ZAJĘCIA NR 2

Funkcje podatków: Funkcja fiskalna Funkcja redystrybucyjna Funkcja Stymulacyjna Funkcja Informacyjno-kontrolna

Fiskalizm i jego granice: Absolutne granice opodatkowania Względne granice opodatkowania

Źródła prawa podatkowego: Konstytucja RP jako źródło prawa podatkowego Ustawa podatkowa jako źródło prawa podatkowego Międzynarodowe umowy podatkowe jako źródło prawa podatkowego Rozporządzenie jako źródło prawa podatkowego Akty prawa miejscowego jako źródło prawa podatkowego Prawo Unii Europejskiej jako źródło prawa podatkowego Judykatura jako źródło prawa podatkowego Ordynacja podatkowa jako źródło prawa podatkowego

Zasady systemu podatkowego: praca domowa: Adam Smith Adolf Wagner David Ricardo John Stuart Mill Fritz Neumark

Znaczenie podatków?

Założenie – w 2015 r. otrzymywaliśmy miesięczne wynagrodzenie na poziomie 3 228 zł – jakie będziemy musieli ponieść obciążenia ? 1. W pierwszej kolejności należy rozliczyć się z ZUS opłacając składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe. Ciężar ponoszenia składek jest podzielony pomiędzy pracownika i pracodawcę ( płatności za pracownika dokonuje pracodawca ale składki te są odliczane z płacy pracownika). Pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne ( 9,75% - cała składka 19,52%) w części ubezpieczenie rentowe ( 1,5% - cała składka 6%) oraz w całości ubezpieczenie chorobowe tj. 2, 45%

..A więc dla naszego przykładu gdzie wynagrodzenie wynosi 3 228 zł brutto Ubezpieczenie emerytalne (9,76%) = 315 zł Rentowe (1,5%) = 48,43 zł Chorobowe (2,45%) = 79,11 zł = 442,69 zł/ miesięcznie dla ZUS

2. Wynagrodzenie brutto pomniejszone o kwotę wpłaconą do ZUS stanowi podstawę do wyliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, które należy wpłacić do NFZ. Składka na ubezpieczenie zdrowotne od 2007 r. wynosi 9% od wynagrodzenia pomniejszonego o kwotę wpłaconą do ZUS ( czyli 9% z 86,29 % wynagrodzenia brutto) –inaczej 9% z 2 786,29 zł ( 3 228 zł minus 442,69 zł które zostały wpłacone do ZUS) = 250,77 zł dla NFZ

3. Następnym krokiem jest rozliczenie się z Urzędem Skarbowym w tym celu należy obliczyć podstawę opodatkowania która jest równa wynagrodzeniu brutto ( 3 228 zł) następnie pomniejszyć otrzymywane wynagrodzenie o składki na ubezpieczenie społeczne ( 442,69 zł) oraz zryczałtowane koszty uzyskania przychodu ( 111,25 zł) –obliczona w ten sposób podstawa opodatkowania wyniesie 2 675 zł.

Następnie mając tak obliczoną podstawę opodatkowania, można obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaliczka ta jest równa 18% ( w naszym przypadku) podstawy opodatkowania pomniejszoną o miesięczną kwotę wolną od podatku ( 46 zł) oraz część składki na ubezpieczenie zdrowotne którą ZUS przekazał do NFZ – (odliczeniu podlega tylko 7,75% podstawy od której obliczona jest składka zdrowotna ( 7,75% z 2 786,29 zł czyli 215,94 zł. Zaliczka wynosi zatem 220 zł ( 0,18% x 2 675 zł minus 46 minus 215,94 zł)

.. W analizowanym przykładzie zatem wychodzi nam, że przy wynagrodzeniu na poziomie 3 228 zł – na „rękę” (netto) otrzymamy kwotę około 2 315 zł 3 228 zł minus 442,69 zł (ZUS) minus 250,77 zł (NFZ) minus 220 zł ( PIT) = 2 314,54 zł

…Ale to nie wszystko

Nie możemy bowiem zapomnieć o podatkach, które również przychodzi nam płacić np. podatek rolny, podatek leśny, podatek od czynności cywilnoprawnych, od nieruchomości itd.. Ponadto ! Codziennie płacimy podatki pośrednie ( 23% VAT, -na niemal 90% produktów i usług które kupujemy oraz Akcyza np. na jeden litr paliwa przypada 1,56 zł akcyzy, czy w przypadku energii elektrycznej : 002 zł na 1 KWH)

Reasumując: Z pensji w wysokości 3 228 zł brutto pozostało nam 2 315 zł przy założeniu, że co najmniej 40% tak ukształtowanego wynagrodzenia przeznaczamy na podatki pośrednie w naszym portfelu pozostanie nam około 1392 zł ( czystego dochodu) a więc do budżetu państwa oddajemy pod postacią ZUS/NFZ/Podatków około 60% naszego wynagrodzenia. Zatem w miesiącu w którym pracujemy zwykle 20 dni przez około 8 h dziennie zaledwie 8 dni pracujemy „dla siebie” a 12 dni pracujemy na rzecz „państwa”..

OBOWIĄZEK PODATKOWY A ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE Ordynacja podatkowa w art. 4 zdefiniowała obowiązek podatkowy jako wynikający z ustaw podatkowych nieskonkretyzowaną powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Natomiast zobowiązanie podatkowe określa w art. 5 OP jako wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Zobowiązanie podatkowe jest zatem konkretyzacją abstrakcyjnego ( nieskonkretyzowanego) obowiązku podatkowego przez uwzględnienie czterech niezbędnych elementów a mianowicie : określenie podatnika, kwoty podatku, miejsca zapłaty podatku i terminu płatności podatku. Dlatego też zobowiązanie podatkowe jest niepełne gdy np. nie jest skonkretyzowany termin płatności podatku. Dopóki zatem termin ten nie zostanie ustalony, dopóty podatnik nie ma obowiązku prawnego płacenia podatku.

Powstawanie Zobowiązań podatkowych Zgodnie z art. 21. § 1. OP  Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem: 1)   zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania; 2)   doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Przykład: W tym samym roku podatkowym podatnik będący osobą fizyczną osiągnął przychód z tytułu umowy o pracę oraz otrzymał spadek (co zostało stwierdzone postanowieniem sądu o nabyciu spadku). Zobowiązanie podatkowe w odniesieniu do dochodów uzyskanych na podstawie umowy o pracę powstaje z mocy prawa –płatnik zobowiązany jest do obliczenia i pobrania zaliczek na podatek, a podatnik do rozliczenia się z fiskusem do 30 kwietnia roku następnego. Natomiast zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn powstaje z chwilą doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość podatku. Dopiero więc w ciągu 14 dni od doręczenia mu takiej decyzji podatnik będzie musiał dokonać wpłaty podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Terminy płatności podatków

Terminy płatności podatków uzależnione są od sposobu ich powstawania Gdy zobowiązania podatkowe powstają w drodze doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ( art. 47§ 1 o.p.) Przykład: Jeżeli osobie fizycznej doręczono decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości 5 marca 2012 r., to termin płatności pierwszej raty podatku upływa 19 marca 2012 r., mimo że z przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika, iż powinna ona zostać zapłacona 15 marca 2012 r.

Gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą zaistnienia zdarzenia ,z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie tego zobowiązania, terminem płatności podatku jest ostatni dzień w którym wpłata podatku powinna nastąpić ( 47§ 3 o.p.) !Ustawy podatkowe mogą określać terminy płatności w różnoraki sposób bądź to wskazując konkretną datę, do której zapłata podatku powinna nastąpić (np. 30 kwietnia następnego roku –art. 45 ust. 1 u.p.d.o.f.) bądź to zakreślając termin wyznaczenia daty dziennej ( np. do końca trzeciego miesiąca roku następnego –art. 27 ust. 1 u.p.d.o.p.) !W przypadku gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy ( art. 12§ 5 o.p.). Zasada ta nie ma zastosowania gdy przepisy ustaw podatkowych stanowią inaczej.

Zaległość podatkowa Zaległością podatkową jest co do zasady, podatek nie zapłacony w terminie płatności. Za zaległość podatkową uważa się także nie zapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek w tym także zaliczkę, której wysokość została określona w przypadku szacowania przez organ podatkowy podstawy opodatkowania lub ratę podatku. Przykład: Naczelnik Urzędu Skarbowego odroczył podatnikowi termin płatności podatku dochodowego od osób prawnych do 15 lipca. Podatek został przez podatnika zapłacony 19 lipca a więc podatnik nie dochował terminu. W takim przypadku, niezapłacony podatek jest zaległością podatkową. Co za tym idzie , podatnik jest zobowiązany do zapłaty nie tylko kwoty odroczonego podatku, ale także odsetek za zwłokę liczonych od 1 kwietnia , a więc od pierwotnego terminu płatności.

Należy także pamiętać że, od 1 stycznia 2016 r. zgodnie z art Należy także pamiętać że, od 1 stycznia 2016 r. zgodnie z art. 52 OP zostały wprowadzone zasady, zgodnie z którymi podatnik jest zobowiązany do zwrotu ( poza zaległościom podatkowym) – bez wezwania ze strony organu podatkowego – nienależnych kwot: - nadpłaty lub zwrotu podatku wykazanych w deklaracji nienależnie lub w wysokości większej od należnej, -nadpłaty podatku: Określone lub stwierdzone w decyzji, która następnie została uchylona, zmieniona lub stwierdzono jej nieważność albo stwierdzono jej wygaśnięcie, Stwierdzono na wniosek w trybie bezdecyzyjnym ( art. 75§4 OP), w zakresie wynikającym z tego wniosku, nienależnie lub w wysokości większej od należnej, Wykazane dodatkowo, w korekcie deklaracji dokonanie w trybie art. 274, nienależnie lub w wysokości większej od należnej.

Odsetki od zaległości podatkowych: Od zaległości podatkowych – oraz innych należności zrównanych z zaległością podatkową naliczane są odsetki za zwłokę. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalonej zgodnie z przepisami o NBP, I 2% przy czym stawka ta nie może być niższa niż 8%. Obecnie wysokość odsetek podatkowych wynosi 8%. ( Stopa kredytu lombardowego aktualnie wynosi 2,50%) Odsetki za zwłokę zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 groszy i więcej podwyższa się do pełnych złotych.

Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego. W przypadku gdy dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę , wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku w jakim, w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. Zadanie: Stan zaległości podatkowych pewnego podatnika na 15 października wynosił 100 zł ( w tym należność główna 80 zł a 20 zł to odsetki). W tym dniu podatnik dokonał wpłaty 80 zł. Jak organ podatkowy dokona zaliczenia wpłaconej kwoty?

Organ podatkowy dokona zaliczenia proporcjonalnego dokonanej wpłaty w ten sposób, iż 64 zł zaliczy na poczet należności głównej, a 16 na poczet odsetek za zwłokę.

Odsetki preferencyjne: Ordynacja podatkowa przewiduje możliwość zapłaty przez podatnika odsetek za zwłokę obliczonych według stawki obniżonej : ! Do 31 grudnia 2015 r. obniżona stawka odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki podstawowej ( czyli 6%) była możliwa w przypadku złożenia prawnie skutecznej korekty wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w terminie 7 dni zaległości podatkowej ( z wyjątkami obowiązującymi także w roku 2016). Jeżeli zaległość podatkowa powstała do 31 grudnia 2015 r. obniżone odsetki za zwłokę nalicza się według zasad dotychczasowych ( do 75% stawki podstawowej).

Odsetki preferencyjne Do zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r. stosuje się obniżoną stawkę odsetek w wysokości połowy stawki podstawowej (obecnie 4 %), pod warunkiem złożenia, samodzielnie, bez udziału organu podatkowego, korekty deklaracji w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji oraz zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Stawka obniżona o połowę (obecnie 4 %) będzie także stosowana w odniesieniu do zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r., po warunkiem złożenia korekty deklaracji w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2016 r. i zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Stawka obniżona znajdzie zastosowanie bez względu na wysokość ujawnionej zaległości. W razie złożenia po 30 czerwca 2016 r. korekty ujawniającej zaległości podatkowe powstałe przed dniem 1 stycznia 2016 r. stawka odsetek za zwłokę wyniesie 3/4 stawki podstawowej (obecnie 6%).

Należy jednak pamiętać, że możliwość skorzystania z odsetek preferencyjnych zostaje wyłączona gdy: - deklaracja złożona zostaje po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej. - dokonana w wyniku czynności sprawdzających.

Stawka podwyższona ! Od 1 stycznia 2016 r. W szczególnych przypadkach zgodnie z art. 56b OP została wprowadzona podwyższona stawka odsetek za zwłokę, w wysokości 150% stawki podstawowej (obecnie 12%) w odniesieniu do zaległości w podatku od towarów i usług, w podatku akcyzowym oraz cłach. Stawka ta będzie stosowana w przypadku, gdy organ podatkowy wykryje w toku procedur podatkowych (czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego) zaniżenie zobowiązania podatkowego (zawyżenie nadpłaty lub zwrotu podatku) w kwocie przekraczającej 25% kwoty należnej i wyższej niż kwota 9250 zł (5 x minimalne wynagrodzenie) albo brak deklaracji i zapłaty podatku. Jednakże nawet w tych podatkach przy samodzielnej weryfikacji prawidłowości złożonej deklaracji i – w razie ujawnienia błędów – złożenia korekty i zapłaty zaległości zastosowanie znajdzie stawka obniżona. Stawka obniżona znajdzie zastosowanie bez względu na wysokość ujawnionej zaległości.

Sposoby wygasania zobowiązań podatkowych: 1) Efektywne (związek publiczno – prawny realizuje swoje dochody np. art. 59§1 pkt. 1-4, 6-7,11) 2) Nieefektywne - ( związek publiczno-prawny nie otrzymuje należnych mu dochodów)

3. Wierzytelność przysługuje podatnikowi z określonego tytułu. POTRĄCENIE 1. potrącenie następuje z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności; 2. Dłużnikiem podatnika jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. 3. Wierzytelność przysługuje podatnikowi z określonego tytułu.

Potrącenie z wierzytelności wobec Skarbu Państwa Prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 lub art. 417² KC Prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 417 lub art. 417² KC Nabycia przez Skarb Państwa nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenie nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami; Odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie, uzyskanego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego Odszkodowania uzyskanego na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz Państwa Polskiego Odszkodowania orzeczonego w decyzji organu administracji rządowej

Potrącenie z wierzytelności wobec jednostki samorządu terytorialnego Podatnik może złożyć również wniosek o dokonanie potrącenia podatku stanowiącego dochód jednostki samorządu terytorialnego ( gminy, powiatu lub województwa) w wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności wobec gminy, powiatu lub województwa z tytułu: Prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 lub art. 417² KC Prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 417 lub art. 417² KC Nabycia przez gminę, powiat lub województwo nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenie nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami; Odszkodowania orzeczonego w decyzji wydanej przez wójta, burmistrza ( prezydenta miasta) starostę lub marszałka województwa

! Potrącenia można dokonać również z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych przez niego na podstawie umów zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie dokonywane jest przez tego podatnika i z tej wierzytelności. Jeżeli potrącenie będzie skuteczne, jednostka budżetowa, której zobowiązanie zostało potrącone z wierzytelności podatnika, jest obowiązana wpłacić równowartość wygasłego podatku do organu podatkowego w terminie 7 dni od dnia dokonania potrącenia. Od niewpłaconej w terminie równowartości wygasłego podatku nalicza się odsetki za zwłokę.

Przykład: Spółka A wykonała na rzecz sądu rejonowego ( będącego jednostką budżetową) roboty budowlane, za które nie otrzymała wynagrodzenia. Kontrakt na ich wykonanie został zawarty w drodze przetargu, zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Spółka A dokonała cesji wierzytelności wobec sądu rejonowego na rzecz spółki B, która jest zobowiązana do zapłaty na rzecz Skarbu Państwa podatku od towarów i usług. Ze względu na fakt, iż spółka B nie była wykonawcą robót na rzecz sądu rejonowego, nie będzie ona uprawniona do dokonania potrącenia swojej zaległości z wierzytelnością względem sądu. Uprawnienie do żądania dokonania potrącenia przysługiwałoby natomiast spółce A.

Kazus 5: Zora SA pełniąca funkcję płatnika posiadała szereg nieruchomości poło- żonych w miejscowości Z. Jedna z nieruchomości została nabyta przez Skarb Państwa na cele uzasadniające jej wywłaszczenie za odszkodowaniem o wartości 500 zł. Równocześnie spółka jako płatnik obliczyła i pobrała od podatników sumę podatków w wysokości 200 zł. Spółka zwróciła się z wnioskiem do Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. o potrącenie z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności wobec Skarbu Państwa do wysokości 200 zł. Decyzją z dnia 9 czerwca 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego nie wyraził zgody na dokonanie potrącenia. Spółka postanowiła złożyć odwołanie od wskazanej decyzji. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie oraz zaproponować rozwiązanie.

Odpowiedź: Naczelnik Urzędu Skarbowego miał racje, bowiem zgodnie z treścią przepisów nie jest możliwe potrącenie należności przypadających od płatnika i inkasenta. Uprawnienie do potrącania zobowiązania podatkowego wobec Skarbu Państwa przysługuje tylko podatnikowi i tylko z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika. Jednakże w przedmiotowej sprawie należy zauważyć błąd postępowania polegający na tym, iż płatnik nie posiadał statusu strony, a zatem Naczelnik Urzędu Skarbowego powinien wydać postanowienie o niedopuszczalności postępowania w sprawie z wniosku o potrącenie wzajemnych wierzytelności. Decyzję odmawiającą potrącenia może on bowiem wydać jedynie wtedy, gdy niespełnione są przesłanki umożliwiające potrącenie w stosunku do podmiotu, który posiada w sprawie interes prawny, czyli podatnika

Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych podatnika na rzecz Skarbu Państwa: Zgodnie z art. 59§1 pkt. 6 istnieje możliwość wygaśnięcia zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych podatnika na rzecz SP, albo gminy, powiatu czy województwa w zamian za zaległości podatkowe wobec tych podmiotów ( art. 66 OP). Przeniesienie to następuje na wniosek podatnika, na podstawie umowy pisemnej zawartej między starostą a podatnikiem, za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego (celnego). Przedmiotem świadczenia mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchomości oraz prawa majątkowe o charakterze rzeczowym, jak również obligatoryjnym, a także prawa na dobrach niematerialnych jeśli mają charakter zbywalny. Umowa z art. 66 OP nie jest umową sprzedaży ( brak wzajemności) ora umową darowizny – ma ona charakter umowy nienazwanej w Kodeksie Cywilnym.

o przeniesienie własności rzeczy WNIOSEK o przeniesienie własności rzeczy Na podstawie art. 66 § 1 pkt 1 i § 2 pkt 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), wnoszę o przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa własności należącej do mnie nieruchomości, w zamian za zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za Uzasadnienie W dniu Urząd Skarbowy Warszawa - wydał decyzję, w której określił zaległość w

podatku dochodowym od osób fizycznych za rok w kwocie zł podatku dochodowym od osób fizycznych za rok w kwocie zł. W związku z tym, że jestem właścicielem nieruchomości położonej w miejscowości , występuję do Pana Starosty z ofertą zawarcia umowy przeniesienia własności tejże rzeczy w zamian za moje zaległości podatkowe względem fiskusa. Należąca do mnie nieruchomość została wyceniona przez rzeczoznawcę na kwotę zł, co przewyższa znacznie kwotę mojego długu podatkowego. W dniu odbyłem rozmowę z Naczelnikiem US, który zadeklarował wolę zatwierdzenia zawartej przez nas umowy. Mając powyższe na uwadze, proszę o pozytywne ustosunkowanie się do mojego wniosku, gdyż zawarcie przedmiotowej umowy spowodowałoby wygaśnięcie moich zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok. (podpis wnioskodawcy) Załączniki: 1) wycena nieruchomości,

! Od 1 stycznia 2016 r. do efektywnych sposobów wygasania zobowiązań podatkowych należy zaliczyć także nabycie spadku w całości przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego stwierdzonego przez prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku - ze skutkiem na dzień otwarcia spadku.

Nieefektywne sposoby wygaszania zobowiązań podatkowych… Umorzenie zaległości podatkowej przypomina nieco zwolnienie z długu w stosunkach cywilnoprawnych ( art. 508 KC) gdyż w obu przypadkach następuje wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela. Tym co różni obie instytucje prawnej jest to, że zwolnienie z zaległości podatkowej następuje na podstawie jednostronnego i konstytutywnego aktu administracyjnego przy zastosowaniu warunków określonych w OP.

2. Przedawnienie prawa do wymiaru ( art. 68 o.p.) W przypadku zobowiązań powstających w drodze doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej, zobowiązanie to nie powstaje , jeżeli decyzja doręczona zostanie podatnikowi po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy. Kazus 1: Obowiązek podatkowy powstał w styczniu 2010 r. Zobowiązanie powstaje z chwilą doręczenia decyzji ustalającej jego wysokość. Jeżeli więc decyzja taka nie zostanie podatnikowi doręczona do …………………… to zobowiązanie podatkowe nie powstanie w ogóle!

- do 31 grudnia 2013 r. Termin biegu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe biegnie bowiem od 1 stycznia 2011 r. i upływa 31 grudnia 2013 r.

Należy pamiętać jednak że jeżeli podatnik nie złożył w terminie deklaracji podatkowej lub też wprawdzie deklarację złożył, lecz nie ujawnił w niej wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, termin przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego wynosi 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przykład: Jeżeli składając deklarację zawierającą wykaz nieruchomości podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, podatnik będący osobą fizyczną nie ujawni w niej wszystkich nieruchomości podelgających opodatkowaniu, termin przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku wynosić będzie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Pamiętajmy:!! 1. Jeżeli w trakcie postępowania wymiarowego nastąpi upływ terminu przedawnienia, postępowanie to jako bezprzedmiotowe powinno być zakończone wydaniem decyzji umarzającej ( art. 208 o.p.) 2. Decyzja ustalająca wydana po upływie terminu przedawnienia, kwalifikuje się do stwierdzenia jej nieważności z powodu rażącego naruszenia prawa ( art. 247 o.p.) 3. Decyzja ustalająca wydana pod przed upływem terminu przedawnienia a doręczona po jego upływie, nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego. Jej doręczenie bowiem nastąpiło po upływie terminu przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania, a przez to decyzja jest bezprzedmiotowa i powinna być wygaszona na podstawie art. 258 o.p. 4. W przypadku gdy podatnikowi doręczono decyzję wymiarową w terminie a następnie odwołał się od niej i w trakcie postępowania odwoławczego upłynął omawiany termin przedawnienia organ podatkowy może utrzymać w mocy tę decyzję , ale także ja uchylić i orzec merytorycznie.

Przedawnienie zobowiązań podatkowych jako jeden ze sposób wygasania zobowiązań podatkowych art. 70 o.p.

Zasada: Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Początkiem biegu terminu przedawnienia jest pierwszy dzień roku następującego po roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Zasadnicze znaczenie ma zatem ustalenie terminu płatności co jest istotne zwłaszcza przy podatkach dochodowych, gdzie termin złożenia zeznania upływa z końcem trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym (CIT), albo 30 kwietnia roku następującego pod roku podatkowym (PIT). Termin przedawnienia rozpoczyna się zatem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym powinny być złożone zeznania. Kazus 2: Zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok 2010 r. przedawnia się z upływem…………

31 grudnia 2016 r. Termin płatności tego podatku przypada bowiem w roku 2011, co oznacza, iż bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się 1 stycznia 2012 r.

Przerwanie biegu przedawnienia : 1. Ogłoszenie upadłości 2. Zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony 3. Z dniem doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia złożonego na wniosek podatnika lub też z dniem doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia według wyżej opisanych sytuacji – biegnie on na nowo, odpowiednio : od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego; od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny; od dnia następującego po dniu wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu lub zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia ( lub jego nierozpoczęcie): Wydanie decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku ( zaległości podatkowej) lub rozłożeniu zapłaty podatku ( zaległości podatkowej) na raty. ( w takim przypadku termin przedawnienia nie biegnie od dnia wydania decyzji do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej) Wydanie rozporządzenia MF w zakresie przedłużenia terminu płatności podatków ( zawieszenie wówczas trwa do dnia upływu przedłużonego terminu) Wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe ( przedawnienie biegnie dalej lub rozpoczyna się po dniu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Warunek zawieszenia!-poinformowanie podatnika o wszczęciu takiego postępowania)

4. Wniesienie skargi na decyzję podatkową do WSA ( zawieszenie trwa aż do dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu administracyjnego wraz z jego uzasadnieniem 5. W przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania gdzie prawidłowe określenie zobowiązania podatkowego wymaga uzyskania odpowiednich informacji od organów danego państwa ( zawieszenie wówczas trwa od dnia wystąpienia przez organ podatkowy z wnioskiem do organu innego państwa do dnia uzyskania przez organ podatkowy żądanej informacji –jednak nie dłużej niż przez okres 3 lat nawet jeżeli zawieszenie to występuje wielokrotnie ) 6. Wystąpienie przez organ podatkowy do sądu powszechnego z żądaniem ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego.

Wątpliwości na tle art. 70§8 OP !Jeżeli zobowiązanie podatkowe zostało zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, takie zobowiązanie nie przedawnia się. Jednak po upływie terminu przedawnienia ich egzekucja może nastąpić wyłącznie z przedmiotu hipoteki lub zastawu. W wyroku z 8 października 2013 r. SK 40/12 Trybunał Konstytucyjny uznał jednak , iż przepis art. 70§6 o.p. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. jest niezgodny z art. 64 ust 2 oraz art. 32 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP. Przepis ten stanowi odpowiednik obowiązującej obecnie regulacji art. 70§8 o.p.

Przykład - przedawnienie VAT-u: Deklarację VAT-7 za wrzesień 2013 r. należało złożyć do 25 października 2013 r. Jeżeli w deklaracji wyliczono podatek do zapłaty, trzeba go uregulować w dniu dostarczenia deklaracji do urzędu. Zapłaty tego podatku fiskus może domagać się do……………

31 grudnia 2018 r. (5 lat od końca 2013 roku).

Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w roku 2005 (w odniesieniu do spadku – z chwilą jego przyjęcia, w przypadku darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia). Decyzja ustalająca to zobowiązanie(w dacie jej doręczenia powstaje zobowiązanie podatkowe) została doręczona przez organ podatkowy tuż przed upływem terminu przedawnienia, czyli 31 grudnia 2008 r. Termin płatności podatku wynikającego z decyzji konstytutywnej/ustalającej wynosi 14 dni od daty jej doręczenia podatnikowi. Termin ten upłynął zatem 14 stycznia 2009 r. Kiedy dojdzie do przedawnienia?

……….. Od końca roku 2009 rozpoczął bieg termin przedawnienia zobowiązania w podatku od spadków i darowizn, które powstało na skutek doręczenia decyzji. Zobowiązanie to ulegnie przedawnieniu z końcem roku 2014 – 5 lat od końca 2009.

Kazus 3 : Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym tytułem uzyskania przychodów z nieujawnionych źródeł powstał w roku 2002. Organ podatkowy na doręczenie decyzji ustalającej to zobowiązanie ma termin 5 – letni liczony od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zaznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002, czyli od końca 2003 r. Termin ten upływa zatem z końcem roku 2008. Jeśli przed końcem tego roku, 31 grudnia, organ podatkowy doręczy podatnikowi decyzję ustalającą zobowiązanie od dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych, od daty upływu terminu płatności (14 dni od daty doręczenia decyzji podatnikowi) zacznie biec termin przedawnienia powstałego zobowiązania. Ponieważ termin płatności zobowiązania będzie przypadał już w roku następnym, czyli 14 stycznia 2009 r., od końca tego roku będzie liczony termin przedawnienia zobowiązania. Zobowiązanie to ulegnie zatem przedawnieniu……

z końcem roku 2014. – 5 lat od końca 2009 r.

Kazus 4: Osoba fizyczna w dniu 7 marca 2010 r Kazus 4: Osoba fizyczna w dniu 7 marca 2010 r. kupiła działkę budowlaną i złożyła stosowną informację w urzędzie gminy. Wójt tej gminy nie wydał decyzji ustalającej kwotę podatku od nieruchomości za rok 2010. Decyzja nie została również wydana w latach 2011, 2012 i 2013. W roku 2014 wójt gminy nie może już wymierzyć podatku od nieruchomości za rok…………

2010 w związku z tym, że w roku 2014 upłynął 3-letni okres (art 2010 w związku z tym, że w roku 2014 upłynął 3-letni okres (art. 68§1 OP) uprawniający go do ustalenia zobowiązania w tym podatku. Ma jeszcze czas na wydanie i doręczenie decyzji ustalającej za lata 2011, 2012 oraz 2013.

Jeżeli jednak decyzja powyższa została doręczona, a podatnik nie uiścił kwoty należnego podatku to zobowiązanie to przedawnia się z upływem terminu określonego w art. 70 Ordynacji, czyli po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Wybór orzecznictwa: Wyrok NSA w Warszawie z dnia 26 września 2011 r. II FSK 513/10 „ Instytucja przedawnienia ma na celu uregulowanie sytuacji prawnej przeciągającego się w czasie stosunku prawnopodatkowego, nawet kosztem niewykonania zobowiązania” Wyrok NSA w Warszawie z dnia 17 lutego 2010 r. II FSK 2063/09 Z przepisu art. 70 § 4 o.p., ani też z żadnego innego przepisu nie wynika, że zastosowany środek egzekucyjny musi być skuteczny tzn. by doprowadził do wyegzekwowania dochodzonej kwoty, aby spowodować przerwanie terminu przedawnienia. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 25 maja 2006 r. II FSK 952/05 Na gruncie art. 70 § 3 (obecnie art. 70 § 4) Ordynacji podatkowej wydanie lub doręczenie odpisu tytułu wykonawczego, w razie nie przystąpienia do czynności egzekucyjnych, nie przerywa biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2012 r. P 30/11 Art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749), w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 58 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387 oraz z 2007 r. Nr 221, poz. 1650), w zakresie, w jakim wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym to postępowaniu podatnik nie został poinformowany najpóźniej z upływem terminu wskazanego w art. 70 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Praca domowa: 1. Interpretacje przepisów prawa podatkowego II. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych III. Postępowanie podatkowe