Zachowania samobójcze WOŁANIE O POMOC

Prezentacja na temat: "Zachowania samobójcze WOŁANIE O POMOC"— Zapis prezentacji:

1 Zachowania samobójcze WOŁANIE O POMOC
Środowisko szkolne Opracowanie: Alina Matuszak Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Środa Wlkp.

2 STATYSTYKA Codziennie ginie na kuli ziemskiej około 1500 ludzi z powodu samobójstw W Polsce w 2000 r. było 449 zamachów samobójczych (15-20 lat) w tym zakończonych zgonem 349 (dane Komendy Głównej Policji) W 2005 roku odnotowano 5625 zamachów samobójczych, z których 4621 zakończyło się zgonem (dane Służby Zdrowia) Prób samobójczych jest razy więcej niż samobójstw Nastąpił 2-krotny wzrost samobójstw w ostatnim 10-leciu Wzrasta liczba samobójstw wśród młodzieży i młodych dorosłych Wśród latków samobójstwo jest jednym z 3 głównych przyczyn zgonów

3 ZACHOWANIA SAMOBÓJCZE etapy
Zachowania suicydalne stanowią pewien rodzaj rozwijającej się akcji, która może być zablokowana w każdym momencie przez czynniki wewnętrzne bądź zewnętrzne. Proces ten przebiega przez kolejne etapy: Sytuacja kryzysowa Myśli samobójcze Intencje samobójcze Decyzje Akt samobójczy

4 ZACHOWANIA SAMOBÓJCZE myśli samobójcze
myśli, wyobrażenia, plany, urojenia nt. własnej śmierci werbalizacje: „chcę się zabić” lub „zamierzam popełnić samobójstwo” stwierdzenia typu: „nie będę już więcej problemem” lub, jeśli coś mi się stanie, chcę żebyś wiedział…” oddawanie ulubionych przedmiotów; wyrzucanie ważnych rzeczy osobistych ze słowami: „już nie będę tego potrzebować” nagła wesołość po okresie depresji (nie chodzi o zaburzenie dwubiegunowe) wypowiadanie dziwnych myśli pisanie jednego lub więcej listów pożegnalnych

5 ZACHOWANIA SAMOBÓJCZE Intencje samobójcze
Próba samobójcza: Zamierzone zachowanie mające na celu samouszkodzenie bez skutku śmiertelnego Obejmuje: zachowania o charakterze demonstracyjnym, manipulacyjnym oraz poważne, lecz nieskuteczne próby odebrania sobie życia

6 ZACHOWANIA SAMOBOJCZE Decyzje, Akt samobójczy
Decyzje: Nagła poprawa stanu psychicznego osoby będącej na skraju samobójstwa nazywana jest "złowieszczym spokojem". Chory nie odczuwa już niepewności i lęku ponieważ podjął decyzję o samobójstwie, które w jego przekonaniu rozwiąże wszystkie problemy. Akt samobójczy: każdy przypadek śmierci, będący skutkiem zamierzonego działania ofiary

7 Samobójcze odczucia, myśli, zachowania lub plany należy
GROŹBY SAMOBÓJSTWA TO WYRAZ DESPERACJI I WOŁANIA O POMOC Samobójcze odczucia, myśli, zachowania lub plany należy ZAWSZE TRAKTOWAĆ BARDZO POWAŻNIE KONIECZNE JEST NATYCHMIASTOWE SKONTAKTOWANIE SIĘ Z LEKARZEM Każdy nastolatek, który miał próbę samobójczą, wymaga diagnozy psychiatrycznej i leczenia, dopóki nie poprawi się jego stan.

8 Badania wykazują, że u 50-98% młodocianych osób z zachowaniami samobójczymi występują różne zaburzenia psychiczne Depresja (często zaburzenia adaptacyjne) Uzależnienia Zaburzenia zachowania Zaburzenia odżywiania Zaburzenia osobowości Schizofrenia

9 Uwarunkowania zachowań samobójczych u młodzieży
Czynniki społeczne: Patologia rodziny Niepowodzenia szkolne (powtarzanie klas, poczucie niesprawiedliwego oceniania przez nauczycieli) Trudne sytuacje życiowe (śmierć bliskiej osoby, doznawanie przemocy) Niepowodzenia w grupie rówieśniczej (separacja, samotność, odrzucenie)

10 Uwarunkowania zachowań samobójczych u młodzieży
Czynniki psychologiczne: Cechy osobowości (impulsywność, agresywność, poczucie beznadziejności) Postawy (izolacja, wycofanie, tendencja do ucieczek, sięganie po alkohol, samouszkodzenia, zaburzony obraz samego siebie) Funkcjonowanie ( zaburzenia komunikacji, nieumiejętność rozwiązywania problemów) Obecność stresorów (utrata kogoś lub czegoś, odrzucenie, nadużycia seksualne, samobójstwo w rodzinie, rozpad rodziny) Sposoby radzenia sobie z trudnościami

11 Uwarunkowania zachowań samobójczych
Czynniki chorobowe: HIV/AIDS Choroby nowotworowe Choroby psychiatryczne Choroby neurologiczne (np. epilepsja) Inne choroby przewlekłe (szczególnie związane z bólem) Czynniki biologiczne: Podłoże genetyczne Podłoże neurochemiczne

12 MOTYWY prób samobójczych
Wśród nastolatków lat Śmierć bliskiej osoby – 44% Nieszczęśliwa miłość – 43% Niepowodzenia szkolne- 43% Konflikty w rodzinie – 37% Inne: problemy egzystencjalne: zagubienie w świecie, utrata sensu życia, osamotnienie; negatywna ocena siebie; ucieczka przed trudnościami; rozpoczynająca się choroba psychiczna. Wśród dzieci 9-13 lat Trudności w szkole; zaburzenia emocjonalne

13 CZYNNIKI RYZYKA I SYTUACJE RYZYKOWNE
W środowisku domowym W środowisku szkolnym

14 Wzorce rodzinne i negatywne zdarzenia życiowe
w dzieciństwie Zaburzenia psychiczne u rodziców, nadużywanie alkoholu i innych substancji chemicznych, zachowania antyspołecznego w rodzinie (kradzieże, pobicia, prostytucja, dewastacja mienia i inne) przypadki samobójstw lub prób samobójczych w rodzinie, przemoc w rodzinie (włącznie z używaniem przemocy fizycznej wobec dziecka oraz molestowaniem seksualnym), zła komunikacja w rodzinie, częste, kłótnie między rodzicami/opiekunami, z napięciem i agresją,

15 Wzorce rodzinne i negatywne zdarzenia życiowe
w dzieciństwie rozwód, separacja lub śmierć rodziców/opiekunów, częste przeprowadzki do innego miejsca zamieszkania, bardzo wygórowane lub bardzo zaniżone oczekiwania ze strony rodziców/opiekunów, nieadekwatny lub nadmierny autorytet rodziców/opiekunów, brak czasu rodziców/opiekunów, by zauważyć problemy emocjonalne dziecka i zająć się nimi, środowisko negatywne emocjonalnie (w tym odrzucenie lub zaniedbywanie dziecka), w rodzinie adopcyjnej lub zastępczej.

16 WPŁYW ŚRODOWISKA SZKOLNEGO
brak akceptacji ze strony kolegów w klasie nacisk ze strony grupy rówieśniczej lub akceptacja destrukcyjnych zachowań przez rówieśników rozczarowanie wynikami w nauce oraz niepowodzenia edukacyjne nie uwzględnianie specyfiki, struktury psychicznej i indywidualnych potrzeb ucznia przez nauczycieli wysoki poziom wymagań w szkole w okresie egzaminów

17 Rozpoznawanie złego stanu emocjonalnego ucznia
SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE utrata zainteresowania szkołą lub pracami domowymi, trudności ze skupieniem uwagi ogólne obniżenie ocen, brak odpowiedzi na pochwałę zmniejszenie wysiłku, skargi na bóle brzucha, bóle głowy i zmęczenie złe zachowanie w klasie, nieusprawiedliwione lub powtarzające się nieobecności lub wagary, palenie papierosów, lub picie, albo używanie narkotyków, wycofanie z kontaktów zaniedbanie wyglądu zewnętrznego nadmierne podejmowanie ryzyka incydenty prowadzące do interwencji policji oraz przemoc wobec uczniów.

18 PROFILAKTYKA w szkole CELE GŁÓWNE
Wzmacnianie czynników chroniących uczniów Eliminowanie i/lub osłabianie czynnika ryzyka ADRESACI Uczniowie Rodzice Nauczyciele i inni pracownicy szkoły

19 POZIOMY PROFILAKTYKI I-rzędowa: promocja zdrowego stylu życia; działania prowadzą nauczyciele wspierani przez innych specjalistów, a terenem działań jest głównie szkoła. II-rzędowa: praca nad dysfunkcjami; współpraca z fachowcami, psychologowie, pedagodzy, socjoterapeuci, trenerzy. Działania prowadzone są najczęściej w formie zajęć specjalistycznych w szkołach, świetlicach socjoterapeutycznych i profilaktyczno – wychowawczych, poradniach psychologiczno –pedagogicznych i poradniach specjalistycznych. III-rzędowa: naprawa zniszczeń; leczenie, rehabilitacja Realizatorami programów są przede wszystkim lekarze specjaliści, psychologowie, psychoterapeuci, pracownicy socjalni.

20 Profilaktyka zapobieganie zachowaniom samobójczym w szkole
Popularyzacja informacji na temat samobójstw i pogłębianie świadomości Rodziców Nauczycieli Nie przekazujemy młodym ludziom treści odnoszących się wprost do samobójstw – może nastąpić tz. zakażanie

21 Profilaktyka konieczne działania w szkole
Wczesna i trafna diagnoza Wzmacnianie: zdrowia fizycznego i psychicznego, poczucia własnej wartości, trening umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, treningi interpersonalne, rozwijanie zainteresowań, motywacja do nauki, Zapobieganie przemocy w rodzinie, szkole, grupach rówieśniczych (m. innymi mobbing) Dostarczanie informacji o placówkach pomocy

22 Profilaktyka wskazówki dla nauczycieli
Zwracać uwagę na odmienne niż zwykle zachowania uczniów Rozmawiać z młodzieżą Pomagać słabszym uczniom Rozpoznawać sygnały ostrzegające o samobójstwie Wskazywać na pomoc medyczną (lekarz rodzinny, psychiatra, psycholog) Dbać o swój stan psychiczny ; zmniejszanie stresu - wypalenie zawodowe

23 Kiedy uczeń mówi o samobójstwie powinieneś....
SŁUCHAĆ: Zachęć dziecko do rozmowy z tobą lub z jakąś inną zaufaną osobą Słuchaj odczuć dziecka. Nie dawaj rad lub nie czuj się zobligowany do znalezienia prostych rozwiązań. Spróbuj wyobrazić sobie, jak ty czułbyś się na miejscu dziecka.

24 Kiedy uczeń mówi o samobójstwie powinieneś....
BYĆ UCZCIWYM: Kiedy słowa i działania dziecka przerażają cię, to mu o tym powiedz. Jeśli jesteś zmartwiony albo nie wiesz co robić, powiedz że też jest ci czasami trudno. Nie bądź radosnym fałszywcem.

25 Kiedy uczeń mówi o samobójstwie powinieneś....
DZIELIĆ SIĘ ODCZUCIAMI: Czasami każdy odczuwa smutek, zranienie lub beznadziejność. Wiesz jak to jest, podziel się swoimi odczuciami. Pozwól dziecku dowiedzieć się, że nie jest samo. Zachowuj się empatycznie.

26 Kiedy uczeń mówi o samobójstwie powinieneś....
UZYSKAĆ POMOC: Pomoc profesjonalna jest niezbędna kiedy coś tak poważnego jak samobójstwo bierzemy pod uwagę. Pomoc można znaleźć w ośrodku profilaktycznym, ośrodku interwencji kryzysowej, przychodni uzależnień, poradni lekarza rodzinnego, poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, poradni psychologiczno-pedagogicznej albo kościele

27 DZIAŁANIA INTERWENCYJNE
Szkoła powinna mieć opracowane procedury na wypadek usiłowania lub dokonania samobójstwa na terenie szkoły, jak informować personel szkolny szczególnie nauczycieli a także innych uczniów i rodziców Wskazówki: ZAPOBIEGANIE SAMOBÓJSTWOM poradnik dla nauczycieli i innych pracowników szkoły; Światowa Organizacja Zdrowia, Towarzystwo Suicydologiczne, Genewa-Warszawa 2003,

28 Nasze publikacje www.republika.pl/poradniasroda
Tytuł Autor 1. Dlaczego nastolatki nie chcą żyć ? – zachowania samobójcze Katarzyna Gałęska - psycholog 2. Sytuacja emocjonalna dziecka w rodzinie rozwodzącej się  Jolanta Śliwińska - psycholog 3. Dlaczego tak trudno porozumiewa się z nastolatkiem? 4. Wychowanie bez porażek w szkole Beata Wiśniewska- pedagog 5. Znikające ciało - narastający problem (anoreksja) 6. Anoreksja choroba czy moda?

29 Opracowano na podstawie
Suicydologia – Rocznik Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, Brunon Hołyst, W-wa 2002 Zapobieganie samobójstwom - poradnik dla nauczycieli i innych pracowników szkoły; Światowa Organizacja Zdrowia, Towarzystwo Suicydologiczne, Genewa-Warszawa 2003, Agresja i przemoc w szkolnych działaniach profilaktycznych - Poradnik metodyczny dla nauczycieli – Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Warszawa 2004 Problem samobójstw w szkole - Jolanta Tęcza-Ćwierz , Zachowania autodestrukcyjne, mgr Bożena Cioch; Ryzyko samobójstwa u nastolatków; Samobójca –kto to taki? - Joanna Białożyt-Michalik "Psychologia i Rzeczywistość" nr1/2004 Samobójstwa dzieci, młodzieży i dorosłych przejawem niedostosowania osobowościowego i społecznego – Piotr Alfred Gindrych

30 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna ul. Żwirki i Wigury 1, Środa Wlkp. tel./fax (061)