Spotkanie monitorujące realizację Strategii rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce Opole, 12.04.2012 r.

Prezentacja na temat: "Spotkanie monitorujące realizację Strategii rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce Opole, 12.04.2012 r."— Zapis prezentacji:

1 Spotkanie monitorujące realizację Strategii rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce
Opole, r.

2 Strategia rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce
Strategia rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce została opracowana w 2007 r. wspólnie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, przy udziale jednostek samorządu terytorialnego, kuratorów oświaty, a także organizacji mniejszości niemieckiej w Polsce. Strategia jest wspólnym dokumentem administracji rządowej i samorządowej oraz mniejszości niemieckiej w Rzeczypospolitej Polskiej

3 Strategia rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce - postulaty mniejszości niemieckiej w dziedzinie oświaty 1. Sieć szkolna: utworzenie zespołu szkół dwujęzycznych; rozwój sieci dwujęzycznych przedszkoli i szkół podstawowych. 2. Finansowanie edukacji mniejszości niemieckiej: zmiana systemu finansowania oświaty poprzez rozróżnienie szkół/oddziałów dwujęzycznych i z językiem wykładowym od szkół z dodatkową nauką języka mniejszości narodowej oraz przyznanie tym pierwszym wyższych wag; uwzględnienie w systemie finansowania podziału na grupy klas liczących ponad 26 uczniów, w których nauczany jest język niemiecki jako język ojczysty. 3. Treść nauczania - programy nauczania, podręczniki: wprowadzenie bardziej czytelnego i przejrzystego systemu zakupu podręczników do nauki języka mniejszości narodowej; przygotowanie programu nauczania i podręcznika do nauki historii i geografii kraju ojczystego, wydanie brakujących podręczników do nauki poszczególnych przedmiotów w języku niemieckim. 4. Nauczyciele i doradcy metodyczni języka niemieckiego: utworzenie systemu grantów w celu wspierania doradztwa metodycznego dla nauczycieli języka mniejszości narodowej; utworzenie na kierunku germanistyki dodatkowej specjalizacji – nauczanie języka niemieckiego jako języka ojczystego. 5. Wprowadzenie dwujęzycznych świadectw dla szkół dwujęzycznych. 6. Intensyfikacja wymiany uczniów i nauczycieli między Polską i Niemcami.

4 Strategia rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce – zalecenia
Strategiczne cele rozwoju oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce: 1. Struktura oświaty: • w perspektywie wieloletniej doprowadzenie do powstania szkół dwujęzycznych z polskim i niemieckim językiem nauczania, • zwiększenie liczby uczniów kontynuujących naukę języka niemieckiego jako ojczystego w szkołach ponadgimnazjalnych. 2. System zarządzania i finansowania oświaty • zróżnicowanie subwencji dla szkół z dodatkową nauką języka mniejszości i dla międzyszkolnych zespołów nauczania języka mniejszości. 3. Treści nauczania • jak najszybsze opracowanie dla szkół mniejszości niemieckiej w Polsce wszystkich niezbędnych podręczników i programów. 4. Doradztwo metodyczne • zapewnienie kompetentnej opieki metodycznej dla wszystkich nauczycieli uczących w szkołach mniejszości niemieckiej w języku niemieckim lub języka niemieckiego, • utworzenie centrum kształcenia nauczycieli języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej.

5 Szkoły ponadgimnazjalne
Liczba dzieci i uczniów korzystających z nauki j. niem. jako j. mniejszości narodowej w stosunku do ogólnej liczby dzieci i uczniów w poszczególnych typach szkół w roku szkolnym 2011/2012. Dane SIO wg stanu na r. lp typ Liczba dzieci i uczniów ogółem Liczba dzieci/uczniów korzystających z nauki języka mniejszości narodowej lub etnicznej % uczniów korzystających z nauki języka mniejszości narodowej lub etnicznej względem ogółu uczniów 1. Przedszkole 29718 6233 20,97382 2. Szkoła podstawowa 51190 17144 33,49092 3. Gimnazjum 29950 3987 13,31219 4. Szkoły ponadgimnazjalne 32809 126 0,384041 Ogółem: 143667 27490 19,13453

6 Procent zadeklarowanych dzieci i uczniów objętych obowiązkiem szkolnym, którzy uczą się języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w stosunku do ogólnej liczby uczniów objętych obowiązkiem szkolnym wg gmin w województwie opolskim w roku szkolnym 2011/2012 Gmina % Korfantów 3,86 Prudnik 7,89 Kędzierzyn-Koźle 9,52 M. Opole 9,67 Wołczyn 14 Kluczbork 25,83 Dąbrowa 34,96 Świerczów 38,14 Pokój 40,26 Dobrzeń Wielki 40,75 Strzelce Opolskie 41,6 Krapkowice 41,9 Ozimek 42,5 Murów 50,12 Olesno 50,93 Głogówek 51,11 Zdzieszowice 52,64 Łubniany 58,33 Zawadzkie 59,88 Lubrza 65,6 Popielów 65,86 Gorzów Śląski 66,32 Leśnica 66,75 Gogolin 67,08 Gmina % Bierawa 70,63 Biała 72 Tarnów Opolski 73,19 Kolonowskie 75,52 Pawłowiczki 76,12 Polska Cerekiew 77,16 Dobrodzień 81,09 Prószków 82,08 Ujazd 83,25 Turawa 83,59 Reńska Wieś 84,34 Jemielnica 87,26 Izbicko 91,88 Lasowice Wielkie 92,05 Chrząstowice 93,42 Cisek 96,3 Walce 96,34 Zębowice 98,4 Komprachcice 98,76 Strzeleczki 99,53 Radłów 100 Pogrubiona czcionka: TSKN ma większość w Radzie Gminy lub/i wójt/burmistrz z ramienia TSKN (27) Podkreślona czcionka: gmina ma dwujęzyczne tablice (26)

7 Procent zadeklarowanych dzieci i uczniów objętych obowiązkiem szkolnym, którzy uczą się języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w roku szkolnym 2011/2012 a reprezentacja mniejszości niemieckiej w radach gmin województwa opolskiego Gmina % udział reprezentantów MN w radzie gminy % zadeklarowanych dzieci i uczniów Izbicko 93,3 91,88 Jemielnica 87,26 Walce 96,34 Prószków 86,7 82,08 Leśnica 80 66,75 Zębowice 98,4 Biała 73,3 72 Lasowice Wielkie 92,05 Gorzów Śląski 66,7 66,32 Kolonowskie 66 75,52 Polska Cerekiew 77,16 Cisek 60 96,3 Dobrodzień 81,09 Radłów 100 Gogolin 53,3 67,08 Murów 50,12 Popielów 65,86 Tarnów Opolski 73,19 Chrząstowice 46,7 93,42 Reńska Wieś 84,34 Strzeleczki 99,53 Turawa 83,59 Gmina % udział reprezentantów MN w radzie gminy % zadeklarowanych dzieci i uczniów Komprachcice 40 98,76 Ujazd 83,25 Dobrzeń Wielki 33,3 40,75 Łubniany 58,33 Zdzieszowice 52,64 Ozimek 28,6 42,5 Głogówek 26,7 51,11 Olesno 50,93 Bierawa 20 70,63 Dąbrowa 34,96 Strzelce Opolskie 19 41,6 Krapkowice 14,3 41,9 Zawadzkie 6,7 59,88 Kluczbork 4,76 25,83 Kędzierzyn-Koźle 4,34 9,52 Pawłowiczki - 76,12 Lubrza 65,6 Pokój 40,26 Świerczów 38,14 Wołczyn 14 M. Opole 9,67 Prudnik 7,89

8 Finansowanie oświaty mniejszości niemieckiej w województwie opolskim
Kwota bazowa subwencji oświatowej przekazywana na jednego ucznia w roku 2011 – 4717,01 zł ; w roku 2012 – 4936,75 zł. Z tytułu prowadzenia oświaty mniejszości narodowej gminy otrzymują na każdego ucznia uczącego się języka lub w języku mniejszości subwencję oświatową zwiększoną w stosunku do innych uczniów o 20% (P9) w przypadku szkoły dużej lub 150% (P10) w przypadku, gdy uczeń uczęszcza do szkoły małej (szkoła mała to szkoła, w której nauczanie języka lub w języku mniejszości zadeklarowało do 84 uczniów - szkoła podstawowa lub 42 - szkoła ponadpodstawowa). Kwota subwencji oświatowej przekazywana na jednego ucznia powiększona o wagę P9 w 2012 r. = 5924,1 zł Kwota subwencji oświatowej przekazywana na jednego ucznia powiększona o wagę P10 w 2012 r. = 12341,87 zł

9 Kalkulacja naliczania subwencji oświatowej dla gmin województwa opolskiego z tytułu organizacji oświaty mniejszości narodowej w roku 2011* Poziom jednostki samorządu terytorialnego Liczba uczniów – język niemiecki Dodatkowa kwota subwencji oświatowej na rok 2011 ( w zł) waga P9 waga P10 Gminy (42) 13766 7485 Razem 21251 zł Udział dodatkowej kwoty subwencji oświatowej z tytułu organizacji oświaty mniejszości narodowej w globalnej kwocie subwencji oświatowej dla gmin woj. op. w 2011 r. Subwencja oświatowa dla gmin województwa opolskiego (A) Dodatkowa kwota subwencji oświatowej z tytułu organizacji oświaty mniejszości narodowej na rok 2011 w zł (B) % udział dodatkowej kwoty subwencji w subwencji oświatowej ogółem (B/A*100) zł zł 17,45 *W roku szkolnym 2010/2011 oświatę dla mniejszości narodowej organizowały 42 gminy woj. op.

10 Przykład z gminy Wołczyn Edukacja języka mniejszości narodowej a skutki niżu demograficznego – narzędzie do łatania gminnego budżetu? M. Zatylna, Wołczyn - Nie zabierajcie nam szkoły, „Kulisy Powiatu” z 12 stycznia 2012 r.: Gmina Wołczyn przymierza się do restrukturyzacji sieci szkół. Nieoficjalnie mówi się o likwidacji podstawówki w Skałągach. – Na pewno się na to nie zgodzimy – zapowiadają rodzice uczniów. (…) Rodzice uczniów ze Skałąg skierowali do burmistrza i radnych gminnych pismo, w którym zawarli własną propozycję zmian w sieci szkół. (...) - Aby zwiększyć subwencję dla uczniów Szkoły Podstawowej w Skałągach, proponujemy wprowadzenie dla naszych dzieci dodatkowej nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej – informują rodzice. – Spowoduje to zwiększenie subwencji o dodatkowe sto pięćdziesiąt procent na każdego zadeklarowanego ucznia. Takie deklaracje złożyli już rodzice 42 uczniów skałąskiej podstawówki.

11 Przykład z gminy Ujazd Edukacja języka mniejszości narodowej a skutki niżu demograficznego – pole do konfliktów społecznych? R. Dmitrow, Reorganizacja szkół. Takiego protestu jeszcze nie było, „NTO” z 26 lutego 2012 r.: Żeby "ratować” szkołę rodzice... wypiszą dzieci z niemieckiego. Na taki pomysł wpadli mieszkańcy Jaryszowa pod Ujazdem (pow. strzelecki), którzy nie zgadzają się z planami reorganizacji szkół przedstawionymi przez część radnych i burmistrza. (…) Mieszkańcy zapowiedzieli, że zrobią wszystko, żeby zablokować przenosiny uczniów. Zagrozili na zebraniu, że w proteście nie podpiszą dzieciom deklaracji o wyborze języka niemieckiego jako ojczystego. W efekcie urząd straci po ok. 7 tys. zł subwencji na jednego ucznia. Dla gminy będzie to oznaczać kilkaset tysięcy zł strat, czyli mniej więcej tyle, ile chce zaoszczędzić wprowadzając zmiany. - Ustaliliśmy, że jeżeli plany burmistrza wejdą w życie to wszyscy rodzice, solidarnie nie podpiszą deklaracji - mówi Ernestyna Wilczek, przewodnicząca rady rodziców. (…) Groźba okazała się na ostatniej sesji dosyć skuteczna. Radni, którzy wcześniej popierali plan reorganizacji szkół odłożyli głosowanie.

12 Opinie reprezentantów mniejszości niemieckiej w stosunku do funkcjonowania systemu oświaty mniejszości niemieckiej w Polsce 1.Komentarz z 17 grudnia 2011 r. w sprawie Raportu Komitetu Ekspertów Rady Europy nt. realizacji postanowień Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych w Polsce Rada Europy bardzo krytycznie oceniła realizację (a właściwie brak realizacji) zobowiązań Polski przyjętych przez ratyfikację Europejskiej Karty Języków Mniejszościowych i Regionalnych. Mniejszość Niemiecka już dawno zwraca uwagę na to, że brak szkół niemieckich w Polsce, że dwujęzyczne tablice są niechronione, że poziom 20% uprawniający do ich wnioskowania jest zbyt wysoki, że wbrew Karcie jest przypadek Strzelec Op. i Krapkowic, które uniemożliwiły przeprowadzenie konsultacji w tej sprawie. Wszystkie te przypadki Rada Europy opisuje w raporcie. 2. Oświadczenie Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń z dnia 26 marca br. w sprawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego 2011 (…) Nadal trudno jest być Niemcem w Polsce, szczególnie dla młodego pokolenia. Brak sprzyjającej atmosfery społecznej, brak akceptacji języka niemieckiego w przestrzeni publicznej, brak systemu edukacji w języku niemieckim powodują postępującą asymilację, a przynajmniej nie sprzyjają jednoznacznej identyfikacji narodowościowej. (…) wynik ten (…) jest sygnałem nieskuteczności polityki kulturowej rządu RP wobec naszej społeczności. Potwierdza on także słuszność zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy zawartych w raporcie o realizacji Europejskiej Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych przez RP.

13 Dziękuję za uwagę