Psychologia rozwoju dziecka mgr Marzena Zglec- Matwiejczyk

Plan prezentacji Czym jest rozwój? Fazy rozwoju dziecka 0-12. Co jest normą , kiedy powinniśmy zacząć się niepokoić? Potrzeby rozwojowe. Style więzi rodzicielskich . Kilka słów o profilaktyce pozytywnej .

Rozwój Rozwój człowieka, wedle psychologii, to seria etapów, przez które przechodzi jednostka, aby osiągnąć pełnię rozkwit. U człowieka rozwój jako taki nie sprowadza się jedynie do wzrostu, ale także do pojawianie się nowych form funkcjonowania - zazwyczaj warunkowanych fizjologicznie.

Rozwój Rozwój jednostki dotyczy tak fizycznej, jak i psychicznej sfery, i co ważne - tempo wzrostu obu sfer nie zawsze się pokrywa. Ponadto szybkość zmian czy też jego rytmy, a także akceleracja (czyli wzmożenie tempa rozwoju charakterystyczne dla nowych pokoleń) zmieniają się wraz z otaczającym nas światem oraz w zależności od jednostki - każdy człowiek bowiem charakteryzuje się indywidualnym i właściwym sobie rytmem rozwoju.

Osiągnięcia rozwojowe na przestrzeni czasu

Podział na fazy rozwojowe Wczesne dzieciństwo. Dzieci w wieku przedszkolnym. Dzieci w wieku szkolnym. Adolescencja. Dorosłość. Późna dorosłość.

Najważniejsze okresy dzieciństwa Okres prenatalny . Noworodkowy (pierwszy miesiąc życia dziecka). Niemowlęcy (2miesiąc – 1 rok życia). Poniemowlęcy (1 rok – 3 rok życia). Przedszkolony (3 rok życia – 6). Szkolny ( 6-12 rok życia ).

O dzieciach w wieku przedszkolnym Kamienie milowe w średnim dzieciństwie ( dzieci które ukończyły 3 rok życia ). Egocentryzm mowy i myślenia ; Nasilone interakcje z rówieśnikami, większy wpływ rówieśników niż znaczących dorosłych; Poczucie autonomii i kontroli nad otoczeniem; Psychologia świadomości bycia dziewczynką/ chłopcem;

Rozróżnianie dobra i zła, początki rozwoju sumienia; Rozwój myślenia logicznego i rozumowania; Samodzielność w zakresie samoobsługi; Samokontrola i panowanie nad emocjami; Trening czystości; Umiejętność przebywania z rówieśnikami ,także bez obecności dorosłych; Używanie wyobraźni, udział w zabawach opartych na udawaniu ; Użycie wielu słów i symboli do komunikacji;

- Zdolność do samoregulacji w uczeniu się .

Lęk adaptacyjny

Style przywiązania Styl bezpieczny Styl lękowy Styl ambiwalentny

Jak kształtować bezpieczny wzorzec przywiązania

Teoria motywacji ludzkiej-Maslow

Przykładowe potrzeby człowieka w aspekcie stadiów rozwoju moralnego wg Kahlberga 3 – 13 lat: fizjologiczne, przynależności do rodziny, grupy rówieśniczej, akceptacji w rodzinie, miłości rodziców, rodzeństwa, doceniania, wiary we własne zdolności, wiedzy  

13 – 16 lat: potrzeba autorytetu (idola, wzoru); przynależności; akceptacji rówieśników; miłości; rozwoju zainteresowań, zdolności; zrozumienia, bycia traktowanym jako równorzędny partner; przestrzegania reguł społecznych; tolerancji; szacunku; bezpieczeństwa; poznania, znalezienia swojego miejsca w społeczeństwie, realizacji w różnych dziedzinach, bycia modnym, pogłębiania zainteresowań  

16 – 20 lat: potrzeba sprawiedliwości, miłości, szacunku, domagania się równości praw każdej jednostki; dążenie do trwałych związków; dostrzegania atrakcyjności zewnętrznej; podejmowania samodzielnych wyborów; niezależności, podejmowania samodzielnych decyzji; akceptacji; poszukiwania swojego miejsca w świecie, uznania, sukcesu, poczucia własnej wartości, przynależności do grup rówieśniczych, identyfikacji z wybraną osobą, miłości i sympatii do płci przeciwnej, wchodzenia w trwałe związki, postępowania zgodnie z przyjętymi normami moralnymi, poznania „kim jestem”, świadomości własnego ciała, realizacji zainteresowań, wpływu na przebieg zdarzeń, decydowania o sobie, stanowienia i przestrzegania swoich praw

O przywiązaniu. Jak budować bezpieczną więź z dzieckiem. Na początku chcę wyjaśnić, czym w ogóle są wzorce/style przywiązania. Aby to zrobić, muszę zacząć od procedury obcej sytuacji (strange situation), opracowanej przez Mary Ainsworth. Pomaga ona ocenić jak dziecko korzysta z więzi, którą zbudowało z opiekunem, a także zobaczyć, jak kształtuje się równowaga między bliskością i samodzielnością, czy inaczej potrzebą bezpieczeństwa i potrzebą eksploracji. Te dwie potrzeby są od siebie wzajemnie zależne. Kiedy dziecko oddala się od dorosłego, w pewnym momencie potrzeba bezpieczeństwa, bliskości staje się coraz silniejsza, a potrzeba eksploracji słabnie. Dziecko wraca do opiekuna i szuka u niego wsparcia. Wtedy potrzeba bliskości zostaje zaspokojona i znowu pojawia się potrzeba autonomii. W procedurze obcej sytuacji, za pomocą której wyróżniono i badano style przywiązania, dziecko znajduje się w obcym dla niego miejscu razem z opiekunem. Po jakimś czasie opiekun wychodzi i pojawia się nieznajoma mu osoba, która próbuje pocieszyć dziecko. Procedura ma wiele „wersji”, różniących się sposobem, w jaki następuje separacja dziecka od bliskiej osoby i ponowne spotkanie. Obserwując to, co dzieje się podczas badania można ocenić charakterystyczny dla danego dziecka (a raczej danej relacji) sposób reagowania na doznawany stres i poszukiwania równowagi, który nazywany jest wzorcem przywiązania. To, jak wygląda równowaga między bliskością a niezależnością, zależy nie tylko od rodzaju więzi ale też od tego, jak duże jest dziecko, co się z nim dzieje, jak się czuje, jak dużo stresu doznaje, jak dobrze sobie z nim radzi. Dlatego czasem wolę mówić nie o stałych wzorcach przywiązania, a bardziej o zachowaniach charakterystycznych dla określonych wzorców. Poniższe opisy zachowania dzieci w czasie badania, będą dotyczyły dzieci około rocznych.

Kilka słów o profilaktyce Czynniki chroniące : Pasje i zainteresowania Wsparcie osób bliskich Akceptacja i zrozumienie Realizacja potrzeb rozwojowych

Dziękuję za uwagę