prof. dr hab. Franciszek Brzóska Instytut Zootechniki-Państwowy Instytut Badawczy Balice k/Krakowa WYSŁODKI JAKO PASZA - MINIMALNE WYMAGANIA Konferencja Sekcji Surowcowej STC Zakopane 24 maja 2007

WYSŁODKI BURACZANE ? Wysłodki buraczane jest to produkt uzyskiwany przy produkcji cukru, składający się z ekstrahowanej i wysuszonej krajanki buraków cukrowych o przeznaczeniu paszowym (Dz. U. Nr 16, poz. 137, ) W świetle prawa paszowego, jest to materiał paszowy: - wykorzystywany jako składnik mieszanek paszowych, - jako składnik dawek pokarmowych.

WYSŁODKI BURACZANE Jest to pasza energetyczna i umiarkowanej zawartości białka Źródłem energii są polisacharydy strukturalne, celuloza, hemiceluloza i pektyny Trawione są przez mikroflorę zwierząt przeżuwających (bydło, owce) lub mikroflorę jelita grubego i ślepego (konie, świnie)

MELASA BURACZANA Produkt uboczny składający się z pozostałości syropu z produkcji lub rafinacji cukru z buraków. Bardzo cenny dodatek energetyczny do kiszenia zielonek roślin pastewnych (trawy, lucerna, koniczyna), do lizawek solnych oraz bezpośrednio do żywienia bydła.

CO TO SĄ PASZE ? Pasze są to produkty pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mineralnego, świeże lub konserwowane, stosowane w żywieniu zwierząt dla zaspokojenia ich potrzeb energetycznych, białkowych, mineralnych i witaminowych. Pasze = środki żywienia zwierząt Pasze = środki żywienia zwierząt ↳ materiały paszowe (surowce paszowe) dodatki paszowe

RODZAJE PASZ Materiały paszowe + dodatki paszowe Materiały paszowe + dodatki paszowe ⇓ Mieszanki paszowe Mieszanki paszowe ⇙ ⇓ ⇘ PełnoporcjoweUzupełniająceLecznicze Dodatki paszowe = substancje czynne + nośnik (premiksy przemysłowe, farmerskie)

KOMPONENT DAWKI POKARMOWEJ Wysłodki kiszone lub suche mogą być częścią składową dawki pokarmowej – tradycyjnej lub TMR Ilość wysłodków w żywieniu zwierząt zależy od gatunku, stanu fizjologicznego, systemu żywienia Krowy 4-5 ton wysłodków prasowanych/220 dni (zima) 1-1,5 tony wysłodków suchych/140 dni 1-1,5 tony wysłodków suchych/140 dni(lato)

REJESTR WSPÓLNOTOWY MATERIAŁÓW PASZOWYCH Prowadzi Ministerstwo Rolnictwa i RW Obowiązuje wpis do rejestru wszystkich materiałów stosowanych do produkcji mieszanek paszowych i żywienia zwierząt Rejestr zawiera około 170 pozycji, w tym m. in.: ziarno zbóż, nasiona roślin strączkowych i oleistych, ich produkty i produkty uboczne, bulwy i korzenie roślin, w tym wysłodki buraczane i melasę buraczaną, pasze objętościowe, mleko, ryby i produkty ich przerobu, związki mineralne, aminokwasy, oleje i tłuszcze ziarno zbóż, nasiona roślin strączkowych i oleistych, ich produkty i produkty uboczne, bulwy i korzenie roślin, w tym wysłodki buraczane i melasę buraczaną, pasze objętościowe, mleko, ryby i produkty ich przerobu, związki mineralne, aminokwasy, oleje i tłuszcze

REJESTR WSPÓLNOTOWY DODATKÓW PASZOWYCH Prowadzi Ministerstwo Rolnictwa i RW Obowiązuje wpis do rejestru wszystkich dodatków paszowych stosowanych do produkcji mieszanek paszowych Rejestr zawiera następujące substancje: m. in. : składniki mineralne, aminokwasy syntetyczne, kokcydiostatyki, bakterie kwasu mlekowego, witaminy, przeciwutleniacze, substancje smakowe, konserwanty, środki wiążące, nośniki, substancje emulgujące, stabilizujące, zagęszczające, żelujące, enzymy, regulatory kwasowości

RODZAJE WYSŁODKÓW BURACZANYCH Wilgotne9-12% SM ( g SM/kg) Prasowane18-22% SM ( g SM/kg) Suszone88-90% SM ( g SM/kg) Wysłodki nie amoniakowane Wysłodki amoniakowane Wysłodki nie melasowane Wysłodki melasowane

WYMAGANIA JAKOŚCIOWE (obowiązek deklaracji) Wysłodki buraczane popiół nierozpuszczalny w HCL, jeśli powyżej 3,5% suchej masy cukier całkowity wyrażony jako sacharoza, jeśli powyżej 10,5%

WYMAGANIA JAKOŚCIOWE (obowiązek deklaracji) Wysłodki buraczane melasowane popiół nierozpuszczalny w HCL, jeśli powyżej 3,5% suchej masy cukier całkowity wyrażony jako sacharoza

WYMAGANIA JAKOŚCIOWE (obowiązek deklaracji) Melasa z buraków cukrowych cukier całkowity wyrażony jako sacharoza wilgotność tylko, jeśli powyżej 28%

POPIÓŁ SUROWY Popiół pasz pochodzenia roślinnego składniki mineralne naturalne (Ca, P, K, Mg) rozpuszczalne w HCl zanieczyszczenia mineralne (glebowe), krzemionka nie rozpuszczalne w HCL

SKŁADNIKI WYSŁODKÓW BURACZANYCH Wysłodki buraczane stanowią pozostałość po wysłodzeniu krajanki korzenia i zawierają: - ściany błon komórkowych korzeni buraków w tym celuloza, hemiceluloza i pektyna (80% MO) - białko, w tym 40% związki azotowe niebiałkowe 9% MO) - śladowe ilości ekstraktu eterowego (tłuszczu surowego) - popiół surowy i ew. zanieczyszczenia popiołem glebowym w tym wapń i fosfor

DOPUSZCZALNA ZAWARTOŚĆ POZOSTAŁOŚCI OCHRONY ROŚLIN W PASZACH Dokument: Rozp. MRiRW o dopuszczalnych zawartościach pozostałości środków ochrony roślin w paszach (Dz. U. poz. 771, nr 285 poz i z 2005 nr 88 poz. 749)

WARTOŚĆ POKARMOWA WYSŁODKÓW SUSZONYCH Sucha masa889 g/kg JPM/kg SM1,01 BO g/kg SM98 WS206 PS88 Ca13 P1 BTJP40

OZNAKOWANIE WYSŁODKÓW W TRANSPORCIE Etykieta, list przewozowy - nazwa, rodzaj materiału paszowego - wytwórca (nr), masa netto - przeznaczenie (gatunek, wiek zwierząt) - zawartość składników pokarmowych - data produkcji albo numer serii - sposób stosowania, w tym zasady bezpiecznego użycia

IMPORT – EKSPORT Podlega granicznej kontroli weterynaryjnej Transport odbywa się w wyznaczonych punktach granicznych Graniczny lekarz Weterynarii po dokonaniu kontroli, wpisuje numer kontroli na dokumencie towarzyszącym paszy i przesyła informacje do Powiatowego Lekarza Weterynarii o miejscu przeznaczenia paszy

KONTROLA JAKOŚCI PASZ Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii Państwowa Inspekcja Weterynaryjna Laboratoria PIW (13) Laboratoria referencyjne (2) Państwowy Instytut Weterynarii-PIB, Puławy Instytut Zootechniki-PIB, Krajowe Laboratorium Pasz, Lublin

WYSŁODKI ŚWIEŻE (WILGOTNE) I PRASOWANE Wymagają konserwacji Kiszenie wysłodków jest powszechnie stosowaną metodą ich konserwacji Wysoka temperatura i wysładzanie pogarszają przebieg fermentacji Jakość kiszonek poprawia „mleczanowanie” i „melasowania” wysłodków

WYSŁODKI SUSZONE Mogą być produktem eksportowym Podawanie zwierzętom zapewnia najlepsze efekty żywieniowe W transporcie i przechowywaniu są trwałe i zajmują najmniejszą kubaturę

PRZYDATNOŚĆ W ŻYWIENIU BYDŁA Krowy mleczne zima5-7 kg SM (25-35 kg prasowanych) lato1-3 kg SM (5-15 kg prasowanych) Bydło rzeźne zima 3-5 kg SM (15-25 kg prasowanych) lato1-2 kg SM (5-10 kg prasowanych)

PRZYDATNOŚĆ W ŻYWIENIU ŚWIŃ Lochy luźne i niskoprośne 1-1,5 kg SM (5-7,5 kg prasowanych) Tuczniki (chów ekologiczny) 0,5-1,0 kg SM (2,5-5 kg prasowanych)

PODSUMOWANIE Wymagania jakościowe wysłodków buraczanych określają poziom suchej masy i popiołu surowego. Dla poprawy zakiszania i transportu korzystne jest prasowanie, melasowanie i mleczanowanie wysłodków. Najlepsze efekty w żywieniu zwierząt daje skarmianie wysłodków suszonych.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ…..