Programy Rządowe w zakresie bezpieczeństwa i promocji zdrowia SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE – BEZPIECZNA SZKOŁA Data Lublin 19 października 2015 r.

Rządowy program wspomagania w latach 2015–2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach BEZPIECZNA+

Cel główny: Poprawa bezpieczeństwa uczniów poprzez działania prowadzone we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami zajmującymi się sprawami bezpieczeństwa sprzyjające kształtowaniu postaw i nawyków bezpiecznego zachowania.

Program został przyjęty przez Radę Ministrów 23 czerwca br. Czas realizacji: Budżet programu: 75 mln. zł. (w tym 15 mln. zł w 2015 r.)

Resort wiodący: Ministerstwo Edukacji Narodowej Partnerzy strategiczni: MSW, MAiC, Państwowa Straż Pożarna, Policja

Cztery obszary działania CyberbezpieczeństwoCyberbezpieczeństwo Bezpieczeństwo fizyczne Otwarta szkoła OgnikiOgniki

Cyberbezpieczeństwo warsztaty dla uczniów, rodziców i nauczycieli; portal dotyczący bezpieczeństwa; opracowanie standardów bezpieczeństwa sieciowego szkół; ogólnopolska konferencja dotycząca bezpieczeństwa. Planowane środki: tys. zł

Otwarta szkoła współpraca szkół z organizacjami pozarządowymi oraz lokalnym środowiskiem Planowane środki: tys. zł.

Bezpieczeństwo fizyczne przegląd bezpieczeństwa szkół warsztaty dla pracowników szkół rekomendacje do szkolnych procedur bezpieczeństwa Planowane środki: tys. zł

Ogniki stworzenie ogólnopolskiej sieci sal edukacyjnych przy PSP przeszkolenie pracowników PSP do pracy z uczniami opracowanie i upowszechnienie materiałów edukacyjnych Planowane środki: tys. zł

Rządowy program na lata „Bezpieczna i przyjazna szkoła”

Program został poprzedzony diagnozą problemów dzieci i młodzieży dotyczących używania substancji psychoaktywnych: picia alkoholu, palenia tytoniu, brania dopalaczy, leków do celów pozamedycznych. Uwzględniono w nim charakterystykę problemów: agresji i przemocy w szkołach, depresji, samobójstw i kryzysów rozwojowych, prawidłowego odżywiania i zaburzeń odżywiania, niskiej aktywności fizycznej.

Program podkreśla znaczenie pozytywnego klimatu szkoły w profilaktyce zachowań niepożądanych. Tworzenie pozytywnego klimatu wymaga współpracy całego środowiska szkolnego, a w szczególności dyrekcji i nauczycieli.

Zespół Koordynujący przy Ministrze Edukacji Narodowej Resorty: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Służby, agencje, instytucje: Komenda Główna Policji, Główny Inspektorat Sanitarny, Agencja Rynku Rolnego, Ośrodek Rozwoju Edukacji. Cyfryzacji, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Realizacja zadań publicznych w latach 2014/2015/ „Prowadzenie przez specjalistów ogólnopolskiej infolinii interwencyjno-informacyjnej dla uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ich rodziców, nauczycieli oraz innych podmiotów działających na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży”. 2. „Bezpieczna i przyjazna szkoła - ocena szkół i placówek systemu oświaty realizujących politykę ochrony dzieci przed agresją i przemocą”.

Szkolenia Liderów profilaktyki, którzy są przygotowani do szkolenia nauczycieli, wychowawców, rad pedagogicznych w zakresie skutecznego rozwiązywania sytuacji problemowych w szkole, klasie. Szkolenie uwzględnia moduł teoretyczny i moduł praktyczny - poszerzenia repertuaru reakcji nauczyciela o nowe, bardziej efektywne metody wychowawcze i interwencyjne. Dla pracowników placówek doskonalenia nauczycieli z zakresu funkcjonowania i pracy z uczniami ze SPE, w tym niepełnosprawnymi (Uczniowie z autyzmem i zespołem Aspergera; Uczniowie z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD); Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną; Dzieci i młodzież z zaburzeniami zachowania.)

Współpraca międzyresortowa Ministerstwo Sprawiedliwości: projekt „Edukacja szkolna przeciwko wykluczeniu prawnemu”; bezpłatne lekcji prawa dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych przez przedstawicieli samorządów prawniczych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej: przeciwdziałanie przemocy w rodzinie wobec dziecka, wspieranie rodziny - rozwój profilaktyki na rzecz dziecka i rodziny, w ramach programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji: stworzenie bazy edukacyjno - informacyjnej na temat bezpiecznego korzystania z Internetu; organizacja konkursów dla organizacji pozarządowych na szkolenia kadry pedagogicznej i rodziców w zakresie bezpiecznego korzystania z Internetu oraz przeciwdziałania zagrożeniom wynikającym z użytkowania sieci, zrealizowanie działań edukacyjnych wśród uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum na temat bezpiecznego korzystania z Internetu oraz przeciwdziałania zagrożeniom wynikającym z użytkowania sieci. Ministerstwo Zdrowia: opracowanie publikacji e-poradnik „Sklepik szkolny" - dla dyrektorów szkół i placówek; przeprowadzenie ogólnopolskiego szkolenia pt. „Dziecko z cukrzycą w szkole" dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej oraz wychowawców świetlic szkolnych; sprawy związane z podawaniem leków w przedszkolach, szkołach i placówkach.

Współpraca międzyresortowa Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Komenda Główna Policji: Profilaktyka a Ty/Edukacja („PaT/E”); Ogólnopolski Przystanek Profilaktyka a Ty („PaT”) oraz Regionalne Przystanki PaT; Ogólnopolski Głos Profilaktyki „Zryw Wolnych Serc”; opracowanie poradnika zawierającego wystandaryzowane zasady współpracy szkół i placówek z Policją; poradnik zostanie wydany w formie elektronicznej. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Komenda Główna Państwowych Straży Pożarnych: zorganizowanie ogólnokrajowego konkursu plastycznego pn. „Bezpieczeństwo i rozwaga - tego od Ciebie każdy wymaga"; zorganizowanie konkursu „kalendarzowego" pn. „To warto wiedzieć”, Dni otwartych strażnic; Przeprowadzenie próbnych ewakuacji wybranych szkół lub placówek we współpracy z komendami powiatowymi lub miejskimi Państwowej Straży Pożarnej, połączone z zaprezentowaniem właściwych zachowań w trakcie ewakuacji, w przypadku wystąpienia pożaru lub innych zagrożeń niosących konieczność ewakuacji oraz użycia sprzętu ratowniczego.

Współpraca międzyresortowa Główny Inspektor Sanitarny: Programy profilaktyki palenia tytoniu: Nie pal przy mnie proszę”, „Znajdź właściwe rozwiązanie”, „ARS, czyli jak dbać o miłość?”, „Trzymaj Formę!” w zakresie promowania zbilansowanej diety oraz aktywności fizycznej. Ministerstwo Sportu i Turystyki: Organizacja szkolenia dla pracowników placówek doskonalenia nauczycieli w zakresie przygotowania nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej do edukacji ruchowej uczniów w ramach programu „Mały Mistrz”. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Agencja Rynku Rolnego: opracowanie - do bazy dobrych praktyk - materiałów dla szkół pomocnych w realizacji programów UE „Owoce i warzywa w szkole” oraz „Mleko w szkole”; oraz wzbogacenie bazy o najlepsze praktyki związane z realizacją programów „Owoce i warzywa w szkole” oraz „Mleko w szkole”, co pozwoli zwiększyć ich efektywność i promować zdrowy styl życia wśród dzieci i młodzieży.

Program Szkoła Promująca Zdrowie

Edukacja zdrowotna Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz.977) nadaje szczególną rangę edukacji zdrowotnej, jako ważnej składowej szkolnego programu dydaktycznego, wychowawczego i profilaktyki. Edukacja zdrowotna jest procesem dydaktyczno- wychowawczym, w którym uczniowie uczą się jak żyć, aby: zachować i doskonalić zdrowie własne i innych ludzi oraz tworzyć środowisko sprzyjające zdrowiu, a w przypadku choroby lub niepełnosprawności, aktywnie uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie i zmniejszać jej negatywne skutki.

W podstawie programowej treści nauczania z zakresu edukacji zdrowotnej uwzględnione zostały na wszystkich etapach edukacyjnych w wielu przedmiotach, m.in. w wychowaniu fizycznym, biologii, wychowaniu do życia w rodzinie, wiedzy o społeczeństwie, edukacji dla bezpieczeństwa, przedsiębiorczości, religii, etyce, zajęciach komputerowych.

Dobrze realizowana edukacja zdrowotna stanowi szansę dla przyszłości uczniów i absolwentów szkoły, aby umieli dbać o własne zdrowie, zdrowie innych ludzi oraz swoje środowisko.

Program Szkoła Promująca Zdrowie Ministerstwo Edukacji Narodowej rozwija sieć szkół promujących zdrowie, których w Polsce jest już ponad Każda szkoła promująca zdrowie regularnie przeprowadza diagnozę potrzeb zdrowotnych uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych. Na podstawie wyników diagnozy szkoła formułuje problemy priorytetowe oraz planuje swoje działania.

142 szkoły w Polsce posiadają Krajowy Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie wręczony przez Ministra Edukacji Narodowej W 2015 r. planowane jest wręczenie Krajowego Certyfikatu kolejnym 33 szkołom. Celem ustanowienia Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie jest docenienie wysiłków szkół realizujących długofalowe, systemowe działania w zakresie promocji zdrowia, co przyczynia się do zwiększenia prestiżu szkoły i jest źródłem satysfakcji dla członków społeczności szkolnej oraz motywacji do dalszej pracy. Szkoły wyróżnione Krajowym Certyfikatem są inicjatorem zmian w systemie edukacji.

Standardy szkoły promującej zdrowie Szkoła promująca zdrowie pomaga członkom społeczności szkolnej (w tym rodzicom) zrozumieć i zaakceptować koncepcję szkoły promującej zdrowie. Zarządza projektami promocji zdrowia. Prowadzi edukację zdrowotną uczniów i pracowników i dąży do zwiększenia jej skuteczności. Tworzy klimat społeczny sprzyjający zdrowiu i rozwojowi uczniów i pracowników. Tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników.

Szkoły promujące zdrowie prowadzą edukację zdrowotną uczniów i pracowników w rozszerzonym zakresie, oceniają m.in. organizację posiłków, dbają o spożywanie posiłków przez wszystkich uczniów w szkole, organizują wspólne drugie śniadanie spożywane razem z nauczycielem.

Program pt. Ruch i zdrowe żywienie w szkole opracowany na podstawie europejskiego projektu HEPS Od 2010 roku ORE realizuje i upowszechnia program Ruch i zdrowe żywienie (HEPS - Healthy Eating and Physical Activity in Schools). Jest to międzynarodowy projekt oparty na koncepcji i strategii tworzenia szkoły promującej zdrowie. Istotą projektu jest całościowe podejście do zdrowia w szkole, budowanie polityki szkoły w zakresie promocji zdrowia z naciskiem na zdrowe żywienie i aktywność fizyczną.

W ramach realizacji programu HEPS opracowano materiały dla osób prowadzących różne formy doskonalenia nauczycieli: edukatorów, doradców metodycznych, nauczycieli konsultantów, ale również dla pielęgniarek szkolnych, nauczycieli, zwłaszcza wychowania fizycznego, koordynatorów szkolnych programów promocji zdrowia, wychowawców klas i pedagogów w szkołach podstawowych i gimnazjach, a także nauczycieli akademickich na kierunkach nauczycielskich szkół wyższych.

W ramach HEPS wydano: Przewodnik HEPS Poradnik orędownictwa na rzecz HEPS Katalog i narzędzie HEPS Narzędzie dla szkół HEPS Podręcznik do szkolenia nauczycieli HEPS Publikację „Jak wspierać rozwój dzieci i młodzieży”

Bank Dobrych Praktyk Utworzony na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji. Zamieszczane są w nim doświadczenia szkół w zakresie promocji zdrowia, upowszechniające różne strategie w zakresie promowania zdrowego żywienia i aktywności fizycznej w szkołach. Bank Dobrych Praktyk, poprzez konkretne przykłady w nim zamieszczane, stanowi inspirację oraz wsparcie dla wszystkich szkół w podejmowaniu systemowych działań w zakresie zdrowego odżywiania oraz zwiększania aktywności fizycznej.

Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi działania mające na celu wspieranie szkół w podejmowaniu systemowych działań zgodnie z wytycznymi zawartymi m.in. w: Stanowisku Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia oraz Ministra Sportu i Turystyki w sprawie działań podejmowanych przez szkoły w zakresie zdrowego żywienia uczniów z dnia 5 października 2011 r. Porozumieniu o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Zdrowia oraz Ministrem Sportu i Turystyki w sprawie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży z dnia 23 listopada 2009 r. Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U.2015, poz.1256).