Zbilansowana dieta i zasady żywienia młodzieży

Prezentacja na temat: "Zbilansowana dieta i zasady żywienia młodzieży"— Zapis prezentacji:

1 Zbilansowana dieta i zasady żywienia młodzieży
PROGRAM „TRZYMAJ FORMĘ” Zbilansowana dieta i zasady żywienia młodzieży Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Poznaniu

2 Wstęp Tylko co drugi Polak posiada prawidłową wagę, natomiast aż 46% cierpi na nadwagę lub otyłość. Niemal jedna piąta Polaków (18%) przynajmniej raz w życiu podjęła walkę ze zbędnymi kilogramami. (źródło: TNS OBOP)

3 Wstęp Otyłość – choroba przewlekła
o złożonym podłożu genetyczno-środowiskowym uwarunkowana nadmiernym rozwojem tkanki tłuszczowej

4 Wstęp OTYŁOŚĆ - EPIDEMIĄ WHO ogłosiło otyłość ogólnoświatową epidemią.
Epidemią, która obejmuje dorosłych i dzieci; Jest wynikiem niekorzystnych czynników środowiskowych i socjalnych.

5 Siatka centylowa Przykład obliczenia dla dziewcząt
powyżej 97 centyla – otyłość, pomiędzy 90 a 97 centylem – nadwaga pomiędzy 75 a 90 centylem – tendencja do nadmiaru masy ciała, pomiędzy 25 a 75 centylem – wartości przeciętne, prawidłowe, pomiędzy 10 a 25 centylem – tendencja do niedoboru masy ciała, pomiędzy 3 a 10 centylem – deficyt masy ciała, poniżej 3 centyla – wychudzenie 5 5

6 BMI Ilość nadmiernej tkanki tłuszczowej można określić dzięki Indeksowi Masy Ciała (BMI - Body Mass Index). BMI dobrze oddaje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Każdy w prosty i łatwy sposób może sprawdzić czy jego waga jest odpowiednia do wzrostu. Niedowaga < 18,5 Waga w normie 18,5 - 24,9 Nadwaga ,9 Otyłość stopnia I ,9 Otyłość stopnia II 35, ,99 Otyłość stopnia III > 40 6 6

7 Racjonalne żywienie Racjonalne żywienie Nawyki żywieniowe Zdrowie Aktywność fizyczna długość i jakość życia 7

8 Racjonalne żywienie PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE = dostarczanie niezbędnych składników pokarmowych + regularność posiłków 8

9 Racjonalne żywienie Rozkład ilości energii na poszczególne posiłki: I śniadanie 25-30%, II śniadanie 5-10%, Obiad 30-35%, Podwieczorek 5-10%, Kolacja 15-20%. 9

10 Pokrycie zapotrzebowania na energię w %
Racjonalne żywienie Pokrycie dziennego zapotrzebowania na energię z podstawowych składników odżywczych Składnik Pokrycie zapotrzebowania na energię w % Białka 10-15 Tłuszcze 30-35 Węglowodany 55-75 10

11 Racjonalne żywienie Zapotrzebowanie energetyczne dla dziewcząt i chłopców (13-15 lat), w zależności od stopnia aktywności fizycznej Dziewczyna gimnazjalistka, aktywność fizyczna: mała – 2100 kcal/dobę umiarkowana – 2450 kcal/dobę duża – 2800 kcal/dobę Chłopiec gimnazjalista, aktywność fizyczna: mała – 2600 kcal/dobę umiarkowana – 3000 kcal/dobę duża – 3500 kcal/dobę 11

12 Podstawowe funkcje składników odżywczych
Racjonalne żywienie Podstawowe funkcje składników odżywczych budulcowe: białko, niektóre składniki mineralne, kwasy tłuszczowe; energetyczne: tłuszcze, węglowodany; regulujące: witaminy, składniki mineralne. 12

13 Racjonalne żywienie Białka
Pełnią funkcję budulcową tkanek oraz wielu czynnych biologicznie związków tj. enzymy, hormony, przeciwciała. WAŻNE! Mleko i jaja dostarczają wszystkich niezbędnych składników odżywczych. 13

14 Racjonalne żywienie Węglowodany
Potocznie zwane cukrami, są źródłem energii dla organizmu, dzielą się na: proste - wolne cukry, szybko przyswajane i wchłaniane, szybki i krótkotrwały „zastrzyk” energii (miód, biały cukier i słodycze). złożone - trudniej wchłaniane, dłużej dostarczają energii (ziarna zbóż, ziemniaki, fasola, groch, warzywa bulwiaste i korzenne). 14

15 Racjonalne żywienie Tłuszcze – Lipidy
W organizmie występują jako tłuszcze zapasowe (tkanka tłuszczowa) i konstytucyjne (materiał budulcowy tkanek). Należy wybierać te tłuszcze, które w temperaturze pokojowej mają postać płynną, ponieważ zawierają niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, w skrócie nazywane NNKT (np. omega 3 i omega 6), których źródłem są ryby, oleje roślinne (tłoczone na zimno) i niektóre tzw. „miękkie” margaryny. 15

16 Racjonalne żywienie Tłuszcze
Podczas smażenia tłuszcze ulegają reakcjom chemicznym (nienasycone kwasy tłuszczowe zmieniają się w toksyczne związki - substancje rakotwórcze). Każdy tłuszcz ma tak zwaną temperaturę „dymienia”, czyli moment, kiedy zaczynają zachodzić w nim szkodliwe procesy. Temperatura ta jest najniższa dla margaryny (150°C), a najwyższa dla oleju palmowego (240°C). 16

17 Racjonalne żywienie Tłuszcze
Masło jest najlepiej przyswajalnym przez nas tłuszczem zwierzęcym i rozpuszczalnikiem zawartych w min witamin. za mało < 15G (1 płaska łyżeczka) w sam raz = 35 G (3 płaskie łyżeczki) za dużo > 50 G (4-5 łyżeczek) 1 kostka masła zawiera tyle cholesterolu co 2-3 jajka Jełczenie nie jest wadą, ale zaletą masła: od razu wiemy, że jest nieświeże. 17

18 Racjonalne żywienie Tłuszcze
słonecznikowy - do stosowania na zimno (w sałatkach); rzepakowy - dobry do smażenia, ale zawiera szkodliwy kwas erukowy, dlatego nie należy stosować go w dużych ilościach; lniany - do stosowania na zimno, skutecznie zapobiega miażdżycy; kukurydziany - do stosowania na zimno; z pestek winogron - do stosowania na zimno; sojowy - można stosować podczas obróbki termicznej, ale raczej do stosowania na zimno; sezamowy - do stosowania na zimno; palmowy - dobry do smażenia; kokosowy - dobry do smażenia; oliwa z oliwek - podczas obróbki termicznej nie wytwarzają się toksyczne związki, ale oliwa traci wówczas swoje właściwości. 18

19 Racjonalne żywienie Witaminy
Są niezbędne do wzrostu i zachowania przy życiu organizmu. Niedobory witamin mogą być przyczyną poważnych chorób. Dzielimy je na rozpuszczalne: w tłuszczach (A, D, E, K); w wodzie (C, B, PP, H). 19

20 Racjonalne żywienie Składniki mineralne
Od nich zależy siła kości i zębów oraz zdrowy system immunologiczny, umożliwiają witaminom pełnienie ich funkcji w organizmie. Dzielimy je ze względu na zapotrzebowanie organizmu: makroelementy (Ca, Mg, P, K, Na) mikroelementy (Al, Cr, Cu, J, Fe, Mn, S) 20 20

21 Racjonalne żywienie Błonnik - włókno roślinne odgrywa w organizmie istotną rolę w przebiegu procesu trawienia. Granica średniego spożycia dla populacji g/dzień Źródłem błonnika jest pieczywo pełnoziarniste, grube kasze, nasiona roślin strączkowych, warzywa i owoce. 21

22 Racjonalne żywienie Woda – źródło życia
Chociaż nie jest składnikiem odżywczym, bez niej nie istniałoby życie. Woda - niezbędny składnik pożywienia: reguluje temperaturę ciała, transportuje składniki odżywcze, uczestniczy w reakcjach biochemicznych. Bez żywności można przeżyć kilka tygodni, bez wody kilka dni! Źródłem wody są nie tylko napoje, ale także produkty spożywcze tj. owoce, warzywa (80-90%), mleko, przetwory mleczne, soki owocowe i warzywne. 22

23 Racjonalne żywienie Woda
Zalecana ilość płynów w ciągu doby: 1,5l oraz z żywnością do 0,7l (spożycie należy zwiększyć w czasie upałów oraz podczas zwiększonego wysiłku fizycznego, chorób z gorączką, wymiotami, biegunką), 3l - chłopcy lat, 2,2l – dziewczęta lat. 23

24 Nowa Piramida Żywienia Produkty od góry Nowej Piramidy Żywienia
1. Czerwone mięso, masło/biały ryż, białe pieczywo, słodycze; bardzo rzadko 2. Produkty mleczne oraz suplementy wapnia; 1-2 razy dziennie 3. Ryby, jaja lub drób; 0-2 razy dziennie 4. Orzechy, rośliny strączkowe; 1-3 dziennie 24

25 Nowa Piramida Żywienia Produkty od góry Nowej Piramidy Żywienia
5. Warzywa, bez ograniczeń / owoce – (2-3) razy dziennie 6. Produkty zbożowe z pełnego ziarna w większości posiłków / tłuszcze roślinne – oliwa, olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy i inne. 7. Codzienna aktywność fizyczna; przeciwdziałanie nadwadze i otyłości 25 25

26 Nowa Piramida Żywienia
Produkty z Piramidy Zdrowego Żywienia Przykłady jednej porcji różnych produktów (zamiennie) Mięso i jego zamienniki g chudego mięsa 2/3 szklanki fasoli 1-2 jajka Mleko i jego przetwory 1 szklanka mleka 1 kubeczek jogurtu ½ szklanki twarogu Warzywa i owoce 1 ziemniak ½ szklanki szpinaku 1 jabłko Produkty zbożowe 1 kromka chleba 1 rogalik lub kajzerka 1 szklanka makaronu (po ugotowaniu) 26

27 Nowa Piramida Żywienia Produkty od góry piramidy
27 27

28 Nowa Piramida Żywienia Charakterystyka piramidy
codzienna systematyczna aktywność fizyczna, która połączona z odpowiednim żywieniem pozwala na kontrolę i utrzymanie odpowiedniej masy ciała, ostre ograniczenie czerwonego mięsa, ziemniaków i przetworzonych zbóż (białe pieczywo), ograniczenie nabiału do 1-2 porcji dziennie, włączenie suplementacji wapniem, 28 28

29 Nowa Piramida Żywienia Charakterystyka piramidy
zastąpienie tłuszczy nasyconych - zdrowszymi nienasyconymi olejami roślinnymi, spożywanie dużych ilości pełnoziarnistego pieczywa, warzyw i owoców, włączenie suplementacji witaminowej 29 29

30 Nowa Piramida Żywienia Kilka przykazań żywieniowych
stosuj starą kucharską zasadę: smaż szybko, gotuj powoli; zawsze dodawaj do sałatek olej lub oliwę. Umożliwi to lepsze przyswojenie witamin A, D, E i K; pamiętaj, że porcja oleju może zostać użyta do smażenia wyłącznie jeden raz! nie eliminuj tłuszczów z diety całkowicie, gdyż stanowią ważny element budulcowy naszego organizmu; ogranicz do minimum jedzenie fast foodów i chipsów, ponieważ zawierają niebezpieczne dla naszego zdrowia izomery trans (podnoszą poziom cholesterolu, są rakotwórcze oraz mogą powodować cukrzycę). 30 30

31 Nowa Piramida Żywienia Fast food – szybka żywność
atrakcyjny wygląd, niska cena i forma podania, która daje możliwość zaspokojenia głodu „w biegu”; przygotowywane są z półproduktów bardzo wysoko przetworzonych, pozbawionych niezbędnych witamin i soli mineralnych (białe pieczywo); przyjemny smak dzięki ogromnej ilości zawartej w nich soli kuchennej; dostarczają organizmowi dużych ilości tłuszczów - do smażenia używa się frytury, czyli utwardzonych wodorem pod wysokim ciśnieniem tłuszczów roślinnych (powstają izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych) ; 31 31

32 Piramida Zdrowego Żywienia
10 zasad prawidłowego żywienia (wg prof. W.B. Szostaka i prof. B. Cybulskiej): Dbaj o różnorodność spożywanych produktów. Strzeż się nadwagi i otyłości, bądź aktywny ruchowo. Produkty zbożowe powinny być dla ciebie głównym źródłem kalorii. Spożywaj codziennie co najmniej 2 duże szklanki chudego mleka. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem. Mięso spożywaj z umiarem. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także wszelkich produktów zawierających cholesterol. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy. Ograniczaj spożycie soli. Unikaj alkoholu. 32 32

33 Śniadania wpływają na zdolność ucznia do:
Co na I i II śniadanie? Śniadania wpływają na zdolność ucznia do: wysiłków podejmowanych w szkole tzn.: koncentrację, zapamiętywanie, siłę fizyczną, dobre samopoczucie, intelektualny rozwój. Niejedzenie śniadań przez młodzież, niekorzystnie wpływa na ich rozwój i stan zdrowia. 33

34 Co na I i II śniadanie? Młodzież gimnazjalna
- białko zwierzęce (ryby, chudy twaróg, dania typu fast-food jaja, chude mięso, mleko) - białko roślinne (strączkowe, orzechy) - przekąski (chipsy, pizza, słodycze) - warzywa i owoce sól 4-5 posiłków dziennie (przerwa 3-4 godz.) 34

35 Podstawa zdrowego śniadania:
Co na I i II śniadanie? Podstawa zdrowego śniadania: pieczywo (najlepsze pełnoziarniste lub z dodatkiem całych ziaren: razowe, graham, pumpernikiel), mleko i napoje mleczne, twarogowe i żółte sery, chude wędliny. 35

36 Podstawa zdrowego śniadania:
Co na I i II śniadanie? Podstawa zdrowego śniadania: do każdego śniadania powinny być dołączone warzywa i owoce tj. sałata, pomidor czy papryka, nie należy stosować soli (dzienne spożycie soli 5 - 6g (1 płaska łyżeczka do herbaty), najlepszymi napojami są woda mineralna, herbatki owocowe, soki owocowe i warzywne oraz napoje mleczne. 36

37 Jadłospis Jadłospis Układanie jadłospisu polega na właściwym uwzględnieniu w posiłkach lub potrawach odpowiednich ilości poszczególnych produktów spożywczych. 37

38 Jadłospis Zasady przygotowywania jadłospisu:
planować na dłuższy okres (racjonalna gospodarka produktami, organizacja pracy przy przygotowywaniu posiłków, unikanie powtarzania tych samych potraw, czy niewłaściwych zestawień); dostosować do potrzeb organizmu (wieku, płci i stanu fizjologicznego); uwzględniać produkty z każdej grupy (sezonowe); uwzględnić różne techniki obróbki potraw, dobór barw, smaków, zapachu i konsystencji; uwzględniać porę roku i temperaturę otoczenia. 38

39 Przygotowywanie posiłków - porady
Zapewnienie regularnych posiłków, co najmniej 4-5 dziennie. Każdy dzień powinno się rozpocząć od zjedzenia I śniadania w domu, a II w szkole. Należy dbać o estetyczny wygląd posiłków, ich regularne pory i spokojną atmosferę przy stole. 2. Codzienne pożywienie powinno zawierać różnorodną żywność pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (produkty niskokaloryczne, bogate w błonnik, witaminy i składniki mineralne). 39

40 Przygotowywanie posiłków - porady
3. Codziennie dieta powinna zawierać produkty zbożowe niskoprzetworzone oraz warzywa i owoce. Warzywa najlepiej powinno się jeść na surowo lub krótko gotowane. 4. Co najmniej trzy razy dziennie należy spożywać mleko i przetwory mleczne jak sery, jogurty. 40

41 Przygotowywanie posiłków - porady
5. Przy przygotowywaniu posiłków należy ograniczać ilość tłuszczu pochodzenia zwierzęcego oraz soli, (mięso chude i preferować oleje roślinne). Sól można zastąpić przyprawami ziołowymi (należy ograniczać ostre przyprawy). 6. Prawidłowe żywienie wymaga spożywania produktów zawierających białko zwierzęce oraz roślinne. Oprócz posiłków mięsnych w tygodni przygotuj dania na bazie ryb, zwłaszcza morskich oraz z udziałem roślin strączkowych. 41

42 Przygotowywanie posiłków - porady
7. Należy ograniczyć ilość zjadanych słodyczy i cukru a także słodzonych napojów. 8. Prawidłowe żywienie we wczesnym okresie życia wywiera decydujący wpływ na zdrowie w wieku dojrzałym. Jedzenie powinno być nie tylko zdrowe, lecz także dawać człowiekowi przyjemność. 42

43 Przygotowywanie posiłków - porady
Porównanie wartości energetycznej dwóch posiłków: FAST FOOD duży hamburger kcal frytki kcal 1430 kcal napój gazowany kcal POSIŁEK DOMOWY pieczony kurczak kcal ziemniaki kcal zielone warzywa kcal 570 kcal sok pomarańczowy (200ml) 100 kcal 43

44 Przygotowywanie posiłków - porady
Najczęstsze błędy żywieniowe młodzieży: nadmiar tłuszczów i węglowodanów w diecie, sięganie po żywność szybko i łatwo dostępną (słodycze, przekąski typu snack oraz dania typu „fast food”; niedobór takich produktów jak: ryby, warzywa i owoce, mleko i jego przetwory; nieregularność i omijanie posiłków np. podczas odchudzania czy stosowania głodówek; zbyt duża ilość, zbyt obfitych posiłków (spożywanie podwójnych obiadów); zbyt późna pora ostatniego posiłku. 44

45 Etykieta na produktach spożywczych
Etykieta musi w sposób prosty i zrozumiały dla przeciętnego klienta informować o danym produkcie. Zapisy i znaki umieszczone na produkcie pozwalają na: poznanie składu produktu - unikanie składników negatywnych (np. alergenów), zakup produktów spożywczych korzystnych (efekty zdrowotne), porównanie produktu i jego ceny z innymi produktami tego samego rodzaju - ułatwienie decyzji o zakupie. 45

46 Etykieta na produktach spożywczych
Etykieta produktu spożywczego powinna mieć napisy w języku polskim - czytelne, zrozumiałe i widoczne, oraz zawierać takie informacje, jak: nazwa produktu, dane identyfikujące producenta lub importera oraz kraj w którym produkt został wyprodukowany, skład, użyte substancje dodatkowe (barwniki, środki konserwujące), wymienione alergeny (np. gluten, mleko, jaja, skorupiaki, ryby, soja, sezam, orzechy, siarczyny), numer partii – numer dzięki któremu można zidentyfikować konkretny produkt, 46

47 Etykieta na produktach spożywczych
Informacje na etykiecie produktu spożywczego: termin przydatności do spożycia lub datę minimalnej trwałości; „Najlepiej spożyć przed…” ; „Należy spożyć do…” zawartość netto lub liczba sztuk – informacja ile produkt waży bez opakowania, sposób przygotowania lub stosowania, jeśli brak tej informacji mógłby spowodować niewłaściwe postępowanie ze środkiem spożywczym, przeznaczenie produktu – informacja dla kogo jest przeznaczony (np. deser dla niemowląt), 47

48 Etykieta na produktach spożywczych
warunki przechowywania produktu – informacja jak i gdzie przechowywać dany produkt, również po jego otwarciu, wartość odżywcza - podaje wartość energetyczną i składniki odżywcze produktu żywnościowego (np. białko, tłuszcz,węglowodany,błonnik, sód, witaminy i składniki mineralne), informacja żywieniowa i zdrowotna – przykłady oświadczeń żywieniowych: „źródło ...”, „bez zawartości ...”, „wysoka zawartość ...”, „niska zawartość ...”, „zmniejszona zawartość ...” w odniesieniu do ilości kalorii lub poszczególnych składników, oświadczenia zdrowotne (np. „wapń jest dobry dla kości”) można stosować wyłącznie wtedy, gdy można je naukowo udowodnić. 48

49 Przykład oznakowania produktu spożywczego
Skład Masa netto Nazwa produktu Producent Wartość odżywcza Partia produkcyjna Termin przydatności 49

50 GDA – wskazane dzienne spożycie
GDA (Guideline Daily Amounts) informuje o wartości energetycznej produktu i zawartości składników odżywczych, które dostarczane są przez produkt w odniesieniu do całodobowego zapotrzebowania. Produkt dostarczy 140 kcal energii, co stanowi 7% Wskazanego Dziennego Spożycia; pozostanie jeszcze 93% energii do dostarczenia przez inne produkty. Kalkulator wartości GDA dla domowych potraw znajduje się na stronie 50 50

51 Sposób wyrażenia i prezentacji informacji o wartości odżywczej
Wg Rozrządzenia PEiR (UE) nr 1169/2011 Wartość energetyczna (energia) kJ/kcal Tłuszcz g W tym - Kwasy tłuszczowe nasycone (kwasy nasycone) -Kwasy tłuszczowe jednonienasycone -Kwasy tłuszczowe wielonienasycone Węglowodany - Cukry - Alkohole wielowodorotlenowe (poliole) - Skrobia Błonnik Białko Sól Witaminy i składniki mineralne Jednostki określone w załączniku do ww. rozporządzenia

52 Zakup środków spożywczych
Na co zwracać uwagę? czytać etykiety, zwracać uwagę na jakość i świeżość produktów, sprawdzać datę podaną na opakowaniu, kupując mrożonki, zwracać uwagę na temperaturę w ladzie zamrażalniczej, kupując konserwy, wybierać takie, które nie mają rdzawych plam oraz wybrzuszeń 52

53 Zakup środków spożywczych
Na co zwracać uwagę? zrezygnować z kupna produktu, jeżeli długo stał na słońcu, został przyniesiony z wystawy lub ma wyblakłą etykietę, kupując żywność pakowaną próżniowo (wędliny, sery, kawa), wybierać te opakowania, które są całe, nie przedziurawione i nie wybrzuszone, odczytywać skład i wartość odżywczą produktu, co pomoże w zbilansowaniu diety. 53

54 Przechowywanie żywności
Przechowywanie w lodówce jest ważnym sposobem utrzymywania żywności w sposób bezpieczny. Niska temperatura  nie zmienia właściwości żywności, ułatwia utrzymanie świeżości i spowalnia wzrost szkodliwych mikroorganizmów . Właściwa temperatura wewnątrz lodówki  to 50C na środkowej półce.  54

55 Przechowywanie żywności
Produkty, które wymagają tylko lekkiego schłodzenia (np. napoje, sosy – majonez, musztarda, ketchup, masło) (półki na drzwiach) Produkty mleczne, wędliny, ciastka oraz produkty oznakowane przy użyciu zwrotu „należy spożyć do” przechowuj w lodówce na półce środkowej Świeże mięsa i ryby (półka powyżej półki z warzywami i owocami) Warzywa i owoce (dolne półki) 55

56 Zatrucia pokarmowe Zatrucie pokarmowe – to ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe objawiające się zwykle biegunką i wymiotami. Występują w stosunkowo krótkim czasie po spożyciu żywności skażonej drobnoustrojami lub trującymi substancjami chemicznymi. Okres wylęgania zatruć pokarmowych jest bardzo krótki, trwa od kilku do kilkunastu godzin, najdłużej do kilku dni. Każde zatrucie pokarmowe może być groźne, szczególnie dla niemowląt i dzieci do lat 3, ludzi osłabionych i starszych. 56

57 Zatrucia pokarmowe W Polsce do najczęściej spotykanych zatruć pokarmowych należą: salmonellozy, gronkowcowe zatrucia pokarmowe, zatrucia jadem kiełbasianym, (w mniejszym stopniu zanieczyszczenie drobnoustrojami tj. Yersinia, Escherichia coli, Campylobacter, Listeria Monocytogenes). 57

58 Zatrucia pokarmowe Salmonella
Najczęstszym nośnikiem pałeczek Salmonella są produkty zawierające surowe jaja (domowe majonezy, kremy, lody, zupy dla niemowląt) oraz rozdrobnione przetwory mięsne (galaretki, pasztety, pierogi). OBJAWY: nudności, ból brzucha, gorączka, wymioty i biegunka, występują po 8-36 godzinach po spożyciu potrawy. Dość często spotykana infekcja przenoszona za pośrednictwem produktów żywnościowych. 58

59 Staphylococcus Aureus
Zatrucia pokarmowe Staphylococcus Aureus Nosicielami tej bakterii są ludzie, z łatwością więc może być przeniesiona na żywność, przede wszystkim na wędliny, mięso, drób, śmietanę lub pieczone produkty z nadzieniem. Objawy występują od kilku minut do 6 godzin po spożyciu pokarmu. OBJAWY: ból brzucha, nudności, wymioty i biegunka, które występują od kilku minut do 6 godzin po spożyciu pokarmu. Czasami towarzyszą im dreszcze, osłabienie i zawroty głowy. 59

60 Clostridium Botulinum (Botulism)
Zatrucia pokarmowe Clostridium Botulinum (Botulism) Bardzo rzadki, śmiertelny rodzaj zatrucia. Bakterie powstają w niedokładnie wysterylizowanych konserwach warzywnych w słoikach oraz puszkach z mięsem lub rybami. Pokarm zawierający jad kiełbasiany ma często zapach zjełczałego tłuszczu i zawiera duże ilości gazu, który powoduje wybrzuszenie puszek. OBJAWY: pojawiają się w ciągu godzin od spożycia potrawy. Występują zaburzenia mowy, trudności w przełykaniu, niewyraźne widzenie, paraliż oraz niewydolność oddychania. 60

61 Zatrucia pokarmowe Escherichia Coli (E. Coli) Poważne zatrucie pokarmowe, którego przyczyną jest brak higieny przy przyrządzaniu potraw mięsnych. Szczególnie narażone na nie są osoby, które korzystają z ulicznych punktów sprzedaży typu fast-food. OBJAWY: wymioty oraz bolesna, często krwawa biegunka. Objawy występują po godzinach od spożycia potrawy i utrzymują się do 10 dni. Pacjenci często wymagają hospitalizacji. 61

62 Zatrucia pokarmowe Listeria Monocytogenes Żyje w jelitach wielu ludzi i zwierząt. Znajduje się głównie w miękkich serach. Upodobała sobie mleko, sery, lody, surowe warzywa, kiełbasę, drób, mięso, ryby – a więc większość wrażliwych na temperaturę pokarmów. Listeria rozwija się również w temperaturze panującej w lodówce. Może spowodować uszkodzenie płodu. OBJAWY: tylko nagłe objawy grypowe od 4 godzin do kilku dni po spożyciu zakażonego pokarmu. Jest także groźna dla niemowląt, osób starszych i chorych. 62

63 Zatrucia pokarmowe Yersinia
Bakterie te zakażają: mięso, ostrygi, ryby, surowe mleko. OBJAWY zakażenia są czasami bardzo podobne do zapalenia wyrostka robaczkowego, który jest w związku z tym niepotrzebnie usuwany. Pałeczki Yersinia potrafią się mnożyć w niskich temperaturach – czyli w lodówkach. Campylobacter Zakażenie następuje zazwyczaj gdy kropla krwi z surowego drobiu przedostanie się do ugotowanej potrawy lub sałatki OBJAWY: gorączka, ból brzucha oraz nudności, po których następuje krwawa biegunka. Objawy występują w ciągu 2- 6 dni od spożycia potrawy i trwają 1-10 dni. 63

64 Zapobieganie zatruciom pokarmowym
Myć ręce przed kontaktem z jakimkolwiek produktem żywnościowym, Na wszystkie zadrapania i rany zawsze przyklejaj plaster, Sprawdzaj jakość (w tym świeżość produktów) oraz terminy przydatności do spożycia umieszczone na opakowaniach, Przy zakupie żywności sprawdzaj stan opakowania, czy nie jest naruszona jego struktura, Deseczki do surowego mięsa, drobiu i ryb myj bardzo dokładnie i przechowuj oddzielnie, 64

65 Zapobieganie zatruciom pokarmowym
Oddzielnie przechowuj gotowane i surowe produkty mięsne, Przed spożyciem sprawdź, czy mięso jest dobrze ugotowane, Dokładnie podgrzewaj ugotowane potrawy i nigdy nie podgrzewaj ich więcej niż raz, Nigdy nie trzymaj ugotowanych potraw na małym ogniu, ponieważ w cieple bakterie gwałtownie się rozmnażają, 65

66 Zapobieganie zatruciom pokarmowym
Przechowuj produkty szybko psujące się w warunkach chłodniczych zgodnie ze wskazaniem producenta, Unikaj latem żywności zawierającej surowe jaja, Najlepiej rozmrażaj produkty w lodówce, dbając przy tym, aby wycieki z rozmrażających się mięs nie dostały się do innych np. gotowych artykułów spożywczych, Unikaj picia nieprzegotowanej wody z kranu lub studni, Dokładnie myj owoce i warzywa przed spożyciem, Nie zamrażaj ponownie raz rozmrożonej żywności. 66

67 Zasady żywienia wyrażone przez prof. Bergera jako 5 razy „U”:
Zakończenie Zasady żywienia wyrażone przez prof. Bergera jako 5 razy „U”: U-rozmaicenie (każda grupa żywności w każdym posiłku); U-miar (nieprzejadanie się, odchodzenie od stołu z lekkim niedosytem); U-nikanie (nadmiaru soli, cukru, tłuszczów, cholesterolu, a także używek); U-regulowanie (stałe pory i liczba posiłków w ciągu dnia); U-prawianie (regularny wysiłek fizyczny) 67

68 Zakończenie + U-śmiech = ZDROWIE 68

69 Warsztaty Wstęp Zadanie I Oblicz BMI dla dziewczyny
o masie 60kg i wzroście 160cm BMI=23,43 Ocena stopnia nadwagi Dziewczęta 14 lat Chłopcy 14 lat niedowaga BMI< 16,4 BMI<16,5 waga prawidłowa 16,4<BMI<23 16,5<BMI<23,2 nadwaga 23<BMI<23,9 23<BMI<24,2 otyłość BMI>23,9 BMI>24,2

70 Warsztaty Wstęp Zadanie II Skoryguj jadłospis korzystając z Nowej Piramidy Żywienia uwzględniając zalecaną ilość posiłków w ciągu dnia oraz regularność ich spożycia. Uczeń Pobudka 6.40 Śniadanie 7.20 – płatki kukurydziane czekoladowe z mlekiem; Śniadanie II – bułka z szynką wieprzową i masłem, napój owocowy; Przekąska – baton czekoladowy, napój gazowany; Obiad – bitki wieprzowe w jarzynach duszone, ryż na sypko, kompot wiśniowy; Podwieczorek – jabłko, kruche ciastko z czekoladą, woda mineralna; Kolacja – zapiekanka z serem i szynką, ketchup, herbata z cukrem. Sen 22.30

71 Dziękuję za uwagę!