Zespół Szkół Budowlanych im. POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH

ŚWIĘTO SZKOŁY PATRON: POWSTAŃCY ŚLĄSCY

POWSTANIA ŚLĄSKIE

RYS HISTORYCZNY

16/17 sierpnia – 26 sierpnia 1919 roku „Wytknięta droga! Odry brzegi! W obronie staniem modrych fal. Do walki, marsz, o świętą ziemię, O święte chaty, święty siew, O śląski lud, piastowskie plemię, O serca polskie, polską krew! Nie spoczniem aż ustąpi wróg, Gdyż nas na bój prowadzi Bóg.” Fragment pieśni Emanuela Imieli, potocznie zwanej hymnem powstańczym I POWSTANIE ŚLĄSKIE

Alfons Zgrzebniok Alfons Zgrzebniok i Jan Ludyga-Laskowski -jeden z dowódców I powstania śląskiego, -stanął również na czele II powstania, -w czasie III powstania śląskiego był szefem oddziału personalnego Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych.

Początek powstania - decyzję o wybuchu powstania wydał Śląski Oddział POW

Przyczyny wybuchu I powstania śląskiego. -niezadowolenie z ustalonego w Paryżu plebiscytu, -terror policji niemieckiej wobec Polaków na Śląsku, -masowe zwolnienia Polaków z niemieckich fabryk, -masakra w Mysłowicach 15. sierpnia 1919 r. Grupa organizatorów i dowódców I powstania

Traktat Wersalski Wielka Czwórka - Lloyd George, Orlando, Clemenceau i Wilson Ustalono, że odbędzie się plebiscyt dla ziem śląskich, w marcu 1921r. Straty terytorialne Niemiec w wyniku traktatu wersalskiego

Powstańcy I powstanie śląskie

Powstańcy śląscy

Skutki I powstania śląskiego -w Warszawie powstał Komitet Obrony Śląska, -ucieczka ok. 9 tyś. osób po powstaniu z terenów Śląska do Polski. Pomnik powstańców śląskich w Wodzisławiu Śląskim

II POWSTANIE ŚLĄSKIE Od 19 do 25 sierpnia 1920r.

Przyczyny wybuchu powstania -domagano się likwidacji Sicherheitspolizei (SIPO), -postulat równouprawnienia dla języka polskiego w szkołach na Górnym Śląsku (strajk szkolny), - ataki niemieckich bojówek na polskie komitety wyborcze. Dr Andrzej Mielęcki

Przebieg II powstania śląskiego Przysięga przed bitwą.

Przebieg II powstania śląskiego Odezwa powstańców śląskich „Chcemy być złączeni z braćmi naszymi, tej samej mowy, tej samej krwi i tego samego ducha! Chcemy wydostać się z niewoli, chcemy być panami we własnym domu! Chcemy należeć do wolnej, niepodległej, zjednoczonej polskiej ojczyzny!”

Skutki II powstania śląskiego - Powstanie zakończyło się sukcesem Polaków, - wprowadzono dwujęzyczność w urzędach, - rozwiązano niemiecką policją bezpieczeństwa Sipo i utworzono na jej miejsce polsko-niemiecką policję Apo, - nauczano w języku polskim. Pomnik powstańców śląskich w Katowicach

Plebiscyt na Górnym Śląsku Plakaty propagandowe

III POWSTANIE ŚLĄSKIE 3 V - 5 VII 1921

Przyczyny powstania - przegrany przez Polskę plebiscyt 20 III 1921, - Niemcy grozili unieruchomieniem zakładów przemysłowych w razie przyznania Polsce Górnego Śląska, - obawa przed pozostawieniem Śląska Niemcom.

Wojciech Korfanty - polityk i publicysta polski, - stanął na czele III powstania śląskiego, jako jego dyktator, - przywódca Chrześcijańskiej Demokracji.

Manifest Wojciecha Korfantego „Musimy zrzucić z siebie wszelkie ślady jarzma prusko- niemieckiego. Zwycięstwo osiągniemy za wszelką cenę i nie ma takiego mocarza na świecie, który by nas mógł okuć ponownie w kajdany germańskie.”

Przebieg powstania W wyniku zaciętych walk, szczególnie w rejonie Góry Świętej Anny, niemieckie natarcie zostało zatrzymane.

Skutki III powstania śląskiego - wejście wojsk francuskich i włoskich na tereny Śląska, - obszar przyznany Polsce powiększony został o 1/3 terytorium Śląska, - Polsce przypadło 50% hutnictwa i 76% kopalń węgla. Dokument upamiętniający przejęcie części Górnego Śląska przez Polskę

WYPOWIEDZI ZNANYCH LUDZI O POWSTANIACH ŚLĄSKICH Franciszek Pieczka „Polacy zapomnieli, że Ślązacy wywalczyli Śląsk dla Polski sami, kiedy Piłsudski bił się pod Kijowem.”

WYPOWIEDZI ZNANYCH LUDZI O POWSTANIACH ŚLĄSKICH Marek Kondrat „Tu ludzie mają siłę, kulturę, etos pracy, język i poczucie humoru. To miejsce, w którym coś prawdziwego odczuwa się po wyciągnięciu ręki na powitanie. Tu nie ma fałszu.”

WYPOWIEDZI ZNANYCH LUDZI O POWSTANIACH ŚLĄSKICH prof. Jerzy Buzek „Zrozumieć istotę powstań śląskich, to tak naprawdę zrozumieć Śląsk. Z całą jego historyczną złożonością, kulturową różnorodnością i skomplikowanymi losami mieszkańców...”

WYPOWIEDZI ZNANYCH LUDZI O POWSTANIACH ŚLĄSKICH Wojciech Kilar „O Śląsku mam do powiedzenia same dobre rzeczy. Uważam go za piękny, choć to piękno jest bardzo specyficzne...”

POWSTANIA ŚLĄSKIE JAKO ŹRÓDŁO INSPIRACJI ARTYSTYCZNYCH

POWSTANIA ŚLĄSKIE W LITERATURZE Albin Siekierski Ziemia nie boi się kul, powieść, I wyd. 1971r.,akcja książki rozgrywa się w Imielinie w czasie powstań śląskich.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W LITERATURZE Baranowicz Jan Kurtokowie - saga śląska, powieść, I wyd. 1962r.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W LITERATURZE Gustaw Morcinek Wyrąbany chodnik, powieść, I wyd. 1931r., przedstawia życie górników na początku XX wieku, ich niebezpieczną pracę w kopalni, a także walkę o zachowanie polskości w czasie powstań śląskich.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W LITERATURZE Wojciech Żukrowski Skąpani w ogniu, powieść, I wyd. 1936r., historia Ślązaczki Rutki, której rodzina od lat walczyła o polskość Śląska.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W MALARSTWIE Jerzy Kempy „Panorama III powstania śląskiego” Obraz ma 3 m wysokości i 10 m szerokości. Przedstawia walkę oddziału niemieckiego z oddziałem powstańców śląskich.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W MALARSTWIE Juliusz Marcisz „ Szpital polowy w II powstaniu śląskim ” (1972r.)

POWSTANIA ŚLĄSKIE W MALARSTWIE Stanisław Łakomy „Modlitwa”

POWSTANIA ŚLĄSKIE W MALARSTWIE Jerzy Skiba „Siepacze z Grenzschutzu”

POWSTANIA ŚLĄSKIE W FILMIE Z CYKLU TRYPTYK ŚLĄSKI: SÓL ZIEMI CZARNEJ Kazimierz Kutz 1970r.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W FILMIE Z CYKLU TRYPTYK ŚLĄSKI: PERŁA W KORONIE Kazimierz Kutz 1971r.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W FILMIE Z CYKLU TRYPTYK ŚLĄSKI: PACIORKI JEDNEGO RÓŻAŃCA Kazimierz Kutz 1980r.

POWSTANIA ŚLĄSKIE W FILMIE BLISKO, CORAZ BLIŻEJ serial w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego 1983r.

HISTORIA -świadek czasu, -światło prawdy, -życie pamięci, -nauczycielka życia, -zwiastunka przyszłości. Cyceron