Gatunek: bóbr europejski Castor fiber Rząd: gryzonie Rodentia Rodzina: bobrowate Castoridae Rodzaj: bóbr Castor

Bóbr europejski Castor fiber podlega częściowej ochronie gatunkowej zgodnie z zał. 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348).

Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim. Odpowiedzialność ta nie obejmuje utraconych korzyści. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2013 roku Skarb Państwa odpowiada za wszelkie szkody (w mieniu) wyrządzone przez bobry.

 Oględzin i szacowania szkód, oraz wysokości ustalania odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.

 Prowadzone przez RDOŚ postępowanie w sprawach szacowania szkód nie ma charakteru postępowania administracyjnego, lecz ma charakter cywilnoprawny  Obliczenia strat związanych z działalnością bobrów i wypłacenie odszkodowania odbywa się w trybie zawarcia ugody pomiędzy poszkodowanym a RDOŚ  Nie przysługuje odwołanie i zażalenie  Poszkodowani nie zgadzający się z proponowaną wielkością odszkodowania mogą dochodzić swoich roszczeń wyłącznie w postępowaniu cywilnoprawnym przed sądami powszechnymi

 zalewy utworzone przez bobry stanowią często poważny problem dla użytkowników sąsiednich terenów - zalewanie dużych powierzchni różnego rodzaju upraw  zalanie łąki powoduje utratę przez rolnika potencjalnego dochodu w postaci np. siana

 bobry często wykorzystują wszelkie zwężenia cieków – bo mogą one stosunkowo małym nakładem pracy osiągnąć zamierzony cel tzn. ustabilizować i podnieść poziom wody

Lata całe województwo kwota wypłaconych odszkodowań Żuławy kwota wypłaconych odszkodowań obszar Dolnej Wisły kwota wypłaconych odszkodowań wnioski ,004 wnioski 6 100,001 wnioseknie wypłacone wniosków ,002 wnioski 306,002 wnioski2 000, wniosków ,00--8 wniosków 9 400, wnioski ,00--6 wniosków 1 800, wniosków ,001 wniosek 123,0013 wniosków 8 100,00

Każdy wniosek złożony do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o wypłatę odszkodowania z tytułu szkód wyrządzonych przez bobry zostaje rozpatrzony W przypadku potwierdzenia szkód na gruncie podczas wizji terenowej, z udziałem wnioskodawcy i pracownika RDOŚ w Gdańsku, proponowana jest kwota odszkodowania w formie ugody z poszkodowanym Łącznie w latach 2011 – 2015 rozpatrzono 450 wniosków, z czego na obszarze Żuław 7 wniosków, co stanowi tylko 1,5% !

 Z konieczności ograniczenia poważnych szkód w odniesieniu do upraw rolnych, inwentarza żywego, lasów, rybostanu, wody lub innych rodzajów mienia  lub w interesie zdrowia i bezpieczeństwa powszechnego, regionalny dyrektor ochrony środowiska może zezwolić na obszarze swojego działania na niszczenie tam niszczenie nor umyślne zabijanie poprzez odstrzał - na czas określony, nie dłużej niż 5 lat, w drodze aktu prawa miejscowego.

W Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego z dnia 16 grudnia 2014 roku zostało ogłoszone Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 10 grudnia 2014 roku w sprawie zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do bobra europejskiego. Zarządzenie zezwala na okres 5 lat na: - niszczenie siedlisk bobra będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji i żerowania -niszczenie i usuwanie nor -umyślne płoszenie i niepokojenie Zarządzenie obejmuje teren wałów przeciwpowodziowych zlokalizowanych w powiatach nowodworskim, malborskim, gdańskim grodzkim, gdańskim ziemskim, tczewskim, kwidzyńskim i sztumskim, administrowanych przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku

Ilość wydanych decyzji / lata niszczenie nor niszczenie tam Ilość wydanych decyzji w poszczególnych latach przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku na niszczenie nor i tam bobrowych na terenie województwa pomorskiego z uwzględnieniem Żuław

Ilość dokonanych odstrzałów bobra europejskiego na wałach przeciwpowodziowych w stosunku do ilości osobników, na które wydano zezwolenia Sztuk osobników/ lata zezwolono wykonano21229 w trakcie realizacji Łącznie wydano zezwolenie na odstrzał 321 sztuk bobra, odstrzelono 43 sztuki, co daje 13,4 % wykonania przyznanych zezwoleń

brak tradycji polowań na bobry niechęć myśliwych do polowania na bobry (gatunek chroniony) obawy w oddaniu strzału do bobra wynikające z braku doświadczenia (noc, niebezpieczeństwo rykoszetów od powierzchni wody) zmniejszenie znaczenia gospodarczego wykorzystania bobra – obecnie głównie trofeum skóra i czaszka względy formalne wynikające z obowiązujących przepisów względy wynikające z biologii gatunku: – pozyskanie kilku osobników z rodziny zazwyczaj nie powoduje opuszczenia zajmowanego terytorium przez bobry, – odstrzał wszystkich osobników z rodziny - niezwykle trudne technicznie i mało skuteczne (zwolnione miejsce jest natychmiast zajmowane przez młode, wędrujące osobniki) – odstrzał powoduje zwiększenie potencjału rozrodczego

– Odławianie żywych bobrów i przenoszenie w inne miejsca – Zabezpieczenie cennych drzew siatkami metalowymi – Grodzenie upraw rolnych, leśnych i sadów siatkami metalowymi lub ogrodzeniami elektrycznymi – Wkopywanie w środek wału lub grobli metalowej maty (ocynkowanej), wykładanie siatek na groble – Oddalanie upraw od cieków i zbiorników wodnych (tworzenie strefy buforowej o szer. 20 m)

 zwiększenie bioróżnorodności środowiska poprzez tworzenie małej retencji wody  podnoszenie poziomu wód gruntowych  okresowe rozlewiska bobrowe wpływają korzystnie na strukturę i żyzność gleby  zmniejszenie zagrożenia powodziowego i erozji gleby  miejsca występowania bobrów pełnią ważną rolę w edukacji ekologicznej

 Stawy bobrowe to swoista oczyszczalnia wody (mokradła)  W gospodare leśnej podtopienie drzewostanu w sąsiedztwie zbiornika ale jednocześnie ochrona przeciwpożarowa kompleksów leśnych  Podniesienie wód gruntowych podczas lat mokrych utrudnia zbiór plonów, ale podczas suszy poprawia produkcję rolną  Budowa tamy na cieku uszkadza drzewostan ale też wpływa korzystnie na przyrost masy drzewnej  Ekostem stworzony przez bobra można wykorzystać w ramach zagród edukacyjnych (wzrost atrakcyjności turyst.)