Czy agresja i przemoc znacz ą to samo? Czy agresja i przemoc znaczą to samo?

Prezentacja na temat: "Czy agresja i przemoc znacz ą to samo? Czy agresja i przemoc znaczą to samo?"— Zapis prezentacji:

1 Czy agresja i przemoc znacz ą to samo? Czy agresja i przemoc znaczą to samo?

2 W języku potocznym często zamiennie używa się pojęć przemoc i agresja. Mówi się np. o konieczności przeciwdziałania agresji w szkołach, gdzie indziej eksponuje się przemoc jako zagrożenie współczesnej młodzieży. Choć raczej wszyscy wiedzą, jakim zjawiskom chcemy przeciwdziałać, to jednak z naukowego punktu widzenia zrównywanie tych pojęć jest nieuprawnione. W języku potocznym często zamiennie używa się pojęć przemoc przemoc i agresja. agresja. Mówi się np. o konieczności przeciwdziałania agresji agresji w szkołach, gdzie indziej eksponuje się przemoc jako zagrożenie współczesnej młodzieży. Choć raczej wszyscy wiedzą, jakim zjawiskom chcemy przeciwdziałać, to jednak z naukowego punktu widzenia zrównywanie tych pojęć jest nieuprawnione.

3 Według dr Ireneusza Siudema AGRESJA – to cecha osobowości każdego człowieka niezbędna do prawidłowego funkcjonowania społecznego. Dzięki odpowiedniemu poziomowi agresji możemy : tworzyć tworzyć relacje z innymi ludźmi, ustalać ustalać swoje granice, pokazywać pokazywać co komu wolno, a czego nie wolno wobec nas. Agresja, Agresja, a dokładnie mówiąc jej nasilenie, jest konieczna do kształtowania zachowań asertywnych i obronnych.

4 Ludzie mający wyższy poziom agresji są: często bardziej przebojowi pewni siebie śmielsi w towarzystwie bardziej waleczni Człowiek o wysokim poziomie agresji musi najpierw podjąć decyzję, w jaki sposób ją wykorzystać, jak rozładować napięcie. Agresja nie tylko nie jest przemocą, ale również nie musi jej warunkować. Wystarczy wyobrazić sobie sytuację, w której uczeń agresję rozładowuje podczas rywalizacji sportowej, pisząc wiersz czy krzycząc i tańcząc na koncercie rokowym.

5 Można przyjąć, że jeżeli chcemy czemuś przeciwdziałać, to na pewno nie jest to agresja, lecz przemoc. Czym jest więc przemoc? To zjawisko typowe dla wszystkich społeczności ludzkich. Współczesne definicje tego pojęcia można podzielić na dwie grupy: Pierwszą grupę tworzą koncepcje, w których określa się przemoc w kategoriach działania jednostek, ich wzajemnych relacji i doznawanych wskutek przemocy krzywd. Druga grupa to koncepcje analizujące przemoc jako wynik specyficznej kultury społecznej oraz jej szeroko rozumianych wpływów – systemu norm, kultury, tradycji, a nawet architektury czy wystroju wnętrz. Można przyjąć, że jeżeli chcemy czemuś przeciwdziałać, to na pewno nie jest to agresja, lecz przemoc. Czym jest więc przemoc? To zjawisko typowe dla wszystkich społeczności ludzkich. Współczesne definicje tego pojęcia można podzielić na dwie grupy: Pierwszą grupę tworzą koncepcje, w których określa się przemoc w kategoriach działania jednostek, ich wzajemnych relacji i doznawanych wskutek przemocy krzywd. Druga grupa to koncepcje analizujące przemoc jako wynik specyficznej kultury społecznej oraz jej szeroko rozumianych wpływów – systemu norm, kultury, tradycji, a nawet architektury czy wystroju wnętrz.

6 My zdecydowanie zajmiemy się pierwsza grupą. Józef Górniewicz ( 1995 ) opisuje przemoc jako bezpośrednie oddziaływanie jednego człowieka na drugiego w celu zmuszenia go do zmiany zachowania, systemu wartości lub poglądu w jakiejś sprawie. Wymuszeniem nazywa stwarzanie sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego. Autor wyróżnia przemoc polityczną, militarną, ekonomiczną, kulturalną, naukową i artystyczną Joachim Kądziela ( 1974 ) określa przemoc jako wywieranie wpływu na ludzi, w wyniku którego ich aktualny poziom rozwoju somatycznego i duchowego jest niższy od potencjalnego. Rozróżnia przemoc fizyczną, psychiczną, jawną, ukrytą, personalną i strukturalną. W badaniach socjologicznych odnoszących się sytuacji szkolnych przyjęto robocza definicję, w której określa się przemoc ( prof. J. Szurzykiewicz 1997) jako całokształt aktów i działań wywołujących fizyczny i psychiczny ból, okaleczenie osób albo prowadzących do uszkodzenia przedmiotówna terenieszkoły. W badaniach socjologicznych odnoszących się sytuacji szkolnych przyjęto robocza definicję, w której określa się przemoc ( prof. J. Szurzykiewicz 1997) jako całokształt aktów i działań wywołujących fizyczny i psychiczny ból, okaleczenie osób albo prowadzących do uszkodzenia przedmiotów na terenie szkoły. My zdecydowanie zajmiemy się pierwsza grupą. Józef Górniewicz ( 1995 ) opisuje przemoc jako bezpośrednie oddziaływanie jednego człowieka na drugiego w celu zmuszenia go do zmiany zachowania, systemu wartości lub poglądu w jakiejś sprawie. Wymuszeniem nazywa stwarzanie sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego. Autor wyróżnia przemoc polityczną, militarną, ekonomiczną, kulturalną, naukową i artystyczną Joachim Kądziela ( 1974 ) określa przemoc jako wywieranie wpływu na ludzi, w wyniku którego ich aktualny poziom rozwoju somatycznego i duchowego jest niższy od potencjalnego. Rozróżnia przemoc fizyczną, psychiczną, jawną, ukrytą, personalną i strukturalną. W badaniach socjologicznych odnoszących się sytuacji szkolnych przyjęto robocza definicję, w której określa się przemoc ( prof. J. Szurzykiewicz 1997) jako całokształt aktów i działań wywołujących fizyczny i psychiczny ból, okaleczenie osób albo prowadzących do uszkodzenia przedmiotówna terenieszkoły. W badaniach socjologicznych odnoszących się sytuacji szkolnych przyjęto robocza definicję, w której określa się przemoc ( prof. J. Szurzykiewicz 1997) jako całokształt aktów i działań wywołujących fizyczny i psychiczny ból, okaleczenie osób albo prowadzących do uszkodzenia przedmiotów na terenie szkoły.

7 Cztery przyczyny agresji: 1.Agresja jako instynkt - powstała na drodze ewolucji, jest potrzebna do utrzymania gatunku – jako napęd działania. Człowiek rodzi się z gotowym instynktem matki, niezbędnym do życia, podobnie jak instynkt pragnienia. Jest to agresja naturalna – konieczna w walce o byt, również uwarunkowana hormonalnie. 2.Agresja jako reakcja na frustracje – czyli stan charakteryzujący się napięciem emocjonalnym, niepokojem, przygnębieniem, jest skutkiem niemożności zrealizowania nakreślonego sobie uprzednio celu oraz niezaspokojenia jakiś potrzeb. Może doprowadzić do zaburzeń nerwicowych, a w konsekwencji staje się niebezpieczna dla zdrowia człowieka. 3.Agresja jako nabyty popęd– przejawiający się w emocjonalnej reakcji gniewu. Stopnie przejawu gniewu są bardzo zróżnicowane: 3.Agresja jako nabyty popęd – przejawiający się w emocjonalnej reakcji gniewu. Stopnie przejawu gniewu są bardzo zróżnicowane: od niezadowolenia poprzez oburzenie aż do złości. 4.Agresja jako nawyk – rodzi się z częstości, intensywności doznawanych napaści, frustracji, przykrości. Duży wpływ na utrwalenie tego typu agresji ma wzajemne oddziaływanie np. członków grup nieformalnych, a także temperament człowieka oraz brak tolerancji. 1.Agresja jako instynkt - powstała na drodze ewolucji, jest potrzebna do utrzymania gatunku – jako napęd działania. Człowiek rodzi się z gotowym instynktem matki, niezbędnym do życia, podobnie jak instynkt pragnienia. Jest to agresja naturalna – konieczna w walce o byt, również uwarunkowana hormonalnie. 2.Agresja jako reakcja na frustracje – czyli stan charakteryzujący się napięciem emocjonalnym, niepokojem, przygnębieniem, jest skutkiem niemożności zrealizowania nakreślonego sobie uprzednio celu oraz niezaspokojenia jakiś potrzeb. Może doprowadzić do zaburzeń nerwicowych, a w konsekwencji staje się niebezpieczna dla zdrowia człowieka. 3.Agresja jako nabyty popęd– przejawiający się w emocjonalnej reakcji gniewu. Stopnie przejawu gniewu są bardzo zróżnicowane: 3.Agresja jako nabyty popęd – przejawiający się w emocjonalnej reakcji gniewu. Stopnie przejawu gniewu są bardzo zróżnicowane: od niezadowolenia poprzez oburzenie aż do złości. 4.Agresja jako nawyk – rodzi się z częstości, intensywności doznawanych napaści, frustracji, przykrości. Duży wpływ na utrwalenie tego typu agresji ma wzajemne oddziaływanie np. członków grup nieformalnych, a także temperament człowieka oraz brak tolerancji.

8 Szczegółowymi przyczynami agresji mogą być: niska samoocena ( cech bardzo powszechna wśród agresywnej młodzieży – 90% sprawców przemocy to ludzie z niska samooceną) przeżywanie różnego rodzaju niepowodzeń obwinianie innych za swój gniew, życie w przekonaniu, że smutek i gniew są czyś wstydliwym nuda, brak umiejętności wartościowego wypełniania wolnego czasu brak kontaktu z rodzicami, ciepła domowego wzorce zachowań agresywnych oglądane w telewizji i grach komputerowych ubogie słownictwo, nieumiejętność wypowiedzenia się, brak ogólnych wiadomości trudna sytuacja życiowa rozstanie, rozwód rodziców, śmierć osób bliskich dysleksja brak tolerancji dla samego siebie i ze strony innych niesatysfakcjonujący wygląd fizyczny błędna ocena nastawienia otoczenia do własnej osoby lęk przed kompromitacją, krytyką, wyśmianiem, posądzaniem o niezręczność, niezgrabność. niska samoocena ( cech bardzo powszechna wśród agresywnej młodzieży – 90% sprawców przemocy to ludzie z niska samooceną) przeżywanie różnego rodzaju niepowodzeń obwinianie innych za swój gniew, życie w przekonaniu, że smutek i gniew są czyś wstydliwym nuda, brak umiejętności wartościowego wypełniania wolnego czasu brak kontaktu z rodzicami, ciepła domowego wzorce zachowań agresywnych oglądane w telewizji i grach komputerowych ubogie słownictwo, nieumiejętność wypowiedzenia się, brak ogólnych wiadomości trudna sytuacja życiowa rozstanie, rozwód rodziców, śmierć osób bliskich dysleksja brak tolerancji dla samego siebie i ze strony innych niesatysfakcjonujący wygląd fizyczny błędna ocena nastawienia otoczenia do własnej osoby lęk przed kompromitacją, krytyką, wyśmianiem, posądzaniem o niezręczność, niezgrabność.

9 Jakie czynniki wpływają na rozwój agresji ? Najbardziej niezawodną metodą wywołania agresji jest prowokacja, zniewaga czy to słowna, czy w formie fizycznej. Prowokacja wywołuje agresję z trzech powodów: wzbudza gniew, cierpienie, którego sprowokowana osoba chce się pozbyć i reaguje agresywnie bądź ucieka wzbudza gniew, cierpienie, którego sprowokowana osoba chce się pozbyć i reaguje agresywnie bądź ucieka wzbudza pragnienie rewanżu, demonstracji siły wzbudza pragnienie rewanżu, demonstracji siły wzbudza chęć ukarania za niezgodne z normami zachowanie wzbudza chęć ukarania za niezgodne z normami zachowanie

10 Prowokacja nasila szansę zwrotnej agresji, przy czym agresor zwalnia się najczęściej z odpowiedzialności za swoje zachowania tłumacząc je poprzednią agresją.

11 Jakie czynniki wpływają na rozwój agresji: ludzie zachowują się agresywnie w wyniku swoich tłumionych emocji, czy nawet zmęczenia pogodą, przeciążenia fizycznego ludzie zachowują się agresywnie w wyniku swoich tłumionych emocji, czy nawet zmęczenia pogodą, przeciążenia fizycznego szczególne rodzaje przemocy, takie, gdzie zło zwycięża, mogą powodować występowanie zachowań agresywnych u widzów szczególne rodzaje przemocy, takie, gdzie zło zwycięża, mogą powodować występowanie zachowań agresywnych u widzów życie w trudnych warunkach powoduje frustrację i niepewność życie w trudnych warunkach powoduje frustrację i niepewność pomijając zaburzenia osobowości w przypadku: dezindywidualizacji, kiedy to obniżają się zahamowania normalnie zakazanych działań ( w tym i agresji) i poprzez naszą anonimowość, rozproszenie odpowiedzialności za skutki naszych działań na grupę w wyniku niecodzienności sytuacji, wysokiego pobudzenia emocjonalnego, czy zmienionego stanu świadomości ( alkohol, narkotyki) pomijając zaburzenia osobowości w przypadku: dezindywidualizacji, kiedy to obniżają się zahamowania normalnie zakazanych działań ( w tym i agresji) i poprzez naszą anonimowość, rozproszenie odpowiedzialności za skutki naszych działań na grupę w wyniku niecodzienności sytuacji, wysokiego pobudzenia emocjonalnego, czy zmienionego stanu świadomości ( alkohol, narkotyki) kłopoty i niepowodzenia w życiu osobistym ( szkoła, rodzina, praca) kłopoty i niepowodzenia w życiu osobistym ( szkoła, rodzina, praca) środki pomocnicze – alkohol, narkotyki środki pomocnicze – alkohol, narkotyki ludzie zachowują się agresywnie w wyniku swoich tłumionych emocji, czy nawet zmęczenia pogodą, przeciążenia fizycznego ludzie zachowują się agresywnie w wyniku swoich tłumionych emocji, czy nawet zmęczenia pogodą, przeciążenia fizycznego szczególne rodzaje przemocy, takie, gdzie zło zwycięża, mogą powodować występowanie zachowań agresywnych u widzów szczególne rodzaje przemocy, takie, gdzie zło zwycięża, mogą powodować występowanie zachowań agresywnych u widzów życie w trudnych warunkach powoduje frustrację i niepewność życie w trudnych warunkach powoduje frustrację i niepewność pomijając zaburzenia osobowości w przypadku: dezindywidualizacji, kiedy to obniżają się zahamowania normalnie zakazanych działań ( w tym i agresji) i poprzez naszą anonimowość, rozproszenie odpowiedzialności za skutki naszych działań na grupę w wyniku niecodzienności sytuacji, wysokiego pobudzenia emocjonalnego, czy zmienionego stanu świadomości ( alkohol, narkotyki) pomijając zaburzenia osobowości w przypadku: dezindywidualizacji, kiedy to obniżają się zahamowania normalnie zakazanych działań ( w tym i agresji) i poprzez naszą anonimowość, rozproszenie odpowiedzialności za skutki naszych działań na grupę w wyniku niecodzienności sytuacji, wysokiego pobudzenia emocjonalnego, czy zmienionego stanu świadomości ( alkohol, narkotyki) kłopoty i niepowodzenia w życiu osobistym ( szkoła, rodzina, praca) kłopoty i niepowodzenia w życiu osobistym ( szkoła, rodzina, praca) środki pomocnicze – alkohol, narkotyki środki pomocnicze – alkohol, narkotyki

12 Główne rodzaje agresji: agresja fizyczna agresja fizyczna agresja psychiczna ( w tym słowna) agresja psychiczna ( w tym słowna) agresja seksualna agresja seksualna agresja instrumentalna agresja instrumentalna agresja emocjonalna agresja emocjonalna mobbing mobbing inne: frustracja, symboliczna, naśladowcza, gniewna, zadaniowa inne: frustracja, symboliczna, naśladowcza, gniewna, zadaniowa

13 Motywy decydujące o agresji: agresja skierowana na innych i na samego siebie – autoagresja ( samookaleczenie – często występuje u dziewczynek – anoreksja – dążenie do zniszczenia siebie, agresja prospołeczna np. kurator) agresja skierowana na innych i na samego siebie – autoagresja ( samookaleczenie – często występuje u dziewczynek – anoreksja – dążenie do zniszczenia siebie, agresja prospołeczna np. kurator) agresja społeczna ( przeciw członkom społeczeństwa) i prospołeczna ( w obronie), gdy przesłanką jest troska o zdrowy rozwój osobowości. Przykładem może być kara stosowana przez wychowawców, która ma na celu dobro młodego człowieka) agresja społeczna ( przeciw członkom społeczeństwa) i prospołeczna ( w obronie), gdy przesłanką jest troska o zdrowy rozwój osobowości. Przykładem może być kara stosowana przez wychowawców, która ma na celu dobro młodego człowieka) afektywna ( z wewnętrznych pobudek ) i instrumentalna ( dla wyższych celów) afektywna ( z wewnętrznych pobudek ) i instrumentalna ( dla wyższych celów) atakująca i obronna atakująca i obronna wroga ( dla zniszczenia wroga ) i destruktywna ( dla samego zniszczenia) wroga ( dla zniszczenia wroga ) i destruktywna ( dla samego zniszczenia) bezpośrednia i pośrednia bezpośrednia i pośrednia reaktywna – impulsywna reaktywna – impulsywna - sadystyczna – dla przyjemności - sadystyczna – dla przyjemności agresja skierowana na innych i na samego siebie – autoagresja ( samookaleczenie – często występuje u dziewczynek – anoreksja – dążenie do zniszczenia siebie, agresja prospołeczna np. kurator) agresja skierowana na innych i na samego siebie – autoagresja ( samookaleczenie – często występuje u dziewczynek – anoreksja – dążenie do zniszczenia siebie, agresja prospołeczna np. kurator) agresja społeczna ( przeciw członkom społeczeństwa) i prospołeczna ( w obronie), gdy przesłanką jest troska o zdrowy rozwój osobowości. Przykładem może być kara stosowana przez wychowawców, która ma na celu dobro młodego człowieka) agresja społeczna ( przeciw członkom społeczeństwa) i prospołeczna ( w obronie), gdy przesłanką jest troska o zdrowy rozwój osobowości. Przykładem może być kara stosowana przez wychowawców, która ma na celu dobro młodego człowieka) afektywna ( z wewnętrznych pobudek ) i instrumentalna ( dla wyższych celów) afektywna ( z wewnętrznych pobudek ) i instrumentalna ( dla wyższych celów) atakująca i obronna atakująca i obronna wroga ( dla zniszczenia wroga ) i destruktywna ( dla samego zniszczenia) wroga ( dla zniszczenia wroga ) i destruktywna ( dla samego zniszczenia) bezpośrednia i pośrednia bezpośrednia i pośrednia reaktywna – impulsywna reaktywna – impulsywna - sadystyczna – dla przyjemności - sadystyczna – dla przyjemności

14 Wpływ procesu dorastania na zachowania patologiczne młodzieży: dojrzewanie fizjologiczne – dawniej wysuwało się na plan pierwszy i przysparzało najwięcej kłopotów, obecnie nie jest uważane za szczególnie trudny okres dojrzewanie fizjologiczne – dawniej wysuwało się na plan pierwszy i przysparzało najwięcej kłopotów, obecnie nie jest uważane za szczególnie trudny okres rozwój intelektualny – jest drugą dziedziną, w szczególny sposób dotkniętą przez przyspieszony rozwój. Stąd krytycyzm dorastających dziewcząt i chłopców obejmuje większość dziedzin życia i większość osób, z którymi maja okazję się spotykać. Jego obiektem są dorośli, a także ustalone przez nich prawa, stworzone instytucje, dotyczy jednak zwłaszcza rodziców. Młody człowiek odkrywa, że dorośli nie zawsze postępują zgodnie z zasadami. Krytyczna postawa młodzieży wobec otoczenia wypływa nie tylko z jej rozwoju intelektualnego ale też zainteresowania światem i ludźmi. Ponadto stwierdzenie, że ja sam, że rzeczywistość, że ludzie są niedoskonali również stanowi źródło frustracji i wielu doznań oraz negatywnych przeżyć. Dążenie do samodzielności stanowi kolejną przyczynę konfliktów młodzieży z dorosłymi. rozwój intelektualny – jest drugą dziedziną, w szczególny sposób dotkniętą przez przyspieszony rozwój. Stąd krytycyzm dorastających dziewcząt i chłopców obejmuje większość dziedzin życia i większość osób, z którymi maja okazję się spotykać. Jego obiektem są dorośli, a także ustalone przez nich prawa, stworzone instytucje, dotyczy jednak zwłaszcza rodziców. Młody człowiek odkrywa, że dorośli nie zawsze postępują zgodnie z zasadami. Krytyczna postawa młodzieży wobec otoczenia wypływa nie tylko z jej rozwoju intelektualnego ale też zainteresowania światem i ludźmi. Ponadto stwierdzenie, że ja sam, że rzeczywistość, że ludzie są niedoskonali również stanowi źródło frustracji i wielu doznań oraz negatywnych przeżyć. Dążenie do samodzielności stanowi kolejną przyczynę konfliktów młodzieży z dorosłymi. dojrzewanie fizjologiczne – dawniej wysuwało się na plan pierwszy i przysparzało najwięcej kłopotów, obecnie nie jest uważane za szczególnie trudny okres dojrzewanie fizjologiczne – dawniej wysuwało się na plan pierwszy i przysparzało najwięcej kłopotów, obecnie nie jest uważane za szczególnie trudny okres rozwój intelektualny – jest drugą dziedziną, w szczególny sposób dotkniętą przez przyspieszony rozwój. Stąd krytycyzm dorastających dziewcząt i chłopców obejmuje większość dziedzin życia i większość osób, z którymi maja okazję się spotykać. Jego obiektem są dorośli, a także ustalone przez nich prawa, stworzone instytucje, dotyczy jednak zwłaszcza rodziców. Młody człowiek odkrywa, że dorośli nie zawsze postępują zgodnie z zasadami. Krytyczna postawa młodzieży wobec otoczenia wypływa nie tylko z jej rozwoju intelektualnego ale też zainteresowania światem i ludźmi. Ponadto stwierdzenie, że ja sam, że rzeczywistość, że ludzie są niedoskonali również stanowi źródło frustracji i wielu doznań oraz negatywnych przeżyć. Dążenie do samodzielności stanowi kolejną przyczynę konfliktów młodzieży z dorosłymi. rozwój intelektualny – jest drugą dziedziną, w szczególny sposób dotkniętą przez przyspieszony rozwój. Stąd krytycyzm dorastających dziewcząt i chłopców obejmuje większość dziedzin życia i większość osób, z którymi maja okazję się spotykać. Jego obiektem są dorośli, a także ustalone przez nich prawa, stworzone instytucje, dotyczy jednak zwłaszcza rodziców. Młody człowiek odkrywa, że dorośli nie zawsze postępują zgodnie z zasadami. Krytyczna postawa młodzieży wobec otoczenia wypływa nie tylko z jej rozwoju intelektualnego ale też zainteresowania światem i ludźmi. Ponadto stwierdzenie, że ja sam, że rzeczywistość, że ludzie są niedoskonali również stanowi źródło frustracji i wielu doznań oraz negatywnych przeżyć. Dążenie do samodzielności stanowi kolejną przyczynę konfliktów młodzieży z dorosłymi.

15 Główne przyczyny agresji w wieku dorastania: brak umiejętności komunikowania się – młodzież nie umie rozmawiać, brak tematów do rozmów, nieumiejętność komunikowania potrzeb, uczuć brak umiejętności komunikowania się – młodzież nie umie rozmawiać, brak tematów do rozmów, nieumiejętność komunikowania potrzeb, uczuć trudności w radzeniu sobie w sposób dojrzały i racjonalny – reakcje występują od razu po wystąpieniu trudności – przekleństwa, użycie siły trudności w radzeniu sobie w sposób dojrzały i racjonalny – reakcje występują od razu po wystąpieniu trudności – przekleństwa, użycie siły niechęć do podporządkowania się dorosłym ( rozwojowa) – częste formy niekontrolowanej złości. Reakcja dorosłych może tę złość podsycić. niechęć do podporządkowania się dorosłym ( rozwojowa) – częste formy niekontrolowanej złości. Reakcja dorosłych może tę złość podsycić. samostymulacja do agresji – agresja dostarcza bodźców, zabija nudę, powoduje, że coś się dzieje samostymulacja do agresji – agresja dostarcza bodźców, zabija nudę, powoduje, że coś się dzieje potrzeba satysfakcji za krzywdę – pragnienie natychmiastowej interwencji jako ukaranie krzywdy, samosądy, agresja, pobicie potrzeba satysfakcji za krzywdę – pragnienie natychmiastowej interwencji jako ukaranie krzywdy, samosądy, agresja, pobicie rozbieżność pomiędzy realnym obrazem siebie a marzeniami o sobie – często pogłębienie następuje przez nieustanne uwagi w szkole, brak przeżycia sukcesu. rozbieżność pomiędzy realnym obrazem siebie a marzeniami o sobie – często pogłębienie następuje przez nieustanne uwagi w szkole, brak przeżycia sukcesu. brak umiejętności komunikowania się – młodzież nie umie rozmawiać, brak tematów do rozmów, nieumiejętność komunikowania potrzeb, uczuć brak umiejętności komunikowania się – młodzież nie umie rozmawiać, brak tematów do rozmów, nieumiejętność komunikowania potrzeb, uczuć trudności w radzeniu sobie w sposób dojrzały i racjonalny – reakcje występują od razu po wystąpieniu trudności – przekleństwa, użycie siły trudności w radzeniu sobie w sposób dojrzały i racjonalny – reakcje występują od razu po wystąpieniu trudności – przekleństwa, użycie siły niechęć do podporządkowania się dorosłym ( rozwojowa) – częste formy niekontrolowanej złości. Reakcja dorosłych może tę złość podsycić. niechęć do podporządkowania się dorosłym ( rozwojowa) – częste formy niekontrolowanej złości. Reakcja dorosłych może tę złość podsycić. samostymulacja do agresji – agresja dostarcza bodźców, zabija nudę, powoduje, że coś się dzieje samostymulacja do agresji – agresja dostarcza bodźców, zabija nudę, powoduje, że coś się dzieje potrzeba satysfakcji za krzywdę – pragnienie natychmiastowej interwencji jako ukaranie krzywdy, samosądy, agresja, pobicie potrzeba satysfakcji za krzywdę – pragnienie natychmiastowej interwencji jako ukaranie krzywdy, samosądy, agresja, pobicie rozbieżność pomiędzy realnym obrazem siebie a marzeniami o sobie – często pogłębienie następuje przez nieustanne uwagi w szkole, brak przeżycia sukcesu. rozbieżność pomiędzy realnym obrazem siebie a marzeniami o sobie – często pogłębienie następuje przez nieustanne uwagi w szkole, brak przeżycia sukcesu.

16 Przejawy agresywności w wieku dojrzewania: agresja fizyczna agresja fizyczna słowna słowna tłumienie agresji – często przed eskalacją tłumienie agresji – często przed eskalacją autoagresja autoagresja agresja adekwatna – w afekcie agresja adekwatna – w afekcie pośrednia – plotkowanie, złośliwość, obrażanie się pośrednia – plotkowanie, złośliwość, obrażanie się negatywizm negatywizm podejrzliwość podejrzliwość poczucie winy poczucie winy drażliwość drażliwość

17 Co kryje się za agresją adaptacyjno – obronną ? redukcja leku, pewność siebie – szpanowanie dla zapełnienia pustki emocjonalnej redukcja leku, pewność siebie – szpanowanie dla zapełnienia pustki emocjonalnej krzyk o pomoc – wymuszenie zainteresowania się, opieki krzyk o pomoc – wymuszenie zainteresowania się, opieki walka o zaspokojenie potrzeb – walka o dobra materialne, dominację, akceptację, przy braku umiejętności wyboru prawidłowych postaw walka o zaspokojenie potrzeb – walka o dobra materialne, dominację, akceptację, przy braku umiejętności wyboru prawidłowych postaw zapewnienie sobie bezpieczeństwa – możecie mnie nie kochać, ale musicie się mnie bać zapewnienie sobie bezpieczeństwa – możecie mnie nie kochać, ale musicie się mnie bać odgrywanie roli kozła ofiarnego w rodzinie – skierowanie agresji ojca z matki na siebie w celu ratowania matki odgrywanie roli kozła ofiarnego w rodzinie – skierowanie agresji ojca z matki na siebie w celu ratowania matki redukcja leku, pewność siebie – szpanowanie dla zapełnienia pustki emocjonalnej redukcja leku, pewność siebie – szpanowanie dla zapełnienia pustki emocjonalnej krzyk o pomoc – wymuszenie zainteresowania się, opieki krzyk o pomoc – wymuszenie zainteresowania się, opieki walka o zaspokojenie potrzeb – walka o dobra materialne, dominację, akceptację, przy braku umiejętności wyboru prawidłowych postaw walka o zaspokojenie potrzeb – walka o dobra materialne, dominację, akceptację, przy braku umiejętności wyboru prawidłowych postaw zapewnienie sobie bezpieczeństwa – możecie mnie nie kochać, ale musicie się mnie bać zapewnienie sobie bezpieczeństwa – możecie mnie nie kochać, ale musicie się mnie bać odgrywanie roli kozła ofiarnego w rodzinie – skierowanie agresji ojca z matki na siebie w celu ratowania matki odgrywanie roli kozła ofiarnego w rodzinie – skierowanie agresji ojca z matki na siebie w celu ratowania matki

18 Podstawowe uwarunkowania międzypokoleniowych reakcji agresywnych: brak zrozumienia i tolerancji dorosłych dla inności młodzieży, dla jaj reakcji na własne problemy i zastana rzeczywistość brak zrozumienia i tolerancji dorosłych dla inności młodzieży, dla jaj reakcji na własne problemy i zastana rzeczywistość osłabienie lub brak pozytywnych uczuć do młodzieży osłabienie lub brak pozytywnych uczuć do młodzieży krytyka młodzieży i agresywne traktowanie młodych krytyka młodzieży i agresywne traktowanie młodych brak zrozumienia i tolerancji dorosłych dla inności młodzieży, dla jaj reakcji na własne problemy i zastana rzeczywistość brak zrozumienia i tolerancji dorosłych dla inności młodzieży, dla jaj reakcji na własne problemy i zastana rzeczywistość osłabienie lub brak pozytywnych uczuć do młodzieży osłabienie lub brak pozytywnych uczuć do młodzieży krytyka młodzieży i agresywne traktowanie młodych krytyka młodzieży i agresywne traktowanie młodych

19 CZY ŻYCIE TWOJEGO DZIECKA JEST ŻYCIEM BEZ PRZEMOCY? Prelekcj ę przygotowa ł a: Ewa Durska Ewa Durska Opracowanie multimedialne: Alina Ł uczak Prelekcj ę przygotowa ł a: Ewa Durska Ewa Durska Opracowanie multimedialne: Alina Ł uczak