Stopa zwrotu a ryzyko Podstawowe pojęcia i przegląd rynku

Poglądy na istotę ryzyka Nurt klasyczny – niepewność przewidywania zdarzeń w przyszłości wynikająca z niedokładności lub niekompletności danych Nurt defensywny (w ubezpieczeniach) – ryzyko to niepewność wystąpienia określonych skutków stanów natury nurt ofensywny – ryzyko jest cechą sukcesu przedsiębiorcy. Ryzyka nie należy unikać lecz starać się przekształcić sytuacje ryzykowne w korzystne warunki działania Nurt psychologiczny – ryzyko jako stan umysłu człowieka. Jeżeli stan umysłu się zmienia to zmienia się ryzyko.

Definicja ryzyka Ryzyko jest to niebezpieczeństwo niezrealizowania celu, założonego przy podejmowaniu określonej decyzji.

Na ryzyko decyzji inwestycyjnej wpływają: ryzyko wynikające z niepewności natury, ryzyko wynikające ze stosunku inwestora do ryzyka.

Podejście inwestora do ryzyka postawa pesymistyczna – ryzyko to możliwość poniesienia szkody lub straty, jest zagrożeniem postawa optymistyczna – możliwość wystąpienia efektu niezgodnego z oczekiwaniami. Efekt ten może być zarówno gorszy jak i lepszy.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko stopy procentowej Powoduje zmiany wymaganych stóp dochodu inwestorów, a to z kolei zmianę wartości instrumentów finansowych, co na efektywnym rynku daje również zmiany cen. Wzrost stopy procentowej powoduje spadek ceny instrumentu, a spadek stopy procentowej wzrost ceny instrumentu.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko kursów walut Występuje wtedy, gdy instrument finansowy, w który się inwestuje, jest denominowany w innej walucie niż waluta kraju inwestora. Zmiany kursu walutowego powodują, że stopy zwrotu wyrażone w dwóch różnych walutach nie są takie same. Ryzyko kursów walut może mieć skutki pozytywne dla inwestora inwestującego w obcej walucie (gdy występuje deprecjacja kursu walutowego) lub negatywne (gdy występuje aprecjacja kursu walutowego).

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko siły nabywczej (inflacji) Występuje, gdy siła nabywcza dochodu z tytułu inwestycji zmienia się znacznie wskutek zmian stopy inflacji.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko rynku Występuje przede wszystkim (ale nie tylko) w odniesieniu do inwestowania w akcje. Wynika ono z faktu, że sytuacja pojedynczych instrumentów finansowych zależy (w mniejszym lub większym stopniu) od ogólnej sytuacji na rynku. W przypadku „rynku byka" (buli market) stopy zwrotu większości akcji rosną, co jest zjawiskiem pozytywnym dla inwestora posiadającego akcje, a zjawiskiem negatywnym dla inwestora, który dokonał krótkiej sprzedaży akcji.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko niedotrzymania warunków Występuje wtedy, gdy emitent instrumentu finansowego nie dotrzymuje warunków kontraktu.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko zarządzania Wynika ze złego zarządzania spółką emitującą akcje lub obligacje, co wpływa ujemnie na ceny instrumentów finansowych, a w związku z tym na dochody inwestorów.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko biznesu, nazywane też ryzykiem operacyjnym Wynika ze zmienności dochodów uzyskiwanych przez emitenta instrumentu finansowego, co również wpływa na wartość instrumentu i dochody inwestorów

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko finansowe Wynika z faktu, że spółka do finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych częściowo wykorzystuje kapitał obcy. W ten sposób działa efekt dźwigi finansowej, którego niekorzystne działanie objawia się wtedy, gdy udział kapitału obcego w kapitale spółki jest zbyt duży i spółka nie jest w stanie wywiązać się ze zobowiązań.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko bankructwa Jest powiązane zarówno z ryzykiem finansowym, jak i z ryzykiem niedotrzymania warunków.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko płynności Występuje w przypadku instrumentów finansowych o niewielkim rynku, które stosunkowo trudno jest sprzedać po spodziewanej cenie.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko zamienności Występuje w przypadku instrumentów, które mogą być (po upłynięciu pewnego okresu) zamienione na inne instrumenty (instrumentami takimi są np. obligacje zamienne). Ryzyko to wynika z tego, że zamiana może się odbywać w warunkach niekorzystnych dla posiadacza instrumentu.

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko polityczne Występuje wtedy, gdy rząd, parlament lub inne władze uchwalają prawo lub podejmują decyzje dotyczące instrumentów finansowych wpływające na sytuację inwestorów (np. decyzje dotyczące podatków).

Podstawowe rodzaje ryzyka: Ryzyko wydarzeń Związane z możliwością wystąpienia pewnych nieoczekiwanych wydarzeń wpływających na sytuację pojedynczego instrumentu finansowego, a nie mających wpływu na ogólną sytuację na rynku.

Linia rynku kapitałowego Oczekiwana stopa zwrotu (%) Ryzyko – odchylenie standardowe Bony skarbowe Obligacje skarbowe Obligacje przedsiębiorstw Fundusze zrównoważone Fundusze akcyjne Akcje Opcje Kontrakty terminowe

PKB i inflacja

Wyniki przetargu bonów skarbowch Data przetargu19 paź 2009 Data oraz godzina rozliczenia przetargu 21 paź :00 Rodzaj bonu52 tyg. Kod ISINPL Termin wykupu20 paź 2010 Podaż PLN PLN Popyt PLN Sprzedaż PLN Cena minimalna9.585,38 PLN Cena średnia9.587,01 PLN Cena maksymalna9.590,81 PLN Rentowność maksymalna4,278% Rentowność średnia4,260% Rentowność minimalna4,220% Stopa redukcji ofert-

Zadłużenie - wielkość

Obligacje – oferta

Zadłużenie – koszty obsługi

Ratingi – skala ocen długoterminowych Poziom inwestycyjny AAA Najwyższa jakość kredytowa. Oznacza, że istnieje najniższe oczekiwanie wystąpienia ryzyka kredytowego. Ratingi "AAA" nadawane są jedynie w sytuacji, gdy zdolność do terminowej spłaty zobowiązań finansowych jest wyjątkowo wysoka. Prawdopodobieństwo, że przewidywalne zdarzenia negatywnie wpłyną na zdolność do regulowania zobowiązań jest bardzo niewielkie. AA B ardzo wysoka jakość kredytowa. Oznacza istnienie bardzo niskiego oczekiwania ryzyka kredytowego. Wskazuje na bardzo wysoką zdolność do terminowej spłaty zobowiązań finansowych. Zdolność ta jest mało podatna na przewidywalne wydarzenia. A W ysoka jakość kredytowa. Oznacza niskie oczekiwanie ryzyka kredytowego. Zdolność spłaty zobowiązań finansowych jest uważana za wysoką. Zdolność ta jednak może być bardziej podatna na zmiany okoliczności lub warunków gospodarczych niż w przypadku wyższych kategorii. BBB Dobra jakość kredytowa. Oznacza, że obecnie występuje niskie oczekiwanie ryzyka kredytowego. Zdolność do terminowego regulowania zobowiązań finansowych jest uznana za odpowiednią, jednak istnieje większe prawdopodobieństwo, że pojawiające się niekorzystne zmiany okoliczności lub warunków gospodarczych mogą ją osłabić. Jest to najniższa kategoria inwestycyjna.

Ratingi – skala ocen długoterminowych Poziom spekulacyjny BB Ocena spekulacyjna. Oznacza, że istnieje możliwość wzrostu ryzyka kredytowego, szczególnie w wyniku niekorzystnych zmian w gospodarce. Wywiązanie się ze zobowiązań jest jednak zależne od alternatywnych możliwości prowadzenia działalności bądź uzyskania źródeł finansowania. Papiery zakwalifikowane do tej kategorii nie znajdują się na poziomie inwestycyjnym. B Ocena wysoce spekulacyjna. Istnieje znaczne ryzyko kredytowe, ale pozostaje jeszcze ograniczony margines bezpieczeństwa. Zobowiązania finansowe są obecnie regulowane, jednak dalsza zdolność do ich spłaty uzależniona jest od występowania dogodnych i trwałych warunków rozwoju w otoczeniu gospodarczym. CCC, CC, C Wysokie ryzyko niewypłacalności. Wysoce prawdopodobne jest wystąpienie niewypłacalności. Zdolność do spłaty zobowiązań jest uzależniona wyłącznie od korzystnych i trwałych zmian w gospodarce lub otoczeniu gospodarczym, w którym działa dana instytucja. Rating "CC" oznacza, że niewypłacalność w jakiejś formie wydaje się prawdopodobna. Natomiast rating w wysokości "C" jest sygnałem, że może ona nastąpić w każdej chwili. DDD, DD, D Niewypłacalność. Ratingi zobowiązań w tej kategorii są oparte na szansie częściowej lub całkowitej spłaty zobowiązań w wyniku reorganizacji lub likwidacji dłużnika. Oczekiwana wartość spłaty jest wysoce spekulacyjna i nie może być szacowana z jakąkolwiek precyzją. Generalnie można określić, że zobowiązania oceniane na "DDD" mają największą szansę na spłatę w 90%-100% ich wartości razem z zakumulowanymi odsetkami. Zobowiązania z ratingiem "DD" wykazują potencjalnie szansę na spłatę w wysokości 50%-90% natomiast "D"- poniżej 50%.

Ratingi – skala ocen krótkoterminowych Poziom inwestycyjny F1 Najwyższa jakość kredytowa. Wskazuje na najwyższą zdolność do spłaty zobowiązań finansowych w terminie. Znak "+" może zostać dodany w celu zaznaczenia wyjątkowo dobrej zdolności terminowej spłaty zobowiązań. F2 Dobra jakość kredytowa. Terminowa zdolność do spłaty zobowiązań finansowych jest satysfakcjonująca, jednak margines bezpieczeństwa jest nieco mniejszy niż w kategorii F1. F3 Dostateczna jakość kredytowa. Odpowiednia zdolność do terminowej spłaty zobowiązań finansowych. Jednakże niesprzyjające zmiany (mające miejsce w nadchodzącym czasie) mogą spowodować obniżenie oceny do poziomu spekulacyjnego.

Ratingi – skala ocen krótkoterminowych Poziom spekulacyjny B Ocena spekulacyjna. Bardzo mała zdolność do terminowej spłaty zobowiązań finansowych oraz podatność na niesprzyjające zmiany warunków finansowych i ekonomicznych. C Wysokie ryzyko niewypłacalności. Istnieje realne ryzyko niedotrzymania zobowiązań. Zdolność do spłaty zobowiązań w terminie jest możliwa wyłącznie w przypadku zaistnienia trwałych, korzystnych warunków ekonomicznych i finansowych. D Niewypłacalność. Obecna lub mająca nastąpić wkrótce niezdolność do spłaty zobowiązań finansowych.

Rating Polska i inne kraje 30 April 2003 A- Bahrain, Chile, China, Estonia, Hungary, Israel BBB+ Poland, Czech Republic, Malaysia BBB Aruba, Latvia, Lithuania, Slovakia, Tunisia

Analiza portfelowa Dochód z akcji R t – stopa zwrotu z akcji osiągnięta w t-tym okresie P t – cena akcji t-tym okresie (cena sprzedaży) P t-1 – cena akcji w okresie t-1 (cena zakupu) D – dywidenda

Analiza portfelowa Oczekiwana stopa zwrotu: lub wykorzystując dane historyczne:

Analiza portfelowa Wariancja stopy zwrotu określona za pomocą wzoru: Odchylenie standardowe stopy zwrotu:

Analiza portfelowa W przypadku gdy korzysta się z danych historycznych należy zastosować następujący wzór na wariancję:

Analiza portfelowa gdzie: p 12 ~ współczynnik korelacji stóp zwrotu akcji; R 1 - oczekiwana stopa zwrotu pierwszej akcji; R 2 - oczekiwana stopa zwrotu drugiej akcji; s 1 - odchylenie standardowe pierwszej akcji; s 2 - odchylenie standardowe drugiej akcji; R 1i, - możliwe stopy zwrotu pierwszej akcji; R 2i - możliwe stopy zwrotu drugiej akcji. Współczynnik korelacji stóp zwrotu dwóch akcji:

Analiza portfelowa W przypadku wykorzystania danych historycznych współczynnik korelacji liczymy ze wzoru:

Analiza portfelowa Graficzne przedstawienie współczynnika korelacji:

Analiza portfelowa Graficzne przedstawienie współczynnika korelacji:

Analiza portfelowa-portfel akcji dwóch spółek Udziały akcji w portfelu: Oczekiwana stopa zwrotu:

Analiza portfelowa-portfel akcji dwóch spółek Wariancja stopy zwrotu portfela: Odchylenie standardowe stopy zwrotu portfela:

Analiza portfelowa-portfel akcji dwóch spółek

Analiza portfelowa-portfel akcji dowolnej liczby spółek Udziały są liczbami z przedziału [0; l] Oczekiwana stopa zwrotu, wariancja i odchylenie standardowe:

Analiza portfelowa-portfel akcji dowolnej liczby spółek