Stanisława Wyspiańskiego można określić mianem artysty i człowieka teatru. Wyspiański był kontynuatorem idei stworzenia teatru monumentalnego - idei wyrażanej już przez Mickiewicza. Teatr monumentalny - czy raczej, jak go nazywał Autor "Wesela", Teatr Ogromny - miał być teatrem wielkim, wybitnym, na wskroś narodowym, poruszającym tematy ważne i odgrywające doniosłe role społeczne i polityczne. Miał być terenem spotkania rozmaitych kierunków sztuki, teatrem nowoczesnym, odpowiadającym najnowszym nurtom dramaturgicznym i tendencjom w scenografii, reżyserii oraz grze aktorskiej. Wyspiański wyobrażał sobie, że teatr taki powinien zostać przeniesiony poza mury dotychczasowych budynków teatralnych i w swoich wizjach widział go na stokach wzgórza wawelskiego.

"Teatr mój widzę ogromny, wielki powietrzne przestrzenie, ludzie je pełnią i cienie, ja jestem grze ich przytomny."

Teatr wyrosły z kierowanego przez J. Grotowskiego w Opolu Teatru 13 Rzędów. Grotowski stosował w nim proponowaną przez siebie metodę „teatru ubogiego”, czyli teatru, który można tworzyć bez udziału innych dyscyplin, ograniczyć się tylko do relacji widz-aktor, a zrezygnować z wszelkich ozdobników (dekoracje, muzyka). Na ten temat Grotowski ogłosił szereg prac teoretycznych i manifestów (pierwszy w 1965, najgłośniejsza zaś pozycja to Ku teatrowi ubogiemu (1967), wydana w kilkunastu językach). Po podjęciu współpracy z ośrodkami w innych krajach Laboratorium - przyjąwszy nazwę Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych - stało się centrum naukowym pracującym nad myślą Grotowskiego i jego współpracowników oraz gromadzącym materiały dotyczące powyższych problemów teatralnych.

Polski teatr awangardowy, założony przez Tadeusza Kantora i Marię Jaremiankę działający w latach w Krakowie. Nazwa formacji pochodzi od wcześniej istniejącego teatru Cricot; obie nazwy były anagramem wyrażenia to cyrk. Od 1961 roku teatr działał w piwnicach Galerii Krzysztofory. Inscenizacje były początkowo oparte na dramatach Witkacego, późniejsze przedstawienia były natomiast autorskimi kreacjami Tadeusza Kantora. Teatr Cricot 2 występował w Polsce i za granicą. Największą popularność i uznanie Teatr Cricot2 zdobył realizacjami, które zapoczątkował spektakl Umarła klasa z 1975 roku. Ten wypracowany przez Kantora nurt teatralny określano terminem teatr śmierci. Wkrótce po śmierci Kantora, po doprowadzeniu do wystawienia ostatniego dzieła pt. Dziś są moje urodziny, teatr zaprzestał działalności. Centrum dokumentacji teatru znajduje się w Cricotece.

(ur. 26 maja 1962 w Szczecinie) – reżyser teatralny. Dyplom reżyserski zdobył na Wydziale Reżyserii Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, gdzie studiował w latach 1989–1993. Reżyseruje w kraju i za granicą; do tej pory zrealizował ponad trzydzieści spektakli, w tym 11 inscenizacji dramatów Szekspira. Od 1999 jest związany z warszawskim Teatrem Rozmaitości (obecnie TR Warszawa). W 2008 roku został dyrektorem artystycznym Nowego Teatru w Warszawie.

Określa się tak dramaturgów, których sztuki są (jak sama nazwa wskazuje) bardzo brutalne: pełne przemocy i wulgarności, a zarazem niosą wiele prawdy o współczesnym świecie. Właśnie przemoc pozwala im pokazać na scenie problemy narkomanii, życia ulicy, nienawiści. Z brutalizmem w dramacie spotkać się można już w sztukach z połowy lat sześćdziesiątych, ale najbardziej znani są nowi brutaliści, czyli dramaturdzy tworzący w czasach nowej dramaturgii. Tematy ich twórczości stanowi dzisiejsza rzeczywistość, pełna okrucieństwa. Ich dramaty mówią często o narkomani, rozpadzie rodziny i społeczeństwa, prostytucji, przyzwoleniu państwa na różnorodne dewiacje, ale przede wszystkim o braku miłości we współczesnym świecie, samotności i braku nadziei. Brutaliści w swoich dramatach posługują się mnóstwem okropieństw, wulgarności i ohydy. To szokuje, ale pokazuje zarazem, jaki zły jest świat za oknem.

 Natalia Frankiewicz  Aleksandra Lachowska  Monika Kwaśny  Justyna Kwaśny