Autyzm Jolanta Mrozińska Agnieszka Piątek

Funkcjonowanie społeczne a) wczesne oznaki:  brak zainteresowania ludźmi, dziecko woli przedmioty  brak uśmiechu społecznego /w 2-4m-cu życia pojawia się świadomie/  brak synchronii emocjonalnej /nie okazuje emocji, występuje „kamienna twarz”/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

 dziecko nie wyciąga rąk /pojawia się ok.6 m-ca życia  rak lęku separacyjnego/b. ważny wskaźnik więzi, dz.nie boi się zostać samo, bez mamy, 6-8 m.życia  zaburzone wskazywanie i naśladowanie b) inne ważne wskaźniki:  zaburzona zdolność tworzenia wspólnego pola uwagi /pokazanie czego chce/  niska umiejętność zabawy symbolicznej i społecznej  zaburzenie empatii Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

 słabe niewerbalne zachowanie społeczne / np. kontakt wzrokowy/  dystans fizyczny  zaburzone relacje z rówieśnikami /dzieci z autyzmem wolą wchodzić w interakcje z osobami dorosłymi niż z dziećmi/  brak motywacji do wchodzenia w reakcje społeczne  przedmiotowe traktowanie ludzi Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

Komunikacja a) Komunikacja niewerbalna  problemy z rozumieniem komunikatów/ gł. kontaktu wzrokowego i mimiki/  uboga gestykulacja  amimiczna twarz  specyficzna intonacja  krzyk i płacz jako główne narzędzie komunikacji  postawa-zbyt duże napięcie mięśniowe Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

b)Komunikacja werbalna  mutyzm /u ok.25% populacji osób z autyzmem/  mowa znaczeniowa/1 słowo-1 znaczenie-zawsze to samo/  opóźnienie rozwoju mowy: zaburzenia gaworzenia, pierwsze słowa w wieku 4-5 lat, zdania 5-6 lat  regres rozwojowy związany z mową/między 15 a 22m.ż/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

 jeśli występuje mowa, ma ona często specyficzne, nienaturalne brzmienie i rytm  echolalia/ powtarzanie fraz, wyrazów/  stereotypie językowe /często w określonych okolicznościach –strach,nuda/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

Sztywność zachowań, aktywności  zainteresowania sztywne i uporczywe  kolekcjonowanie /osoby z mniejszym potencjałem intelektualnym/ np. muszelek, biletów, niedopałków  gromadzenie wiedzy /osoby z większym potencjałem intelektualnym/ np. nt. dinozaurów, lokomotyw, owadów Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

 często przedmiotem fascynacji są urządzenia elektryczne np. pralki, wiertarki, silniki maszyn itp.  nierzadko w pewnym etapie następuje obsesyjne zainteresowanie śmiercią /np. katastrofami lotniczymi/  obecność rytuałów /ściśle określona droga do przedszkola, spaceru, przy zmianie,której dziecko intensywnie protestuje/  obecność talizmanów /np. ulubiony kocyk, kubek, które dziecko wszędzie ze sobą zabiera/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej

 Teoria umysłu  Centralna koherencja  Koncepcja funkcji wykonawczych /zarządczych TRZY POZNAWCZE KONCEPCJE

Zdolność do rozpoznawania i interpretowania stanów umysłowych własnych i innych ludzi do przewidywania na tej podstawie ich zachowania TEORIA UMYSŁU

Dążność do łączenia informacji w znaczące całości, często kosztem szczegółów, których nie dostrzegamy, lub które zapominamy jako mało istotne dla ogólnego opisu CENTRALNA KOHERENCJA

 Upośledzenie funkcji zarządczych zakłóca wykonywanie wszelkich operacji poznawczych przebiegających w dowolnych obszarach umysłu  Mechanizmy kontroli procesów przetwarzania informacji zlokalizowane są w płatach czołowych mózgu i odpowiadają za ukierunkowane zachowania FUNKCJE ZARZĄDCZE/WYKONAWCZE

10 RZECZY, O KTÓRYCH CHCIAŁOBY CI OPOWIEDZIEĆ DZIECKO Z AUTYZMEM (na podstawie książki Ellen Notbohm)

1. PRZEDE WSZYSTKIM JESTEM DZIECKIEM. MAM AUTYZM. NIE JESTEM „AUTYSTYCZNY”.

 Osoba dorosła może siebie scharakteryzować za pomocą jednej cechy.  Ja jednak jestem dzieckiem i cały czas się rozwijam. Nikt nie może wiedzieć, na co będzie mnie stać w przyszłości.  Jeżeli będziesz mnie określał za pomocą jednej właściwości, możesz zaniżyć moje możliwości.

2. MOJA PERCEPCJA ZMYSŁOWA JEST ZABURZONA

 Zwykłe obrazy, zapachy, dźwięki, smaki, bodźce dotykowe – dla innych osób normalne i niezauważalne- wywołują u mnie, otoczenie wydaje mi się wrogie.  Może ci się wydawać, że uciekam lub stają się agresywny, ja jednak próbuję się w ten sposób bronić.

3. PAMIĘTAJ,ABY DOSTRZEGAĆ RÓŻNICĘ MIĘDZY TYM, CZEGO NIE CHCĘ, A TYM CZEGO NIE MOGĘ ( NIE POTRAFIĘ)

 To nieprawda, że nie słucham poleceń. Ja po prostu nie potrafię zrozumieć, o co ci chodzi.  Zamiast wołać, podejdź i zwróć się do mnie prostymi słowami.  Dzięki temu zrozumiem, czego ode mnie oczekujesz i co za chwilę ma się zdarzyć.

4. MYŚLĘ W SPOSÓB KONKRETNY. JĘZYK TRAKTUJĘ DOSŁOWNIE.

 Gra słów, niuanse, podwójne znaczenie, metafory oraz sarkazm są dla mnie na ogół niezrozumiałe.

5. MAM OGRANICZONY ZASÓB SŁÓW. BĄDŹ WOBEC MNIE CIERPLIWY.

 Brakuje mi słów, by opisać własne uczucia.  Mam trudności z przekazaniem swoich potrzeb.  Zwracaj uwagę na język mojego ciała oraz inne sygnały, poprzez które staram się przekazać, że coś jest nie w porządku.  Mogę też wypowiadać się jak profesor, jednak nie rozumiem używanych terminów.

6. POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM SPRAWIA MI TRUDNOŚĆ,DLATEGO MAM LEPSZĄ PERCEPCJĘ WZROKOWĄ.

 Pokaż mi, w jaki sposób mam wykonać zadanie, zamiast tłumaczyć to słownie.  Bądź gotów powtórzyć to wiele razy. Powtórki pomagają mi w uczeniu się nowych umiejętności.  Plan dnia pomaga mi w wykonywaniu poszczególnych czynności. Znika stres i napięcie. Mogę zrobić to, czego ode mnie oczekujesz.

7. SKUPIAJ, PROSZĘ, UWAGĘ NA TYM, CO POTRAFIĘ, A NIE NA TYM, CZEGO NIE MOGĘ.

 Nie jestem dostatecznie sprawny.  Zwróć uwagę na moje mocne strony. Z pewnością je znajdziesz.  Nie naprawiaj mnie i nie krytykuj ciągle.

8. POMAGAJ MI W NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH.

 Może wydawać się, że nie chce bawić się z innymi dziećmi – w rzeczywistości nie wiem, w jaki sposób rozpocząć rozmowę lub podjąć zabawę.  Zachęć inne dzieci, by poprosiły mnie do zabawy, będę zachwycony.  Dobrze sobie radzę z zabawami, które mają przejrzystą strukturę – początek i koniec.

 Nie potrafię rozpoznawać wyrazu twarzy innych osób, mowy ich ciała oraz emocji.  Potrzebuję pomocy, bym nauczył się reagować w sytuacjach społecznych.

9. SZANUJ MNIE….

 Nie wybrałem sobie autyzmu.  Jeśli nie udzielisz mi pomocy, moje szanse na samodzielne dorosłe życie wzrosną.

10. CIERPLIWOŚĆ, CIERPLIWOŚĆ, CIERPLIWOŚĆ….

 Staraj się widzieć mój autyzm jako rodzaj zdolności, a nie niepełnosprawność.  Mogę się stać wspaniałym człowiekiem, jeśli znajdę w tobie oparcie.  Bądź moim przewodnikiem i przyjacielem.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ