Projekt: „Poznań stawia na zdrowie – profilaktyka wad postawy wśród dzieci uczęszczających do klas I-IV szkół podstawowych w Poznaniu” Wsparcie udzielone.

Prezentacja na temat: "Projekt: „Poznań stawia na zdrowie – profilaktyka wad postawy wśród dzieci uczęszczających do klas I-IV szkół podstawowych w Poznaniu” Wsparcie udzielone."— Zapis prezentacji:

1

2

3 Projekt: „Poznań stawia na zdrowie – profilaktyka wad postawy wśród dzieci uczęszczających do klas I-IV szkół podstawowych w Poznaniu” Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Supported by a grant from Iceland, Liechtenstein and Norway through the EEA Financial Mechanism

4 Zdrowe żywienie mgr Aleksandra Kiziorowska mgr Jakub Dzidowski

5 Zdrowe żywienie to optymalne dostarczanie organizmowi pokarmów pobieranych w stanie naturalnym lub po przetworzeniu na różnorodne potrawy i napoje w celu utrzymania podstawowych funkcji życiowych oraz właściwego rozwoju i stanu zdrowia.

6 Ocena sposobu żywienia

7 Przedmiot oceny Liczba pkt. Ile posiłków dziennie jest spożywanych? a) 4 lub 5 b) 3 c) mniej niż 3 520520 W ilu posiłkach w ciągu tygodnia występuje produkt dostarczający białka zwierzęce? a) we wszystkich posiłkach b) w 75% posiłkach c) rzadziej 520520 Jak często spożywa się mleko i przetwory mleczne? a) codziennie co najmniej w 3 posiłkach b) codziennie co najmniej w 2 posiłkach c) rzadziej 520520 Jak często spożywa się warzywa i owoce? a) codziennie co najmniej w 3 posiłkach b) codziennie co najmniej w 1 posiłkach c) rzadziej 521521 Jak często spożywa się surówki z warzyw lub owoców? a) codziennie b) w 75% dni c) rzadziej 520520

8 Sposób żywienia uznaje się za jeden z poniższych w zależności od sumy uzyskanych punktów tzn.: a) bardzo dobry - 25 pkt, b) dobry - 21-24 pkt, c) dostateczny - 10-20 pkt (bez ocen zerowych), d) z błędami - 10-20 pkt (z ocenami zerowymi), e) zły- 9 pkt i mniej.

9 Czynniki kształtujące dietę dziecka Ladiva.pl

10 Środowisko społeczne RODZINA GRUPA ODNIESIENIA SZKOŁA Środki masowej komunikacji

11 Rodzina miejsce zamieszkania, mody żywieniowe, organizacja dnia, przeciążenie obowiązkami dziecka i jego opiekuna postrzeganie własnego ciała i oczekiwania wobec wyglądu przez członków rodziny, sytuacja materialno-ekonomiczna, poziom wiedzy żywieniowej członków rodziny, przyzwyczajenia i własne preferencje pokarmowe rodziców, reklama (brak krytycznego spojrzenia na reklamowane treści w rodzinie).

12 Grupa odniesienia Grupa odniesienia to grupa, do której jednostka należy lub pragnie należeć, stanowiąca dla niej model do naśladowania. W zakresie stylu odżywiania, dla dziecka najlepiej, aby grupą odniesienia była zdrowo odżywiająca się rodzina.

13 Szkoła program nauczania (profilaktyka), stołówka szkolna (przestrzeganie norm żywieniowych), sklepiki i automaty z napojami i słodyczami, styl odżywiania rówieśników (grupa odniesienia).

14 Środki masowego przekazu kolorowe czasopisma i programy telewizyjne dla dzieci promujące określony styl życia kształt sylwetki ciała, kolorowe opakowania niezdrowych produktów mające zwrócić uwagę dzieci, które z kolei mają namawiać na kupno swoich rodziców, reklama telewizyjna kształtująca modę na dany produkt (np. czasami sugestia typu „nie posiadasz produktu nie należysz do super dzieciaków”).

15 Przykłady niedomówień w reklamach

16 Actimel – „70 % odporności pochodzi z wnętrza brzucha” działanie odpornościowe probiotyków nie zostało jeszcze udowodnione naukowo, 70% odporności zawdzięczamy florze bakteryjnej zawartej w dolnej części przewodu pokarmowego, która istnieje niezależenie od spożywanego posiłku.

17 Danio „Metoda na Głoda” zawiera substancje białkowe pobudzające apetyt, posiada kilkakrotnie przewyższającż normę zawartości cukru i tłuszczu (jeszcze więcej mają tylko Danonki), jego wartość kaloryczna jest zdecydowanie zbyt duża jak na przekąskę.

18 Kinder Czekolada – batonik mleczny Posiada bardzo wysoką zawartość tłuszczy (prawie najwięcej z wszystkich czekolad mlecznych).

19 Nieprawidłowości w diecie dziecka

20 Typowe nieprawidłowości w strukturze spożycia żywności dzieci szkolnych małe urozmaicenie i monotonia spożywanych posiłków, zbyt niskie spożycie produktów mlecznych, zbożowych z pełnego przemiału, ryb, warzyw i owoców, zbyt wysokie spożycie cukru i słodyczy, słodzonych napojów gazowanych, tłuszczów, żywności o dużej masie energetycznej i małej masie odżywczej, żywności typu fast- food.

21 Typowe nieprawidłowości w trybie żywienia i zwyczajach żywieniowych dzieci brak wybranych posiłków w diecie, brak pierwszego śniadania przed wyjściem do szkoły, brak lub niepełnowartościowe drugie śniadanie, nadmierne dosładzanie i dosalanie posiłków, nieregularność posiłków, podjadanie między posiłkami (najczęściej mało wartościowych potraw).

22 Typowe nieprawidłowości w wartości energetycznej i odżywczej racji pokarmowych zbyt niska lub wysoka wartość energetyczna posiłków, nadmierny udział tłuszczu i sacharozy, zbyt niska zawartość mikroelementów błonnika, cynku, wapnia, żelaza, magnezu.

23 Jak powinno wyglądać codzienne odżywianie dziecka w wieku wczesnoszkolnym lifenatur.pl

24 Produkty zbożowe – podstawa naszego żywienia. Pieczywo, kasza gryczana i jęczmienna, ryż, płatki zbożowe, makarony, czyli bogate źródło węglowodanów złożonych, białka roślinnego, witamin z grupy B, składników mineralnych i błonnika (5- 6 porcji w ciągu dnia). Warzywa - doskonałe źródło witamin, błonnika i składników mineralnych. Ważne źródła witaminy C to: kapusta, papryka, szczypiorek, pietruszka. Można spożywać je bez ograniczeń - na surowo lub krótko gotowane (najlepiej 4-5 porcji dziennie).

25 Owoce – źródło wielu witamin, składników mineralnych, antyoksydantów i błonnika (najlepiej do 3 porcji dziennie). Mleko i nabiał - podstawowe źródło wapnia, białka oraz witamin: D, A, B. (zaleca się 2 porcje dziennie).

26 Mięso - (wędliny, drób, ryby) + zamienniki białkowe (jaja, nasiona roślin strączkowych itp.) to główne źródło białka, żelaza i witamin z grupy B (codzienne spożycie 1-2 porcji chudego mięsa i przetworów oraz 2-3 razy w tygodniu ryb). Tłuszcze – zwierzęce i roślinne. Zdrowe jest spożywanie tłuszczy roślinnych, idealnie - oliwy z oliwek, ponieważ jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, korzystnych w zapobieganiu powstawania miażdżycy. Dzieci powinny jeść również niewielkie ilości świeżego masła źródła tłuszczów nasyconych.

27 100 g mąki, kaszy odpowiada 100 g 135 g

28 100 g jaja odpowiada 400g 100g 80g 60g

29 100 g mięsa, wędlin, drobiu, ryb 400g 200g 100g 60g

30 100 g świeżych warzyw i owoców 60g 30g 20g

31 100 g cukru 150 g 125g 200g

32 Optymalny rozkład posiłków

33 Prawidłowe pierwsze śniadanie 1.Nabiał, który dostarczy wapnia, białka oraz witamin A i D; może to być np. szklanka półtłustego mleka, kawałek żółtego lub białego sera, kubek naturalnego jogurtu. 2.Produkty zbożowe zawierające błonnik, witaminy z grupy B, białko i węglowodany; 2-3 kromki ciemnego lub pełnoziarnistego pieczywa, miseczka musli. 3.Tłuszcze w postaci masła, które dostarczają energię i uławiają przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. 4.Cukry proste, które błyskawicznie dodadzą energii komórkom nerwowym; może to być np. łyżka miodu, dżemu, konfitur. Pierwsze śniadanie to 25-30% kalorii spożywanych w ciągu dnia (575-690 kcal).

34 Prawidłowe drugie śniadanie 1. Owoce lub warzywa np. dwa banany, gruszki lub jabłka, marchewka, 2.Kanapka z wędliną i warzywem np. ogórkiem, pomidorem, papryką, 3.Niewielkie ilości słodyczy (np. 3 kostki gorzkiej czekolady to 66 kalorii). Najkorzystniej połączyć jedną kanapkę z jednym owoce warzywem lub napojem mlecznym. Drugie śniadanie to 5-10% kalorii spożywanych w ciągu dnia (115-230 kcal)

35 Według badań CBOS, zdecydowanie najczęściej na drugie śniadanie w szkole dzieci jedzą kanapki (84,7%) i spożywają owoce (52,4%), spora grupa dzieci (17,8%) spożywa słodycze, batony czy też cukierki, niektórzy uczniowie w ramach drugiego śniadania spożywają chipsy, paluszki i chrupki (6,6%) w blisko co czwartym gospodarstwie domowym (23,4%) dzieci dostają pieniądze na drugie śniadanie, co zwykle skutkuje spożywaniem nieodpowiednich produktów spożywczych.

36 PRODUKTMASAKCALTŁUSZCZEBIAŁKOWĘGLOWODANY ROGAL Z NUTELLĄ50+10 163+ 50 195 3,9+3,1 28% 3,0+0,7 7% 30,9+5,6 65% DROŻDŻÓWKA110348 8,9 23% 9,8 11% 57,2 7% NAPOJE GAZOWANE3301390,0 34,0 CHIPSY35 g1932,0 10% 14,2 40% 17,5 48% BATON (snickers) 51259,5914,2 49% 4,8 7% 28,5 44% KANAPKA MLECZNA 4219312,3 57% 2,4 5% 18,2 38% PĄCZEK65g24710,5 27% 7,5 8% 60,2 38%

37 Prawidłowy obiad 1.Najlepiej aby składał się z dwóch dań. 2.Należy przyrządzać produkty zbilansowane (ryby, mięso, jaja, ser). 3.Powinien zawierać warzywa surowe i gotowane. 4.Może składać się też z potraw półmięsnych, czasami chętniej spożywanych przez dzieci: gołąbków, faszerowanej cukinii. 5.Dodatek mięsny można zastąpić dużą ilością sera białego, żółtego i jajami. 6.Obiad to 30-35% kalorii spożywanych w ciągu dnia (690- 805 kcal).

38 Nazwa produktuMasakcalBiałkaTłuszcz e Węglowodan y Pierogi leniwe z serem 155 41620,3 20% 23,6 50% 31,2 30% Kotlet schabowy z ziemniakami, surówką 280 58627,3 19% 35,6 54% 43,2 27% Spagetti 16557317,5 12% 4,1 6% 119,4 81% Naleśniki300 72630,3 17% 30,9 38% 82,2 45% Pizza z mięsem i ziołami 25081841,3 20% 33,5 36% 92,0 43% Zestaw w McDonald’s (cheeseburger, małe frytki, coca- cola 645192569 Program do obliczeń Dietetyk.

39 Prawidłowy podwieczorek 1.Podwieczorek to 5-10% kalorii. spożywanych w ciągu dnia (115-230 kcal). 2.Najlepiej spożywać świeże, suszone owoce lub warzywa. 3.Mogą być niewielkie ilości słodyczy ( np. 3 kostki gorzkiej czekolady 66 kalorii). 4.Najkorzystniej połączyć niewielką ilość słodyczy z jednym owocem warzywem lub napojem mlecznym.

40 Prawidłowa kolacja 1.Należy spożywać produkty lekkostrawne (unikać żółtego sera, tłustych wędlin, smażonych potraw, ostrych przypraw, mocnego kakao). 2.Kolację należy zjeść 1 godzinę przed snem. 3.Dobór potraw na kolację powinien być uzależniony od składu poprzednich posiłków, gdyż nie należy powtarzać tych samych produktów (z wyjątkiem mleka, chleba, masła i odpowiedniej ilości cukru). 4.W skład kolacji powinna wchodzić najlepiej 1 potrawa gotowana.

41 Zalecenia dotyczące spożywania płynów

42 1. W przypadku dzieci dzienne zapotrzebowanie na wodę jest większe niż u dorosłych i wynosi średnio 10% masy ciała. 2. Normy na wodę dla ludności Polski ustalone na poziomie wystarczającego spożycia (AI) GRUPAWIEK (lata) WODA 1 (ml/dzień) Dzieci 4-61700 7-91900 10-12 chłopcy dziewczynki 2400 2100 1 woda pochodząca z napojów i wszystkich produktów spożywczych

43 Dodatkowe zalecenia dotyczące spożycia płynów 1.Płyny najlepiej uzupełniać często, w małych ilościach, tj. 100-150 ml i pić powoli. 2.Dzieci powinny pić dużo wody o niskiej zawartości minerałów i sodu. 3.Napoje przeznaczone do picia powinny być chłodne najlepiej o temperaturze od 8 do 12  C, a w gorącym otoczeniu dopuszcza się temperaturą płynów dochodząca do 15  C; podczas mrozów wskazane też są napoje ciepłe lub o temperaturze pokojowej. 4.Słodzone, gazowane napoje, z kofeiną i barwnikami są nieodpowiednie dla małych dzieci i najczęściej wysokokaloryczne (podobnie wody smakowe). 5.Nie zaleca się spożywania dużych ilości wody gazowanej, ponieważ zawarty w niej dwutlenek węgla uwalniana się w żołądku i powoduje rozciąganie jego ścian, hamując uczucie pragnienia oraz powoduje wzdęcia.

44 Słodzone napoje gazowane dostarczają nie tylko zbędnych kalorii, ale również wypierają z codziennego jadłospisu korzystne dla zdrowia naturalne, niesłodzone soki czy napoje mleczne (mleko, kefiry, jogurty), zmniejszając tym samym podaż składników odżywczych, m.in. wapnia oraz witaminy C, nie posiadają wartości odżywczej, zawierają chemiczne substancje smakowe i i barwiące oraz cukier, podobnie soki w kartonach, spożywanie przez dzieci słodkich produktów i napojów sprzyja powstawaniu próchnicy, poprzez dużą zawartość fosforu dodatkowo obniżają zawartość wapnia w organizmie (podobnie jak żywność przetworzona).

45 Zagrożenia zdrowia na tle typowych błędów żywieniowych vitalia.pl

46 Konsekwencje złego odżywiania zaburzenia mineralizacji szkieletu, anemia, choroby infekcyjne, niedowaga i niedożywienie, opóźnienie wzrastania i dojrzewania, osłabienie funkcji poznawczych, osteoporoza, otyłość (w konsekwencji wada postawy).

47 Najłatwiejszy sposób na określenie właściwych parametrów masy ciała dziecka BMI = masa ciała [kg]/(wzrost)2[m2] Niedowaga < 18,5 Norma 18,5-24,99 Nadwaga 25 – 29,99 Otyłość >30

48 Bibliografia: Bułhak-Jachymczyk B., Charzewska J.,: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. PZWL, Warszawa 2008. Gawęcki J., Roszkowski W. (red.): Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. Gawęcki J., (red.): Żywienie człowieka - podstawy nauki o żywieniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010. www.poznan.pl/wadypostawy Dziękuje za uwagę