Gimnastyka korekcyjna jest specyficzną formą ćwiczeń fizycznych, w których ruch został w pewnej mierze podporządkowany celom terapeutycznym. Stosowane ćwiczenia mają doprowadzić przede wszystkim do korekcji postawy ciała.

Stosowane w gimnastyce korekcyjnej ćwiczenia powinny być dobrane do rodzaju występującej wady oraz do realizowanych celów korekcyjnych. Ćwiczenia muszą zapewnić możliwość wykonywania ich przez dzieci z zachowaniem pozycji skorygowanej. Najbardziej pożądane są takie ćwiczenia, które wymuszają utrzymanie pozycji skorygowanej – ćwiczenia, których nie można wykonać inaczej niż poprawnie.

Dobierając ćwiczenia należy uwzględnić wiek ćwiczących. W grupach dzieci młodszych powinna dominować forma zabawowa i zadaniowa forma ćwiczeń, a u młodzieży forma ścisła.

Ćwiczenia powinny być możliwe do wykonania. Nie można np. żądać od dziecka przyjęcia pozycji skorygowanej, gdy ma ono jeszcze przykurczone mięśnie uniemożliwiające osiągnięcie tej pozycji.

Przerwy między ćwiczeniami powinny być wykorzystywane na odpoczynek po poprzednich ćwiczeniach oraz na wyrównanie i uspokojenie oddechu. Pozycja przyjmowana przez dzieci w przerwach powinna sprzyjać utrzymaniu postawy skorygowanej; nie może to być pozycja, która powodowałaby pogłębienie wady. Czas między ćwiczeniami może i powinien być wykorzystany na kształtowanie nawyku postawy skorygowanej.

Warunki w jakich żyje, uczy się i wypoczywa dziecko w znacznym stopniu wpływa na jego postawę. Wiele wad postawy powstaje na skutek niekorzystnych wpływów środowiskowych. Bez ich zmiany, bez usunięcia czynników powodujących powstanie i utrwalenie wady postawy, niemożliwe jest osiągnięcie korekcji postawy.

Bardzo ważną rolę w korygowaniu postawy ciała odgrywają rodzice, którzy powinni zapewnić dziecku: właściwy tryb życia; nie przeciążanie obowiązkami i umożliwienie dużej dawki ruchu, zwłaszcza na świeżym powietrzu, odpowiedniej ilości snu itp.

Zapewnienie dziecku odpowiednich mebli.

Zapewnienie dziecku zdrowego i racjonalnego odżywiania.

Najważniejszym celem jest przekonanie i zachęcenie dziecka do podjęcia trudu pracy korekcyjnej. Należy dążyć do sytuacji, w której dziecko jest podmiotem procesu korekcyjnego, a nie przedmiotem poddanym korekcyjnej „obróbce”.

Wyrobienie nowego nawyku – postawy skorygowanej – powinno odbywać się nie tylko na zajęciach gimnastyki korekcyjnej, lecz również w domu i w szkole.

Coraz dłuższe, kontrolowane przebywanie w postawie poprawnej, możliwe dzięki coraz silniejszym mięśniom posturalnym, z czasem doprowadza do automatyzacji odruchu postawy skorygowanej. Gdy dziecko zaabsorbowane czynnościami dnia codziennego, zabawą czy grą, utrzymuje nową, poprawną postawę, można uznać, że proces korekcji został zakończony.

Plecy wklęsłe.

Opis wady i schemat postępowania korekcyjnego. Plecy wklęsłe są wadą odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Dla odcinka tego u osób zdrowych jest charakterystyczne wygięcie kręgosłupa do przodu. Pogłębienie wygięcia - tzw. hiperlordoza lędźwiowa – świadczy o plecach wklęsłych.

Sylwetkę dziecka z plecami wklęsłymi charakteryzuje pogłębiona lordoza lędźwiowa, zwiększone przodopochylenie miednicy, wypięty brzuch (tzw. przodyjący brzuch), uwypuklenie pośladków.

Plecy wklęsłe, podobnie jak plecy okrągłe, mogą być wada wrodzoną lub nabytą. Wśród wad nabytych najczęściej obserwuje się plecy wklęsłe na tle dystonii mięśniowej. Dystonię mięśniową w plecach wklęsłych charakteryzuje nadmierne napięcie i często przykurcz mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego, czworobocznego lędźwi, biodrowo – lędźwiowego, prostego uda, przy jednoczesnym osłabieniu i rozciągnięciu mięśni brzucha, pośladkowych wielkich i kulszowo – goleniowych.

Należy pamiętać, że każdy przypadek pleców wklęsłych jest inny. W związku z tym postępowanie korekcyjne powinno być indywidualne dobrane do każdego dziecka zależnie od etiologii, lokalizacji i stopnia zaawansowania zmian.

Przykłady ćwiczeń – plecy wklęsłe.

I. Ćwiczenie rozciągające mięśnie biodrowo – lędźwiowe i proste uda. Pozycja wyjściowa: Wypad przodem do drabinki. Wypad przodem do drabinki. Pochylenie wyprostowanego tułowia Pochylenie wyprostowanego tułowia w przód. Noga wykroczna oparta Noga wykroczna oparta na 3-5 szczeblu drabinki. na 3-5 szczeblu drabinki. Noga zakroczna wyprostowana stoi na kocyku. Noga zakroczna wyprostowana stoi na kocyku. Ręce trzymają szczebel na wysokości barków. Ręce trzymają szczebel na wysokości barków.

Ruch: Rozluźnienie zginaczy stawu biodrowego – noga zakroczna ślizga się na kocyku w tył. Oddziaływanie: Rozciąganie mięśnia biodrowo – lędźwiowego i prostego uda nogi zakrocznej.

II. Ćwiczenie rozciągające mięśnie biodrowo – lędźwiowe i proste uda. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem Leżenie tyłem przy drabince. przy drabince. Ręce trzymają Ręce trzymają pierwszy szczebel pierwszy szczebel drabinki. drabinki. Jedna noga zaczepiona o 3 – 5 szczebel drabinki, Jedna noga zaczepiona o 3 – 5 szczebel drabinki, Druga noga wyprostowana. Druga noga wyprostowana.

Ruch: Rozluźnienie Rozluźnienie zginaczy stawu zginaczy stawu biodrowego – biodrowego – noga wyprostowana noga wyprostowana opada. opada.Oddziaływanie: Rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi wyprostowanej.

III. Ćwiczenie rozciągające mięśnie biodrowo – lędźwiowe i proste uda. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Jedna noga wyprostowana leży na podłodze, druga noga ugięta. Jedna noga wyprostowana leży na podłodze, druga noga ugięta. Kolano przyciągnięte do klatki piersiowej, Kolano przyciągnięte do klatki piersiowej, Ręce trzymają kolano nogi ugiętej. Ręce trzymają kolano nogi ugiętej.

Ruch: Przyciąganie rękoma kolana nogi ugiętej do klatki piersiowej, z jednoczesnym przyciskaniem nogi wyprostowanej do podłogi.Oddziaływanie: rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi wyprostowanej. rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi wyprostowanej. wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi wyprostowanej wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi wyprostowanej

IV. Ćwiczenie rozciągające mięśnie biodrowo – lędźwiowe i proste uda. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi wyprostowane. Nogi wyprostowane. Jedna noga uniesiona Jedna noga uniesiona trzymana rękoma trzymana rękoma poniżej kolana. poniżej kolana.Ruch: Przyciąganie nogi uniesionej do klatki piersiowej z jednoczesnym opuszczaniem drugiej nogi na podłogę.

Oddziaływanie: rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi opuszczanej na podłogę, rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi opuszczanej na podłogę, wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi opuszczanej na podłogę. wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi opuszczanej na podłogę.

V. Ćwiczenie rozciągające mięśnie biodrowo – lędźwiowe i proste uda. Pozycja wyjściowa: Pozycja niska Pozycja niska Klappa. Klappa. Jedna noga Jedna noga wyprostowana. wyprostowana.Ruch: Wymach nogą wyprostowana w górę.

Oddziaływanie: rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi wyprostowanej, rozciąganie mięśnia biodrowo lędźwiowego i prostego uda nogi wyprostowanej, wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi wyprostowanej. wzmacnianie mięśni pośladkowych i kulszowo – goleniowych nogi wyprostowanej.

VI. Ćwiczenie rozciągające mięśnie prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworoboczne lędźwi. Pozycja wyjściowa. Stanie. Stanie. Ręce wyprostowane, wyciągnięte w górę. Ręce wyprostowane, wyciągnięte w górę.Ruch: skłon tułowia w przód, skłon tułowia w przód, wytrzymać, wytrzymać, rozluźnić mięśnie grzbietu. rozluźnić mięśnie grzbietu.

Oddziaływanie: Rozciąganie mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i mięśni czworobocznych lędźwi.

VII. Ćwiczenie rozciągające mięśnie prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworoboczne lędźwi. Pozycja wyjściowa: Leżenie przewrotne. Leżenie przewrotne. Ręce w pozycji Ręce w pozycji „skrzydełek” leżą „skrzydełek” leżą na podłodze. na podłodze.

Ruch: wytrzymać, wytrzymać, rozluźnić mięśnie rozluźnić mięśnie grzbietu. grzbietu.Oddziaływanie: Rozciąganie mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i mięśni czworobocznych lędźwi.

IX. Ćwiczenie rozciągające mięśnie prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworoboczne lędźwi. Pozycja wyjściowa: Stanie w rozkroku. Stanie w rozkroku. Ręce w pozycji „skrzydełek”. Ręce w pozycji „skrzydełek”. Ciężar ciała przeniesiony na zewnętrzne krawędzie stóp. Ciężar ciała przeniesiony na zewnętrzne krawędzie stóp.

Ruch: skrętoskłon tułowia, skrętoskłon tułowia, dotkniecie jednym dotkniecie jednym łokciem do łokciem do przeciwstawnego przeciwstawnego kolana. kolana.Oddziaływanie: rozciąganie mięśni prostownika grzbietu rozciąganie mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i mięśni odcinka lędźwiowego i mięśni czworobocznych lędźwi, czworobocznych lędźwi, wzmocnienie mięsni ściągających łopatki. wzmocnienie mięsni ściągających łopatki.

X. Ćwiczenie rozciągające mięśnie prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworoboczne lędźwi. Pozycja wyjściowa: Siad prosty, Siad prosty, rozkroczny. rozkroczny. Ręce wyprostowane, Ręce wyprostowane, wyciągnięte w górę. wyciągnięte w górę.Ruch: Skrętoskłon tułowia, dotknięcie dłońmi do jednej nogi.

Oddziaływanie: Rozciąganie mięśni prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i mięśni czworobocznych lędźwi,

XI. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi zgięte w stawach Nogi zgięte w stawach biodrowych i biodrowych i kolanowych kolanowych pod kątem 90°. pod kątem 90°. Ręce w pozycji Ręce w pozycji „skrzydełek” leżą „skrzydełek” leżą na podłodze. na podłodze.

Ruch: Wyprost nóg w stawach kolanowych. Oddziaływanie: Wzmacnianie mięsni brzucha.

XII. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. oparte na podłodze. Ręce w pozycji Ręce w pozycji „skrzydełek” leżą „skrzydełek” leżą na podłodze. na podłodze.

Ruch: Uniesienie wyprostowanych nóg do kąta ok. 45° i wykonywanie nimi nożyc pionowych. Oddziaływanie: Wzmacnianie mięsni brzucha.

XIII. Ćwiczenie wzmacniające mięśnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi wyprostowane, Nogi wyprostowane, uniesione do pionu, uniesione do pionu, w rozkroku. w rozkroku. Ręce wyprostowane, Ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód. wyciągnięte w przód.

Ruch: Uniesienie głowy i tułowia nad podłogę, z sięgnięciem rękoma w przód między nogami. Oddziaływanie: Wzmacnianie mięsni brzucha.

XIV. Ćwiczenia wzmacniające mięsnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi wyprostowane i złączone. Nogi wyprostowane i złączone. Ręce wyprostowane leżą na podłodze wzdłuż tułowia. Ręce wyprostowane leżą na podłodze wzdłuż tułowia.

Ruch: Ugięcie nóg z przyciąganiem kolan do klatki piersiowej, z jednoczesnym uniesieniem głowy i barków. Oddziaływanie: Wzmacnianie mięsni brzucha.

XII. Ćwiczenie wzmacniające mięśnie pośladkowe i kulszowo – goleniowe. Pozycja wyjściowa: Siad klęczny. Siad klęczny. Ręce w pozycji Ręce w pozycji „skrzydełek”. „skrzydełek”.Ruch: Przejście do klęku prostego. Oddziaływanie: Wzmocnienie mięśni pośladkowych.

XV. Ćwiczenie wzmacniające mięśnie pośladkowe i kulszowo – goleniowe. Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem. Leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. oparte na podłodze. Ręce położone w Ręce położone w bok, w jednej dłoni bok, w jednej dłoni piłka. piłka.

Ruch: Uniesienie bioder do wysokości linii łączącej barki i stopy z równoczesnym przetoczeniem piłki pod biodrami. Oddziaływanie:Wzmocnieniemięśnipośladkowych.

XVI. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie przodem. Leżenie przodem. Nogi wyprostowane Nogi wyprostowane i złączone. i złączone. Dłonie pod brodą. Dłonie pod brodą. Przy stopach na Przy stopach na podłodze leży mała piłka. podłodze leży mała piłka. Pod brzuchem, w okolicach pępka, zrolowany Pod brzuchem, w okolicach pępka, zrolowany kocyk. kocyk.

Ruch:Przenoszeniewyprostowanych i złączonych nóg nad piłką. Oddziaływanie: Wzmocnienie mięśni pośladkowych i kulszowo - goleniowych.

XVII. Ćwiczenie wzmacniające mięśnie brzucha. Pozycja wyjściowa: Leżenie przodem. Leżenie przodem. Nogi wyprostowane Nogi wyprostowane w rozkroku. w rozkroku. Między stopami na podłodze leży mała piłka. Między stopami na podłodze leży mała piłka. Dłonie pod brodą. Dłonie pod brodą. Pod brzuchem, w okolicach pępka, zrolowany kocyk. Pod brzuchem, w okolicach pępka, zrolowany kocyk.

Ruch: Uniesienie wyprostowanych nóg i złączenie ich nad piłką. Oddziaływanie: Wzmocnienie mięśni pośladkowych i kulszowo - goleniowych.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. Daniel Raczyński