Ponadnarodowe i krajowe regulacje rachunkowości (Dyrektywy UE, MSR/MSSF, UoR, KSR). Organizacja rachunkowości i dokumentowanie zasad (polityki) rachunkowości

ŹRÓDŁA REGULACJI RACHUNKOWOŚCI Kodeksy, ustawy Standardy Rachunkowości Regulacje autonomiczne Krajowe Międzynarodowe Względem prawa podatkowego Regulacje pozostające pod wpływem prawa podatkowego Regulacje Rachunkowości Regulacje prawne Regulacje środowiskowe HARMONIZACJA Ujednolicenie zasad Zniwelowanie różnic Porównywalność w skali światowej

Przykład 1: Firma zakupiła sprzęt elektroniczny za łączną kwotę zł., która odsprzedała z zyskiem za ,- Firma osiągnęła wskaźnik rentowności na sprzedaży 23%. Decyzja właścicieli : 50% zysku do podziału na dywidendy; 50% zysku na inwestycje i rozwój firmy. Firma kupiła sprzęt komputerowy za tak niską cenę, ponieważ zaoferowała natychmiastowy termin płatności. Z drugiej strony transakcja sprzedaży była taka, że firma zgodziła się na odroczony termin płatności 6 miesięcy. Stan początkowy środków pieniężnych ,- zł. Jak przedstawia sytuację sprawozdanie finansowe. Rozwiązanie: Kierownictwo firmy przewidując taki obrót sprawy, postanowiło zaciągnąć pożyczkę Ostatecznie sprawozdanie będzie wyglądało w następujący sposób.

HIERACHIA PRZEPISÓW PRAWA DLA STOSUJĄCYCH UR Obowiązek stosowania UR w całości Możliwość stosowania KSR w zakresie nie uregulowanym przez UR Możliwość stosowania KSR w zakresie nie uregulowanym przez UR

Struktura Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości FUNDACJA IASC 19 fundatorów dokonuje nominacji, sprawuje nadzór i zarządza funduszami RADA 12 członków zatwierdza standardy, Projekty standardów, interpretacje Stały komitet ds. interpretacji Grupa doradcza członków Komitet Sterujący Najważniejsze przedsięwzięcia ujęte W programie działań

Regulacje Rady Międzynarodowych Standardów rachunkowości Międzynarodowe Standardy Założenia koncepcyjne Rachunkowości Interpretacja Stałego Komitetu ds. interpretacji Międzynarodowe standardy Sprawozdawczości Finansowej Uzupełnianie MSR wycena pomiar wyniku prezentacja

HIERACHIA PRZEPISÓW PRAWA DLA STOSUJĄCYCH MSR/MSSF Wycena aktywów i pasywów wg MSR Sporządzanie sprawozdań wg MSR Obowiązek stosowania UR, ale tylko w zakresie nieuregulowanym przez MSR Możliwość stosowania KSR w zakresie nie uregulowanym przez MSSF oraz UR

MSR KIMSF SKI MSSF ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej są poprzedzone „Założeniami koncepcyjnymi sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych”. LP.Zawartośćparagrafy 1.Wstęp Cel sprawozdań finansowych Założenia podstawowe (zasady memoriału i kontynuacji działalności) Cechy jakościowe sprawozdania finansowego Składniki sprawozdania finansowego Ujmowanie poszczególnych składników w sprawozdaniu finansowym (aktywa, zobowiązania, przychody, koszty) Wycena składników sprawozdania finansowego Koncepcja kapitału i zachowania kapitału

Zasadniczym osiągnięciem założeń koncepcyjnych MSSF jest zdefiniowanie elementów tworzących sprawozdanie finansowe. składnik charakterystyka aktywa - zasoby generujące w przyszłości korzyści ekonomiczne, - kontrolowane przez jednostkę, - wynikające z przeszłych zdarzeń Zobowiązanie - prawdopodobne przyszłe wypływy zasobów zawierających korzyści ekonomiczne, - wynikające z obecnego obowiązku, - będące rezultatem przeszłych zdarzeń Kapitał własnyUdział pozostały w aktywach jednostki po odjęciu zobowiązań Przychód - zwiększenie korzyści ekonomicznych w trakcie roku obrotowego, - w formie uzyskania i ulepszenia aktywów lub zmniejszenia zobowiązań, - powodujące zwiększenie kapitału własnego, z wyjątkiem wkładów wnoszonych przez właścicieli Koszt- zmniejszenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego, - w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów albo powstania zobowiązań, - powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 1606/2002 w sprawie stosowania MSR Grupy podmiotówSprawozdania finansowe Skonsolidowanejednostkowe Jednostki, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku Obowiązkowo stosują MSSF Mogą stosować MSSF Banki Obowiązkowo stosują MSSF Emitenci papierów wartościowych ubiegający się lub zamierzający się ubiegać o dopuszczenie do obrotu na regulowanym rynku w krajach EOG Mogą stosować MSSF Jednostki będące częścią grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSSF

Począwszy od roku wprowadzono obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości przez emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz banki. skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów wyłącznie dłużnych papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w Polsce (od dnia roku prawo to stało się obowiązkiem).

Prawo do sporządzenia sprawozdań finansowych zgodnie z MSSF zostało również rozszerzone na: jednostkowe sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, jednostkowe i skonsolidowane sprawozdania emitentów papierów wartościowych ubiegających się lub zamierzających się ubiegać o ich dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jednostkowe sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, skonsolidowane sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca wyższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdania zgodnie z MSR,

Zmiany te były następstwem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 1606/2002 w sprawie stosowania MSR oraz przyjęcia rozporządzeniami Komisji Europejskiej treści Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opracowanych i zatwierdzonych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

Powiązania jednostek Podmiot dominujący Podmioty nadrzędne Wspólnik Znaczący inwestor Podmioty zależny Podmioty podporządkowane Podmioty współzależne Podmioty stowarzyszone

Nr MSR Nazwa 1 Prezentacja sprawozdań finansowych 2 Zapasy 7 Rachunek przepływów pieniężnych 8 Zasady(polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów 10 Zdarzenia następujące po dniu bilansu 11 Umowy o usługę budowlaną 12 Podatek dochodowy

16 Rzeczowe aktywa trwałe 17 Leasing 18 Przychody 19 Świadczenia pracownicze 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej 21 Skutki zmian kursów wymiany walut obcych 23 Koszty finansowania zewnętrznego 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych 26 Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych

27 Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe 28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych 29 Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji 31 Udziały we wspólnych przedsięwzięciach 32 Instrumenty finansowe – prezentacja 33 Zysk przypadający na jedną akcję 34 Śródroczna sprawozdawczość finansowa 36 Utrata wartości aktywów 37 Rezerwy, zobowiązania i aktywa warunkowe 38 Wartości niematerialne i prawne 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena 40 Nieruchomości inwestycyjne 41 Rolnictwo

MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe MSSF 5 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność w trakcie zaniechania MSSF 2 Płatności w formie akcji własnych MSSF 6 Eksploatacja i szacowanie aktywów mineralnych MSSF 7 Instrumenty finansowe MSSF8 Segmenty operacyjne działalności MSSF 9 Instrumenty Finansowe MSSF 10 Skonsolidowane sprawozdania finansowe MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne MSSF 12 Ujawnianie informacji na temat udziałów w innych jednostkach MSSF 13 Wycena wartości godziwej

Poziomy klasyfikacyjne zasad rachunkowości Fundamentalne Nadrzędne Zasada ostrożności Zasada współmierności kosztu historycznego Zasada kontynuacji działania Zasada memoriałowa

Nadrzędne zasady Rachunkowości Zasada kontynuacji działania Zasada memoriału Przykład 2: Jednostka nabyła r par butów w cenie 60,-zł/szt. Termin płatności 5 luty. W styczniu sprzedano do sklepów par butów po cenie 100 zł/szt. Umowa ze sklepami detalicznymi przewiduje realizację płatności każdego 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa towarów. Wskazać zakres informacji kasowej i memoriałowej w styczniu. Rozwiązanie: Zasada kasowa: Zasada memoriałowa:

Zasada ostrożnej wyceny Przykład3: Przedsiębiorstwo X posiada należności w wysokości Na dzień bilansowy podmiot ma informacje o złej kondycji finansowej swojego odbiorcy. Jeżeli z analizy i przeprowadzonych rozmów z kontrahentem ustalono ( podpisano porozumienie), że spłaci on 75% należności. Zasada kosztu historycznego Przykład4: Przedsiębiorstwo nabyło ŚT w postaci gruntów za ,- zł. Będzie wykazywało je w bilansie w kolejnych okresach sprawozdawczych dokładnie w takiej samej wartości, bez względu na to, że rynkowa wartość tych gruntów w bieżącym okresie sprawozdawczym może wynieść Oznacza to, że w sprawozdaniu realna, rynkowa wartość gruntu nieujawniona w sprawozdaniu finansowym ,- zł.

Wartość godziwa: Kwota, za którą dany składnik majątku mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi oraz niepowiązanymi ze sobą stronami Nowa, wspólna dla wszystkich standardów, definicja wartości godziwej brzmi następująco- MSSF 13: Wartość godziwa to cena, którą otrzymałby sprzedający składnik aktywów lub zapłaciłby przekazujący zobowiązanie w zwykłej transakcji między uczestnikami rynku dokonanej w dniu wyceny. MSSF 13 zawiera szereg wyjaśnień i wskazówek umożliwiających przeprowadzenie wyceny zgodnie z powyższą definicją.

za wartość godziwą można przyjąć: Wartość oszacowaną na podstawie cen rynkowych - ceny rynkowe; Wartość według niezależnej wyceny; Aktualną cenę nabycia lub koszt wytworzenia, z uwzględnieniem aktualnego stopnia zużycia; Cenę sprzedaży netto; Dla kwot wymagających zapłaty przyjmuje się ich kwotę zdyskontowaną; Dla papierów wartościowych przyjmuje się aktualny kurs notowań pomniejszony o koszty sprzedaży.

Zasada współmierności kosztów i przychodów Przykład5: Jednostka zakupiła par butów po 100 zł/parę w styczniu, natomiast sprzedano je dopiero w marcu po 150 zł/szt.

Zasady wyceny składników sprawozdania finansowego Wycena jest procesem, który zmierza do ustalenia wartości poszczególnych elementów sprawozdania finansowego wyrażonych pieniężnie. Wycenę można przeprowadzić wg: Kosztu historycznego - wycena dokonywana jest wg ceny nabycia ( kosztu wytworzenia) lub według kosztu jaki trzeba będzie ponieść w wyniku wypełnienia zobowiązań. Ceny sprzedaży netto możliwej do uzyskania- składniki wyceniane są wg kwot netto, które podmiot spodziewa się uzyskać w wyniku sprzedaży danego składnika, Kosztu wytworzenia – odpowiada kosztom jakie trzeba obecnie ponieść, aby nabyć lub wytworzyć taki składnik aktywów, Wartości bieżącej- najbardziej złożona metoda wyceny nazywana jest zaktualizowaną wartością netto. Aktywa wycenia się w bieżącej zdyskontowanej wartości przyszłych wpływów pieniężnych netto, a zobowiązania w bieżącej zdyskontowanej wartości przyszłych wydatków pieniężnych netto, które jak się oczekuje będą wymagane do uregulowania.

Koncepcja kapitału i zachowania kapitału

Składniki kapitału finansowego: Kapitał akcyjny Kapitały rezerwowe Składniki kapitału operacyjnego: Aktywa trwałe Aktywa obrotowe. Przykład6: Jednostka rozpoczęła X działalność od zakupu 2 szt. towaru po 5,- zł/szt( pieniądze wcześniej były wpłacone na kapitał). Na koniec roku udało się sprzedać 2 szt po 10 zł/szt. Wynik cały przeznaczono na dywidendy, a po wypłacie zostało 10 zł. Zakupiono 2 kolejne szt. w nowym roku. Czy spółka utrzymała swój kapitał finansowy, czy operacyjny, jeżeli cena 1 szt. wyniosła5,50. Wskazać WF, gdyby spółka miała na myśli utrzymanie kapitału operacyjnego( zasada kosztu bieżącego).

Krajowe Standardy Rachunkowości KSR 1 Rachunek Przepływów Pieniężnych KSR2 Podatek dochodowy KSR 3 Niezakończone usługi budowlane KSR 4 Utrata wartości aktywów KSR 5 Leasing, najem i dzierżawa KSR 6 Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe. KSR 7 Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja

Krótka charakterystyka poszczególnych KSR

KSR2 -Podatek Dochodowy Odroczony Odroczony podatek- element rachunkowości Rozbieżność prawa Prawo bilansowe

Rachunek Zysków i Strat Bilans Zasady prezentacji -Podatek bieżący - Podatek Odroczony Aktywa- aktywa Pasywa- rezerwy

KSR 4-Analiza utraty wartości aktywów składa się z czterech kroków: Krok pierwszy: Ustalenie czy występują przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników aktywów. Krok drugi: Ustalenie wartości bilansowej składnika aktywów. Krok trzeci: Ustalenie wartości odzyskiwalnej. Krok czwarty: Porównanie wartości bilansowej z wartością odzyskiwalną oraz dokonanie odpisu aktualizującego.

KSR6 - rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.

Grupa A Grupa B Rezerwy Bilansowe Kapitałowe Rezerwy RMK- bierne

Harmonizując zasady rachunkowości z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości wyspecyfikowano w ustawie o rachunkowości katalog dopuszczalnych rezerw, tworzonych zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny. Są to zgodnie z UR art. 35d ust. 1 pkt 1 – rezerwy na straty z operacji gospodarczych, art. 35d ust. 1 pkt 2 – rezerwy na restrukturyzację art. 37 ust. 5 – rezerwy na odroczony podatek dochodowy, art. 39 ust. 2 pkt 2 – rezerwy na prawdopodobne zobowiązania oraz na koszty przyszłych okresów, w tym na rzecz pracowników z tyt. świadczeń emerytalnych (rozliczenia międzyokresowe kosztów), art.. 29 ust. 1, 2, – rezerwy z tytułu nie kontynuowania działalności,

Kapitałowe Na zobowiązania Kapitał zapasowy Kapitał rezerwowy Na przewidywane RMK- bierne zobowiązania Rezerwy

KSR 5- Leasing finansowy czy operacyjny? Doktryna: (zgodne z podejściem bilansowym) Leasing finansowy umowa na czas zbliżony do okresu gospodarczej używalności przedmiotu, umowa, w której wszelkie ryzyka związane z otrzymaniem spłaty wartości rzeczy przerzucone są na Korzystającego Leasing operacyjny Każda umowa, która nie jest umową leasingu finansowego

Lokalizacja umowy leasingu w polskim prawodawstwie Umowa leasingu prawo cywilne(Kodeks Cywilny) podatkowe (ustawy podatkowe CIT, PIT, VAT) prawo bilansowe(Ustawa o rachunkowości) MSR 17 Leasing KSR 5 Leasing, najem, dzierżawa

Umowa leasingu w polskim prawie: podatek VAT Ustawa o VAT VAT Leasing operacyjny (podatkowy) jest jest usługą,(VAT do każdej raty) Leasing finansowy(VAT z góry)

KSR 7- Polityka Rachunkowości 1.Określenie roku obrotowego i wchodzącego w jego skład okresów sprawozdawczych, 2.Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego 3.Sposoby prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej: -Zakładowego planu kont, -Wykaz ksiąg rachunkowych, -Opis systemu przetwarzania danych 4. System ochrony danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

Zmiana przyjętych zasad wyceny towarów I. Założenia Kierownik jednostki, której sprawozdanie finansowe w myśl art. 64 ustawy nie podlega obowiązkowi badania, podjął decyzję o zmianie zasad (polityki) rachunkowości od 1 stycznia 201X roku. Zmiana polega na zastąpieniu wyceny towarów w cenach nabycia wyceną w cenach zakupu. Powodem zmiany zasad (polityki) rachunkowości było wejście jednostki do grupy kapitałowej, w której przyjęte przez jednostkę dominującą zasady wyceny powinny obowiązywać jednolicie. Stan zapasów towarów na X-1, wycenionych w cenach nabycia wynosił złotych, a w cenach zakupu – złotych. W stanie zapasów nie ma towarów nabytych wcześniej aniżeli w roku 201X-1.

W przykładzie dla uproszczenia pominięto kwestie związane z podatkiem dochodowym. WARIANT A – towary znajdujące się w magazynie na X-1 nie zostały sprzedane w kolejnym roku obrotowym natomiast, towary nabyte w 201X r. zostały w całości sprzedane w roku 201X. Nie ma potrzeby dokonywania odpisów aktualizujących wartość towarów. Bilans – wybrane dane przed przekształceniem WyszczególnienieRok 201XRok 201X-1 Aktywa Towary Pasywa Zysk/ strata z lat ubiegłych 0 0 Zysk/ strata netto

Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy i kalkulacyjny– wybrane dane przed Przekształceniem Skutkiem zmiany zasad (polityki) rachunkowości jest: − obniżenie wartości towarów wykazanego w bilansie sporządzonym na X-1 r. oraz X r. o zł, − zwiększenie wartość sprzedanych towarów w 201X-1 r. o zł, co powoduje, że zysk netto za 201X-1 r. jest niższy o tę kwotę. WyszczególnienieRok 201XRok 201X-1 Wartość sprzedanych towarów Zysk/ strata netto

IIA. Ujęcie w księgach rachunkowych roku 201X IIIA. Prezentacja w sprawozdaniu finansowym za rok 201X Bilans – wybrane dane po przekształceniu LPOpis operacji WNMAkwota 1. Skutki zmiany wyceny towarów na X Zysk/ strata z lat ubiegłych Towary20 000

WyszczególnienieRok 201XRok 201X-1 AktywaDane przekształcone Dane porównawcze Towary Pasywa Zysk/ strata z lat ubiegłych (20 000) 0 Zysk/ strata netto

Rachunek zysków i strat – wariant porównawczy i kalkulacyjny– wybrane dane po przekształceniu WyszczególnienieRok 201XRok 201X-1 Dane przekształcone Dane porównawcze Wartość sprzedanych towarów Zysk/ strata netto

Zmiana przyjętych zasad wyceny nieruchomości zaliczanych do inwestycji I. Założenia Kierownik jednostki, podjął w roku 201X decyzję o zmianie zasad (polityki) rachunkowości, polegającej na zmianie zasady wyceny nieruchomości (gruntów) zaliczanych do inwestycji z wyceny w cenach nabycia pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości na wycenę w cenach rynkowych bądź inaczej określonej wartości godziwej. Powodem zmiany zasad (polityki) rachunkowości było wejście jednostki do grupy kapitałowej, w której powinny obowiązywać jednolicie zasady wyceny przyjęte przez jednostkę dominującą. Cena nabycia gruntu o powierzchni ha zakupionego w roku 201Xwyniosła złotych. Jednostka nie posiada żadnych planów dotyczących wykorzystania tego gruntu dla własnych potrzeb. Do końca roku 201X-1 jednostka nie dokonała żadnego odpisu z tytułu trwałej utraty wartości gruntu. Celem dokonania odpowiednich ujawnień o skutkach zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości jednostka zleciła rzeczoznawcy majątkowemu ustalenie wartości gruntu na każdy z dni kończących poprzednie okresy sprawozdawcze.

Rzeczoznawca majątkowy, z uwagi na brak informacji o transakcjach rynkowych z okresu 201X ustalił cenę rynkową gruntu dla poniższych okresów: - 201X zł - 201X zł - 201X zł

Błędy występujące po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego Zadanie W roku 2012 ujawniono, iż w roku 2011, nie naliczono odsetek od należności udzielonej pożyczki w wartości 2000,-PLN. Ujawniając ten błąd potraktowano to jako błąd lat poprzednich. Bilans zamknięcia 2011 r., w którym nie zaksięgowano odsetek, przedstawia się następująco:

Bilans zamknięcia na 31 grudnia 20X1 r.( w PLN) AKTYWA PASYWA Aktywa ,- Należności z tyt.pożyczki ,- Kapitał własny : Kapitał akcyjny i zapasowy ,- Zysk netto 20X1 r ,- Zobowiązania ,- Razem aktywa ,-Razem pasywa ,-

Rachunek zysków i strat za 20X1 r. ( w PLN) Przychody ,- Koszty ,- Zysk brutto ,- Podatek dochodowy ( 19%) ,- Zysk netto ,-