Karczma piwna Oprac. Kinga Mańka.

Prezentacja na temat: "Karczma piwna Oprac. Kinga Mańka."— Zapis prezentacji:

1 Karczma piwna Oprac. Kinga Mańka

2 Jak to się zaczęło? Za sprawą nadania górniczego można było otrzymać ziemię, na której istniała możliwość wydobywania węgla. Taką ziemię dzielono na mniejsze części zwane kuksami. Właściciel jednego kuksa stawał się gwarkiem i mógł wydobywać węgiel. Pole górnicze obejmowało początkowo powierzchnię 7 łanów, później 250 hektarów. Można było je podzielić wielokrotnie, aż do uzyskania 128 prostokątów, zwanych kuksami. Nazwa kuks wywodzi się z wyrazu kęs (kęs pola górniczego).

3 Co jakiś czas trzeba było spotkać się, by podsumować zyski i straty
Co jakiś czas trzeba było spotkać się, by podsumować zyski i straty. Gwarectwo organizowało takie spotkania raz do roku. Poza podsumowaniem przyjmowano do gwarectwa fuksy – inaczej lisy, czyli kandydatów do stanu górniczego. Dobre wyniki świętowano przy obfitości piwa.

4 Picie piwa przeplatane śpiewem i wesołymi pogwarkami, prowadzone jednak według ustalonego ceremoniału, stało się powszechnym elementem kultywowanych obecnie tradycji górniczych. Górników przebywających razem, nawet na spotkaniach przy piwie obowiązywały ostre rygory. Do podstawowych należał zakaz upijania się, gdyż nie przedstawiało to budującego przykładu, a ponadto na drugi dzień czekała ciężka i niebezpieczna praca.

5 Na karczmie obowiązywało prawo równości – niezależnie od stanu
Na karczmie obowiązywało prawo równości – niezależnie od stanu! Karczma była więc miejscem, gdzie można było dać upust swojemu niezadowoleniu, wyśmiać bezkarnie innych, a nawet ułomności swoich zwierzchników. We wspólnych spotkaniach gwarków nie uczestniczyły kobiety. Według szeroko rozpowszechnionych w średniowieczu wierzeń kobiety były nosicielkami zła i były bardzo podatne na wpływ sił nieczystych. Dla górników kontakt z siłami nieczystymi był niebezpieczny i niepożądany, ponieważ nigdy nie było wiadomo, która kobieta ma kontakt z siłami nieczystymi, unikano wszystkich kobiet. Nic brzydszego, jak piwem niewiasta zalana   Jedno z niej pośmiewisko: do zmroku od rana. Świergotliwa, szkalująca, próżniaczka, mrukliwa,          Złośnica, zgłupiała, jako diabeł harda.   Do złego jak wosk miękka, do dobrego twarda, W ustach tylko przekleństwa, albo sprośne żarty, Ale chłop co ma taką babę, też jest gówno warty.

6 W organizowanych dzisiaj spotkaniach gwarków, kobiety z reguły udziału nie biorą, tradycja jest bowiem silniejsza niż racjonalny sposób myślenia górników, którzy nie wierzą w kontakty kobiet z siłami nieczystymi, aczkolwiek zdarzają się wyjątki, gdyż na jednej z kopalń kobiety, a właściwie młode dziewczyny pełnią rolę piwolejów, co w miarę upływu czasu i większej ilości wypitego piwa stwarza niemałe zamieszanie. Inna kopalnia z kolei organizuje spotkanie gwarków i gwarczyniących (czyli ich żon), które nosi nazwę Karczmy Piwnej Dziurawej i ma już dwudziestoletnią tradycję.

7 Jak to wygląda? Otwarcie imprezy, przywitanie gości, odśpiewanie Hymnu Górniczego. Orkiestra gra, zebrani stojąc śpiewają: "Wstępuj, wstępuj, Prezesie mój". Prezes, wraz z kandydatami do Prezydium wchodzą na salę i zajmują miejsca w Prezydium.

8 Powołanie Prezesa Karczmy Piwnej
Powołanie Prezesa Karczmy Piwnej. Gospodarz spotkania (nie mylić z Gospodarzem Sali) powołuje Prezesa Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium i przekazuje mu całkowitą władzę nad salą i zebranymi. Powołanie przez Prezesa Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium. Prezes wita wszystkich zebranych. Objaśnia pokrótce zasady obowiązujące na Karczmie Piwnej i powołuje członków Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium, przedstawiając ich po kolei z imienia i nazwiska w kolejności przez siebie ustalonej.

9 Powołanie Skryby Funkcja Skryby jest bardzo istotna, ponieważ prowadzi on skrupulatne zapiski o przebiegu całego spotkania i, co najważniejsze, prowadzi zapis punktacji, będąc w każdej chwili gotowym do zapoznania z treścią notatek Prezesa, na jego wyraźne życzenie. Powołanie Herolda Herold, to osoba oznajmiająca wszem i wobec nadzwyczajne postanowienia Wysokiego Prezydium, odczytująca Regulamin Kraczmy Piwnej, odczytująca Przyrzeczenie Karczemne, dlatego powinien posiadać donośny głos i powinien być słusznej postury, aby samym swoim wyglądem i pierwszym odezwaniem się budził respekt wśród zebranych i wymuszał ciszę na sali. Za każdym razem Herold wchodzi na beczkę, aby był lepiej widoczny, a jego głos był donośniejszy.

10 Na karczmie obowiązuje regulamin, który jest uroczyście odczytany.
  Dla przykładu Statut Cechu Ślusarskiego z dnia 2 marca 1563 roku: - Gdy wspólna schadzka bracka bywa, tam wszyscy bracia mają spokojnie siedzieć, nic takowego nieuczciwego po sobie nie okazując. - Którybykolwiek mówił nad dozwolenie starych mistrzów, tedy, gdy schadzka bracka wspólna bywa, tyle ilekroć by to uczynił, taki da 1 grosz winy. - Jeśliby który tykał albo podpierał się ręką stołu, tedy, gdy są skargi i odprawy między bracią przed starszymi, taki 2 grosze przepada. - Aby żaden nie śmiał drugiemu mowy przerywać, albo drugą rzecz wtaczać tak długo, aż pierwej poczęta będzie, pod winą 4 funtów wosku. - Aby żaden z mistrzów nie śmiał do gospody czeladzi zamawiać, pod winą kamienia wosku. - Który by z braci ku siedzeniu do stoła na pomoc starszym był obran, a indziej by siadł swego miejsca zaniechawszy, da grosz za winę, także który by do stołu siadł nie wybrany, da też grosz winy. - Jeśliby który z braci na drugiego skarżył albo żałował się o co, a nie mógłby go słusznie przeświadczyć, da winy 4 funty wosku. - Kto by rzecz raz osądzoną albo zgodzoną wznawiał, da funt wosku winy. - Gdy bracia piwo brackie pijać będą, wszyscy mają być wezwaniani do tego i być tam, gdzieby który słowem nieuczciwym wykroczył, da achtel piwa, jeśliby uczynkiem, karan ma być wedle zasługi i przewinienia. - Bracia, gdy piwo brackie piją, żaden nalewać nie ma jeno ten, który na to obran będzie. A jeśliby ten, który by do tego był obran i wysadzon, rozlewał piwo albo iżby swawolnie, albo niedbale roztaczał z onego achtela, z którego pito, tedy ma go dolać. A tak my, wyżej wymieniony burmistrz i rajca miasta artykuły i ustawy wyżej omienione jako słuszne Rzeczypospolitej nie przeciwne we wszystkich klauzulach i punktach jako sami w sobie brzmią i opisane są, na żądanie przyrzeczonych starszych mistrzów mocą naszą radziecką potwierdziliśmy i umocnili; jakoż niniejszym pisaniem naszym potwierdzamy i umacniamy, skazując je by - mocne wiecznie.

11 Potrzebny jest gospodarz Sali i kontrapunkci – przewodniczący ław.
 Gospodarz Sali to bardzo ważna funkcja. Do jego obowiązków należy przygotowanie sali do uroczystej biesiady, z czym związane jest przede wszystkim ustawienie Prezydium, ustawienie ław - zapewnienie miejsca wszystkim uczestnikom spotkania i czuwanie nad jego prawidłowym przebiegiem. Do jego przywilejów należy możliwość bezpośredniego zwracania się do Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium.

12 Kontrapunkty albo Kontrapunkci to najważniejsze, po Prezesie, postacie na Karczmie Piwnej. Oni przewodniczą ławom, prowadząc cały czas zabawę. To oni dbają o dyscyplinę w ławach, oni wyznaczają zawodników do poszczególnych konkurencji, a przede wszystkim tylko oni mają prawo zwracać sie bezpośrednio do Wysokiego a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium, poprzedzając swoją wypowiedź uderzeniem w gong i rozpoczynając ją słowami: "Wysokie a w Sprawach Piwnych Nigdy Nieomylnego Prezydium, Jo, Kontrapunkt Tablicy Piwnej (lewej albo prawej) prosza o głos". Dopiero po wyraźnej zgodzie Prezesa: "Zezwalam!" - kontrapunkt może kontynuować. Obecność Kontrapunktów jest również niezbędna podczas ceremonii "Skoku przez skórę", ale o tym w dalszej części.

13 Aby utrzymać porządek potrzebne są Krwawe Lisy czyli inaczej UOP – Urząd Ochrony Prezydium
Pomimo że w spotkaniu Gwarków na Karczmie Piwnej uczestniczą zdyscyplinowani biesiadnicy, jednak w miarę upływu czasu i większej ilości spożytego piwa następuje, jakby naturalne, rozluźnienie dyscypliny, spowodowane zazwyczaj nadmiernym przeciążeniem pęcherzy. Wtedy to UOP jest niezbędny, pomagając Prezesowi w utrzymaniu dyscypliny, doprowadzając niesfornych Gwarków przed oblicze Prezydium i wymierzając nakazane przez Prezesa kary. A karą może być: - picie wody z solą, wyrzynięcie do rząpio, obchodzenie Karczmy z cepem, zakucie w dyby, klęczenie u stóp Prezydium, picie z pustego kufla, założenie ORMO- Ogólnogórniczych Rękawic Minimalizowania Opilstwa, dupochlast itd.

14 Piwo musi być dobre więc trzeba je spróbować
Piwo musi być dobre więc trzeba je spróbować. Odpowiedzialnym jest za nie główny piwolej. Próba piwa - przepytanie Głównego Piwoleja. Po przepytaniu Głównego Piwoleja na temat pochodzenia piwa, jego temperatury i jakości, wezwany zostaje największy smakosz piwa, zazwyczaj jest Król Piwny ubiegłorocznej Karczmy, w celu wydania swojej opinii na temat piwa. Od jego słów zależy, czy Prezes wezwie Piwolejów do otwarcia piwnic, wytoczenia beczek i rozlania wszystkim zebranym Gwarkom szlachetnego trunku, przygotowanego na dzisiejszą uroczystość.

15 Gwarkowie składają uroczyste przyrzeczenie i ślubują wierność prezesowi.
Chociaż treści przyrzeczeń są dowcipnie sformułowane, wszyscy traktują je bardzo poważnie. Jednym z istotnych punktów jest mowa o "nieobrażaniu się" i "niegorszeniu się", ponieważ żartowanie z kolegów przybiera różne formy i zawiera różne treści.

16 Co przyrzekają gwarkowie?
Brać czynny udział w spotkaniu Nie drzymać yno bawić się na całego najfajniej jak umia Nie pić żadnego innego napoju, prócz piwa, odstępując od napojów na bazie ryżu czy zimnioków! A jak kiery pociągnie co pod ławą z gwinta – niech mu na zawsze oklapnie flinta! Nie obrażać się nigdy mimo żartów sprośnych, dosadnych, swawolnych, prawdziwych i zmyślonych ! Nie gorszyć się choćby mi kiery przisroł tak na błozna jak i na rychtyk Nie palić papierosów w żadnym z pomieszczeń poza podwórkiem i miejscem do tego tam wyznaczonym. Bo jak cigareta zakurza – to się pierońsko naraża i Prezesa fest wkurza! Nie kidać się żurym, zymftym ani fetym z golonki lub świńskiego ryja, bo byda wyglądać niy jak porządny Gwarek, ale jak zwykło flyja! Nie opuszczać biesiady bez zgody Wysokiego Prezesa ! Nie trzymać ręki na kolanie kolegi pod ławą, bo tyn o jajca i nie jest babom, chyba że jest w tedy może się pogmerać! Zachowywać się zgodnie z regulaminem Karczmy Piwnej ! Wykonywać polecenia Prezesa niezwłocznie, bez komentarza i bez zmrużenia oka! Śmioć sie całym pyskiem! Jeść i pić wiela yno umia! Szanować Kontrapunkta swego, bo zawsze mogą mieć gorszego!

17 Najważniejszym obrzędem jest skok przez skórę, dzięki któremu młodzi adepci górnictwa przyjmowani są to tego szacownego stanu.

18 Na każdą karczmę przychodzi Skarbnik – duch kopalni.
Skarbnik wręcza prezenty wybranym uczestnikom. Skarbnik wytyka potknięcia, wypomina chełpliwość, a także wie o różnych wyskokach i wyczynach gwarków.

19 Na Karczmie ni mogesz być plugawo odziotym!
Gwarkowie, którzy nie posiadają munduru górniczego zostają ukarani! Za gorolski ancug i binder som osztemplowani i dostajom kolofem bez hercówa po dupie.

20 Na karczmie odbywają się rozmaite konkursy, co roku muszą być nowe
Na karczmie odbywają się rozmaite konkursy, co roku muszą być nowe. Jedynym stałym konkursem jest sztafeta piwna.

21 Ławy konkurują ze sobą, zdobywając punkty.

22 Na niektórych Karczmach pojawia się i ksiądz proboszcz
Na niektórych Karczmach pojawia się i ksiądz proboszcz. Ministranci zbierają kolektę i odbywa się chrzest z nadaniem imion karczemnych.

23 Zwycięska ława otrzymuje Puchar Przechodni Prezesa.
Po podsumowaniu Karczmy, zliczeniu wszystkich punktów czas nagrodzić zwycięzców. Zwycięska ława otrzymuje Puchar Przechodni Prezesa. Opracowane na podstawie: