pedagog oligofrenopedagog psychoterapeutka mgr Beata Łaba UCZEŃ Z ZESPOŁEM ASPERGERA - ZAJĘCIA REWALIDACYJNE I TERAPIA BIOFEEDBACK pedagog oligofrenopedagog psychoterapeutka mgr Beata Łaba

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym- określa rodzaj udzielanej dziecku, uczniowi pomocy ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka lub ucznia w tym z autyzmem i zespołem Aspergera.

W ramach zajęć rewalidacyjnych w pracy z uczniem z zespołem Aspergera w programie należy uwzględnić w szczególności: „zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne- w przypadku dziecka lub ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera”.

Wskazówki do pracy z uczniem podczas zajęć rewalidacyjnych: otwartość, zaangażowanie, zdecydowanie; określenie relacji z uczniem jako wyzwanie, a nie problem; nawiązanie bliskiej relacji emocjonalnej; przekazywać kod zachowania-reguły społeczne pomocne mogą tu być historyjki społeczne autorstwa Carol Grey; pozwolić na namysł i brak kontaktu wzrokowego (czasami patrzą ,a nie widzą); uczyć jak rozpocząć ,podtrzymywać i zakończyć zabawę; kształtować umiejętność współdziałania, dzielenia się i bycia elastycznym w kontaktach z innymi;

nauczyć zagwarantować sobie samotność- tak aby nie urazić innych; naucz ucznia, obserwować zachowania innych dzieci, tak aby miało wzór, co należy robić; zachęcaj do zabaw polegających na współpracy i rywalizacji; modeluj właściwe zachowanie w stosunku do dziecka; wyjaśnij alternatywne sposoby poszukiwania pomocy; zachęcaj do zawierania przyjaźni;

bądź świadom że dziecko ma „dwie osobowości” inaczej zachowuje się w domu i w szkole; ćwicz używanie języka ciała-pomocne będą np. kalambury; pomóż odczytywać i rozumieć emocje ,stosując np. Uczę się rozumieć innych-emocje i gesty, Piktogramy emocji – materiał obrazkowy; naucz stosowania „bezpiecznych” wypowiedzi w sytuacjach dezorientacji; zachęć dziecko do mówienia o sobie np. w formie pisania pamiętnika;

redukuj poziom lęku, pomocą mogą być historyjki- Odwagi redukuj poziom lęku, pomocą mogą być historyjki- Odwagi! Sytuacje lękowe; wykorzystaj szczególne zainteresowania jako materiał do rozrywki i źródło relaksacji; ćwicz sprawność motoryczną poprzez zabawy z piłką , korektę koordynacji kończyn górnych i dolnych oraz utrzymanie równowagi; minimalizuj hałas w otoczeniu;

unikaj niekontrolowanego dotyku; unikaj intensywnego światła; ucz mówienia o bólu; pomóż uczniowi w radzeniu sobie z atakami złości , rozładowaniu napięć i podniecenia;

Naucz: -właściwych wypowiedzi, inicjujących rozmowę; -sposobów proszenia; - sposobu wyrażania współczucia; -rozumienia metafor i powiedzonek- pomocą mogą być ćwiczenia frazeologiczne; -tworzenia neologizmów; -mówienia do siebie szeptem i stosowania zasady „myśl , ale nie wypowiadaj swoich myśli głośno”;

Współpraca z rodzicami: Rodzina jest pełnoprawnym uczestnikiem procesu rewalidacji, dlatego powinna być poinformowana i wyrażać zgodę na wszelkie oddziaływania podejmowane wobec ucznia. Niezbędne jest nawiązanie współpracy z rodzicem ucznia poprzez zyskanie sympatii, zaufania rodziców, a dzieje się to poprzez akceptację dla ich dziecka oraz wykazywanie jego potencjalnych możliwości rozwojowych.

Nieodzowne jest zasięganie informacji dotyczących rozwoju dziecka ,trybu życia ,stanu zdrowia. Pomocne są systematyczne, indywidualne kontakty rodziców z nauczycielami. Niezbędne jest ustalenie zasad ,które ma przestrzegać dziecko i ujednolicenie ich w szkole i w domu.

Unikać należy doraźnego wzywania rodziców w razie negatywnych zachowań , jak również proponowania im ,czy żądania by wówczas zabrali dziecko do domu- może to skutkować eskalacją niepożądanych zachowań u ucznia. Rodzicom należy komunikować nie tylko trudności ,ale także pozytywne zachowania, umiejętności i zmiany w funkcjonowaniu ich dziecka.

Należy pamiętać ,że zmian w zachowaniu dokonuje się metodą „małych kroków”, a stosowanie metod wspierających będzie konieczne przez wiele lat.

Bibliografia: Autyzm i zespół Aspergera, (2005),red.U. Fritz, PZWL, Warszawa; Zespół Aspergera,(2006),Tony Attwood , Zysk i S-ka, Poznań; Słownik PWN ,Frazeologia i znaczenia wyrazów- Ćwiczenia z kluczem; Nowe historyjki społeczne , Carol Gray, Harmonia.

Terapia Biofeedback

EEG Biofeedback jest naukowo opracowaną metodą usprawniania funkcjonowania OUN, wykorzystującą trwające przez całe życie możliwości plastyczne mózgu. EEG Biofeedback to nieinwazyjna skuteczna metoda terapeutyczna, klasycznej medycyny. Celem treningu EEG Biofeedback jest osiągnięcie takiego stanu mózgu, by przy jednoczesnej relaksacji posiadać umiejętność pełnej koncentracji. Za dobrze wykonane zadanie uczeń otrzymuje nagrodę: wideogra mu się udaje, pojawiają się punkty na monitorze i sygnalizowane dźwiękowo. W ten sposób otrzymuje sprzężenie zwrotne drogą wzrokową i słuchową.

Każdy trening złożony jest z minimalnie 10 rundek po 3 minuty – po każdej jest krótka 20 sekundowa przerwa na relaks np. zamknięcie oczu. U dzieci autystycznych czy dzieci z niepełnosprawnością intelektualną rundki są krótsze i częstsze . Czas  trwania  jednego  treningu  to  30-60  minut, 2-3 razy  w  tygodniu. Między  treningami  nie  może  wystąpić  przerwa  dłuższa  niż 10 dni. Czas trwania terapii zależy od  zaburzenia, najczęściej  efekty są widoczne po 10 treningach u  dzieci  zdrowych, 20 treningach – u dzieci z zaburzeniami uczenia się, zachowania, zaburzeniach mowy, 40 treningach i więcej w autyzmie, niepełnosprawności.

Terapia Biofeedback zawsze rozpoczyna się szczegółową diagnozą QEEG - ukierunkowującą pracę terapeuty. W skład diagnozy wchodzi szczegółowy wywiad z pacjentem oraz badanie obiektywne tzw. mini mapa mózgu (dwukanałowe rejestrowanie sygnału EEG z kilkunastu kluczowych punktów). Kolejnym krokiem jest ustalenie protokołów zgodnie z analizowanymi wynikami.

Trening przebiega raczej w formie zabawy, niż ciężkiej pracy, ale organizm trenującego może odczuwać zmęczenie. Wykorzystuje się tutaj sprzężenie zwrotne między stanem psychicznym, a czynnością neurofizjologiczną mózgu. Osoba poddawana terapii, spełniając ustalone kryteria ćwiczeń gry – ma wpływ na własny obraz fal mózgowych. Kiedy wzrasta aktywność mózgu w pożądanym paśmie częstotliwości fal mózgowych, dziecko otrzymuje nagrodę w postaci wzrokowej (wideogra przebiega pomyślnie) i słuchowej (sygnały dźwiękowe). Przy wzroście aktywności niepożądanych pasm, sukces znika.

Dzięki metodzie EEG Biofeedback osoba poddawana treningowi uczy się czynności swojego mózgu. Uczy się, jak pozytywnie zmieniać wzorzec wytwarzanych fal mózgowych (wzmacniać pożądane i hamować niepożądane fale mózgowe) ponieważ stan naszego umysłu i zachowanie łączą się we wzorcu pracy mózgu(sygnały dźwiękowe).

Poprzez trening EEG Biofeedback, możemy usprawnić funkcjonowanie mózgu, wpływając na : poprawę koncentracji uwagi; zwiększenie możliwości radzenia sobie ze stresem; psychiczną równowagę z poprawą samooceny; zwiększenie odporności immunologicznej; spowolnienie procesów biologicznego starzenia się.

Obecnie EEG Biofedback stosowany jest coraz szerzej u dzieci z dysfunkcjami rozwojowymi m. innymi zespołem Aspergera. U osób z zespołem Aspergera w badaniach QEEG stwierdzono obniżoną aktywność prawej półkuli, podczas gdy aktywność półkuli lewej jest zachowana (język, iloraz inteligencji). Zaburzenia w prawej półkuli powodują problemy z wyrażaniem i odbieraniem emocji oraz emocjonalnymi aspektami języka. Czas pracy z uczniami z autyzmem, zespołem Aspergera to 60-100 sesji.

EEG- Biofeedback wykazuje skuteczność w leczeniu pacjentów z autyzmem w obszarach: werbalnym fizycznym komunikacji społecznej. Istnieją udokumentowane świadectwa kliniczne wskazujące na poprawę mowy, responsywności, równowagi, rozumienia i mimiki. Trening EEG- Biofeedback okazał się pomocny w zmniejszaniu wrażliwości sensorycznej oraz w poprawie reagowania na zmiany w otoczeniu.

U dzieci z ZA terapia Biofeedback jest: terapią wspomagającą; koncentruje się głównie na umiejętności samokontroli; zmniejsza trudności z uwagą, niepokojem; wycisza i poprawia funkcjonowanie społeczne oraz zdolności uczenia się i funkcji intelektualnych.

Dziękuję za uwagę 