośbach i oczekiwaniach np. chciałbym żebyś..., proszę Cię żebyś... itp.

DZIĘKUJĘ ZA AKTYWNY UDZIAŁ W ZAJĘCIACH