FONETYKA
GŁOSKA, LITERA, SYLABA
GŁOSKA – najmniejsza słyszalna i mówiona część wyrazu. LITERA – graficzny znak głoski, najmniejsza pisana część wyrazu. PAMIĘTAJ: Alfabet polski posiada 32 litery. Głosek jest znacznie więcej, bowiem często na oznaczenie jednej głoski potrzeba dwóch lub trzech liter, np.: sz – jedna głoska, dwie litery (s+z), podobnie: rz, ch, cz, dz, dzi, dź, itp..
Uwaga na literę „i” !!! Litera „i”: - Może być znakiem graficznym samogłoski ( w pozycji przed spółgłoską) malina (głoski: m – a – l’ – i – n – a) - może być znakiem miękkości poprzedzającej głoski (w pozycji przed samogłoską) wioska (głoski: w’ – o – s- k –a)
ĆWICZENIA: Wzór: pies litery: P-I-E-S (4) głoski: P’ – E- S (3) Nieść litery: N –I-E-Ś-Ć (5) głoski: N’-E-Ś-Ć (4)
SYLABA (inaczej zgłoska) – część wyrazu zawierająca samogłoskę. Rodzaje sylab: - otwarte – zakończone na samogłoskę, np.: pa –ni; mysz – ka. - zamknięte – zakończone na spółgłoskę, np.: war-kot; In-sty-tut
PAMIETAJ: - „i” nie musi tworzyć sylaby - także „u” nie tworzy sylaby, gdy występuje w połączeniach samogłoskowych Au, Eu w wyrazach obcych, np.: Eu-ro-pa; Au-to-bus. Przyjmuje wówczas cechy litery „ł”
PRZENOSZENIE WYRAZÓW: - dzielimy wyrazy w tym miejscu, w którym kończy się sylaba (jednosylabowych nie dzielimy, np.: dom, kot) - pojedynczą spółgłoskę zawartą miedzy dwiema samogłoskami zawsze przenosimy do następnej linijki: np. Fra – nek, a nie Fran –ek - rozdzielamy zawsze dwie jednakowe spółgłoski, np.: wan-na, pan-na, miek-ko. - grupę spółgłosek albo przenosimy w całości, albo dzielimy w dowolnym miejscu: i-skra lub is-kra; i-gła, Ig-ła
ŹRÓDŁO: Prezentacja multimedialna dostępna online: www.naszaszkola.starysacz.pl/data/lv1/file/fonetyka_4582.ppt