Romantyzm i oświecenie

Architektura w romantyzmie

Architektura romantyzmu wyrosła z fascynacji gotykiem i naturą, nie wypracowała nowych form, natomiast łączyła różne style. Najważniejszymi formami architektonicznymi były zamki, kościoły i ogrody. Co ważne, romantyzm nie jest osobnym stylem w sztuce, ale pojawia się w różnych epokach niosąc ze sobą zainteresowanie tym, co nietypowe i oddziaływujące na wyobraźnię.

Cechy architektury w romantyzmie ściany były bogato zdobione malowidłami przodków, zbrojami średniowiecznych rycerzy. kamienie i cegły, z których budowano mury, sztucznie postarzano; modna była stylizacja budowli na ruinę malowniczość i nastrojowość tej architektury miała skłaniać do refleksji i zadumy elementy gotyku: ostre łuki, krzyżowe sklepienia, najeżone krenelażem mury

Różne budowle

Bazylika Św. Klotyldy w Paryżu

Elewacja Strawberry Hill

Kościół Wotywny w Wiedniu

Ogród angielski Romantyzm odcisnął również swoje piętno w ogrodnictwie. Starannie wystrzyżone i geometryczne kompozycje znane z francuskich pałaców zostały zastąpione przez ogrody angielskie, które swoim wyglądem przypominały raczej dzikie lasy i łąki. Swobodnie rosnące drzewa, kręte ścieżki, sztuczne pagórki i groty tworzyły wokół pałaców niesamowite tajemnicze krainy.

Ogrody angielskie

Muzyka w romantyzmie

Romantyzm w muzyce Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już za życia Beethovena, w okresie po rewolucji francuskiej, kiedy w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantyków było połączenie religii, nauki i życia w jedną wyższą, wspólną jakość, jaką była sztuka. Najkrócej można powiedzieć, że romantyzm zrodziła potrzeba i pragnienie wolności. Ta idea pozostała żywa we wszystkich następnych pokoleniach twórców, aż do dnia dzisiejszego. W latach osiemdziesiątych XIX w. zaczął się jednak odwrót od romantyzmu, czego efektem była muzyka modernistyczna.

Naczelne hasła romantyzmu "Sztuka dla sztuki" co znaczyło, że muzyka przestała być pisana i komponowana na życzenie, ale wtedy kiedy muzyk miał natchnienie i chciał przekazać własną wypowiedź, wyraz jego idei. Miał powrócić do natury, do dawnych wierzeń ludowych i korzeni kultury jego narodu. "Sztuka totalna" co znaczyło, że muzyka przemawiała do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (np. barwą, słowem, dźwiękiem), by w jak najbogatszy i najszerszy sposób wyrazić uczucia człowieka

Inne daty rozpoczęcia romantyzmu 1801 – data stworzenia przez L. van Beethovena Sonaty fortepianowej nr 14 cis-moll op. 27 nr 2 1821 – wystawienie opery Wolny Strzelec Karola Marii Webera 1830 – wykonanie symfonii "fantastycznej" H. Berlioza

Cechy romantyzmu w muzyce przewaga treści nad formą, programowość w muzyce (utwór ma treść pozamuzyczną), uczuciowość, subiektywizm, indywidualizm twórców, synteza wszystkich sztuk. Silne związki z literaturą oraz z malarstwem. Powstają liczne pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, opery i utwory programowe elementy narodowe i ludowe, tematyka fantastyczna i baśniowa, rozwój wirtuozostwa, rozwój instrumentacji, ludowość (związek muzyki z folklorem swojego narodu, sięganie do motywów muzyki ludowej), rozluźnienie dotychczasowych form muzycznych.

Główni przedstawiciele romantyzmu w muzyce Ludwig van Beethoven Franz Schubert Robert Schumann Felix Mendelssohn-Bartholdy Niccolo Paganini Edward Grieg Fryderyk Chopin Stanisław Moniuszko Henryk Wieniawski Carl Maria von Weber Johannes Brahms Hector Berlioz Antonín Dvořák Bedřich Smetana Ferenc Liszt Gustav Mahler Anton Bruckner Hans von Bülow Richard Wagner Richard Strauss Camille Saint-Saëns Piotr Czajkowski Modest Musorgski Giovanni Bottesini

Malarstwo w epoce sztuki Romantyzmu

Caspar David Friedrich Wędrowiec nad morzem mgły Obraz olejny, namalowany w 1818 roku. Słynny obraz Friedricha przedstawia postać samotnego wędrowca, odwróconego do widza plecami, stojącego spokojnie na skalistym szczycie nad przepaścią.

Caspar David Friedrich Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc. Obraz został namalowany w 1819 roku. Przedstawia on dwóch mężczyzn stojących na kamiennym urwisku na zboczu wzgórza i patrzących na sierp księżyca, świecący na jasnym niebie.

Portret Adama Mickiewicza  Portret olejny  namalowany przez Walentego Wańkowicza w Petersburgu w latach 1827– 1828. Inspiracją do powstania dzieła były Sonety krymskie, a ściślej sonet XVIII Ajudah.

Malarstwo w epoce sztuki Oświecenia

Jacques-Louis David Przysięga Horacjuszy Przedstawieni na obrazie bracia dają wyraz swojej solidarności i wierności ojczyźnie, będąc symbolem najwyższych cnót republikańskich.

Jacques-Louis Davida Śmierć Marata  Obraz przedstawia Jean Paula Marata, jeden z przywódców rewolucji francuskiej i osobisty przyjaciel Davida, który został zasztyletowany.

Marcello Bacciarelli Portret króla Stanisława Augusta z klepsydrą Uchodzi za jedno z najbardziej tajemniczych spośród wielkich dzieł malarstwa polskiego.

MUZYKA W OŚWIECENIU Oświecenie to epoka wielu stylów – barok, klasycyzm, rokoko nie następowały po sobie wyraźnie oddzielone, ale na ogół współwystępowały i przenikały się w rożnych dziedzinach sztuki. Nie inaczej było w muzyce. Rokoko przejawiało się głównie w muzyce dworskiej, jednak często trudno odróżnić go od stylu galant, charakterystycznego dla kultury mieszczańskiej, ponieważ poza kryterium społecznym nie sposób wytyczyć jednoznacznych linii podziału. Oba style cechowały: lekkość, żywość, frywolność i zmysłowość. Heroiczne utwory Haendla czy religijna twórczość Bacha bliska jest klasycyzmowi, choć nie mieści się w pełni w tej kategorii.

W oświeceniu nastąpił rozwój opery, która została zreformowana i nobilitowana. W połowie XVIII wieku wybuchł spór między „buffonistami”, czyli zwolennikami włoskiej opery buffo a „antybuffonistami”, opowiadającymi się po stronie francuskiej „tragedii lirycznej”. Istota sporu sprowadza się do szczegółów technicznych, nieistotnych dla zwykłego odbiorcy. W gruncie rzeczy oba stronnictwa propagowały muzykę lekką, niosącą przyjemność, bez ambicji moralizatorskich czy innych dodatkowych celów.

Obok muzyki operowej nastąpiła ekspansja utworów instrumentalnych Obok muzyki operowej nastąpiła ekspansja utworów instrumentalnych. Znudzona. Arystokracja chętnie bywała na wystawnych koncertach i organizowała takie wydarzenia w swoich pałacach. Królowie, książęta, magnaci utrzymywali na swych dworach własne orkiestry oraz kompozytorów.

Najwybitniejsi kompozytorzy epoki oświecenia Jean-Baptiste Lully – autor wielu dworskich oper. Pisał też muzykę do dzieł francuskich klasyków, Corneille'a czy Moliera. Jego działalność na dworze francuskiego króla zapowiadała już pojawienie się w Wersalu rokoka, którego rozkwit nastąpił za sprawą takich mistrzów klawesynu jak Francois Couperina i Jeana Phihppe'a Rameau.

Reprezentantami galanta są Domenico Scarlatti i Antonio Vivaldi Reprezentantami galanta są Domenico Scarlatti i Antonio Vivaldi. Za sprawą ich twórczości lekkość i żartobliwość przenika do muzyki niemieckiej. W Niemczech rozwijała się muzyka kościelna, organowa, której mistrzem był Jan Sebastian Bach. Z kolei Georg Friedrich Heandel zdobył sobie popularność londyńskiej arystokracji rozmiłowanej w heroicznych oratoriach. Nieco swobodniejszy ton miała angielska muzyka mieszczańska, skłaniająca się ku operom balladowym.

Do najwybitniejszych twórców epoki zalicza się wielką wiedeńską trójkę: Józefa Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta i Ludwiga van Beethovena. Ich twórczość zalicza się do stylu klasycystycznego, choć późniejsze dzieła Beethovena zapowiadają już nadchodzący romantyzm.