Opracowanie: Karolina Szefler-Serylak, Sylwia Błażejczak 1

Definicje Definicje: cyberprzemoc – przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych (Internet i telefony komórkowe) stalking -„złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu”. Wymienione zjawiska charakteryzuje wysoki poziom anonimowości sprawcy. 2

Charakterystyczne cechy zjawiska CYBERPRZEMOCY: 1. Wysoki poziom anonimowości, 2. Wykorzystywanie możliwości, jakie dają media elektroniczne, 3. Szybkość rozpowszechniania materiałów kierowanych przeciwko ofierze, 4. Powszechna dostępność w sieci tych materiałów 5. Ofiara cyberprzemocy jest stale narażona na atak, niezależnie od miejsca, pory dnia lub nocy. 6. Stosunkowo niski poziom kontroli społecznej tego typu zachowań 7. Sytuacja doznawania krzywdy społecznej przez dziecko jest trudna do zaobserwowania przez rodziców i raniących. 3

 Niebezpieczne treści, na jakie dzieci i młodzież mogą natrafić w Internecie  Niebezpieczne zachowania, w jakie mogą się angażować młodzi ludzie w Internecie  Niebezpieczne kontakty, jakie mogą dzieci i młodzież nawiązać w sieci  Naruszenie prywatności i danych osobowych  Zagrożenia związane z aktywnością komercyjną firm online. 4

narzędziaformy 5

 51%  51% dzieci i młodzieży stała się przynajmniej raz obiektem zdjęć lub filmów wykonanych wbrew swojej woli,  52%  52% dzieci w wieku lat miało do czynienia z przemoc werbalną w Internecie lub przez telefon komórkowy,  47%  47% dzieci doświadczyło wulgarnego wyzywania,  29%  29% badanych deklaruje, że ktoś w Sieci podawał się za nie wbrew ich woli, 6

 21%  21% dzieci doznało poniżania, ośmieszania i upokarzania,  16%  16% osób doświadczyło straszenia i szantażowania,  14%  14% dzieci zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem Internetu lub telefonów komórkowych kompromitujących je materiałów.  na podstawie raportu z badania „Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne”, luty 2007 (badania dzieci 12-17), „Dzieci Niczyje” 7

 Odsetek internautów w wieku 7-14 lat, którzy odwiedzili daną stronę internetową:  Google – 88%  YouTube – 75 %  Facebook – 70%  Allegro – 69%  Onet – 63 %  Źródło Megapanel PBI 8

 Odsetek internautów w wieku lata, którzy odwiedzili daną stronę internetową:  Google – 89%  YouTube – 78 %  Facebook – 84%  Allegro – 82%  Onet – 72 %  Źródło: Megapanel PBI 9

 Samookaleczanie się - 22,3 %  Popełnienie samobójstwa – 15,6%  Skrajne odchudzanie – 28,6%  Przekazy rasistowskie i pełne nienawiści – 40,1%  Informacje promujące zażywanie narkotyków – 24,1%  Źródło – EU-NET-ADB 10

Pokolenie nastolatków lat Pokolenie rodziców lat Pokolenie dziadków 60+ InternetTelefon komórkowy telewizja telefon komórkowyTelewizja i Internetradio telewizjaradiotelefon stacjonarny radiotelefon stacjonarnytelefon komórkowy telefon stacjonarnyInternet 11

12

Art.191 § 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 13

Art. 190a § 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego. 14

1. Działania profilaktyczne i kampanie informacyjne  edukacja (zasady odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z Internetu i telefonii komórkowej, zagrożenia płynące z użytkowania technologii komunikacyjnych, netykieta, odpowiedzialność prawna, wiedza dotycząca sposobów postępowania w sytuacjach zagrożenia),  prelekcje, spotkania z ekspertami, konkursy. 15

2. Działania prewencyjne:  filtry, kontrola przeglądanych stron, właściwa reakcja na niepożądane zachowania dzieci i młodzieży. 3. System zapobiegania cyberprzemocy w szkole:  opracowanie procedur reagowania na cyberprzemoc,  podejmowanie interwencji w każdym przypadku ujawnienia lub podejrzenia cyberprzemocy,  sankcje regulaminowe szkoły,  kontrakt z rodzicami. 16

 wsparcie psychologiczne (poradę, jak ma się zachować, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie doprowadzić do eskalacji prześladowania),  po zakończeniu interwencji należy monitorować sytuację ucznia sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania przemocowe bądź odwetowe ze strony sprawcy,  poinformowanie rodziców dziecka o problemie i okazanie im wsparcia i pomocy ze strony szkoły. W rozmowie z nimi wychowawca przedstawia kroki, jakie zostały podjęte w celu wyjaśnienia zajścia oraz zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, a także, jeśli to wskazane, proponuje rodzicom i dziecku pomoc specjalisty (psychologa, pedagoga). 17

Rozmowa z uczniem - sprawcą przemocy o jego zachowaniu: ustalenie okoliczności zajścia, wspólne zastanowienie się nad jego przyczynami i poszukanie rozwiązania sytuacji konfliktowej, sprawca powinien otrzymać jasny i zdecydowany komunikat o tym, że szkoła nie akceptuje żadnych form przemocy, omówienie z uczniem skutków jego postępowania i poinformowanie o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane, sprawca powinien zostać zobowiązany do zaprzestania swojego działania usunięcia z sieci szkodliwych materiałów, określenie sposobów zadośćuczynienia wobec ofiary cyberprzemocy, jeśli w zdarzeniu brała udział większa grupa uczniów, należy rozmawiać z każdym z nich z osobna, zaczynając od lidera grupy. 18

Powiadomienie rodziców sprawcy i omówienie z nimi zachowania dziecka: poinformowanie rodziców sprawcy o przebiegu zdarzenia i zapoznanie z materiałem dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego toku postępowania i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka, w miarę możliwości pozyskanie rodziców do współpracy i ustalenie jej zasad, opracowanie wspólnie z rodzicami projektu kontraktu dla dziecka, określającego zobowiązania ucznia, rodziców i przedstawiciela szkoły oraz konsekwencje nieprzestrzegania przyjętych wymagań i terminy realizacji zadań zawartych w umowie. 19

 Rozmawiać z dzieckiem na temat cyberprzemocy, o tym jak unikać takich sytuacji i jak na nie reagować.  Nauczyć dziecko podstawowych zasad bezpieczeństwa w Internecie. Przypominać, aby nie ufać osobom poznanym w sieci.  Rozmawiać z dzieckiem o ryzyku umawiania się w sieci.  Nauczyć dziecko ostrożności przy podawaniu swoich danych.  Uczyć dziecko krytycznego podejścia do informacji zawartych w Internecie. 20

 Poznać sposoby korzystania z Internetu i innych urządzeń komunikacyjnych przez dziecko.  Zgłaszać nielegalne i szkodliwe treści. lub na Policję.  Sprawić by dziecko czuło, że zawsze może liczyć na naszą pomoc, że może nam zaufać.  Postarajmy się, by dziecko rozumiało, że również może krzywdzić innych poprzez swoje działania. 21

22 Dziękujemy za uwagę.