Systemy informatyczne zarządzania

Prezentacja na temat: "Systemy informatyczne zarządzania"— Zapis prezentacji:

1 Systemy informatyczne zarządzania
Halina Tańska

2 Literatura: E. Niedzielska, Informatyka ekonomiczna, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2004 C. Olszak, H. Soroka, Zintegrowane systemy informatyczne w zarządzaniu, AE, Katowice 2001 J. Robertson, S. Robertson, Pełna analiza systemowa, WNT, Warszawa 1999 H. Tańska, Analiza systemów informatycznych, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2003 B. Kubiak, Analiza systemów informacyjnych, Wudawnictwo UG, Gadńsk 2000 P. Beynon-Davies, Systemy baz danych, WNT, Warszawa2000

3 Formułowanie strategii informatyzacji w przedsiębiorstwie
Celem strategii każdego przedsiębiorstwa jest zapewnienie rozwoju, czyli określenie długoterminowych celów i kierunkowych zadań ich realizacji Proces formułowania strategii przedsiębiorstwa wyraża się w misji, wizjach perspektywicznych oraz różnych strategiach funkcjonalnych, a między innymi: marketingowej, produkcyjnej, logistycznej, finansowej oraz informacyjnej. W strategii przedsiębiorstwa programującą rolę odgrywa strategia biznesowa, wykonawczą - technologia produkcyjna, natomiast pośrodku znajduje się strategia informacyjna. Oznacza to, że strategia biznesowa wyznacza cele, natomiast strategia informacyjna musi dostarczyć informacje niezbędne do zasilania procesów biznesowych prowadzących do jej osiągnięcia.

4 Opracowanie strategii informacyjnej
Strategia informacyjna obejmuje: strategię systemu informacyjnego i strategię technologii informacyjnej (strategia zastosowań technologii informacyjnej). Strategia systemu informacyjnego powinna zawierać szczegółowy program, określający, co należy robić z technologią informacyjną. Strategia technologii informacyyjnej powinna dostarczać szczegółowych odpowiedzi na pytania, jak należy wykorzystywać technologię informacyjną, aby zapewnić przedsiębiorstwu konkurencyjną przewagę oraz możliwość jej późniejszego wykorzystania w toku realizacji misji, celów i zadań organizacji.

5 Opracowanie strategii informacyjnej -cd
Nowoczesna strategia informacyjna powinna być ukierunkowana nie tyle na takie podstawowe zadania, jak ujmowanie i przetwarzanie danych, ile na przekształcanie informacji w wiedzę, a następnie na wykorzystywanie wiedzy w praktycznym działaniu. Strategia informacyjna współczesnej organizacji powinna stawiać sobię za cel budowę inteligentnych systemów wspomagania biznesu. Wymaga to koncentrowania wysiłku na takich zadaniach jak: ustalenie celów wynikających ze strategii biznesowej możliwych do przełożenia na język strategii informacyjnej, uzyskanie maksymalnej „bliskości” rozwiązań informatycznych w stosunku do tych celów, stworzenie warunków do naturalnego przepływu informacji w rytmie i zakresie zgodnym z wymaganiami biznesu

6 Planowanie systemów i strategii informacyjnych
w pierwszym (metoda buttom-up) następuje rozpoznanie stanu, a także możliwości systemów informacyjnych i technologii informacyjnej; w drugin (metoda top-down) menedżerowie, wykorzystując nabytą wiedzę o dotychczasowych przedsięwzięciach inwestycyjnych, synchronizują rozwój systemu informacyjnego z celami i potrzebami informacyjnymi biznesu; w trzecim następuje dalsze uszczegółowienie planów rozwoju biznesu i systemów informacyjnych; w czwartym (metoda inside-out) menedżerowie poszukują innowacji zapewniających uzyskanie przewagi konkurencyjnej; w piątym następuje integracja uzgodnionych i niesprzecznych strategii rozwoju systemów informacyjnych i technologii informacyjnej ze strategią biznesu.

7 Formy i rodzaje informatyzacji
Proces informatyzacji przedsiębiorstw jest przedsięwzięciem bardzo złożonym i wieloaspektowym. Można go rozpatrywać z punktu widzenia: celu, sposobu, zakresu, formy informatyzacji itp. Cel informatyzacji - informatyzacja w tzw. „wolnym stylu” (chaotyczną), podejście mechaniczne (zadekretowane), podejście synergiczne oraz informatyzację strategiczną.. W informatyzacji chaotycznej jest brak widocznego nurtu inwestycyjnego na poziomie kierownictwa organizacjioraz towarzyszący temubrak synchronizacji inicjatywy informatyzacyjnej. Działania inicjowane są najczęściej w sposób przypadkowy i przez niekompetentne osoby. Bilans opłacalności takich przedsięwzięć raczej rzadko bywa pozytywna. Część tworzonych rozwiązań szybko okazuje się bezużyteczna, a te które działają, coraz trudniej adoptować do zmian w otoczeniu biznesowym.

8 Formy i rodzaje informatyzacji
Podejście mechaniczne polega na systematycznej automatyzacji funkcji biznesowych, co oznacza kolejne wdrażanie systemu komputerowego obsługującego księgowość, produkcję, magazyn, finanse, sprzedaż itp. Główną korzyścią, którą osiąga się w tym scenariuszu, jest integracja danych w ramach wdrożonych modułów wybranego systemu. Poprawa efektywności procesów biznesowych może ale nie musi, nastąpić, ponieważ koncentrujemy się na wyizolowanych fragmentach działania organizacji, próbując niezależnie uwzględniać cele i priorytety każdego z nich. Podejście synergiczne ukierunkowane jest na usprawnienie procesów gospodarczych, tj. obniżkę kosztów, poprawę jakości, skrócenie cyklu obsługi podstawowych zdarzeń gospodarczych. Poprawia skuteczność codziennego działania organizacji.

9 Formy i rodzaje informatyzacji
Informatyzacja strategiczna - biznesowy punkt patrzenia na informatykę w organizacji

10 Kto przeprowadza informatyzację:
przedsiębiorstwo samodzielnie podejmuje się tworzenia systemu informatycznego’ przedsiębiorstwo korzysta z różnych form outsourcingu, tzw. usług zewnętrznych, przedsiębiorstwo wynajmuje oprogramowanie.

11 Analiza systemowa Wymaga bardzo zróżnicowanych umiejętności. Są potrzebne umiejętności komunikowania się z ludźmi, a także umiejętności techniczne w stopniu wystarczającym do systematycznego rejestrowania wyników Twojej pracy. Musisz umieć porozumiewać się z różnymi ludźmi i patrzeć na system z różnych punktów widzenia, w szczególności z cudzego punktu widzenia. Najważniejsze jest to, żebyś umiał posługiwać się swoimi modelami do stawiania właściwych pytań i rejestrowania odpowiedzi.

12 Analiza Analiza pozwala określić czego potrzebujemy do wykonania pracy. Projektowanie - jak wykonać tę pracę. Kodowanie to faktyczne wykonanie pracy. Testowanie - weryfikacja poprawności. Analiza - dokładny opis istniejącego systemu, mający na celu wychwycenie wszelkich problemów, wąskich gardeł, błędów itp. Analiza ma również wskazać na ewentualne kierunki zmian w istniejącym systemie. Faza analizy ma przygotować odpowiedź na pytanie: co informatyzować = co system ma robić aby zaspokoić żądania i oczekiwania użytkownika.

13 Faza analizy Ma dać odpowiedź na następujące pytania:
co robi dany system? jakie są wyjścia, wejścia i procedury? jakie są silne strony, słabości, wąskie gardła? w jaki spossób nowy system spełni wymagania użytkowników? Metody zbierania danych: wyciąganie informacji od użytkowników, analiza danych, prototypowanie, porównanie z systemem wzorcowym.

14 Źródła informacji: istniejące dokumenty, obserwacje, ankiety, wywiady.
Etap analizy to etap ścisłej współpracy analityków systemu z jego przyszłymi użytkownikami. Współpraca ta ma na celu sprawne ustalenie rzeczywistych potrzeb organizacji oraz zbadanie jej aktualnego stanu. W jej ramach użytkownik powinien mieć możliwość bieżącego kontrolowania prowadzonych badań oraz ingerowania w tych sytuacjach, w których pominięcie istotnych szczegółów mogłoby wpłynąć na zagrożenie realizacji celów organizacji.

15 Analiza systemu Analiza systemu stanowi bardzo ważny etap w tworzeniu systemu informatycznego. Pozwala ona na zdefiniowanie wymagań użytkownika. W wyniku analizy powstaje zbiór dokumentów określających zakres systemu. Obecnie do analizy systemów najczęściej wykorzystuje się metodę strukturalną oraz obiektową. Alternatywą dla analizy systemu jest podejście prototypowe, którego efektem jest powstanie programów symulujących funkcje, które system powinien posiadać.

16 Analiza systemu E.Yourdon i P. Coad definiują analizę jako „studium dziedziny problemu, prowadzącym do specyfikacji obserwowalnego zachowania systemu; kompletnym, spójnym i prawdopodobnym sformułowaniem potrzeb, podaniem zarówno ilościowych jak i funkcjonalnych charakterystyk operacyjnych (np. niezawodności, dostępności, wydajności). Analiza zajmuje się określeniem co system ma robić, aby zaspokoić potrzeby użytkownika. Natomiast nie zajmuje się tym, w jaki sposób zadania systemu mają być zrealizowane - jest to definiowane na etapie projektowania. W wyniku analizy powstaje dokument zawierający wymagania systemu. Dokument ten formalizuje potrzeby klienta oraz ustala listę zadań.

17 Uwarunkowania Od efektywności współdziałania analityków z użytkownikami zależy precyzyjne i szybkie zdefiniowanie kompletnego zestawu wymagań, umożliwiającego rozpatrzenie wielu alternatywnych rozwiązań na etapie projektowania. Aby zbudować system, należy go przedtem zrozumieć. Budowanie modeli pomaga w zrozumieniu systemu. Modelowanie przynosi sukces, ułatwia bowiem poprawne ustalenie wymagań. Dobrze zaprojektowany i zaimplementowany system jest piękny sam w sobie, jednak jeśli nie odpowiada użytkownikom, którzy nie chcą z niego korzystać, to cały projekt można uznać za stratę czasu, wysiłku i pieniędzy. Zadaniem zespołu analityczno-projektowego jest nie tylko przygotowanie sprawnie działającej aplikacji, lecz wyjście naprzeciw potrzebom osób używającej jej codziennie.

18 System System (grec.) zestawienie, zespolenie
System (Bertalanffy 1956) jest to kompleks elementów znajdujących się we wzajemnej interakcji. System (Hall 1968) jest to zbiór obiektów wraz z relacjami między nimi i ich właściwościami. System (Berr 1966) to zorganizowana ilość elementów powiązanych wzajemnie i pełniących określone funkcje. System (Ashby 1970) to maszyna, w której są trwale uporządkowane części i procesy, czyli zbiór w interakcji.

19 System cd Cechy wspólne różnych definicji:
jest kompleksem wzajemnie powiązanych elementów, jest zbiorem w interakcji, spełnia określone funkcje i cele, wyraża specyficzną jedność z otoczeniem, może być równocześnie systemem wyższego rzędu, elementem systemu może być równocześnie system niższego rzędu.

20 Organizacja gospodarcza
Organizacja gospodarcza i jej otoczenie należą do systemów, Które charakteryzują się ogólnymi właściwościami. Są to systemy: rzeczywiste, sztuczne, złożone z ludzi oraz zasobów materialnych i niematerialnych o niemożliwych do jednoznacznego ustalenia rzeczywistych regułach zachowania się, otwarte i dynamiczne. Są zarówno informowane, jak i informujące. Warunkiem koniecznym skutecznego funkcjonowania każdej organizacji gospodarczej jest zorganizowanie sprawnego przepływu informacji. Należy stworzyć system informacyjny, który będzie stanowił jej integralną część.

21 System informacyjny Każdy system umożliwiający rejestrowanie, przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie lub przekazywanie informacji. Jest on pochodną systemu zarządzania. Powinien być rozumiany jako wyodrębniony czasowo i przestrzennie układ przetwarzania informacji, będący zbiorem czasowo ze sobą powiązanych elementów, takich jak: źródła danych, metody ich gromadzenia i przetwarzania, kanały przepływu informacji, środki materialne i ludzie realizujący to przetwarzanie oraz miejsca przeznaczenia informacji. Każdy z wymienionych elementów realizuje funkcje wynikające z głównego celu systemu.

22 System informatyczny Rodzaj zastosowania komputerów w procesach informacyjnych przy takim doborze urządzeń i kompozycji oprogramowania, aby uwzględniając wymogi otoczenia i możliwości zespołów ludzkich, z określonych wejść za pomocą odpowiednich metod (technologii) uzyskać wyjścia realizujące cel procesu informacyjnego. Podstawowe elementy składowe systemu informatycznego to: główne zadania, wejście, metoda, wyjście, ludzie, wyposażenie i otoczenie. Cechą charakterystyczną jest różnorodność tych elementów, a także podatność na wszelkie zmiany.

23 Zarys rozwoju analizy systemowej
W dotychczasowym rozwoju analizy systemów informatycznych można wyróżnić następujące podejścia: tradycyjną analizę systemów, klasyczną analizę strukturalną, współczesną analizę strukturalną, analizę obiektową.

24 Tradycyjna analiza systemów
Tradycyjną analizę systemów stosowano do połowy lat siedemdziesiątych. Sprowadzała się ona głównie do stworzenia narracyjnego opisu wymagań użytkownika. Jej wadą było to, że dokument będący wynikiem analizy był monolityczny, nadmiarowy, wieloznaczny i często nieaktualny. „Monolityczny charakter analizy (opisu) funkcjonalnej wymagał od analityka lub użytkownika zapoznanie się z całością opisu w celu zrozumienia jego istoty. Natomiast nadmiarowość dokumentu polegała na tym, że ta sama informacja była powtarzana w kilku miejscach. Często prowadziło to do wewnętrznych sprzeczności. Konserwacja specyfikacji funkcjonalnej była bardzo pracochłonna, dlatego często dokonywano zmian w systemie bez uaktualniania specyfikacji

25 Klasyczna analiza strukturalna
Twórcami klasycznej analizy strukturalnej byli m.in. T. DeMarco, Ch. Gane, T. Sarson oraz V. Weinberg. W analizie strukturalnej opis narracyjny został zastąpiony modelami graficznymi, uzupełnianymi opisem słownym. Zaczęto również dzielić specyfikację na niezależne moduły, tak aby poszczególne jej części można było czytać niezależnie od innych. W klasycznej analizie strukturalnej silny nacisk kładziono na modelowanie funkcji. Podstawowym graficznym narzędziem modelowania był diagram przepływu danych (DFD), określający funkcje wykonywane przez system. Natomiast mniejszą wagę przywiązywano do modelowania danych. W analizie tej duży nacisk kładziono na analizę aktualnego systemu. Uważano, że należy analizować cztery modele systemu:

26 Klasyczna analiza strukturalna
bieżący model fizyczny - jest to model systemu aktualnie używanego przez użytkownika; może to być system ręczny, automatyczny lub ich dowolna kombinacja, bieżący model logiczny - jest to model aktualnego systemu bez szczegółów implementacyjnych modelu fizycznego, nowy model fizyczny - jest to model, który spełnia podstawowe wymagania systemu, który chce mieć użytkownik, nowy model fizyczny - jest to model logiczny uzupełniony o ograniczenia podane przez użytkownika

27 Współczesna analiza strukturalna
We współczesnej analizie strukturalnej mniejszą uwagę przywiązuje się do modelowania obecnego systemu użytkownika W większości przypadków od razu dokonuje się modelowania nowego systemu. Model ten nazywany jest modelem podstawowym (w analizie klasycznej był to nowy model logiczny). Również proces tworzenia diagramów przepływów danych (DFD) uległ zmianie. W klasycznej analizie strukturalnej najpierw rysowano diagram kontekstowy. Następnie metodą zstępującą (Top-Down) tworzono diagramy niższych poziomów. We współczesnej analizie strukturalnej najpierw tworzy się listę zdarzeń. Następnie dla każdego zdarzenia rysuje się DFD. W ten sposób powstaje wstępny model zachowania. W dalszej kolejności, poprzez grupowanie spokrewnionych procesów, tworzy się diagramy wyższych poziomów. Może też być potrzebne rozbicie wstępnego modelu zachowania na diagramy niższego poziomu.

28 Współczesna analiza strukturalna
We współczesnej analizie strukturalnej dodano również dwa nowe narzędzia modelowania: diagram sieci przejść (STD) oraz model związków encji (EDR). Pierwszy z nich służy do modelowania czasowej charakterystyki zachowania systemu. Jest on wykorzystywany przy analizie systemów czasu rzeczywistego. Natomiast EDR wprowadzono, aby umożliwić modelowanie systemów ze złożonymi powiązaniami między danymi. Obecnie do analizy systemów bardzo często wykorzystuje się współczesną analizę strukturalną.

29 Analiza obiektowa Na początku lat dziewięćdziesiątych zaczęto stosować analizę obiektową. W podejściu obiektowym przez obiekt rozumie się „kapsułę obejmującą dane razem z procesami operującymi na tych danych. Podstawową cechą odróżniającą analizę obiektową od podejścia strukturalnego jest to, że analiza danych i przetwarzania traktowana jest jako całość. Na analizę obiektową składają się następujące czynności: znajdowanie klas i obiektów, identyfikacja struktur, identyfikacja tematów, definiowanie atrybutów, definiowanie usług. Czynności te mogą być wykonywane w dowolnej kolejności.

30 Narzędzia współczesnej analizy strukturalnej
We współczesnej analizie strukturalnej do modelowania systemu wykorzystuje się narzędzia graficzne oraz uzupełniające narzędzia tekstowe. Do podstawowych narzędzi graficznych należą: diagramy przepływu danych (DFD - Data Flow Diagram) - służy on do modelowania funkcji systemu, diagram związków encji (ERD - Entity Relationship Diagram) - służy on do modelowania danych, diagram sieci przejść (STD - State Transition Diagram) - służy on do modelowania dynamiki. Dla każdego procesu na najniższym poziomie diagramu (DFD) tworzona jest specyfikacja procesu, określająca jakie operacje są wykonywane wewnątrz procesu. Przy tworzeniu specyfikacji procesu można używać zarówno narzędzi tekstowych jak i graficznych. Najczęściej specyfikacje procesu tworzy się za pomocą strukturalnego języka polskiego, warunków początkowych i końcowych oraz tablic decyzyjnych.

31 ANALIZA SOFT Metoda służy efektywnemu porozumiewaniu się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia, przygotowaniu się do publicznych wystąpień. Metoda uczy współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji. Metoda służy rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób, stosowaniu zdobytej wiedzy w praktyce, przyswajaniu sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych. Cel(e), zastosowani: Metoda służy ocenie / badaniu sytuacji problemowej i opracowaniu dla niej możliwych rozwiązań. Może być wykorzystana do dokonania oceny / ewaluacji własnego uczenia się.

32 ANALIZA SOFT SOFT - to skrót od słów: SATISFACTIONS - satysfakcje,
OPPORTUNITIES - szanse, FAULTS - błędy, THREATS - zagrożenia. Przebieg: Pracę rozpoczyna się od opisu stanu aktualnego, np.: co zadawala, satysfakcjonuje, jakie popełniane są błędy, gdzie pojawiają się niedociągnięcia. Następnie należy spojrzeć w przyszłość i zastanowić się co powinno ulec zmianie, w jakich zakresach, jakie mogą pojawić się zagrożenia w związku z proponowanymi zmianami.

33 ANALIZA SOFT Zdefiniowanie problemu, sytuacji, zadania, które trzeba zbadać / rozwiązać. Przedstawić zestaw pytań dotyczących: aspektu rzeczowego - dotyczy on problemu, aspektu osobistego - dotyczy on własnego doświadczenia, własnych odczuć. Indywidualne przemyślenia i refleksje. Formułowanie odpowiedzi na postawione pytania.

34 Identyfikacja procesów przebiega następująco:
specyfikacja głównych procesów firmy, określenie granic procesów, ocena strategicznego znaczenia każdego procesu, określenie zasad i sekwencji przebiegu każdego procesu. Hammer i Champy wyróżniają 3 główne procesy w przedsiębiorstwie przemysłowym: tworzenie nowych produktów, dostarczanie nowych produktów do klientów, zarządzanie współpracą z klientem

35 Stymulatory zmian Wyróżnia się trzy podstawowe stymulatory zmian:
organizacyjno-kadrowy, informacyjny, informatyczny. Współczesna informatyka oferuje wiele rozwiązań, które mogą być stymulatorami tworzenia nowych procesów.

36 Informatyka - stymulatory tworzenia nowych procesów
zarządzanie przebiegiem i przepływem dokumentów, komputerowo wspomagana praca zespołowa, gospodarcze zastosowania Internetu oraz Intranetu, hurtownie danych, systemy pozyskiwania danych, graficzne systemy wspomagania decyzji, systemy ekspertowe, grafika komputerowa, języki czwartej generacji, technologie rozpoznawania mowy, systemy satelitarne, multimedia, uniwersalne systemy baz danych, systemy obiektowe.

37 Podstawowe czynności w fazie analizy to:
identyfikacja i charakterystyka problemów i celów, studium DP - opis istniejącego systemu, studium wykonalności systemu informatycznego, definicja i ustalenie priorytetów zidentyfikowanych potrzeb użytkownika.

38 Analiza diagnostyczna charakteryzuje się triadą:
ujęcie stanu faktycznego - analiza - stan pożądany Jest stosowana w odniesieniu do systemów istniejących (realnych) i funkcjonujących w celu ich usprawnienia, ulepszenia działania przebiegającego w teraźniejszości. Analiza diagnostyczna nie prowadzi do opracowania przyszłościowego projektu systemu, bazuje bowiem na rejestracji i analizie stanu faktycznego, który stanowi podstawę formułowania wniosków i oceny zasadności proponowanych usprawnień. Skrótowe ujęcie metody diagnostycznej, obejmuje trzy grupy działań: analiza - synteza - ocena

39 Analiza prognostyczna - model Nadlera
Jej istotą polega na opracowaniu wzorca konkretnego, projektowanego systemu na podstawie tendencji rozwojowych i przyszłych celów systemu a nie stanu istniejącego. Zaletą jej jest częściowe oderwanie się od stanu istniejącego (przeszłości lub teraźniejszości) i opracowanie wizji systemu, uwzględniającej nowe, przyszłościowe warunki. Analiza prognostyczna przebiega w triadzie: synteza - analiza - ocena

40 Użytkowanie metod i technik w różnych fazach życia systemu
Faza Metody i techniki Planowanie SWOT Sesja MetaPlanu Istotne Czynniki Powodzenia Model spójności Broekstry Macierze BSP Infoplan Restrukturyzacja procesów gospodarczych Kontekstowy diagram przepływu danych Zerowy A-graf Diagramy dekompozycji funkcjonalnej Analiza Diagramy przepływu danych Modele związków encji Słowniki/skorowidze danych Grafy podejścia ISAC Normalizacja modelu relacyjnego Diagramy struktury Projektowanie Jak w fazie analizy oraz: Diagramy Jacksona Diagramy Nassi-Shneidermana Techniki decyzyjne Projektowanie wejść/wyjść systemu Projektowanie plików i baz danych Projektowanie interfejsu użytkownika Wdrażanie Diagramy struktury Użytkowanie, modyfikowanie i adaptacja Użytkowanie różnych wymienionych metod

41 Metoda ICP - Istotnych Czynników Powodzenia (ang
Metoda ICP - Istotnych Czynników Powodzenia (ang. Critical Success Factory - CSF) ICP stosuje się do wydzielenia przez kierownictwo firmy głównych obszarów zainteresowania dla zapewnienia ciągłości i rozwoju jej funkcjonowania. Identyfikacja ICP następuje poprzez (rys): przeprowadzenie warsztatu pozwalającego określić cele i priorytety firmy, a następnie opracowanie i przeprowadzenie ankiety dotyczącej ICP wśród kierownictwa firmy z uwzględnieniem rezultatów warsztatów, po zapoznaniu się członków kierownictwa z wynikami ankiet, przeprowadzenie kolejnego warsztatu w celu ustalenia ostatecznej listy ICP.

42 ISTOTNE CZYNNIKI POWODZENIA

43 Narzędzia współczesnej analizy strukturalnej
We współczesnej analizie strukturalnej do modelowania systemu wykorzystuje się narzędzia graficzne oraz uzupełniające narzędzia tekstowe.

44 Podstawowe narzędzia graficzne:
n     diagramy przepływu danych (DFD - Data Flow Diagram) - służy on do modelowania funkcji systemu, n  diagram związków encji (ERD - Entity Relationship Diagram) - służy on do modelowania danych, n     diagram sieci przejść (STD - State Transition Diagram) - służy on do modelowania dynamiki.

45 Diagram funkcji danych DFD
W celu dokładnego poznania DP tworzy się model, który odzwierciedla jej strukturę funkcjonalną. Wymagane jest by model wiernie odzwierciedlał główne prawidłowości funkcjonowania systemu rzeczywistego. DPD jest graficznym narzędziem modelowania, które pozwala przedstawić abstrakcyjny obraz systemu, w postaci sieci funkcji połączonych przepływami danych.

46 Podstawowymi elementami DPD są:
funkcje przepływy danych składnice danych terminatory Dla systemu czasu rzeczywistego dodatkowo korzystamy z przepływów sterujących.

47 Funkcja To element reprezentujący przetwarzanie danych wejściowych na wyjściowe. Na diagramie przedstawiane są za pomocą kół, prostokątów z zaokrąglonymi bokami. Wewnątrz symbolu wpisana jest nazwa funkcji. Zaleca się stosowanie czasownikowej formy do nazewnictwa funkcji.

48 Przepływy danych Opisują dane w ruchu. Graficznym symbolem przepływu jest linia zakończona strzałką, wskazująca kierunek przemieszczenia danych od źródła do celu. Nazwa umieszczana jest nad linią ma charakter rzeczownikowy (określa przepływające dane).

49 Składnice danych Zawierają dane w „spoczynku”. Są to miejsca przechowywania informacji częściowo lub całkowicie przetworzonych. Składnica jest przedstawiona w postaci ramki otwartej z jednej strony. Wewnątrz umieszczona jest etykieta (nazwa magazynu). Nazwa ma charakter rzeczownikowy i wskazuje na zawartość składnicy. Działanie związane ze składnicami danych: czytanie, pobieranie danych ,zapis nowych danych oraz aktualizacja. Można mieć do czynienia z przepływami dialogowymi

50 Terminatory Obiekty zewnętrzne wskazują źródła uzyskania informacji lub mające docelowe przetworzonej informacji, które mogą być traktowane jako zewnętrzne w stosunku do całego systemu. Na diagramie są to kwadraty, wewnątrz symbolu wpisana jest nazwa terminatora w formie rzeczownikowym. Typowym obiektem zewnętrznym może być osoba lub grupa ludzi pozostająca poza organizacją np. rządowa agencja ale również zalicza się te elementy struktury organizacyjnej, które należą do niej lecz pozostają na zewnątrz modelowanego systemu.

51 Rodzaje diagramów W celu prezentacji spójnego i kompletnego modelu struktury funkcjonalnej wykorzystuje się 3 rodzaje diagramów: - diagram kontekstowy - opisujemy środowisko dziedziny przedmiotowej - diagram zerowy (systemowy, ogólny) - ilustrujący główne funkcje - diagram szczegółowy funkcji

52 Praktyczne zasady użytkowania DPD
1. Diagram PD uporządkowane są w hierarchie -         diagram kontekstowy -         diagram zerowy -         procesy elementarne 2.  Diagramy pozwalają na opis systemów o różnym stopniu złożoności: -         system prosty: od 2 do 3 procesów -         system średnio złożony od 2 do 5 poziomów -         system złożony: powyżej 5 poziomów 3.      Diagram nie może być większy niż format A-4 4.      W dekompozycji procesów obowiązuje zasada 72 5.    

53 Praktyczne zasady użytkowania DPD
5. Wszystkie kategorie występują na poziomie n-1 muszą być pokazane na poziomie n. 6.      Nazwy kategorii określonej hierarchii diagramów są unikalne 7.      Nie nadaje się nazw przepływom do i ze składnicy danych 8.      Nie dopuszczalne są przepływy między składnicami i pomiędzy terminatorami 9.      Składnica musi być użytkowana przez co najmniej dwa procesy 10.  Nie występują:

54 Praktyczne zasady użytkowania DPD
10.  Nie występują: -         procedury początku i końca -         pętle -         bloki decyzyjne -         identyczne nazwy procesów i przepływów 11. Strzałka do składnicy oznacza, że dokonuje się konkretna zmiana (wprowadzenie, aktualizacja, skreślenie) 12. Strzałka ze składnicy danych oznacza, że dane są czytane 13.  Diagram zawiera zarówno ręczne jak i automatyczne procesy.

55 Proces tworzenia Dla każdego procesu na najniższym poziomie diagramu (DFD) tworzona jest specyfikacja procesu, określająca jakie operacje są wykonywane wewnątrz procesu. Przy tworzeniu specyfikacji procesu można używać zarówno narzędzi tekstowych jak i graficznych. Najczęściej specyfikacje procesu tworzy się za pomocą strukturalnego języka polskiego, warunków początkowych i końcowych oraz tablic decyzyjnych.

56 1 A B C Diagram zerowy 2 3 4 X Y Z System Diagram kontekstowy 3.1 Diagram zrównoważony 3.2 3.3 3.4

57 1 D B C Diagram zerowy 2 3 4 X Y Z System A Diagram kontekstowy 3.1 Diagram zrównoważony 3.2 3.3 3.4 P

58 Modelowanie danych Model związków encji (DZE) (diagramy binarne, predykatory, struktury danych) - jest to abstrakcyjny model danych (entity relationship), który służy do wyrażania struktury danych istniejącego i/lub projektowanego systemu. Model danych jest przygotowywany niezależnie od technologii przetwarzania co powoduje jego ogólność przy równoczesnej możliwości wariantowania rozwiązań technologicznych. Modelowanie struktury danych są opisane za pomocą konwencji: encja, atrybut, związek. Notacja ta pochodzi od Chena i jest uzupełniona przez Flavina dodatkowo Martin i Data też wykorzystywali tego typu diagramy.

59 Encja To jednoznacznie identyfikowalny składnik badanej rzeczywistości, o którym informacja jest lub może być zbierana i przechowywana. Encją zatem jest osoba, miejsce, rzecz lub zdarzenie będące przedmiotem zainteresowania w organizacji gospodarczej; stan, plan lub pojęcie. Na dany związek encji będą występowały nadencje i podencje np. student stacjonarny i zaoczny.