Warunki mieszkaniowe rodzin z dziećmi w enklawach biedy

Prezentacja na temat: "Warunki mieszkaniowe rodzin z dziećmi w enklawach biedy"— Zapis prezentacji:

1 Warunki mieszkaniowe rodzin z dziećmi w enklawach biedy
Paulina Bunio-Mroczek Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki Konferencja „Edukacja i lokalna polityka społeczna – przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży” Urząd Miasta Łodzi, 2 grudnia 2011

2 Główne tezy prezentacji
Warunki mieszkaniowe rodzin z dziećmi w enklawach biedy są złe, zarówno w opinii badaczy, jak i samych członków tych rodzin Złe warunki mieszkaniowe negatywnie wpływają na możliwości funkcjonowania w innych obszarach życia i potęgują zagrożenie wykluczeniem społecznym Zdjęcie wykonała Katarzyna Roszak

3 współfinansowany przez Unię Europejską ze środków
Projekt „Wzmocnić szanse i osłabić transmisję biedy wśród mieszkańców miast województwa łódzkiego – WZLOT” współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Działania 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki – Moduł badawczy „Wczesne rodzicielstwo jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym” 3

4 Badania z udziałem członków rodzin z dziećmi w enklawach biedy realizowaliśmy
W domach respondentów, co umożliwiło nam na własnej skórze doświadczać warunków, w jakich mieszkają Techniką wywiadu swobodnego pogłębionego, co dało nam szansę dowiedzieć się, jak sami oceniają swoje warunki mieszkaniowe, jak (nie) dają sobie rady z utrzymywaniem swoich lokali, jak sytuacja mieszkaniowa wpływa na inne obszary ich funkcjonowania

5 Badane rodziny z dziećmi
Zgodnie z założeniami projektu zamieszkiwały „enklawy biedy” – silnie zdegradowane społecznie i materialnie rejony miasta o dużej koncentracji ludności biednej (klientów pomocy społecznej) Jeśli zmieniały miejsce zamieszkania, to w ramach jednej „enklawy”, ewentualnie przenosiły się z jednej „enklawy” do innej Ich członkowie mieli świadomość specyfiki miejsc, które zamieszkują „Ulice cudów” „No na pewno tutaj nikt kariery nie zrobi” Rodzice uważali, że miejsca, w których mieszkają, nie są odpowiednie dla wychowywania dzieci. W swojej okolicy czuli się jednak bezpiecznie („Wszyscy wszystkich znają”) Zdjęcie wykonała Katarzyna Roszak

6 Mieszkania badanych rodzin
to lokale komunalne (czynsz – stawka bazowa 4,19 zł/m2, średni realny czynsz 2,18/m2) bądź socjalne (0,50 zł/m2) w starych kamienicach w szeroko pojętym centrum Łodzi* niemalże wszystkie budynki, w których się mieszczą, osoby prowadzące badanie określiły jako „zaniedbane” lub „zniszczone” ich stan jest w zdecydowanej większości zły: panuje chłód, wilgoć, często brak jest dostępu do bieżącej ciepłej wody, nie ma łazienki, toalety Zdjęcie wykonała Katarzyna Roszak *stawka odtworzeniowa (gwarantująca zahamowanie dekapitalizacji) – 11,20 zł/m2)

7 Mieszkania badanych rodzin – c.d.
ich duża kubatura w połączeniu ze starymi, nieszczelnymi oknami, a czasem również z dużą powierzchnią sprawia, że koszty ogrzewania są bardzo wysokie są skromnie wyposażone w najpotrzebniejsze (często zniszczone) sprzęty bywa, że gotuje się na turystycznych kuchenkach gazowych bądź elektrycznych w żaden sposób nie są przystosowane do potrzeb niepełnosprawnych członków (np. matka pięciorga dzieci mieszkająca przy ul. Abramowskiego na rękach znosi 11-letniego niepełnosprawnego syna do toalety z trzeciego piętra na parter, WR.M.026.PB) Ale, co pozytywne: bardzo często wyposażone są w komputer, często z dostępem do Internetu Zdjęcie wykonała Katarzyna Roszak

8 Młode matki samodzielnie wychowujące dzieci
najczęściej mieszkają wraz z rodzicami i rodzeństwem, tworząc wielopokoleniowe gospodarstwa domowe, w których jeden pokój musi dzielić nawet 5 osób (przypadek rodziny A) lub otrzymują do dyspozycji jednopokojowe mieszkania o powierzchni około dwudziestu metrów kwadratowych, które pełnią jednocześnie rolę salonu, sypialni, kuchni, łazienki, które z powodu wysokich kosztów eksploatacji trudno im samodzielnie utrzymać bez zadłużania się (przypadek rodziny B)

9 Przypadek rodziny A - przeludnienie
9-osobowa rodzina zajmuje lokal komunalny w Śródmieściu Mieszkanie ma 56 m2, usytuowane jest na parterze, w oficynie kamienicy, składa się z przedpokoju, kuchni, WC zbudowanego własnym sumptem przez najemców, oraz dwóch pokoi (jeden przechodni); łazienki brak Pokój przechodni (większy) pełni funkcję pokoju dziennego i sypialni dwojga rodziców (55 i 60 lat) oraz dwóch dorosłych synów (27 i 24) Mniejszy pokój to sypialnia trzech córek (22, 18 i 16 lat) i dwójki dzieci (3,5 roku, 11 miesięcy) najstarszej z nich Mieszkanie osoba realizująca badanie opisała jako „czyste, ciepłe, skromne”, a atmosferę w domu jako „spokojną, przyjemną” Wszyscy członkowie rodziny pracują, nie zarabiają jednak tyle, żeby mogli samodzielnie utrzymać mieszkanie Młodszy z synów ma dziecko i partnerkę; nie mieszkają razem, bo nie mają gdzie Rodzina wcześniej zajmowała 80-metrowe mieszkanie w okolicy, z którego musiała się wyprowadzić z powodu zagrzybienia. W większym mieszkaniu mieszkali jeszcze najstarszy syn z żoną 08.WR.M.043.PB

10 Przypadek rodziny B - zadłużenie
22-letnia kobieta z dwójką dzieci w wieku 3 lata i 10 miesięcy zajmuje lokal socjalny w Śródmieściu – 23 m2, jeden pokój na ostatnim piętrze kamienicy, w którego rogu najemczyni bez zgody zamontowała natrysk, ogólnodostępna toaleta znajduje się na korytarzu Mieszkanie zostało opisane jako „połączenie pokoju dziecięcego z pokojem nastolatki” – kolorowo, dużo zabawek, meble i sprzęty kobieta kupiła ze środków na usamodzielnienie dla wychowanków domów dziecka oraz dostała od znajomych Mimo zimowych temperatur na zewnątrz jest ciepło – najemczyni stara się nie dopuścić do ochłodzenia, które przy panującym zawilgoceniu spowodowałoby zamarznięcie szyb od wewnątrz; używa elektrycznych grzejników Budżet rodziny wynosi 1222,10 zł miesięcznie, na co składają się: świadczenie na kontynuację nauki (496,10 zł), świadczenia rodzinne na 2 dzieci (96 zł), świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego na jedno dziecko (220 zł), zasiłek rodzinny z tytułu samotnego wychowywania drugiego dziecka (170 zł), zasiłek okresowy (240 zł) Zadłużenie w elektrowni w momencie wywiadu (listopad) już wynosi 600 zł Mimo niskiej opłaty za lokal socjalny i relatywnie wysokiego budżetu, kobieta posiadając dwójkę dzieci nie jest w stanie w sezonie jesienno-zimowym regulować rachunków 08.WR.M.002.PB

11 Warunki mieszkaniowe a wykluczenie społeczne dzieci i młodzieży
Złe warunki mieszkaniowe Relacje z rówieśnikami: Brak możliwości zapraszania kolegów/koleżanek do domu; odrzucenie z powodu specyficznego zapachu (wilgoć, grzyb, brak powierzchni do suszenia ubrań), stanu higieny osobistej (brak łazienki) Edukacja Brak warunków do nauki (ciasno, głośno), brak możliwości wyspania się (np. dorośli w tym samym pokoju oglądają TV) Zdrowie Częste przeziębienia, choroby górnych dróg oddechowych, zapalenia płuc (zimno, wilgoć, grzyb); „dzieci chore z biedy” – hospitalizacja, bo w domu nie ma warunków do skutecznego leczenia) Stygmatyzacja Fakt zamieszkiwania konkretnych ulic, rejonów miasta powodem negatywnego nastawienia nauczycieli, urzędników

12 Dziękuję za uwagę paulinabunio@uni.lodz.pl