PARADYGMAT ZALEŻNOŚCI Wykład 7 1

Paradygmat zależności  Reakcja na zachodnią interpretację zacofania i propozycje rozwiązań  Lata 50 XX wieku Ameryka Łacińska  Jest bardzo liczna, bogata i złożona 2

Istota paradygmatu zaleznosci Poglądy dependystow: 1.Przedmiotem ich badań jest stan i dynamika gospodarki i społeczeństwa krajów rozwijających się w ujęciu historycznym, 2. Negują zasadności naśladownictwa drogi rozwojowej krajów bogatych, 3. Odrzucają koncepcje jakoby integracja handlowa, kapitałowa i technologiczna peryferii ze światowym kapitalizmem była decydującym czynnikiem stymulującym rozwój społeczny, polityczny i gospodarczy, 4. Ich zdaniem krajom zależnym brakuje zdolności do autonomicznego samowspierającego się rozwoju i mogą rozwijać się wyłącznie jako rezultat wzrostu krajów rozwiniętych, 5. Rozwój peryferii jest strukturalnie zdeformowany i jest faktycznym niedorozwojem, 6. Niedorozwój peryferii nie jest wynikiem działań czynników wewnętrznych ale efektem procesu światowego i historycznego, który ukształtował KWR, 7. Niedorozwój jest typem zdeformowanej struktury społeczno-ekonomicznej, która wynikła z integracji krajów rozwijających się ze światowym systemem ekonomicznym 3

Znani dependyści  Wybitnymi postaciami paradygmatu zależności byli A.G. Frank i S. Amin 4

Cechy wspólne autorów teorii zależności: 5  Zależność nie jest jedynie kategorią ekonomiczną, ale historyczną, społeczną, polityczną,  Zależność jest formą stosunków między peryferiami a centrum  Zależność jest cechą specyficzną charakteru rozwoju peryferii

Pochodzenie szkoły zależności  Z trzech nurtów teoretycznej ekonomii: 1. Latynoamerykańskiego strukturalizmu, 2. zachodniej ekonomii rozwoju, 3. paradygmatu marksistowskiego 6

Teoria zależności T. dos Santos 7  zależność to sytuacja, w której procesy ekonomiczne i społeczne w krajach słabo rozwiniętych są zdeterminowane przez rozwój gospodarek krajów w takim stopniu, że gospodarka KSR może rozwijać się wyłącznie jako odbicie procesów rozwojowych KWR.  Kraj zależny to taki którego rozwój jest sterowany przez zewnętrzne siły napędowe  Przyczyną są różnice wyposażenia w kapitał technologiczny i handlowy oraz przewagi społeczno – polityczne centrum nad peryferiami

Teoria zależności A. Emmanuel 8 zależność to specyficzna forma podporządkowania niektórych klas społecznych KSR (intelektualiści, burżuazja, biurokraci, armia) interesom KWR.

Teoria zależności według F.H. Cardoso i E. Faletto 9  Zależność jest oparta na zgodności interesów zamożnych właścicieli z KWR z klasą panującą w KSR (peryferiach)

Radykalna teoria niedorozwoju peryferii A.G. Franka 10  Niedorozwój peryferii (zależność) wynika z satelickiego statusu, a przełamać go można tylko poprzez dokonanie rewolucji socjalistycznej. Ponadto niedorozwój peryferii jest silnie związany z takimi cechami jak:  Silne nierówności w poziomach wydajności pracy, plac i cen miedzy sektorem nowoczesnym i tradycyjnym,  Dezintegracja ekonomiczna, rozczłonkowanie sektorów, regionów, brak miedzy nimi powiązań,  Dominacja centrum, peryferia produkują jedynie podstawowe produkty

Teorie wymiany nieekwiwalentnej  Problem transferu nadwyżki z krajów peryferii do krajów centrum 1. T. dos Santos i S. Bodenheimer, zwrócili uwagę na transfer zysków z działalności sektora zagranicznego 11

Ulica w Bangladeszu 12

Ulica w Nowym Jorku 13

Bibliografia  Bartkowiak R., Ekonomia rozwoju, PWE, Warszawa  Fiedor B., Kociszewski K., Ekonomia rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław  Kozak Z., Ekonomia zacofania i rozwoju, SGH, warszawa  Piasecki R. (red.), Ekonomia rozwoju, PWE, Warszawa