Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UBEZPIECZENIE EMERYTALNE.

Prezentacja na temat: "Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UBEZPIECZENIE EMERYTALNE."— Zapis prezentacji:

1 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UBEZPIECZENIE EMERYTALNE

2 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Podstawa prawna: Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118)

3 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Ubezpieczenie emerytalne jest to ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy z powodu starości. Ubezpieczenie emerytalne zapewnia dochód w momencie zaprzestania pracy zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.

4 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu podlegają, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: m.in.: - pracownikami z wyłączeniem prokuratorów, - osobami wykonującymi pracę nakładczą, - członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, - osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi, - osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi …

5 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym mogą być objęte osoby, które nie spełniają warunków do objęcia tym ubezpieczeniem obowiązkowo.

6 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii System emerytalny Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje w Polsce nowy system emerytalny, oparty na zreformowanym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i otwartych funduszach emerytalnych. Wprowadzone zmiany nie objęły wszystkich ubezpieczonych jednakowo.

7 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Ustawodawca podzielił ubezpieczonych na grupy, w zależności od daty urodzenia: 1)przed 1 styczniem 1949 r. 2)po 31 grudnia 1948 r. Ubezpieczeni, urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., mają przyznawaną emeryturę w oparciu o zasady dotyczące systemu emerytalnego obowiązujące przed 1 stycznia 1999. Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r.: - ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1969 r. zostali (z pewnymi wyjątkami) objęci zasadami nowego systemu emerytalnego - ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1968 r. zostali objęci w całości zasadami nowego systemu emerytalnego.

8 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Nowy system emerytalny jest oparty na zasadzie zdefiniowanej składki. Wysokość emerytury zależy od kwoty składek wpłaconych przez ubezpieczonego.

9 EMERYTURA według starych zasad = 24% × KWOTA BAZOWA + 1,3% × PW × LATA SKŁADKOWE + 0,7% × PW × LATA NIESKŁADKOWE Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. -według starych zasad Przy wyliczeniu emerytury brane są pod uwagę długości okresów składkowych, nieskładkowych oraz podstawa wymiaru (PW). EMERYTURA według starych zasad = 24% × KWOTA BAZOWA + 1,3% × PW × LATA SKŁADKOWE + 0,7% × PW × LATA NIESKŁADKOWE

10 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Kwota bazowa wynosi 100 % przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym. Jest ustalana corocznie i obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Wysokość kwoty bazowej ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w terminie do 7 roboczego dnia lutego każdego roku. Od 1 marca 2015 r: 3.308,33 zł

11 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Definicja podstawy wymiaru emerytury Podstawę wymiaru emerytury stanowi - ustalona w sposób, który przedstawiamy poniżej - przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (począwszy od 1 stycznia 1999 r.) lub na ubezpieczenie społeczne (do 31 grudnia 1998 r.) na podstawie przepisów prawa polskiego, w okresie: 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub 20 lat kalendarzowych, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ubezpieczeniom).

12 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r. nabywają prawo do emerytury jeżeli osiągnęli wiek emerytalny i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Jeżeli obliczona - w powyższy sposób - emerytura dla tych osób jest niższa od kwoty najniższej emerytury wówczas emeryturę podwyższa się do tej kwoty. Emerytura przysługuje również ubezpieczonym, którzy osiągnęli wiek emerytalny i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn. Emerytura dla tych osób nie jest podwyższana do wysokości najniższej emerytury, jeżeli okaże się, że jej wartość jest niższa.

13 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. - co do zasady objęte nowym systemem emerytalnym Wysokość świadczeń emerytalnych tych osób uzależniona jest od wielkości kapitału zewidencjonowanego na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. Okresy składkowe i nieskładkowe są uwzględniane przy wyliczeniu kapitału początkowego, który określa, ile dany ubezpieczony zaoszczędził w starym systemie emerytalnym (przed 1 stycznia 1999 r.) Kapitał początkowy jest zapisany na indywidualnym koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i wraz z wartością składek wpłaconych na ubezpieczenie emerytalne po dniu 1 stycznia 1999 r. stanowi podstawę do wyliczenia wysokości emerytury.

14 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Emerytura z nowego systemu emerytalnego przysługuje niezależnie od długości okresu składkowego i nieskładkowego. Wymiar stażu ubezpieczeniowego ma wpływ na wysokość tego świadczenia. Wysokość nowej emerytury nie może być niższa od kwoty emerytury najniższej, pod warunkiem, że ubezpieczony udowodnił okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze wynoszącym docelowo 25 lat - w przypadku kobiety i mężczyzny.

15 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Wiek emerytalny kobiet i mężczyzn urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. docelowo będzie wynosił 67 lat. (W przypadku kobiet wiek ten zostanie osiągnięty w 2040 r., a w przypadku mężczyzn w 2020 r.) Im dłużej ubezpieczeni będą pozostawać aktywni zawodowo tym więcej będą mieli zewidencjonowanego na koncie w ZUS kapitału i tym wyższe będą ich emerytury. Obok wartości zewidencjonowanego kapitału emerytalnego, na wysokość emerytury ma również wpływ średnie dalsze trwanie życia.

16 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Sposób wyliczenia emerytury osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego (nie są członkami OFE). Emerytura = Kapitał emerytalny (zwaloryzowany kapitał początkowy + zwaloryzowane składki na koncie w ZUS) Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę (wyrażone w miesiącach) :

17 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Sposób wyliczenia emerytury osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego (są członkami OFE). Emerytura = Kapitał emerytalny= zwaloryzowany kapitał początkowy + zwaloryzowane składki zewidencjonowane na koncie w ZUS + zwaloryzowane składki zewidencjonowane na subkoncie w ZUS (powiększone o środki przekazane z rachunku w OFE) : Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę (wyrażone w miesiącach)

18 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Składka na ubezpieczenie emerytalne: Na ubezpieczenie emerytalne odprowadzana jest składka w wysokości 19,52 % podstawy wymiaru składki. Składka naliczana jest od podstawy nieprzekraczającej w roku kalendarzowym trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia. W momencie, gdy podstawa wymiaru składki osoby ubezpieczonej przekroczy w danym roku kalendarzowym wysokość trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia, w kolejnych miesiącach tego roku nie pobiera się składki z tytułu ubezpieczenia emerytalnego.

19 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Jeżeli ubezpieczony nie przystąpił do funduszu emerytalnego to wówczas cała składka na ubezpieczenie emerytalne przekazywana jest na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, czyli składka w wysokości 19,52% ewidencjonowana jest na koncie danej osoby w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli dana osoba przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego, to pierwotnie 12,22% podstawy wymiaru było ewidencjonowane na koncie w ZUS a 7,3% odprowadzane na rachunek w OFE. Od 1 maja 2011 r. część składki przekazywanej do OFE to 2,3 %. W ZUS powstały subkonta, na które trafia pozostała część składki dotychczas przekazywanej do OFE. W 2013 r. składka przekazywana do OFE wynosiła 2,8%, na subkonto w ZUS 4,5%. Od 1 lutego 2014 r. składka przekazywana do OFE wynosi 2,92% a na subkonto 4,38%.

20 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Środki zewidencjonowane na subkoncie podlegają dziedziczeniu na zasadach analogicznych jak gromadzone w OFE. W okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r. członkowie OFE podejmowali decyzję, czy składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru nadal ma być przekazywana do OFE. Decyzja dotyczyła czy ta część składki nadal ma być przekazywana do OFE, czy ma zostać zewidencjonowana na subkoncie w ZUS, wraz z przekazywaną już na to subkonto, składką w wysokości 4,38%.

21 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii „OKIENKA TRANSFEROWE” Decyzję o dalszym przekazywaniu składek do OFE można podjąć tylko w okresie tzw. „okienek transferowych”. Pierwsze z okienek transferowych trwało od 1 kwietnia 2014 r. do 31 lipca 2014 r. Decyzja jaka została wówczas podjęta przez członka OFE będzie mogła być zmieniona w okresie od kwietnia do lipca w 2016 r., a następnie co 4 lata.

22 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Podział składki emerytalnej w przypadku podjęcia decyzji o przekazywaniu składki wyłącznie na subkonto w ZUS: Konto w ZUS 12,22% Subkonto w ZUS 7,3%

23 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Podział składki emerytalnej w przypadku podjęcia decyzji o dalszym przekazywaniu składki na rachunek w OFE: Konto w ZUS 12,22% Subkonto w ZUS 4,38% Rachunek w OFE 2,92%

24 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADY USTALANIA ŚWIADCZEŃ Powstanie prawa do świadczeń Art. 100. 1. Prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. 3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II rozdział 1 (tj. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31grudnia 1948 r.)

25 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Ustanie prawa do świadczeń Art. 101. Prawo do świadczeń ustaje: 1) gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa; 2) ze śmiercią osoby uprawnionej.

26 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii POSTĘPOWANIE W SPRAWACH ŚWIADCZEŃ I WYPŁATA ŚWIADCZEŃ Art. 115. 1. Decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają, z uwzględnieniem ust. 2-4, organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Przepis art. 116 ust. 1 wprowadza generalną zasadę postępowania emerytalno-rentowego, tj. zasadę wnioskowości (fakultatywności). Art. 116. 1. Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

27 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Działanie z urzędu w sprawach świadczeń określonych w art. 3 ma charakter wyjątkowy i musi wynikać wprost z ustawy. Przykłady obligatoryjnego działania organów rentowych z urzędu: p -przyznanie emerytury zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 24a, art. 27a), -podział renty rodzinnej w razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych (art. 74 ust. 3), -zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji (art. 93).