Sprawozdanie z innowacji „Hobbit, czyli wyprawa po smoczy skarb” Elżbieta Ryznar

Cel innowacji Celem innowacji było zapoznanie uczniów ze światem fantasy, opisanym w powieści J.R.R. Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem” za pomocą metod aktywizujących, zachęcenie ucznia do identyfikacji z bohaterami lektury, kształtowanie kreatywności i twórczego myślenia, rozwijanie motywacji do pracy, podniesienie motywacji do nauki, uatrakcyjnienie lekcji języka polskiego oraz motywowanie nauczycieli do poszukiwania bardziej atrakcyjnych metod pracy podczas omawiania lektur.

Przebieg innowacji Wdrażanie innowacji pt. „Hobbit, czyli wyprawa po smoczy skarb” odbywało się od 7-16.01.2015r. na terenie Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 4 w Wieliczce. Poszczególne zajęcia zorganizowane były w formie wizyt w określonym miejscu Śródziemia. Pierwszego dnia uczniowie zostają zaopatrzeni w mapy Śródziemia, które mają przy sobie codziennie. Zaznaczone są na niej poszczególne etapy wędrówki. Nauczyciel zmienia się w przewodnika wyprawy po skarb, Gandalfa. Instruuje uczniów o tym, gdzie jest zbiórka i kogo w danym dniu odwiedzą. Wszystkie zajęcia oparte były o metody aktywizujące uczniów, w których nacisk kładzie się na utożsamianie, wcielanie w role.

Dzień pierwszy- BAG END

W jadalni Bilba Bagginsa doszło do niezwykłego spotkania. Usytuowani wokół zastawionego stołu uczniowie, starali się odtworzyć sposób celebracji posiłków, jaki charakteryzował Hobbitów (w tym celu, na wzór Bilba, sami przygotowują sobie drugie śniadanie). Nagle pojawili się niespodziewani goście. Do klasy weszly krasnoludy (przebrani uczniowie), zajęli miejsca, zabierali jedzenie. Sytuacja miała zmusić uczniów do zastanowienia się nad tym, co czuł Bilbo Baggins, gdy do jego domu wtargnęła zgraja krasnoludów i wyjadła mu jedzenie ze spiżarni. Nastąpił opis uczuć bohatera oraz próba utożsamienia się (bądź braku utożsamienia), z jego zachowaniem i uczuciami. Następnie na tablicy multimedialnej został zaprezentowany fragment filmu, prezentujący kolację w Bag End. Analizie podlegało zachowanie głównego bohatera, a także etykieta zachowania się przy stole zgromadzonych gości. W dalszej części zajęć Gandalf (w tej roli nauczyciel) przedstawił uczniom plan wyprawy po smoczy skarb, rozdał im mapy z rozpisaną trasą (każdy dzień zajęć odbywa się w innym miejscu w szkole). Na zakończenie wszyscy zebrani odśpiewali „Pieśń o wyprawie po skarb”. Prowadzący oówił z uczniami znaczenie tego typu pieśni oraz roli, jaką odgrywają podczas historycznych momentów. Gandalf zarządził zbiórkę drużyny poszukiwaczy skarbu następnego dnia, na Gościńcu (górnym korytarzu szkoły).

Dzień drugi- w jaskini trolli

Gandalf wraz ze swoją drużyną spotykał się o wyznaczonej porze na Gościńcu. Wyruszyli w podróż (udali się do przygotowanej sali). Tam nastąpiła przerwa na odpoczynek (brak ławek i krzeseł, zebrani siedzą na podłodze). Na tablicy został zaprezentowany plakat przedstawiający trzy trolle. Każdy z nich trzymał w dłoni zwój papieru. Gandalf podzieli drużynę na mniejsze zespoły. We wszystkich grupach został wyznaczony włamywacz, którego zadaniem było wydobycie skarbu z kryjówki. Włamywacz ten musi być wybrany mądrze, z jak największą dbałością o to, by odznaczał się cechami, niezbędnymi do tej roli. Dlatego uczniowie otrzymali kartę zawierającą cytaty, uzasadniające wybór Bilbo Bagginsa na włamywacza. Na tej podstawie wybierali swojego lidera, który odebrał trollom zwoje i odczytał zagadki. Zadaniem uczniów było odnalezienie skarbu trolli, zanim zajdzie słońce (mają na to 20 minut). Wówczas potwory zbudzą się i zjedzą śmiałków.. Rozpoczęła się wielka gra w podchody. Każda drużyna, zgodnie ze wskazówkami (zagadkami), udała się do miejsc ukrycia mieczy, skrzyni ze złotem, klejnotów (były pochowane w różnych miejscach w szkole). Gdy wszyscy włamywacze przynieśli skarby, nastąpiło ich identyfikowanie. Pośród zdobyczy były trzy miecze, Orkrist i Glamdring oraz Żądło. Uczniowie wyjaśnili nazwy mieczy i ich pochodzenie. Następnie Gandalf zarządził przerwę na sen i ogłasza zbiórkę następnego dnia, w sali nr 19.

Dzień trzeci- U króla Goblinów

Na początku zajęć Gandalf przywitał dzielnych śmiałków w bardzo mrocznym miejscu- królestwie goblinów, zamieszkujących wnętrza Gór Mglistych. Poprosił uczniów, by ze zgromadzonych na środku sali materiałów wykonali plastyczną wizualizację zła. Po tym zadaniu, na tablicy multimedialnej została zaprezentowana uczniom postać Króla Goblinów. Następnie uczestnicy wyprawy zostali zaopatrzeni w materiały pomocnicze (karty cytatów, tabele), potrzebne do tego, by wykonać charakterystykę goblinów, jako mieszkańców Śródziemia. Tabela była równocześnie uzupełniana przez uczniów na tablicy interaktywnej. Po dokonaniu pełnej charakterystyki, Gandalf postawił przed swą drużyną pytanie: Dlaczego w świecie Tolkiena zło najczęściej jest szpetne? Nastąpiła burza mózgów. Po zebraniu odpowiedzi, zebrani zostali zapoznani z historią goblinów (orków). Uczniowie dowiadują się, iż byli oni niegdyś pięknymi elfami, które były poddawane okrutnym torturom przez sługi Saurona. Na zakończenie wizyty w jaskini goblinów, został wysunięty wniosek: nawet najczystsze dobro może zostać okaleczone. Wówczas w ciemności duszy rodzi się zło, które przysłania światło i dobro. Gandalf zarządził spotkanie w Mrocznej Puszczy, w której uczniowie będą musieli wykazać się sprytem i kondycją.

Wybrane przykłady uczniowskich prac plastycznych, wizualizujących zło.

Dzień czwarty- W Mrocznej Puszczy

W tym dniu uczniowie przyszli do Mrocznej Puszczy, gdzie spotykają Leśne Elfy. Aby móc przedostać się na drugi koniec puszczy, musieli przeprawić się przez ścieżkę elfów. Na śmiałków czekała wspinaczka po drzewach, skoki przez rwące strumienie, czołganie się pod trującymi krzewami, a także skakanie po gałęziach drzew, w celu ucieczki przez pająkami. Po przejściu ścieżki, drużyna została niespodziewanie związana przez Leśne Elfy, które prowadzą ją do króla elfów. Tu następił proces zebranych. Byli oni oskarżeni o wtargnięcie na tereny elfów. Zadaniem uczniów było wymyślenie jak największej ilości argumentów, które udowodniły, iż musieli wybrać tą trasę. By móc wykupić swoją wolność, musieli odpowiedzieć na zagadki, które Gollum i Bilbo zadawali sobie nawzajem. Po rozwiązaniu wszystkich zadań, więźniowie zostali wypuszczeni.

Dzień szósty- Oko w oko ze smokiem

Nadszedł ostatni i zarazem najniebezpieczniejszy dzień wyprawy po smoczy skarb, spotkanie ze Smaugiem. Drużyna śmiałków spotkałasię w szkolnej piwnicy. Jest bardzo ciemno, w tle słuchać utwór „I see fire” Eda Sheerana. Zebrani idą w miejsce, skąd dochodzi muzyka. Tam Gandalf wyjaśnił uczniom, że ich zadaniem jest odnalezienie Arcyklejnotu. Za pomocą zmysłów: słuchu, węchu i dotyku musieli odgadnąć, gdzie jest on ukryty. Odgadują, iż klejnot ukryty jest w sali 39, a tajemniczym przedmiotem był pędzel. Aby się dostać w to miejsce, wybrany uczeń poszukuje po ciemku klucza, który otworzy wszystkim boczne drzwi szkoły. Po opuszczeniu budynku, uczniowie bardzo cicho skradali się pod salę nr 39. Gdy tam dotarli, spotykali Smauga (ucznia przebranego za smoka). Smok oznajmił im, że odda klejnot, jeśli uzupełnią koła, umieszczone na tablicy. Pierwsze koło: jakimi cechami charakteru i umiejętnościami musieli wykazać się uczestnicy wyprawy po smoczy skarb? Drugie koło: jakimi cechami i umiejętnościami musieliście się wykazać wy, w czasie waszej wyprawy po skarb? Po wskazaniu cech wspólnych, Smaug podał uczniom szkatułę ze skarbem (bilety do kina). Gandalf oznajmił, że wyprawa po smoczy skarb dobiegła końca.

Dzień szósty- wycieczka do kina na film „Hobbit: Bitwa Pięciu Armii”

Wnioski z ewaluacji innowacji W ramach ewaluacji innowacji, uczniowie nią objęci zostali poproszeni o wypełnienie ankiety. W badaniu wzięli udział wszyscy uczniowie klasy biorącej udział w projekcie. Jej wyniki przedstawiają się następująco: 100% ankietowanych uczniów stwierdziło, że zajęcia były dla nich bardzo atrakcyjnie. 100% ankietowanych uczniów stwierdziło, że zajęcia zachęciły ich do zapoznania się z twórczością J.R.R. Tolkiena. 100% ankietowanych uczniów stwierdziło, iż chcieliby, aby w przyszłości tego typu innowacyjne zajęcia były prowadzone częściej.