autor: mgr Beta Szczepaniak

autor: mgr Beta Szczepaniak
ZAMKI I PAŁACE ZIEMI LUBUSKIEJ autor: mgr Beta Szczepaniak

Zamki należą niewątpliwie do najbardziej charakterystycznych świeckich budowli okresów średniowiecza i renesansu. Zdecydowana ich większość nie przetrwała do dzisiejszych czasów, po wielu pozostały tylko ruiny. Rozmaita przeszłość historyczna poszczególnych regionów Ziemi Lubuskiej i wynikający stąd brak odrębnego, prężnego ośrodka kulturalnego sprawiły, że jej zabytki sztuki nie posiadają jednolitego charakteru i wykazują w zależności od rejonu występowania związki ze sztuką Śląska, Pomorza, Łużyc, Brandenburgi i Wielkopolski. Zabytki Ziemi Lubuskiej nie są więc zespołem mającym wspólne oblicze. Odzwierciedlają one bowiem dzielnicowe odmiany i prezentują równocześnie formy będące rezultatem wielostronnych wpływów i różnorodnych inspiracji. Przez pojęcie „zamek” należy rozumieć zespół elementów warownych i budynków mieszkalnych powiązanych w zamknięty obwód obronny, zespół który powstał w ustroju feudalnym jako ośrodek władzy książęcej, siedziba możnowładcy, siedziba rycerza lub placówka militarna. Na Ziemi Lubuskiej mamy zabytki sięgające pierwszej połowy XIII w., kiedy to powstały najstarsze zamki książęce w Kraśnie Odrzańskim, Bytomiu Odrzańskim, Szprotawie, Przewozie, Żaganiu oraz zamek templariuszy w Chwarszczanach. W XIV i XV w. powstały dalsze zamki, lokalizowane w miejscach grodów lub w nowych, nie mających tradycji obronnej punktach. Wśród XIV- wiecznych należy wymienić zamki królewskie w Międzyrzeczu i Wschowie, zamki książęce w Kożuchowie i Sulechowie oraz pierwsze zamki rycerskie w Torzymiu, Borowie Polskim, Słońsku i Świebodzinie. W Łagowie stanęła zaś wówczas silnie umocniona warownia joannitów. W XV w. powstały dalsze zamki rycerskie, między innymi w Bobrzanach, Miodnicy, Otyniu, Sławie i Witkowie. W tym też okresie zbudowano trzy zamki bastionowe- w Kostrzynie, Siedlisku i Zbąszynku. Lata trzydzieste XVIII w.- to okres trwania ostatniej nieudanej inwestycji zamkowej : budowy zamku króla Augusta II Mocnego w Kargowej. Król August II Mocny chciał stworzyć bazę militarną na pograniczu polsko-saskim. Nabył więc od ówczesnego właściciela Kargowej, Karola Unruga, jego rezydencję, z zamiarem jej szerokiej rozbudowy. Realizację ambitnego przedsięwzięcia przerwała śmierć króla w 1733r. Barok oraz następujący po nim neoklasycyzm przyniosły zmierzch zamków. Wypierać je zaczęły bowiem pałace, kształtowane na włoską i francuska modłę. autor: mgr Beta Szczepaniak

ZAMKI: XIIIw. Krosno Odrzańskie Drezdenko Bytom Odrzański Górzyca Szprotawa Sulęcin Przewóz Żary Broniszów Żagań Chwarszczany XI-XV w. Międzyrzecz Bytnica Wschowa Letnica Kożuchów Lubniewice Sulechów Santok Torzym Łagów Borów Polski Słońsk Świebodzin Witków Bobrzany Kostrzyn Miodnica Siedlisko Otyń Zbąszynek Chomętowo X VI-XVIII Broniszów Drwalewice Lasocin Stypułów autor: mgr Beta Szczepaniak

MIĘDZYRZECZ Dawny gród piastowski został w XIV w. zastąpiony murowanym zamkiem zbudowanym przez Kazimierza Wielkiego. Cylindryczna wieża górowała nad nieregularnym założeniem osadzonym w widłach Obry i Paklicy, które wiernie strzegło zachodnich obrzeży królestwa. Warownia zniszczona w 1520 r. została szybko odbudowana, lecz już na nową modłę - renesansowej rezydencji, umocnionej nowoczesnymi fortyfikacjami (około połowy XVI wieku). Przebudowany zamek był siedzibą starostów, a wśród nich Jana Zamoyskiego i Stanisława Żółkiewskiego. Zniszczenia wojny trzydziestoletniej (XVII w.) obróciły zamek w ruinę, której już nie odbudowano. Zachowały się fragmenty murów pierwotnego XIV-wiecznego założenia, piwnice, część murów obwodowych i fosy. autor: mgr Beta Szczepaniak

Zamek został zbudowany w XIV w. przez króla Kazimierza Wielkiego, na sztucznym wzniesieniu w widłach rzek Obry i Paklicy, w zachodniej części miasta. W tym samym miejscu wznosił się od końca IX w. drewniany grodek, wielokrotnie przebudowywany w X i XI w. Wówczas zostały zbudowane wały o konstrukcji przekładankowej. W drugiej połowie XIII w. w grodzie mieściła się siedziba międzyrzeckiego kasztelana. Gród wielokrotnie był palony, niszczony i zdobywany przez Brandenburczyków, po czym odbudowywany i nadal użytkowany. Można przypuszczać, że po pożarze w 1296 r. gród był raczej zamieszkany przez wojsko, które zajmowało drewniane budynki o konstrukcji zrębowej, znajdujące się w południowej części obszaru grodu. Powstanie zamku murowanego wiąże się, o czym informują w swoich kronikach Janko z Czarnkowa i Jan Długosz, z działalnością budowlaną króla Kazimierza Wielkiego. Zamek zaczęto wznosić prawdopodobnie na początku lat trzydziestych XIV w. Budowa trwała aż do schyłku lat siedemdziesiątych, czyli około 40 a może nawet 50 lat. Nie był to termin nadmiernie wydłużony, zważywszy zarówno na niezwykle sumienne wykonywanie tego typu prac, małe doświadczenie producentów cegły, jak też na to, że sezon budowlany ograniczał się wówczas do miesięcy wiosenne-letnich. Zamek wznoszono częściowo obok a częściowo na terenie dawnej warowni grodowej. Starano się przy tym nie zakłócać obronnych funkcji grodu. W tym celu w pierwszej fazie budowy wzniesiono poza grodem bramę, której strzegła murowana baszta. Wiodła od niej do wnętrza umocnień wyłożona drewnem ulica. autor: mgr Beta Szczepaniak

PAŁAC W WOJNOWIE Pałac w Wojnowie wzniesiono w 1910 roku na miejscu starego w formie neobarokowej. Swoje najmłodsze lata spędził tam książę holenderski Bernard zur Lippe-Biesterfeld, gdy miejscowość ta nosiła jeszcze nazwę Reckenwalde. Po ślubie z Julianą państwo młodzi przyjeżdżali do Wojnowa także w 1937 roku. Byli tam również z roczną Beatrix, dziś królową Holandii. W 1974 roku 63-letni książę po raz pierwszy po wojnie odwiedził Wojnowo. Dziś, z uwagi na korzystne warunki mikroklimatyczne, w dawnej siedzibie książąt holenderskich mieści się Ośrodek Leczenia Chorób Układu Oddechowego u Dzieci. Każdego roku przyjeżdzają tu holenderscy turyści. Książę przysyłał kartki, ostatnią w 1994 roku. autor: mgr Beta Szczepaniak

KOŻUCHÓW Kożuchów należy do jednych z najstarszych miast Środkowego Nadodrza. Prawdopodobnie we wczesnym średniowieczu istniał tu gród, który wchodził w skład państwa plemiennego Dziadoszan. Kożuchów mógł być jednym z dwudziestu grodów dziadoszańskich, wymienionych przez tzw. Geografa Bawarskiego. W pobliżu grodu krzyżowały się ważne szlaki handlowe wiodące z Wrocławia do Krosna oraz z Poznania do Głogowa. Korzystne położenie grodu sprawiło, że w jego pobliżu rozwinęła się osada targowa, która według tradycji już w 1125 r. posiadała swój kościół. Po raz pierwszy nazwa Kożuchowa (Diegotrych castelanus in Cosuchov) pojawiła się w dokumencie księcia głogowskiego Konrada I w 1273 r. Wtedy Kożuchów był już prawdopodobnie w pełni ukształtowanym miastem i znajdował się w granicach księstwa głogowskiego. W drugiej połowie XIII wieku nastąpił znaczny napływ kolonistów niemieckich do miast. Sprzyjały temu przywileje nadawane przez księcia Henryka III i translokacja prawa, którą przeprowadzono na prawie magdeburskim. Od tego czasu rola czynnika niemieckiego w mieście była coraz większa. Potwierdzeniem bardzo korzystnej sytuacji prawnej Kożuchowa było pojawienie się niemieckiej nazwy miasta-Freystad (niem. frey-wolny), która stopniowo wypierała nazwę polską. Kożuchów - otoczona murami część średniowiecznego miasta (wg S. Kowalskiego i J. Muszyńskiego) autor: mgr Beta Szczepaniak

Zamek w Kożuchowie wzniesiony został na miejscu dawnego grodu, w północno- zachodniej części miasta, na przełomie XIV i XV w., przez Piastów głogowskich. Składał się on z murów kurtynowych otaczających prostokątny dziedziniec, wolno stojącej, kwadratowej wieży w jego południowo-zachodnim narożniku oraz prostokątnego, piętrowego budynku mieszkalnego, przylegającego do wschodniego muru. Całość założenia otaczała fosa, stanowiąca pozostałości fortyfikacji grodowych. Wjazd, w postaci przerzuconego przez fosę mostu zwodzonego, znajdował się od strony miasta. Zamek włączony został w miejski system obronny, składający się z podwójnego pierścienia murów, zbudowanych z kamienia polnego. Do początku XVI w. zamek stanowił rezydencję książęcą. Następnie przeszedł jako lenno w ręce królów polskich : Jana Olbrachta, Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta. W tym okresie zamek został rozbudowany przez wzniesienie na osi wjazdu, przed murem kurtynowym, budynku bramnego. W XVII w. zamek przeszedł w ręce prywatnych właścicieli i stał się siedzibą możnych rodów. Około 1685 r. zamek dostali karmelici i urządzili w nim swój klasztor. Obiekt został wówczas gruntownie przebudowany, w celu dostosowania go do nowych potrzeb. Karmelici rozbudowali zamek, dostawiając do murów kurtynowych od strony dziedzińca dwa nowe skrzydła- od północy i zachodu. Powiększyli także budynek bramny, przedłużając go ku wschodowi. Powstała w ten sposób czteroskrzydłowa zabudowa z kwadratowym dziedzińcem pośrodku i wieżą wtopioną w skrzydło zachodnie. Wieża została nadbudowana partią ośmioboczną i zwieńczona barokowym hełmem. W 1705 r. karmelici wznieśli kaplicę, przylegającą do zamku od strony południowo-zachodniej W 1810 r. nastąpiło rozwiązanie klasztoru karmelitów w Kożuchowie. Klasztor-zamek przeszedł w posiadanie miasta, które przekształciło go na zbrojownię i oddało na cele wojskowe. W trzeciej ćwierci XIX w. zamek przejęła w posiadanie miejscowa gmina ewangelicka, która w 1897 r. wzniosła na miejscu kaplicy większy kosciół. autor: mgr Beta Szczepaniak

Zamek, nie zniszczony w czasie działań drugiej wojny światowej, początkowo był użytkowany częściowo na mieszkania prywatne, a częściowo jego pomieszczenia wykorzystywał miejscowy klub sportowy. Kościół-kaplicę nadal użytkowali ewangelicy Następnie w latach sześćdziesiątych rozpoczęto adaptować obiekt dla potrzeb społeczno-kulturalnych. Kompletny jego remont na dom kultury i bibliotekę przeprowadzono w latach Obecnie zamek posiada trzy dwukondygnacyjne skrzydła, nakryte dachami czterospadowymi. Wieża, wtopiona w skrzydło zachodnie, wychodzi ponad dach tylko jedną kondygnacją i nakryta jest dachem namiotowym. Zamek otacza sucha, lecz stosunkowo dobrze zachowana fosa. autor: mgr Beta Szczepaniak

Murowany zamek wzniesiony przez książąt głogowskich w końcu XIV wieku, założony był na planie czworoboku z dziedzińcem i wieżą, i otoczony murem i fosą. Przez wieki stosunkowo często zmieniał właścicieli - z rąk polskich książąt przeszedł w ręce czeskie, potem (od końca XV wieku) był we władaniu lenników polskich królów, a w końcu stał się własnością zakonu karmelitów. Przebudowywany w wieku XVII i XVIII, a na początku XIX w. zaadaptowany na potrzeby wojska. Po zniszczeniach z ostatniej wojny odbudowany i użytkowany do dzisiaj. autor: mgr Beta Szczepaniak

Zamek wzniesiony w końcu XIV wieku, przez lata był m.in. rezydencją książęcą, siedzibą możnych rodów, klasztorem zakonu karmelitów W XII wieku miasto zostało obwarowane, a na przełomie XIV i XV w. fortyfikacje wzmocniono i wzniesiono. Obwarowania miejskie mury obronne i fosa zachowane niemal w pierwotnej długości. autor: mgr Beta Szczepaniak

ZAMEK W SIEDLISKU Zamek został wymieniony po raz pierwszy jako "castrum in Sedlscho" już w 1298 r. Wówczas był to zapewne gród o drewniano-ziemnych obwarowaniach, który w takiej postaci przetrwał aż do połowy XVI w. Dziedzicami Siedliska(Karolatu) była od 1361 r. rodzina Rechenbergów. W latach Franz Rechenberg, ówczesny administrator majątku, powiększył swoją siedzibę, usuwając jedną ze ścian (wał z palisadą) i wznosząc w tym miejscu budynek murowany. Nowe mury, wzniesione z kamienia polnego i cegły, zaczęły się jednak rysować, grożąc zawaleniem i zniszczeniem całego kompleksu. Musiano je zatem wzmacniać drewnianymi belkami. Prawdopodobnie przyczyną był zbyt grząski grunt''. W takim stanie nabył zamek od Rechenbergów w 1561 r. Fabian Schönaich. Przebywał on jednak w Siedlisku rzadko, gdyż traktował swoje dobra jedynie jako lokatę majątku. Nie udało mu się też nabyć tych ziem na własność. Nie doczekawszy się męskiego potomka, uczynił swym spadkobiercą bratanka Jerzego Schönaicha. Do czasu śmierci Fabiana żadnych prac murarskich na zamku nie wykonano Jerzy Schönaich dopiero 27 listopada 1593 r. uzyskał od cesarza zezwolenie na dzierżawę posiadłości w Siedlisku. Nie posiadając dotąd godnej swego rodu rezydencji, postanowił wybudować zamek, który by świadczył o wielkości rodziny Schönaichów. On sam był kanclerzem śląskim. Swój zamek postanowił wznieść w Siedlisku, na miejscu siedziby Rechenbergów. Umowę na budowę zamku zawarł Jerzy Schönaich w 1597 r, z Melchiorem Deckhardtem, budowniczym z Legnicy. Sam Jerzy Schönaich był głównym inspiratorem założeń architektonicznych. Pod koniec 1597r. Melchior Deckhardt przedstawił ostateczny plan budowy. Mówił on o budowli trzyskrzydłowej. Zwieziono materiał budowlany i wiosną następnego roku przystąpiono do budowy. Pierwsze wschodnie skrzydło ukończono w 1600 r. Mieściła się w nim między innymi sala reprezentacyjna z 40 portretami królów. Około 1600 r. sprowadził Jerzy Schönaich na zamek kronikarza Piotra Tietza, którego zadaniem było spisywanie historii rodu i aktualnych wydarzeń związanych z budową zamku. Następnie wybudowano drugie południowe skrzydło i budynek bramny. Nowe skrzydło mieściło w swej dolnej kondygnacji dużą salę reprezentacyjną, zwaną książęcą lub balową, której sklepienie wsparte było na 12 kolumnach. Budynek bramny zaś mieścił bibliotekę i zbrojownię. W maju 1612 r. przybył na zamek na zaproszenie Jerzego znany fortyfikator z Wrocławia, Walenty Sabisch. Wykonał on plany pomiarowe fortyfikacji bastionowych dla zamku. Zrealizował je w ciągu następnych dwóch lat Andrzej Hindenberger z Hoyerawert. Zamek otoczyły zatem nowoczesne umocnienia bastionowe. Ostatnią budowlą, która powstała za życia Jerzego, była kaplica zamkowa. Została ona usytuowana we wschodnim skrzydle, przy bramie przejazdowej. Założono ją na planie prostokąta o wymiarach 19,3/15,1 m i od wschodu zamknięto półkolistą absydą. Jej budowę ukończono w 1618 r. Kaplica ta jest swoistym zjawiskiem w sztuce śląskiej. Jest to pierwsze rozwiązanie kaplicy zamkowej wybudowanej jako lektorium protestanckie (Jerzy Schonaich był protestantem). Wnętrze kaplicy, nakryte sklepieniami kolebkowymi i kolebkow-krzyżowymi, obiegają dwukondygnacyjne empory z maswerkowymi, kamiennymi balustradami, wsparte na kamiennych kolumnach, dekorowanych rzeźbionym ornamentem okuciowym. Podobny ornament zdobi renesansową kamienną ambonę autor: mgr Beta Szczepaniak

Rycerska wieża mieszkalna powstała przypuszczalnie na początku XIV wieku, otoczona była murem obwodowym. To pierwotne założenie przetrwało w tej formie do następnego wieku, kiedy po zniszczeniu zostało prawdopodobnie opuszczone. W latach przebudowano zamek w stylu renesansowym - dostawiono wtedy trzy skrzydła do dawnych kurtyn murów. Całość okalała fosa, a wejścia chroniły dwie wieżyczki. Potem dobudowano jeszcze czwarte skrzydło mieszkalne, a założenie zyskało rysy pałacu. Przetrwał on II wojnę światową, ale później został opuszczony i zaniedbany popadał w ruinę, a pożar w 1960 r. tylko przyspieszył dewastację. Pałac jednak kupił prywatny właściciel w 1983 r. i dzisiaj obejrzeć możemy całą budowlę. BOBRZANY BORÓW POLSKI Skromne założenie rycerskie wzniesione pod koniec XIV wieku, miało pierwotnie tylko jednotraktowy budynek mieszkalny otoczony obwodem murów o wymiarach 22,6 x 23,5 m. W latach Georg Rechenberg, ówczesny właściciel, przebudował zamek w stylu renesansowym, dobudowując, od strony wschodniej, kolejny dom mieszkalny oraz okrągłą basztę narożną. Budynek, tym razem dwutraktowy, posiadał cztery kondygnacje i był założony na planie prostokąta o wymiarach 20 x 22,5 m. Z czasem zamek stracił na znaczeniu i popadł w ruinę. Przyczyniło się do tego także zawalenie się wieży około 1800 roku. W połowie XIX stulecia rozebrano część murów, a budynek zbudowany w XVI wieku przeznaczono na spichlerz. Budynek ten zachował się do dziś i jest jedyną pozostałością dawnego założenia. autor: mgr Beta Szczepaniak

Bytnica Chomętowo Nad jeziorem Osiek, na półwyspie, którego przekop dzieli od lądu, zachowały się pozostałości zamku zbudowanego przez zakon krzyżacki w XV w. W latach najpierw usypano ziemne umocnienia, a następnie w ich obrębie postawiono niezależnie od siebie budynki mieszkalne i gospodarcze. Zachował się dawny spichlerz zamkowy zbudowany z kamienia i cegły. Niegdyś miasto, dziś jedynie niewielka wieś znajduje się między dwoma jeziorami - Kolno i Środkowym. Prawdopodobnie w XIV w. wznieśli tu swój zamek książęta śląscy, jednak już w XV w. przeszedł on w ręce prywatne. Bez śladu po zabudowaniach obronnych Bytom Odrzański Drezdenko W miejscu grodu, który skutecznie opierał się wojskom cesarskim Henryka V w roku 1109, książę głogowski Konrad wybudował w 1298 roku nową warownię we wschodniej części miasta. Zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej w XVII stuleciu nie został potem odbudowany, a z biegiem czasu rozebrano jego pozostałości. Nie dotrwały do naszych czasów widoczne ślady zamkowej zabudowy. Gród kasztelański istniał tutaj już w XIII w., ale murowany zamek wznieśli najprawdopodobniej niemieccy rycerze z rodu von Osten w XIV w. Drezdenko od XV w. należało do Krzyżaków i to oni przebudowali zamek ( ). Od 1454 r. w rękach Brandenburczyków. Gdy na północ od miasta wzniesiono w połowie XVII w. warowną twierdzę bastionową, zamek szybko stracił na znaczeniu. Ruinę rozebrano na początku XX w., a z pierwotnej budowli zachowały się jedynie wały i nikłe resztki murów. autor: mgr Beta Szczepaniak

KOSTRZYN Nim powstał tu murowany zamek, pogranicza bronił warowny gród Piastów śląskich. Gdy ziemie te otrzymali przybyli z Italii joannici, zbudowali dla siebie silną twierdzę. Było to przypuszczalnie w XIV wieku. Potem Kostrzynem rządzili Niemcy (XV w.), którzy przebudowali zamek wzmacniając go najpierw narożnymi basztami, a z czasem (w kolejnym stuleciu) bastejami. Zniszczony podczas wojny siedmioletniej w 1758 roku, a potem - już ostatecznie - w 1945 roku. Zachowane są fragmenty murów przyziemia. Górzyca W latach miasto było stolicą biskupów i kapituły lubuskiej. Prawdopodobnie pod koniec XIII w. biskupi wybudowali na prawym brzegu Odry swoją rezydencję. W 1325 r. biskupi zamek wraz z miastem został zrównany z ziemią przez mieszczan frankfurckich, toczących boje z biskupem lubuskim. Dzisiaj trudno odnaleźć ślady po zamku. autor: mgr Beta Szczepaniak

Krosno Odrzańskie Ten najstarszy na Śląsku gród wsławił się skuteczną obroną przeprawy przez Odrę przed wojskami cesarskimi w 1015 roku. Murowany zamek zbudowano prawdopodobnie w XIII wieku, a rezydowali w nim prawie do końca XV stulecia Piastowie śląscy. Potem (XVI w.) gotycką warownię przebudowano, a do naszych czasów dotrwały nikłe pozostałości murów. Lubsko W widłach rzeki Lubczy powstał na przełomie XIV-XV w. zamek, siłami i finansami książąt głogowskich. Przebudowywany i rozbudowywany przez niemal każde następne stulecie, aż do wieku XX. Dzisiejszy dom opieki społecznej zachował nieco dawnych elementów, głównie renesansowych. Letnica Założona na początku XIV wieku przez komesa Mlodote ziemno-drewniana warownia została przebudowana jeszcze w tym samym stuleciu. Powstała wówczas prostokątna (o podstawie 7 x 11 m), dwukondygnacyjna, kamienna wieża mieszkalna, którą otoczono fosą. W takiej formie zamek przetrwał aż do wojny trzydziestoletniej w XVII wieku, ale gdy spłonął w 1642 r. już do nie odbudowano. Do dzisiaj dotrwały zaledwie niewielkie pozostałości murów, znajdujące się na południe od kościoła parafialnego. autor: mgr Beta Szczepaniak

LUBNIEWICE Na przesymku jezior Lubiąż i Krajnik od średniowiecza był tu warowny gród, wzmiankowany w 1322 r. Prawdopodobnie z XIV w. pochodził też zamek rycerskiego rodu Waldowów. Potem jednak na jego miejscu wybudowano - stojący do dzisiaj - pałac renesansowy, być może przy częściowym wykorzystaniu murów pierwotnej warowni. Badań nie prowadzono. autor: mgr Beta Szczepaniak

ŁAGÓW Pomiędzy jeziorami Łagowskim i Ciesz, stoją do dziś pozostałości zamku zbudowanego przez zakon joannitów w drugiej połowie XIV wieku. Pełnił on rolę komandorii zakonnej, aż do 1810 roku i w tym czasie był kilkukrotnie przebudowywany i rozbudowywany, m.in. po zniszczeniach potopu szwedzkiego. Po remoncie w latach zaadaptowany na potrzeby Muzeum Regionalnego i pokoi gościnnych. Z pierwotnej zakonnej warowni zachowała się 35-metrowa wieża z blankami, w podstawie kwadratowa, u szczytu cylindryczna, a także część głównej zabudowy autor: mgr Beta Szczepaniak

Otyń Przewóz Zbudowany na początku XIV w. zamek był siedzibą książąt głogowskich, którzy wznieśli standardową w założeniu budowlę obronną - z cylindryczną wieżą, otoczony murem i fosą. Do dzisiaj dotrwała owa pierwotna ceglana wieża zwana Głodową. W początku XIV w. książęta żagańscy wybudowali w Otyniu murowaną siedzibę, która jednak długo nie pozostała książęcą, często zmieniając właścicieli już od następnego stulecia. Zamek przeszedł co najmniej dwa pomniejsze remonty - najpierw w stylu renesansowym na początku XVI w., a następnie już po objęciu zamku przez jezuitów (1649), którzy w XVIII przekształcili starą warownię w klasztor. W dzisiejszej zabudowie zachowane są fragmenty pierwotnych murów gotyckiej warowni. Santok Gall Anonim w swej kronice zapisał, iż Santok był główną strażnicą i kluczem królestwa, stanowiąc najważniejszą i namocniejszą twierdzę państwa na linii Warty i Noteci. Pierwotny gród stał tutaj jeszcze przed końcem pierwszego tysiąclecia naszej ery (niektórzy historycy sięgają nawet VIII w.), a w XI i XII w. przebudowywano jego konstrukcje ziemno-drewniane. W wieku XIV niemieccy rycerze z rodu von Osten postawili wieżę mieszkalną, otaczając ją obwarowaniami. Za panowania Kazimierza Wielkiego, w latach , miasto ponownie weszło w obręb ziem monarchii piastowskiej, by krótko potem po raz kolejny wrócić do Brandenburczyków. Jeszcze potem krótkimi okresami należał do władców polskich - w i gdy starostą santockim był Stanisław Ostroróg w , ale w końcu legł po drugiej stronie granicy, aż do 1945 r. Do dzisiaj dotrwały nikłe ślady grodu - przy ujściu Noteci do Warty. autor: mgr Beta Szczepaniak

SIEDLISKO Zamek nad Odrą powstał w końcu XVI wieku, a już na początku XVII uzyskał dodatkowe umocnienia bastionowe. W trakcie tego stulecia przeszedł jeszcze kilka modyfikacji, stając się barokowym pałacem. Zachowały się fragmenty muru kurtynowego, a także pozostałości XVI-wiecznego budynku mieszkalnego oraz bastiony. autor: mgr Beta Szczepaniak

SŁOŃSK Nad Łęczą znajduje się przebudowany zamek rycerski, który wzniosła w pierwszej połowie XIV wieku rodzina Wedlów. Potem jednak dostał się w ręce joannitów i był siedzibą komturów. Zakonnicy rozbudowali warownię w XV wieku. Po zniszczeniach z rąk Szwedów w 1639 roku, zamek został odbudowany i przebudowany w stylu barokowym w drugiej połowie XVII wieku, a potem w stylu klasycystycznym. Zachowały się mury pierwotnego zamku. autor: mgr Beta Szczepaniak

Stare Sławno SULECHÓW Dawniejszy gród warowny książęta śląscy zastąpili nowym, murowanym zamkiem prawdopodobnie w XIV w. Niestety szybko zniszczony popadł w ruinę, a nowy zamek na starych fundamentach zbudowali w XVI w. Brandenburczycy. Nie była to renesansowa rezydencja, a umocnione warowne założenie z wieżą, otoczone fosami. Wielokrotne przebudowy i częściowa rozbiórka w XIX w. zatarły właściwy wygląd zamku. Zachowały się fragmenty zabudowy i czworoboczna wieża. Wezwani przez księcia Racibora I joannici, otrzymali do zagospodarowania dawny, drewniany gród kasztelański pośród moczarów. Znajdował się na lewym brzegu Wieprzy, na północ od dzisiejszego miasta. Z biegiem czasu zakonnicy przebudowywali drewniane budynki i umocnienia drewniano-ziemne. Źródła podają, że w XIII wieku w domu mieszkalnym w grodzie mieszkał komtur joannitów, a na początku XIV wieku joannici wybudowali murowany dom mieszkalny w mieście, w którym także otrzymali działkę. W 1402 roku mieszczanie sławieńscy postanowili się rozprawić z wyzyskującymi ich niechcianymi gośćmi i napadli na gród, niszcząc go całkowicie. Do naszych czasów nie dotrwały pozostałości grodu, a do tego dziś trudno ustalić jakim przemianom podlegały zabudowania wewnątrzgrodowe. autor: mgr Beta Szczepaniak

Sulęcin Dawna własność templariuszy i joannitów, a potem także Brandenburczyków, którzy zbudowali tu zamek jeszcze w XIII wieku, zniszczony przez wojska książęce Bolesława Pobożnego w 1269 roku. Sulęcin zasłynął także jako miejsce, do którego w 1574 roku zjechali polscy dostojnicy państwowi by powitać Henryka Walezego. Po zamku nie zachowały się ślady. Szprotawa Strażnica broniąca pogranicza Śląska z Niemcami została zbudowana przypuszczalnie w XIII wieku przez Piastów śląskich. Potem pełniła także rolę kasztelanii. Na miejscu zabudowań obronnych wzniesiono w połowie XVIII wieku kościół ewangelicki. Torzym Miejscowość Torzym zwana była z niemieckiego Sternberg, co historycy wywodzą od arcybiskupa magdeburskiego Konrada von Sternberg, sprawującego rządy w Torzymiu w 2 połowie XIII w. Przypuszcza się, że właśnie on zbudował tu zamek, usytuowawszy go około 2 km na północ od miasta. Od 1450 r. na zamku torzymskim rezydowali Winningowie - niemieccy rycerze rabusie, łupiący systematycznie kupców brandenburskich, śląskich i polskich. W 56 lat później zrównano ich siedzibę z ziemią, a upokorzeni właściciele musieli przenieść się do miasta. Nie odbudowano już potem zamku, po którym nie zachował się żaden ślad... Świebodzin Zanim liczne przebudowy zmieniły kształt pierwotnej warowni, w Świebodzinie stał gotycki zamek zbudowany prawdopodobnie w XIII-XIV w., którym przez kolejne wieki władali znamienici panowie. W XV w. był to książę żagański Jan Szalony, po nim Jan Olbracht, a na przełomie XV i XVI wieku zawiadywał zamkiem Zygmunt Stary. Zachowały się budynki zamkowe z piwnicami. autor: mgr Beta Szczepaniak

Witków Zbudowany w XV w. gotycki zamek przebudowano w stylu renesansowym i umocniono fortyfikacjami w 1557 roku, a dodatkowo powiększono w XVIII stuleciu. Aktualny wygląd nie przypomina XV-wiecznej warowni, chociaż zachowały się pierwotne elementy np. w postaci polichromii. Wśród zabudowy wyróżnić warto także wieżę mieszkalną, renesansowe dekoracje czy chociażby pozostałości bastionów. Wschowa Pierwotną warownię - strażnicę pogranicza Wielkopolski ze Śląskiem - wzniesiono przypuszczalnie za panowania Kazimierza Wielkiego w XIV wieku, na miejscu dawnego grodu. Otoczona murem i podwójną fosą, siedziba starosty grodowego, został zniszczona w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku. Zamek odrestaurowała Komisja Dobrego Porządku w XVIII wieku, ale władze pruskie przebudowały go zacierając pierwotny wygląd. Zachowały się fragmenty gotyckich murów przyziemia, ale obecnie jest to obiekt przemysłowy. autor: mgr Beta Szczepaniak

ŻAGAŃ Nad rzeką Bóbr, stoi dawny zamek książąt żagańskich, którzy wznieśli swoją siedzibę w XIV w. na miejscu grodu kasztelańskiego (wzmiankowanego w 1202 r.). Reprezentacyjna siedziba książęca pełniła swą rolę przez kolejne dwa wieki, ale w XVII stuleciu nie utrzymała ciężaru zniszczeń. Ówcześni właściciele podjęli decyzję o całkowitej przebudowie i już w 1629 r. rozpoczęto wznoszenie trójskrzydłowego barokowego pałacu. Rozbudowywano go jeszcze w XVIII w. i w takim stanie - barokowego pałacu - dotrwał do dziś. autor: mgr Beta Szczepaniak

ŻARY Przy ulicy, o bardzo wdzięcznej dla każdego „zamkologa" nazwie - Zamkowej, stoi stary rycerski zamek zbudowany w stylu gotyckim w końcu XIII w. na miejscu jeszcze starszego grodu. Założony na planie czworoboku początkowo nie posiadał wieży, którą wzniesiono dopiero w drugim etapie prac budowlanych - w 1329 r. Zamek był wówczas własnością rodu von Packów, ale w 1355 r. wraz z wianem panny młodej przeszedł na własność rodziny Bibersteinów (stąd późniejsza obiegowa nazwa - zamek Bibersteinów). Oni to dokonali przebudowy w stylu renesansowym w latach W latach , ówcześni właściciele Żarów - Promnitzowie, nieopodal starej warowni (w miejscu dawnego przedzamcza) wybudowali pałac, nazwany zamkiem Promnitzów. W 1824 r. w pozostałościach starego zamku umieszczono więzienie i taką spełniał rolę do 1935 r. kiedy to zorganizowano tutaj Muzeum Regionalne. W zamku zachowały się architektoniczne elementy z różnych epok - arkadowy dziedziniec, gotyckie i renesansowe polichromie oraz zdobienia sgraffitowe. 2000 © Marek i Ewa Wojciechowscy autor: mgr Beta Szczepaniak

PAŁACE I ZAMKI POWIATU NOWOSOLSKIEGO
BIELICE Budowę siedziby zakończono w 1867 r. Powstał wtedy dwukondygnacyjny, neogotycki pałacyk z wieżą zegarową. Architektura pałacu zdradza dalekie podobieństwo do dworu w pobliskich Drwalewicach, dlatego nasuwa się podejrzenie, że autorem obu projektów był ten sam architekt. Obok pałacu założono rozległy park krajobrazowy, którego autorem był ogrodnik Scholtz z Żar. W park wkomponowany został pobliski staw z wyspą oraz romantyczna grota. Pałac w Bielicach. Zdjęcie zostało wykonano w latach 70. XX w. autor: mgr Beta Szczepaniak

BRONISZÓW Wieś Broniszów (niem. Brunzelwaldau) powstała prawdopodobnie w XIII wieku. Pierwsza źródłowa informacja o miejscowości pojawiła się w 1305 r. Kolejny dokument z 1376 r., wzmiankuje istnienie we wsi kościoła parafialnego p.w. św. Anny. (Brunzlinwalde). Według niektórych badaczy wieś mogła powstać w oparciu o nadania rycerskie. Przypuszcza się, że początkowo w Broniszowie znajdował się niewielki zamek obronny. Według tradycji władał nim komes Bytomia Odrzańskiego o imieniu Bronisław (wzmiankowany w 1273 r.). W średniowieczu Broniszów należał do wielu właścicieli - w 1464 r. we władaniu rodziny von Ebersbach. W 1513 r. wymieniany jest Friedrich von Dyhern. W XVI w. klucz dóbr broniszowskich przeszedł w posiadanie rodziny von Kottwitz. Za rządów tego rodu miejscowość przeżyła swój rozkwit. W latach nowi właściciele przebudowali renesansowy dwór obronny, sama budowla powstała prawdopodobnie w połowie XVI w. w miejscu wcześniejszego założenia obronnego. Później rezydencję wielokrotnie przebudowywano, nadając jej m.in. barokowy wystrój r. W XVIII w. założono park krajobrazowy, a w XIX w. dobudowano do dworu neogotycką basztę i mur z krenelażem. Z fundacji rodziny Kottwitzów, która władała wsią ponad 250 lat autor: mgr Beta Szczepaniak

DRWALEWICE Wieś Drwalewice (niem. Wallwitz) posiada bardzo wczesną metrykę. Można przypuszczać, że słowiańska nazwa miejscowości związana jest z profesją pierwszych jej mieszkańców lub miejscem położenia wśród pierwotnych lasów, które przed założeniem osady należało wykarczować. Pierwsze wzmianki z 1223 r. wymieniają wieś Drwalowicze, która należała do parafii w Solnikach. W połowie XIV w. Drwalewice były w posiadaniu rodziny von Unruh, która związana była z majątkiem ziemskim do połowy XVI w. Jako ostatniego przedstawiciela tego rodu wymienia się Hansa Wolffa, który prawdopodobnie wzniósł w Drwalewicach renesansowy dwór obronny. Począwszy od drugiej połowy XVI w. wieś (właściwie folwark, ponieważ zabudowa nigdy nie wyszła poza jego ramy) wielokrotnie zmieniała właścicieli. Zmieniał się również wygląd siedziby rycerskiej. W 1868 r. właścicielem majątku była rodzina von Műller. Cztery lata później Drwalewice przejęli von Eichmanowie, którzy gruntownie przebudowali miejscowy dwór (niewykluczone, że przebudowy dokonali poprzedni właściciele). Powstała wtedy wspaniała neogotycka rezydencja (pałac) wzorowana na angielskim stylu - castle. Obok pałacu założono park romantyczny i wykopano staw. Rozbudowie uległy także zbudowania folwarku, który należał do większych w okolicy i specjalizował się w hodowli bydła i koni. W rękach rodziny majątek pozostał do końca II wojny światowej - Woff Dietrich von Eichmann. Neogotycki dwór, pochodzący z XIX w. Obecnie odrestaurowany. Fotografia współczesna. autor: mgr Beta Szczepaniak

LASOCIN Ślady osadnictwa w okolicy Lasocina (niem. Lessendorf) sięgają czasów młodszej epoki kamienia. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie w tym czasie neolitycznej osady. Kolejne potwierdzone ślady datują się na okres tzw. kultury łużyckiej (cmentarzysko z I w. p.n.e). Sama wieś powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII w. Po raz pierwszy Lasocin wzmiankowany jest w 1220 r. (Lessotindorf). Na początku XIV w. w dokumentach księcia głogowskiego Henryka III pojawia się wielokrotnie postać Sułka z Lasocina koło Kożuchowa (Heinrich Sulke von Lessotendorf) - późniejszy kasztelan zbąszyński i wojewoda poznański (1306 r.). W końcu XIV w. wieś stanowiła własność Siegfrieda von Kottwitz, w 1473 r. wymienia się Nickela von Kottwitz. Hansowi Rudolfowi von Landskron przypisuje się budowę pałacu. Okazałą rezydencję wzniesiono prawdopodobnie w latach Architektura barokowego pałacu zdradza duże podobieństwo do żagańskiej siedziby Lobkowiców. Niewykluczone, że do budowy obiektu zatrudniono tych samych budowniczych. W pobliżu pałacu założono park i wzniesiono zabudowania folwarku. Niedługo po zakończeniu budowy własność ziemska przeszła we władanie hrabiów von Globen. Nowi właściciele dokonali pierwszej przebudowy pałacu. Na początku XVIII w. do środkowej fasady dostawiono portal balkonowy z kartuszem herbowym. Kolejna zmiana właściciela nastąpiła w 1763 r. Majątek zakupił emerytowany pułkownik armii pruskiej Lewin August von Dingelstädt. Po jego śmierci posiadłość ziemska przypadła jego siostrzeńcowi pułkownikowi von Lehsten - Dingelstädt. Prawdopodobnie za jego rządów powiększono znacznie okoliczny park, złożono dwa połączone ze sobą stawy, jeden ozdobny z wyspą, drugi hodowlany. W połowie XIX wieku w centralnej części dachu rezydencji wzniesiono neogotycką wieżyczkę z zegarem. Barokowy pałac z XVII w. - rycina pochodzi z połowy XIX w. Zdjęcie pałacu wykonane w latach 60. XX w. autor: mgr Beta Szczepaniak

STYPUŁÓW Pierwsze wzmianki o wsi Stypułów pojawiły się na w 1295 r. (Stiplow). Prawdopodobnie w końcu XIV w. rozległa wieś ulicówka uległa podziałowi na dwie części - dolną, środkową, później górną (niem. Nieder-, Mittel-, Ober Herwigsdorf), które miały różnych właścicieli. Jednym z nich był, wzmiankowany w 1338 r., Kunad ze Stypułowa. Pałac w Stypułowie Dolnym - fotografia współczesna. Zachowany do dnia dzisiejszego dwór wybudowany został z inicjatywy Eresta von Knobelsdorffa ok r. Projekt klasycystycznej rezydencji wykonał prawdopodobnie znany w Głogowie i Żaganiu architekt Chrystian W. Schultze. W pobliżu rezydencji założono ozdobny ogród i niewielki park. W 1845 r. właścicielem posiadłości był Ernest von Knobelsdor autor: mgr Beta Szczepaniak

KONIEC autor: mgr Beta Szczepaniak

autor: mgr Beta Szczepaniak

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "autor: mgr Beta Szczepaniak"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

autor: mgr Beta Szczepaniak

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "autor: mgr Beta Szczepaniak"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres