Autyzm Jolanta Mrozińska Agnieszka Piątek
Funkcjonowanie społeczne a) wczesne oznaki: brak zainteresowania ludźmi, dziecko woli przedmioty brak uśmiechu społecznego /w 2-4m-cu życia pojawia się świadomie/ brak synchronii emocjonalnej /nie okazuje emocji, występuje „kamienna twarz”/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
dziecko nie wyciąga rąk /pojawia się ok.6 m-ca życia rak lęku separacyjnego/b. ważny wskaźnik więzi, dz.nie boi się zostać samo, bez mamy, 6-8 m.życia zaburzone wskazywanie i naśladowanie b) inne ważne wskaźniki: zaburzona zdolność tworzenia wspólnego pola uwagi /pokazanie czego chce/ niska umiejętność zabawy symbolicznej i społecznej zaburzenie empatii Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
słabe niewerbalne zachowanie społeczne / np. kontakt wzrokowy/ dystans fizyczny zaburzone relacje z rówieśnikami /dzieci z autyzmem wolą wchodzić w interakcje z osobami dorosłymi niż z dziećmi/ brak motywacji do wchodzenia w reakcje społeczne przedmiotowe traktowanie ludzi Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
Komunikacja a) Komunikacja niewerbalna problemy z rozumieniem komunikatów/ gł. kontaktu wzrokowego i mimiki/ uboga gestykulacja amimiczna twarz specyficzna intonacja krzyk i płacz jako główne narzędzie komunikacji postawa-zbyt duże napięcie mięśniowe Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
b)Komunikacja werbalna mutyzm /u ok.25% populacji osób z autyzmem/ mowa znaczeniowa/1 słowo-1 znaczenie-zawsze to samo/ opóźnienie rozwoju mowy: zaburzenia gaworzenia, pierwsze słowa w wieku 4-5 lat, zdania 5-6 lat regres rozwojowy związany z mową/między 15 a 22m.ż/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
jeśli występuje mowa, ma ona często specyficzne, nienaturalne brzmienie i rytm echolalia/ powtarzanie fraz, wyrazów/ stereotypie językowe /często w określonych okolicznościach –strach,nuda/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
Sztywność zachowań, aktywności zainteresowania sztywne i uporczywe kolekcjonowanie /osoby z mniejszym potencjałem intelektualnym/ np. muszelek, biletów, niedopałków gromadzenie wiedzy /osoby z większym potencjałem intelektualnym/ np. nt. dinozaurów, lokomotyw, owadów Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
często przedmiotem fascynacji są urządzenia elektryczne np. pralki, wiertarki, silniki maszyn itp. nierzadko w pewnym etapie następuje obsesyjne zainteresowanie śmiercią /np. katastrofami lotniczymi/ obecność rytuałów /ściśle określona droga do przedszkola, spaceru, przy zmianie,której dziecko intensywnie protestuje/ obecność talizmanów /np. ulubiony kocyk, kubek, które dziecko wszędzie ze sobą zabiera/ Autyzm – typowe objawy należące do triady autystycznej
Teoria umysłu Centralna koherencja Koncepcja funkcji wykonawczych /zarządczych TRZY POZNAWCZE KONCEPCJE
Zdolność do rozpoznawania i interpretowania stanów umysłowych własnych i innych ludzi do przewidywania na tej podstawie ich zachowania TEORIA UMYSŁU
Dążność do łączenia informacji w znaczące całości, często kosztem szczegółów, których nie dostrzegamy, lub które zapominamy jako mało istotne dla ogólnego opisu CENTRALNA KOHERENCJA
Upośledzenie funkcji zarządczych zakłóca wykonywanie wszelkich operacji poznawczych przebiegających w dowolnych obszarach umysłu Mechanizmy kontroli procesów przetwarzania informacji zlokalizowane są w płatach czołowych mózgu i odpowiadają za ukierunkowane zachowania FUNKCJE ZARZĄDCZE/WYKONAWCZE
10 RZECZY, O KTÓRYCH CHCIAŁOBY CI OPOWIEDZIEĆ DZIECKO Z AUTYZMEM (na podstawie książki Ellen Notbohm)
1. PRZEDE WSZYSTKIM JESTEM DZIECKIEM. MAM AUTYZM. NIE JESTEM „AUTYSTYCZNY”.
Osoba dorosła może siebie scharakteryzować za pomocą jednej cechy. Ja jednak jestem dzieckiem i cały czas się rozwijam. Nikt nie może wiedzieć, na co będzie mnie stać w przyszłości. Jeżeli będziesz mnie określał za pomocą jednej właściwości, możesz zaniżyć moje możliwości.
2. MOJA PERCEPCJA ZMYSŁOWA JEST ZABURZONA
Zwykłe obrazy, zapachy, dźwięki, smaki, bodźce dotykowe – dla innych osób normalne i niezauważalne- wywołują u mnie, otoczenie wydaje mi się wrogie. Może ci się wydawać, że uciekam lub stają się agresywny, ja jednak próbuję się w ten sposób bronić.
3. PAMIĘTAJ,ABY DOSTRZEGAĆ RÓŻNICĘ MIĘDZY TYM, CZEGO NIE CHCĘ, A TYM CZEGO NIE MOGĘ ( NIE POTRAFIĘ)
To nieprawda, że nie słucham poleceń. Ja po prostu nie potrafię zrozumieć, o co ci chodzi. Zamiast wołać, podejdź i zwróć się do mnie prostymi słowami. Dzięki temu zrozumiem, czego ode mnie oczekujesz i co za chwilę ma się zdarzyć.
4. MYŚLĘ W SPOSÓB KONKRETNY. JĘZYK TRAKTUJĘ DOSŁOWNIE.
Gra słów, niuanse, podwójne znaczenie, metafory oraz sarkazm są dla mnie na ogół niezrozumiałe.
5. MAM OGRANICZONY ZASÓB SŁÓW. BĄDŹ WOBEC MNIE CIERPLIWY.
Brakuje mi słów, by opisać własne uczucia. Mam trudności z przekazaniem swoich potrzeb. Zwracaj uwagę na język mojego ciała oraz inne sygnały, poprzez które staram się przekazać, że coś jest nie w porządku. Mogę też wypowiadać się jak profesor, jednak nie rozumiem używanych terminów.
6. POSŁUGIWANIE SIĘ JĘZYKIEM SPRAWIA MI TRUDNOŚĆ,DLATEGO MAM LEPSZĄ PERCEPCJĘ WZROKOWĄ.
Pokaż mi, w jaki sposób mam wykonać zadanie, zamiast tłumaczyć to słownie. Bądź gotów powtórzyć to wiele razy. Powtórki pomagają mi w uczeniu się nowych umiejętności. Plan dnia pomaga mi w wykonywaniu poszczególnych czynności. Znika stres i napięcie. Mogę zrobić to, czego ode mnie oczekujesz.
7. SKUPIAJ, PROSZĘ, UWAGĘ NA TYM, CO POTRAFIĘ, A NIE NA TYM, CZEGO NIE MOGĘ.
Nie jestem dostatecznie sprawny. Zwróć uwagę na moje mocne strony. Z pewnością je znajdziesz. Nie naprawiaj mnie i nie krytykuj ciągle.
8. POMAGAJ MI W NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH.
Może wydawać się, że nie chce bawić się z innymi dziećmi – w rzeczywistości nie wiem, w jaki sposób rozpocząć rozmowę lub podjąć zabawę. Zachęć inne dzieci, by poprosiły mnie do zabawy, będę zachwycony. Dobrze sobie radzę z zabawami, które mają przejrzystą strukturę – początek i koniec.
Nie potrafię rozpoznawać wyrazu twarzy innych osób, mowy ich ciała oraz emocji. Potrzebuję pomocy, bym nauczył się reagować w sytuacjach społecznych.
9. SZANUJ MNIE….
Nie wybrałem sobie autyzmu. Jeśli nie udzielisz mi pomocy, moje szanse na samodzielne dorosłe życie wzrosną.
10. CIERPLIWOŚĆ, CIERPLIWOŚĆ, CIERPLIWOŚĆ….
Staraj się widzieć mój autyzm jako rodzaj zdolności, a nie niepełnosprawność. Mogę się stać wspaniałym człowiekiem, jeśli znajdę w tobie oparcie. Bądź moim przewodnikiem i przyjacielem.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ