PODATKI I ICH STRUKTURA Monika Niekurzak i Magdalena Kaczor

Pojęcie podatku PODATEK jest to świadczenie pieniężne, nakładane jednostronnie na podatników przez państwo lub inne organizacje publiczno-prawne na podstawie przepisów prawa. Podatek możemy rozpatrywać zarówno jako kategorię prawną jak i ekonomiczną.

W polskich warunkach zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej podatek jest to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE Cechy danin publicznych PODATEK OPŁATA FUNDUSZ CELOWY UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE Publicznoprawne X Bezzwrotne Nieodpłatne Przymusowe Nieoznaczony cel Świadczenie pieniężne

Podstawowe cechy podatku: PRZYMUSOWY CHARAKTER Podatek jest świadczeniem obowiązkowym, a obowiązek jego uiszczania wynika z normy prawnej. W przypadku niewykonania obowiązku uiszczenia podatku podmiot uprawniony do pobierania podatków może go egzekwować w drodze przymusu administracyjnego.

JEDNOSTRONNOŚĆ USTALANIA Podatnik nie ma wpływu na wysokość i rodzaj nakładanych na niego obciążeń. PIENIĘŻNA FORMA Podatki nie mogą być pobierane np. w naturze.

BEZZWROTNOŚĆ Beneficjent świadczenia podatkowego (państwo lub jednostka samorządu terytorialnego) nie ma obowiązku, a nawet prawnych możliwości zwrotu; środków pieniężnych uzyskanych z podatków z wyjątkiem przypadków niesłusznego lub nadmiernego pobrania.

Podatki ustalane są dla określonych kategorii podmiotów. NIEODPŁATNOŚĆ Z zapłatą podatku nie wiąże się żadne bezpośrednio z podatkiem powiązane świadczenie wzajemne ze strony państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. OGÓLNY CHARAKTER Podatki ustalane są dla określonych kategorii podmiotów.

Funkcje podatków: FUNKCJA FISKALNA Jest podstawą funkcjonowania podatków i dostarcza państwu i innym podmiotom publicznym środki finansowe na realizacje ich zadań. Może być odnoszona zarówno do pojedynczego podatku, jak i do ogółu podatków składających się na system podatkowy.

FUNKCJA REDYSTRYBUCYJNA Polega na tym, że podatek jest środkiem za pomocą którego państwo dokonuje przemieszczania środków pieniężnych określonym podmiotom poprzez instytucję budżetu.

FUNKCJA INFORMACYJNA Prowadzi do możliwości stworzenia poprzez konstrukcje podatkowe takich mechanizmów, które pozwalają na analizowanie i kontrolowanie przebiegu procesów gospodarczych uwidaczniających się w finansowej stronie funkcjonowania podatków.

FISKALNE ZASADY PODATKOWE ZASADA WYDAJNOŚCI Według tej zasady państwo powinno sięgać do takiego przedmiotu opodatkowania, który dostarczy dochodów niezbędnych do realizacji funkcji i zadań państwa i władz samorządowych. ZASADA ELASTYCZNOŚCI Podatek powinien reagować na zmieniające się procesy i zdarzenia gospodarcze oraz społeczne. ZASADA STAŁOŚCI Mówi o konieczności unikania wprowadzenia nowych podatków i zmian w podatkach już istniejących.

EKONOMICZNE ZASADY PODATKOWE ZASADA NIENARUSZALNOŚCI MAJĄTKU PODATNIKÓW Wysokość podatku nie może zmniejszać majątku podatnika. Podatek powinien być pokrywany z dochodów bieżących.

PODATKOWE ZASADY SPRAWIEDLIWOŚCI ZASADA POWSZECHNOŚCI Ciężary podatkowe powinny mieć charakter powszechny, tj. każdy obywatel, przedsiębiorca, itp. Powinien być objęty podatkiem, jeżeli spełnione są warunki powstania stosunku podatkowego. ZASADA RÓWNOMIERNOŚCI Ciężary podatkowe powinny być rozdzielone równomiernie na wszystkich podatników. ZASADA ZDOLNOŚCI DOCHODOWEJ Wedle tej zasady, każdy podatnik osiągający taki sam dochód, powinien poświęcić na rzecz państwa identyczną korzyść.

TECHNICZNE ZASADY PODATKOWE ZASADA PEWNOŚCI Oznacza, że podatnik powinien z góry i jasno wiedzieć, jakie podatki, w jakiej wysokości i w jakich terminach zobowiązany jest zapłacić. ZASADA DOGODNOŚCI Wyraża się tym, że podatek jest pobierany w czasie i w sposób możliwie najdogodniejszy dla płacącego. ZASADA TANIOŚCI Głosi, że podatek powinien być tak pomyślany, aby koszty jego wymiaru i poboru były jak najmniejsze.

Elementy konstrukcji podatków Funkcjonowanie kategorii podatku związane jest z stworzeniem warunków i narzędzi zapewniających obliczenie wysokości podatku, określeniu jakie czynności będą podlegały opodatkowaniu, a także skutecznego ściągnięcia podatku. Stanowią je elementy konstrukcji podatków składające się na technikę podatkową.

Zaliczamy do nich: Przedmiot podatku – czyli przedmiot opodatkowania jest to zjawisko, stan prawny lub faktyczny, którego powstanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego bez względu na to czy forma prawna została zachowana. Podmiot opodatkowania – wskazuje kto na podstawie ustawy podatkowej zobowiązany jest do zapłacenia podatku. Ustawodawca określa podatnika stosując terminy: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, ustawodawca może ustalić podatnikiem inny podmiot niż wymieniony.

Podstawa opodatkowania – to wyrażony ilościowo (powierzchnia, ciężar) lub wartościowo (wartość rynkowa, przychód, dochód) przedmiot podatku. Stawka podatkowa – określa jaką część podstawy opodatkowania należy odprowadzić z tytułu podatku, występują stawki kwotowe i stawki procentowe. Skala podatkowa – zbiór stawek podatkowych, informuje o tym jaką stawkę należy zastosować do danej podstawy opodatkowania.

Zwolnienia, zwyżki i ulgi podatkowe Zwolnienia, zwyżki i ulgi podatkowe – decydują one o ostatecznym wymiarze podatku. Zwolnienie jest zaniechaniem poboru podatku. Ulga polega na wyłączeniu określonych wartości z podstawy opodatkowania lub na obniżeniu stawek podatkowych. Zwyżka podatkowa oznacza dodatkowe, przekraczające przyjęte normy, opodatkowanie pewnych kategorii podatników. Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe mogą realizować cele ekonomiczne, społeczne lub polityczne.

Zasadniczy podział podatków bezpośrednie, czyli:  - podatek dochodowy od osób fizycznych(PIT), - podatek dochodowy od osób prawnych(CIT), - podatek od spadków i darowizn, - podatek od czynności cywilnoprawnych, - podatek rolny, - podatek leśny, - podatek od nieruchomości,  - podatek od środków transportowych,  - podatek od posiadania psów,  - podatek handlowy, - podatek bankowy pośrednie:  - podatek od towarów i usług,  - podatek akcyzowy, - podatek od gier

Klasyfikacja podatków ze względu na : PRZEDMIOT OPODATKOWANIA przychodowe – od całości wpływów z prowadzonej działalności, dochodowe – od nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania (PIT, CIT), majątkowe – od posiadania majątku w całości lub jego składników (podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn), konsumpcyjne– od wydatków w formie "podatkowej" części ceny (VAT, akcyza).

WYMIAR I POBÓR PODATKÓW pośrednie – podatek wymierzany jest podmiotowi, który w rzeczywistości go "nie uiszcza" (podatek od towarów i usług (VAT), akcyza) bezpośrednie – podatek jest wymierzany podmiotowi i on ponosi zarazem jego ciężar (PIT, CIT)

PODZIAŁ WPŁYWÓW Z PODATKÓW MIĘDZY POSZCZEGÓLNE BUDŻETY państwowe samorządowe RODZAJ OBCIĄŻONEGO ELEMENTU KONSTRUKCYJNEGO PODATKU osobowe rzeczowe

RODZAJ STAWKI PODATKOWEJ kwotowe - płacony jest od każdej sprzedanej (nabytej) jednostki danego dobra bez względu na jego cenę rynkową proporcjonalne  procentowe

Podatek bankowy Od lutego 2016 r. wprowadzono podatek od niektórych instytucji finansowych, zwany potocznie bankowym. Został on nałożony na: banki, SKOK-i, firmy ubezpieczeniowe, parabanki i firmy pożyczkowe (w tym leasingowe). Stawka dla wszystkich jest taka sama i wynosi rocznie 0,44% wartości aktywów (czyli np.: od posiadanej gotówki, udzielonych kredytów).Różne są jednak podstawy naliczania podatku dla poszczególnych instytucji. Wartość aktywów wolnych od podatków wynosi: 4 mld zł dla banków oraz SKOK-ów, 2 mld zł dla firm ubezpieczeniowych, 200 mln zł dla firm pożyczkowych i parabanków.

Podatek handlowy We wrześniu 2016 roku wszedł w życie podatek handlowy.Wprowadził on dwie stawki podatku od handlu w sklepach wielkopowierzchniowych. Sklepy będą płacić podatek w zależności od wysokości rocznych przychodów: z przychodami 17-170 mln zł rocznie będą płacić 0,8 proc. podatku miesięcznie z przychodami powyżej 170 mln zł zapłacą 1,4 proc. Kwota wolna od podatku w skali roku ma wynosić 204 mln zł.

Dziękujemy za uwagę!