Dziewczynki i chłopcy w przedszkolu ZEP, wykład 2, 18.12.2010

Socjalizacja do ról płciowych dzieci uczą się swoich ról przez obserwację i naśladownictwo dziecko bierne, nie kształtuje rzeczywistości, ale ją przyjmuje; osoba socjalizująca aktywna myślenie w kategoriach przyczynowo-skutkowych oparcie na potocznych wyobrażeniach dziecka i dorosłego problemy z takim podejściem (niejednoznaczność przekazów, opór dzieci)

Socjalizacja do ról płciowych argumenty biologiczne (genitalia, chromosomy, hormony) reprodukcja problemy z argumentami biologicznymi

Socjalizacja do ról płciowych Płaszczyzna edukacyjna: nauczyć dzieci funkcjonowania w sposób nieseksistowski (socjalizacja na nowo) - dobre wzory, program nauczania podejście mało skuteczne

Podejście dyskursywno-konstruktywistyczne kobiecość i męskość jako wytwory interakcji; konstruowane w kontekście określonych dyskursów płci oraz jednocześnie element struktury społecznej kobiecość i męskość - kategorie relacyjne struktury społeczne mogą być zmieniane, ale też stanowią ograniczenie (jak dyskurs) dzieci konstruują płeć, a nie ją przyswajają

Podejście dyskursywno-konstruktywistyczne sytuowanie się jako dziewczynka lub chłopiec fizyczne/cielesne wymiary tego procesu społeczny przymus bycia dziewczynką lub chłopcem w odpowiedni sposób oraz emocjonalne zaagażowanie w ten proces konsekwencje dla edukacji: nie wystarczy usunąć formalne bariery uniemożliwiające edukację równościową

Odrębne kultury dziewczynek i chłopców Lois Gould: W szkole było jeszcze więcej zasad dla chłopców i dziewczynek, ale nie było żadnych zasad dla Dzieci X. Nauczyciele będą kazali stawać w jednym szeregu chłopcom, a w drugim dziewczynkom. Będą gry dla chłopców i gry dla dziewczynek oraz sekrety chłopców i sekrety dziewczynek. W szkolnej bibliotece będzie lista zalecanych książek dla dziewczynek i osobna lista dla chłopców. I będzie nawet toaleta z napisem CHŁOPCY na drzwiach i druga z napisem DZIEWCZYNKI. Po krótkim czasie chłopcy i dziewczynki już prawie nie będą ze sobą rozmawiać.

Odrębne kultury dziewczynek i chłopców Barrie Thorne: tendencja do postrzegania dziewczynek i chłopców jako należących do odmiennych kultur grupy jednopłciowe o odmiennej strukturze odmienne zajęcia piętnowanie osób przekraczających granice przykład: podręczniki

Odrębne kultury dziewczynek i chłopców Thorne: problem z takim podejściem koncentracja na różnicy i separacji, pomijanie podobieństw i współdziałania płeć jako kategoria różnicująca czasem bardziej, czasem mniej “podgrzewanie” lub “chłodzenie” płci praca na granicach (“borderwork”)

Różnicowanie jako norma i kontekst działania Różnicowanie w przedszkolu podziały instytucjonalne (toalety) codzienne praktyki (prezenty, identyfikatory, płeć jako kategoria porządkująca) podziały → rywalizacja (motywowanie - konflikty, poczucie żalu, niesprawiedliwości) grupy mieszane, tworzenie warunków do współpracy dziewczynek i chłopców jako narzędzie do radzenia sobie z konfliktami

Definiowanie znaczenia kategorii płci wykluczanie lub marginalizowanie dziewczynek (czas, uwaga, rodzaj interakcji, dobór zajęć) przekazywanie stereotypowych wyobrażeń dotyczących płci Foucault: reżimy prawdy - normalizacja

Pani: “Gajowy, inaczej leśniczy. Czy kobiety mogą być gajowymi Pani: “Gajowy, inaczej leśniczy. Czy kobiety mogą być gajowymi?” Dzieci: „Nieeee”. Pani: „Raczej nie. To jest taki typowo męski zawód. Gajowi pilnują porządku w lesie, dbają o to, żeby zwierzęta nie wpadły w potrzask, żeby nie były głodne, uganiają się za kłusownikami. No a kobieta czułaby się zagrożona”. Na następnym rysunku jest rybak. Pani: „Jest to męski zawód”. Dzieci wołają: „Męski, męski”. Pani: „Typowo męski, bo to też ciężka praca, trzeba wypływać na morze”; ktoś mówi: „Rzucać sieci”; Pani: „Jakby tak mamy wypływały w morze, na przykład na statkach takich długo żeglujących, to kto by się dziećmi opiekował?” Jakiś chłopiec odpowiada: „Tato”, inny: „Ojciec”. Pani: „No, nie wszyscy ojcowie potrafią się tak dobrze zajmować dziećmi. Nie mieliby czasu. Nie mogliby. A kobiety nie miałyby czasu jakby pływały po morzu”. Kacper: „A kobiety mogłyby rodzić na statku”. Pani: „O, nie miałyby potem warunków do wychowywania tych dzieci”.

Co mogą robić nauczycielki? przekraczanie granic płci piętnowane przez inne dzieci - wspieranie dzieci przekraczających granice unikanie rozwiązań wzmacniających podziały ze względu na płeć aktywne reagowanie na dyskryminację i przemoc ze względu na płeć przemoc fizyczna - reagowanie problem z edukacją opartą na swobodnym wyborze

Co mogą zrobić nauczycielki? Prawdziwej wolności dla dzieci nie uzyskamy poprzez zwyczajne usunięcie ograniczeń. Dzieci muszą mieć dostęp do alternatywnego dyskursu dotyczącego płci, który da im język i spostrzeżenia, umożliwiające im zastanowienie się nad tym, dlaczego myślą w taki sposób, w jaki myślą, zachowują się tak, jak się zachowują, i reagują w określony sposób – dostrzeżenie wplecionego w to porządku płci i relacji władzy. (M. Clark, 1989)

Wspieranie dzieci w wychodzeniu poza granice płci przyglądanie się praktykom przedszkolnym z perspektywy płci wiedza i świadomość nauczycielek kwestionowanie zastanej wiedzy dotyczącej dzieci i ich edukacji dyskusje z innymi refleksja wybór alternatywnych rozwiązań

Wspieranie dzieci w wychodzeniu poza granice płci strategie zorientowane na równość płci (poza modelowanie i zachęcanie) kwestionowanie relacji władzy opartej na płci wykorzystywanie pozycji osoby dorosłej dla wspierania dziewczynek przeciwstawianie się seksizmowi wśród dzieci wzbogacanie repertuaru zachowań związanych z płcią wśród dzieci interwencja w zabawy dzieci (alternatywne historie)

Wspieranie dzieci w wychodzeniu poza granice płci Strategie zorientowane na równość płci - cd zrozumieć dlaczego dzieci wybierają tradycyjne zachowania płciowe i jakie ryzyko wiąże się z zachowaniami niestereotypowymi pomóc dzieciom zrozumieć, jak płeć wpływa na ich postępowanie, pragnienia, sposób rozumienia i jakie to ma konsekwencje - sprawiedliwe czy nie?

Sugestie dzieci MacNaughton, badanie w Australii ważne poczucie bezpieczeństwa wsparcie ze strony nauczycieli znajomość strategii przeciwdziałania atakom (ze strony chłopców) jasne, wyrażone wprost zasady