Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni

Prezentacja na temat: "Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni"— Zapis prezentacji:

1 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Wartość pracy zarobkowej najlepiej doceniają osoby bezrobotne, dla których zatrudnienie to sposób na rozwiązanie wszystkich życiowych problemów. Jednocześnie bezrobocie uświadomiło nam, jak ważna jest praca dla właściwego funkcjonowania w Polsce systemu kar i środków karnych. Zatrudnienie to, zgodnie z kodeksem karnym wykonawczym, podstawowy środek oddziaływania na osoby odbywające karę pozbawienia wolności. Polski system penitencjarny ( i nie tylko) traktuje oddziaływanie przez pracę na skazanych jako jeden z głównych sposobów przeciwdziałania powrotowi do przestępstwa. Cel zatrudnienia nie jest wprost określony w kodeksie]. Pośrednio wynika on z celu wykonania kary określonego w art. 67 kkw. Zgodnie z tym artykułem oraz regulaminem], praca jest jednym ze środków oddziaływania (takich jak nauczanie, zajęcia kulturalno-oświatowe, środki terapeutyczne, system karania i nagradzania). Można stwierdzić, że obecnie celem zatrudnienia więźniów jest podobnie jak w przypadku osób wolnych, zapewnienie źródła utrzymania im samym i ich rodzinom. Podkreśla to zasada odpłatności pracy (art. 102 pkt 4 i art. 123 § 1 Kkw), która może zostać pominięta tylko w niektórych przypadkach. Takie rozwiązanie należy uznać za prawidłowe, bowiem zaciera różnice pomiędzy sytuacją w więzieniu gdzie praca była traktowania jako przykra konieczność i dodatkowa kara, a pobytem na wolności, gdzie jest obecnie towarem, o który trzeba zabiegać i który ma swoją wartość. Zatrudnienie osadzonych nierozerwalnie związane jest z procesem naprawczym wykonania kary pozbawienia wolności i uregulowane zostało w szeregu aktach prawnych, skonstruowanych w oparciu o ustalenia I i II Kongresu ONZ w sprawie Zapobiegania Przestępczości i Postępowania z Przestępcami w Kwestii Zatrudnienia osób pozbawionych wolności. Zapewnienie pracy jak największej liczbie osadzonych ma ogromne znaczenie we właściwym przebiegu resocjalizacji. Zapewnia zerwanie z „więzienną nudą”, a w niektórych formach zatrudnienia, daje namiastkę życia w warunkach wolności. Zarówno w działalności penitencjarnej, jak w stosowanych wobec sprawców przestępstw różnych formach probacji docenia się wartość pracy skazanych, która w fazie wykonania kary staje się przede wszystkim środkiem oddziaływania, a więc i reedukacji oraz zagospodarowania czasu wolnego, którego nadmiar prowadzić może do demoralizacji. Jest też sposobem na zdobycie kwalifikacji, źródłem wywiązywania się z ciążących na skazanym zobowiązań finansowych, takich jak grzywny, alimenty odszkodowania, nawiązki, opłaty sądowe itp. Aby tak się działo musimy mieć świadomość, że tworzenie warunków do zwiększenia zatrudnienia skazanych, spoczywa na wielu instytucjach państwowych tworzących mechanizmy prawne mającej zapewnić organizacyjne i techniczne możliwości wykonywania przez osadzonych pracy służbie więziennej . Uważam, że w tych aspektach zatrudnienie osadzonych nie powinno podlegać wolnej grze sił rynkowych.

2 Specyfika zatrudniania osadzonych
Slajd 2 Korzyści Korzyści zatrudnienia skazanych Zdobycie umiejętności Zdobywanie środków pieniężnych Obniżanie kosztów społecznych Uczenie właściwych postaw społecznych Zerwanie z więzienna nudą –”wentyl bezpieczeństwa” Poza opisanymi w literaturze funkcjami jakie powinno spełniać zatrudnienie osadzonych, z doświadczenia można wyróżnić pewne podstawowe praktyczne korzyści wypływające z tego faktu dla skazanego i społeczeństwa. Zdobycie umiejętności – zwłaszcza zatrudnienie w przywięziennych zakładach pracy a zwłaszcza tam gdzie odbywa się, w ramach programów nauczania, praktyczna nauka zawodu. Ale nie tylko także nabywanie umiejętności w czasie wykonywania pracy w grupie poprzez podpatrywanie innych. W niektórych przypadkach także na zdobycie odpowiednich kwalifikacji w trakcie prowadzonych kursów i szkoleń połączonych z zatrudnieniem. Zdobywanie środków pieniężnych - praca zwłaszcza odpłatna pozwala na zarabianie określonych kwot, które mogą służyć zarówno osadzonemu zaspokajając jego dodatkowe potrzeby ale przede wszystkim może w znacznym stopniu poprawić sytuacje materialną rodziny skazanego. Umożliwia także gromadzenie środków przeznaczonych na zagospodarowanie się w pierwszych dniach po opuszczeniu zakładu. Ponadto uczestniczą oni w gromadzeniu środków na specjalnym funduszu pomocy postpenitencjarnej służącym wszystkim skazanym. Obniżanie kosztów społecznych – Od wynagrodzenia skazanego tak jak każdego obywatela potrącany jest podatek dochodowy zasilający budżet państwa. Dochody uzyskiwane przez skazanych umożliwiają także wypełnianie zobowiązań wobec państwa spłata grzywien, nawiązek, świadczenia pieniężnego kosztów sądowych, naprawienia szkody. Uczenie właściwych postaw społecznych – Wdraża do nawyku pracy, przestrzegania porządku prawnego. Uczy odpowiedzialności za to co się robi za jakość pracy, jej efekty. Odpowiedzialności za innych zatrudnionych w grupie. Uczy współpracy i współdziałania. Przy pracach publicznych i charytatywnych także pewnego rodzaju bezinteresowności. Zerwanie z więzienną nudą – Bezczynność skazanych i nuda w konsekwencji wzajemne nieporozumienia, wzrostu zdenerwowania, frustracji i deprywacji potrzeb mogą być źródłem niebezpiecznych dla jednostek penitencjarnych zjawisk – wzrostu znaczenia podkultury więziennej, agresji, znęcania. Stanowi swoisty wentyl bezpieczeństwa dla coraz bardziej przeludnianych jednostek. Oderwanie ich od niebezpieczeństw związanych z izolacją oraz dający przyczynek do rozwoju własnej osoby. Dla pracodawcy Obniżenie kosztów pracy Stała liczebność grupy roboczej Możliwość zatrudnienia fachowca 30 stycznia 2008 Wrocław

3 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 3 Sytuacja w zatrudnieniu Sytuacja w zatrudnieniu osadzonych Poziom zatrudnienia skazanych na koniec roku 2007 Na obszarze CZSW (rok do roku) Osadzonych zatrudnionych Skazanych zatrudnionych Tymcz. Ar zatrudnionych Na obszarze OISW (rok do roku) Osadzonych zatrudnionych Skazanych zatrudnionych Tymcz. Ar zatrudnionych Do roku 1989 a więc do momentu najistotniejszych zmian ustrojowych w Polsce powszechność zatrudnienia osadzonych w latach siedemdziesiątych przekraczała nawet 90% a w osiemdziesiątych 80%. Przypomnijmy, że było to okres PRL, w którym na wszystkich obywatelach spoczywał obowiązek wykonywania pracy w tym także a może przede wszystkim na skazanych. Często utożsamiali oni pracę z dodatkową dolegliwością wykonania kary pozbawienia wolności. Taka powszechność zatrudnienia oraz ograniczona do minimum strona organizacyjna, techniczna a przede wszystkim dokumentacyjna powodowała, że w strukturach organizacyjnych służby nie istniała potrzeba wyodrębnienia dodatkowej komórki czy też stanowiska zajmującego się tylko tym zagadnieniem. Praktycznie nie prowadzono żadnej dokumentacji związanej z okresami wykonywania pracy przez skazanych. Bardzo często był to jedyny dokument w formie decyzji komisji penitencjarnej, kierujący skazanego do pracy w określonym zakładzie pracy, czy to do przywięziennego przedsiębiorstwa czy też innego państwowego zakładu. Od 1989 roku liczba zatrudnionych więźniów zaczęła gwałtownie maleć. Było to następstwem transformacji ustrojowej oraz wdrażanej od 1990 roku reformy ekonomicznej. Najszybciej ubywało miejsc pracy w przedsiębiorstwach poza więziennych w skutek uzyskania swobody działania, zmian własnościowych, dążenia do obniżenia kosztów. Chcąc utrzymać pewien poziom odpłatnego zatrudnienia więźniów w 1990 roku znowelizowano Kodeks karny wykonawczy wprowadzając odpłatność za prace porządkowe i pomocnicze o charakterze administracyjno-gospodarczym wykonywanych na rzecz jednostki penitencjarnej. Po roku 1989 nastąpił gwałtowny i znaczący regres w zatrudnianiu skazanych. Jest to ze wszech miar zjawisko negatywne, niemniej normalne w wielu krajach gospodarki wolnorynkowej, zwłaszcza na pewnym etapie ich rozwoju. Praca więźniów charakteryzuje się, bowiem niższą wydajnością niż praca ludzi wolnych m. in. z powodu braku kwalifikacji i odpowiednich nawyków. Zwłaszcza, że większość więźniów, to osoby bez zawodu, nieprzystosowane społecznie, nadużywające alkoholu, narkomani, wykazujące pewne odchylenia od powszechnie uznawanych norm. Niebagatelną rolę odgrywa także, tzw. „drugie życie więzienia” a ścislej jego negatywne przejawy, wyrażające się np. negatywnym stosunkiem do wykonywania niektórych prac. W przeszłości przed rokiem 1990 zapewniano pracę ponad 90% skazanych. W roku 1995 już tylko 26% i bez zatrudnienia pozostawało 23 tyś skazanych i zdolnych do pracy. Na koniec 2004 roku w jednostkach penitencjarnych przebywało ponad osadzonych z czego zatrudnionych w różnych formach było zaledwie 20% skazanych. Bez pracy a zdolnych do jej wykonywania przebywało ponad 30 tyś skazanych i ukaranych. Aktualnie ponad to skazani i ukarani którzy stanowią 83,7 % populacji osadzonych. Tymczasowo aresztowanych przebywa ponad Wykres przedstawia udział zatrudnionych skazanych w ogólnej liczbie skazanych. Dla wszystkich osadzonych wskaźnik jest jeszcze gorszy i wynosi zaledwie 28 %. Współczynnik bezrobocia w zakładach karnych wynoszący 41,4% blisko trzykrotnie przekracza wskaźnik wyliczony dla kraju. Na slajdzie zaprezentowano poziomu zatrudnienia i jego strukturę w odniesieniu do skazanych i tymczasowo aresztowanych w kraju i na obszarze działania inspektoratu wrocławskiego oraz skalę zjawiska osób pozostających bez zatrudnienia Sk bez zatrudnienia Sk zatrudnieni 30 stycznia 2008 Wrocław

4 Sytuacja w zatrudnieniu osadzonych
Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Sytuacja w zatrudnieniu osadzonych Slajd 4 Sytuacja cd. Forma zatrudnienia na dzień Na obszarze CZSW Zatrudnionych ogółem Zatrudnionych odpłatnie Zatrudnionych nieodpłatnie Na obszarze OISW Zatrudnionych ogółem Zatrudnionych odpłatnie Zatrudnionych nieodpłatnie Końcówka lat osiemdziesiątych charakteryzowała się powszechnością zatrudnienia sięgającego 83 % osadzonych, co stanowiło niemal 100% zdolnych do pracy. Podstawową formą zatrudnienia było zatrudnienie odpłatne i stanowiło 85 % ogółu zatrudnionych. Zatrudnienie odpłatne realizowane było głównie na zewnątrz jednostki penitencjarnej. Spośród zatrudnionych, część skazanych pracowała w przywięziennej bazie produkcyjnej, część natomiast w poza więziennych uspołecznionych zakładach pracy. W tamtych czasach więziennictwo dysponowało w ramach przywięziennej bazy produkcyjnej 59 samodzielnymi jednostkami gospodarczymi, w tym: 23 przedsiębiorstwami przemysłowymi, w których zatrudnionych było 23% ogółu zatrudnionych, 4 przedsiębiorstwami rolnymi, w których zatrudnionych było ok. 1.6% osadzonych, 22 gospodarstwami pomocniczymi typu przemysłowego, w których pracowało około 13% ogółu zatrudnionych, 9 gospodarstwami pomocniczymi o profilu remontowo-budowlanym, gdzie zatrudniano 4% ogółu zatrudnionych. Wewnątrz zakładów karnych zwłaszcza osadzonych o statusie tymczasowo aresztowanego zatrudniano przy produkcji nakładczej. Produkcje te zlecały poza więzienne uspołecznione zakłady pracy. Była to najczęściej lekka praca polegająca na montowaniu określonych podzespołów z drobnych elementów, obróbka metalu, prace introligatorskie i papiernicze. Przy tego rodzaju produkcji zatrudnionych było ok. 9% zatrudnionych skazanych. Na zewnątrz zakładów karnych w uspołecznionych zakładach pracy zatrudnionych było ok. 46% ogółu zatrudnionych. Skazani w tej formie pracowali przede wszystkim w rzecz resortu budownictwa, komunikacji, rolnictwa, górnictwa i przemysłu maszynowego. Niektórzy kontrahenci w celu pozyskania skazanych wybudowali lub przekazywali w nieodpłatne użytkowanie obiekty zakwaterowania, np. resort komunikacji ze swoich środków wybudował 5 zakładów karnych, podobnie resort budownictwa przekazał szereg obiektów zakwaterowania na ośrodki zewnętrzne (obecnie oddziały zewnętrzne). Slajd przedstawia formy zatrudnienia skazanych w kraju i na terenie OISW we Wrocławiu Na kolejnych ujęciach przedstawiane będą rodzaje zatrudnienia oraz ich dynamika na przestrzeni ostatnich dwóch lat Bez zajęcia pozostaje: skazanych Bez zajęcia pozostaje skazanych 30 stycznia 2008 Wrocław

5 Zatrudnienie skazanych w roku 2007 na terenie Polski
Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie skazanych w roku 2007 na terenie Polski 30 stycznia 2008 Wrocław

6 Zatrudnienie odpłatne i nieodpłatne w Polsce
Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie odpłatne i nieodpłatne w Polsce odpłatne nieodpłatne 30 stycznia 2008 Wrocław

7 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie odpłatne i nieodpłatne w jednostkach OISW we Wrocławiu odpłatne nieodpłatne 30 stycznia 2008 Wrocław

8 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie przez kontrahentów pozawięziennych na terenie OISW we Wrocławiu 30 stycznia 2008 Wrocław

9 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie nieodpłatne na rzecz jednostek SW (OISW we Wrocławiu) Poza opisanymi w literaturze funkcjami jakie powinno spełniać zatrudnienie osadzonych, z doświadczenia można wyróżnić pewne podstawowe praktyczne korzyści wypływające z tego faktu dla skazanego i społeczeństwa. Zdobycie umiejętności – zwłaszcza zatrudnienie w przywięziennych zakładach pracy a zwłaszcza tam gdzie odbywa się, w ramach programów nauczania, praktyczna nauka zawodu. Ale nie tylko także nabywanie umiejętności w czasie wykonywania pracy w grupie poprzez podpatrywanie innych. W niektórych przypadkach także na zdobycie odpowiednich kwalifikacji w trakcie prowadzonych kursów i szkoleń połączonych z zatrudnieniem. Zdobywanie środków pieniężnych - praca zwłaszcza odpłatna pozwala na zarabianie określonych kwot, które mogą służyć zarówno osadzonemu zaspokajając jego dodatkowe potrzeby ale przede wszystkim może w znacznym stopniu poprawić sytuacje materialną rodziny skazanego. Umożliwia także gromadzenie środków przeznaczonych na zagospodarowanie się w pierwszych dniach po opuszczeniu zakładu. Ponadto uczestniczą oni w gromadzeniu środków na specjalnym funduszu pomocy postpenitecjarnej służącym wszystkim skazanym. Obniżanie kosztów społecznych – Od wynagrodzenia skazanego tak jak każdego obywatela potrącany jest podatek dochodowy zasilający budżet państwa. Dochody uzyskiwane przez skazanych umożliwiają także wypełnianie zobowiązań wobec państwa spłata grzywien, nawiązek, świadczenia pieniężnego kosztów sądowych, naprawienia szkody. Uczenie właściwych postaw społecznych – Wdraża do nawyku pracy, przestrzegania porządku prawnego. Uczy odpowiedzialności za to co się robi za jakość pracy, jej efekty. Odpowiedzialności za innych zatrudnionych w grupie. Uczy współpracy i współdziałania. Przy pracach publicznych i charytatywnych także pewnego rodzaju bezinteresowności. Zerwanie z więzienną nudą – Bezczynność skazanych i nuda w konsekwencji wzajemne nieporozumienia i wzrostu zdenerwowania mogą być źródłem niebezpiecznych dla jednostek penitencjarnych zjawisk – wzrostu znaczenia podkultury więziennej, agresji, znęcania. Stanowi swoisty wentyl bezpieczeństwa dla coraz bardziej zaludnionych jednostek. Oderwanie ich od niebezpieczeństw związanych z izolacją oraz dający impuls do rozwoju własnej osoby. 30 stycznia 2008 Wrocław

10 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Kontrahenci pozawięzienni
Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie na zewnątrz jednostek penitencjarnych w latach OISW Poza opisanymi w literaturze funkcjami jakie powinno spełniać zatrudnienie osadzonych, z doświadczenia można wyróżnić pewne podstawowe praktyczne korzyści wypływające z tego faktu dla skazanego i społeczeństwa. Zdobycie umiejętności – zwłaszcza zatrudnienie w przywięziennych zakładach pracy a zwłaszcza tam gdzie odbywa się, w ramach programów nauczania, praktyczna nauka zawodu. Ale nie tylko także nabywanie umiejętności w czasie wykonywania pracy w grupie poprzez podpatrywanie innych. W niektórych przypadkach także na zdobycie odpowiednich kwalifikacji w trakcie prowadzonych kursów i szkoleń połączonych z zatrudnieniem. Zdobywanie środków pieniężnych - praca zwłaszcza odpłatna pozwala na zarabianie określonych kwot, które mogą służyć zarówno osadzonemu zaspokajając jego dodatkowe potrzeby ale przede wszystkim może w znacznym stopniu poprawić sytuacje materialną rodziny skazanego. Umożliwia także gromadzenie środków przeznaczonych na zagospodarowanie się w pierwszych dniach po opuszczeniu zakładu. Ponadto uczestniczą oni w gromadzeniu środków na specjalnym funduszu pomocy postpenitecjarnej służącym wszystkim skazanym. Obniżanie kosztów społecznych – Od wynagrodzenia skazanego tak jak każdego obywatela potrącany jest podatek dochodowy zasilający budżet państwa. Dochody uzyskiwane przez skazanych umożliwiają także wypełnianie zobowiązań wobec państwa spłata grzywien, nawiązek, świadczenia pieniężnego kosztów sądowych, naprawienia szkody. Uczenie właściwych postaw społecznych – Wdraża do nawyku pracy, przestrzegania porządku prawnego. Uczy odpowiedzialności za to co się robi za jakość pracy, jej efekty. Odpowiedzialności za innych zatrudnionych w grupie. Uczy współpracy i współdziałania. Przy pracach publicznych i charytatywnych także pewnego rodzaju bezinteresowności. Zerwanie z więzienną nudą – Bezczynność skazanych i nuda w konsekwencji wzajemne nieporozumienia i wzrostu zdenerwowania mogą być źródłem niebezpiecznych dla jednostek penitencjarnych zjawisk – wzrostu znaczenia podkultury więziennej, agresji, znęcania. Stanowi swoisty wentyl bezpieczeństwa dla coraz bardziej zaludnionych jednostek. Oderwanie ich od niebezpieczeństw związanych z izolacją oraz dający impuls do rozwoju własnej osoby. Kontrahenci pozawięzienni Prace publiczne Prace charytatywne 30 stycznia 2008 Wrocław

11 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Kontrahenci pozawięzienni
Slajd 2 Korzyści Zatrudnienie na zewnątrz jednostek penitencjarnych w roku 2007 na terenie Polski Poza opisanymi w literaturze funkcjami jakie powinno spełniać zatrudnienie osadzonych, z doświadczenia można wyróżnić pewne podstawowe praktyczne korzyści wypływające z tego faktu dla skazanego i społeczeństwa. Zdobycie umiejętności – zwłaszcza zatrudnienie w przywięziennych zakładach pracy a zwłaszcza tam gdzie odbywa się, w ramach programów nauczania, praktyczna nauka zawodu. Ale nie tylko także nabywanie umiejętności w czasie wykonywania pracy w grupie poprzez podpatrywanie innych. W niektórych przypadkach także na zdobycie odpowiednich kwalifikacji w trakcie prowadzonych kursów i szkoleń połączonych z zatrudnieniem. Zdobywanie środków pieniężnych - praca zwłaszcza odpłatna pozwala na zarabianie określonych kwot, które mogą służyć zarówno osadzonemu zaspokajając jego dodatkowe potrzeby ale przede wszystkim może w znacznym stopniu poprawić sytuacje materialną rodziny skazanego. Umożliwia także gromadzenie środków przeznaczonych na zagospodarowanie się w pierwszych dniach po opuszczeniu zakładu. Ponadto uczestniczą oni w gromadzeniu środków na specjalnym funduszu pomocy postpenitecjarnej służącym wszystkim skazanym. Obniżanie kosztów społecznych – Od wynagrodzenia skazanego tak jak każdego obywatela potrącany jest podatek dochodowy zasilający budżet państwa. Dochody uzyskiwane przez skazanych umożliwiają także wypełnianie zobowiązań wobec państwa spłata grzywien, nawiązek, świadczenia pieniężnego kosztów sądowych, naprawienia szkody. Uczenie właściwych postaw społecznych – Wdraża do nawyku pracy, przestrzegania porządku prawnego. Uczy odpowiedzialności za to co się robi za jakość pracy, jej efekty. Odpowiedzialności za innych zatrudnionych w grupie. Uczy współpracy i współdziałania. Przy pracach publicznych i charytatywnych także pewnego rodzaju bezinteresowności. Zerwanie z więzienną nudą – Bezczynność skazanych i nuda w konsekwencji wzajemne nieporozumienia i wzrostu zdenerwowania mogą być źródłem niebezpiecznych dla jednostek penitencjarnych zjawisk – wzrostu znaczenia podkultury więziennej, agresji, znęcania. Stanowi swoisty wentyl bezpieczeństwa dla coraz bardziej zaludnionych jednostek. Oderwanie ich od niebezpieczeństw związanych z izolacją oraz dający impuls do rozwoju własnej osoby. Kontrahenci pozawięzienni Prace publiczne Prace charytatywne 30 stycznia 2008 Wrocław

12 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 9 Struktura zatrudnienia odpł. Struktura zatrudnienia odpłatnego CZSW OISW Jak wygląda struktura zatrudnienia dzisiaj Największym pracodawcą dla skazanych jest w chwili obecnej Służba Więzienna. W głównej mierze są to same jednostki penitencjarne oraz podmioty strukturalnie powiązane z więziennictwem-przywięzienne zakłady pracy. Ogółem zatrudniają one 74% wszystkich osadzonych zatrudnionych odpłatnie. Udział pozostałych jest zdecydowanie za mały Możliwości zwiększenia zatrudnienia przez SW są już wyczerpane. Nie ma już gdzie zatrudniać skazanych w jednostkach. Ulega zamianie wyposażenie jednostek (nowoczesne kotłownie, kuchnie, pralnie), zmienia się organizacja pracy. Coraz częściej odtworzenie majątku następuje w drodze inwestycji, wykonywanych przez wyspecjalizowane firmy. Coraz mniej zadań można wykonać sposobem gospodarczym przy udziale osadzonych, którzy najczęściej nie posiadają nawet odpowiednich kwalifikacji czy umiejętności. W 1997 roku weszła w życie ustawa o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności. Jak czytamy w uzasadnieniu dane statystyczne za 1995 rok wykazywały, że w tamtym okresie 57% skazanych pracowała w jednostkach penitencjarnych, 16% zatrudniały inne podmioty gospodarcze a PPP i GP –27%. Przy obecnej strukturze zatrudnienia opartego zasadniczo 60% na miejscach pracy w SW, każde załamanie budżetu więziennictwa będzie powodowało zawsze dotkliwsze zmniejszenie zatrudnienia. Slajd obrazuje aktualną strukturę zatrudnienia odpłatnego w kraju i w ramach inspektoratu wrocławskiego. 30 stycznia 2008 Wrocław

13 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 10 Struktura zatrudnienia nieodpłatnego Struktura zatrudnienia nieodpłatnego CZSW OISW Liczba zatrudnionych skazanych nieodpłatnie pokazana jest na slajdzie nr 10. W tej formie systematycznie rosła i osiągnęła w roku 2003 wielkość 6524 skazanych, co stanowiło 37% wszystkich zatrudnionych osadzonych we wszystkich formach. Jednak podobnie jak w przypadku zatrudnienia odpłatnego, największym „pracodawcą” była także SW. Są to dokładnie te same prace, które inni wykonywali odpłatnie jednak w różnych wymiarach czasu pracy. Wśród tej liczby są w większości tacy, którzy mieli obowiązek pracować w wymiarze do 90 godzin/mies. Może nasunąć się pytanie dlaczego więc nie zatrudnia się w jednostkach penitencjarnych wszystkich skazanych na takich zasadach. Odpowiedź padła już wcześniej przy omawianiu zatrudnienia odpłatnego( zasadą jest zatrudnienie odpłatne), a ponadto należałoby się zastanowić nad możliwościami egzekwowania właściwej jakości pracy oraz przestrzeganiem reguł ONZ Zatrudnienie nieodpłatne przy pracach publicznych i charytatywnych zyskało na znaczeniu dopiero od roku 2000. Do momentu zmiany Kkw w 2003 nazywało się to zatrudnieniem na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. Przy tego rodzaju pracach zatrudnionych na koniec 2004 roku było 1233 skazanych. Sytuacja na obecnym rynku pracy to malejąca liczba zatrudnionych nieodpłatnie na rzecz zatrudnienia odpłatnego, co jest zgodne z oczekiwaniami. Przyczyna takiego stanu została opisana wyżej. .Zapotrzebowanie na prace na rzecz organów administracji publicznej występuje szczególnie w okresie letnim i jest związane z robotami malarsko remontowymi na terenie szkół, ośrodków zdrowia, miejskich ośrodków pomocy społecznej, przedszkoli i domów opieki społecznej. Ze strony osadzonych daje się zaobserwować malejące zainteresowanie zatrudnieniem przy pracach publicznych, co najczęściej związane jest z większą dla skazanych atrakcyjnością ofert pracy odpłatnej kontrahentów pozawieziennych. 30 stycznia 2008 Wrocław

14 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 11 współpraca Organy samorządu i instytucji publicznych z którymi współpracuje SW Zarządy Miast Samorządy terytorialne Archiwa Państwowe Szkoły, przedszkola, domy dziecka Ośrodki Pomocy Społecznej Komendy Policji Ośrodki zdrowia Fundacje i Stowarzyszenia Na slajdzie przedstawiono instytucje z którymi najczęściej współpracują jednostki penitencjarne w zakresie kierowania do pracy nieodpłatnej na zewnątrz Jak widać w okresie zwłaszcza letnim poza zakładami karnymi w warunkach wolnościowych pracuje średniej wielkości jednostka penitencjarna. Poza zrozumiałymi korzyściami niejednokrotnie przekłada się to na Nasze kłopoty, w tym wypadki nadzwyczajne w postaci ucieczek z miejsca pracy. W miesiącach letnich do pracy nieodpłatnej z 14 jednostek okręgu wrocławskiego wychodzi dziennie 240 skazanych 30 stycznia 2008 Wrocław

15 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Wartość prac wykonanych nieodpłatne przy pracach publicznych i na cele charytatywne przez skazanych z jednostek OISW we Wrocławiu 30 stycznia 2008 Wrocław

16 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Slajd 12 Współpraca - spektakularnie Prace na rzecz organów samorządu i instytucji publicznych Zatrudnienie nieodpłatne na rzecz organów administracji publicznej w tym samorządów terytorialnych oraz prace charytatywne od roku do dnia 31 grudnia 2007 roku to godzin To najbardziej spektakularne sukcesy przy zatrudnianiu skazanych w tej formie Samorządy lokalne po upewnieniu się o opłacalności zatrudniania osadzonych w tej formie zaczęły ujmować w swoich preliminarzach prac stałe grupy robocze. Już w latach poprzednich ta forma zatrudnienia rozwijała się powoli, ale sukcesywnie. Niestety pojawił się nowy problem charakterystyczny chyba nie tylko dla naszego inspektoratu. Ze względu na zwiększenie zatrudnienia u kontrahentów zewnętrznych zaczęło brakować skazanych do zatrudnienia przy pracach publicznych. Obie formy zatrudnienia wymagają opuszczenia przez skazanych terenu jednostki. Pomimo wzrostu udziału skazanych w ogólnej liczbie osadzonych liczba skazanych mogących opuścić jednostki pozostała na niezmienionym poziomie. Uwzględniając potrzeby zatrudnienia na rzecz jednostek organizacyjnych, zaczęło nam brakować skazanych, których bez obaw mogliśmy skierować do pracy poza terenem jednostki. Aktualnie jest to problem, którego pokonanie wymaga rozwiązań systemowych. Wartość prac wykonanych nieodpłatnie przez osadzonych na rzecz organów samorządu terytorialnego i organów administracji publicznej licząc po minimalnej stawce pracownika cywilnego to zł Najliczniejsza grupa zatrudnienia na rzecz organów samorządu terytorialnego i organów administracji publicznej to zatrudnienie w ZK w Głogowie skazanych przez Gminę Miejską w Głogowie od blisko 10 lat 30 stycznia 2008 Wrocław

17 Korzyści dla pracodawcy wynikające z zatrudniania skazanych
Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Korzyści dla pracodawcy wynikające z zatrudniania skazanych Slajd 13 Korzyści dla strony zatrudniającej skazanych. należność za pracę w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia składka ZUS od faktycznego wynagrodzenia wynagrodzenie za faktyczny czas pracy nie stosowanie innych przepisów kodeksu pracy oprócz działu VI i X urlop po przepracowanym pełnym roku wykonane badania profilaktyczne ubezpieczenie wypadkowe możliwość zatrudnienia fachowców stała liczebność grupy roboczej 30 stycznia 2008 Wrocław

18 Inne czynniki wpływające na specyfikę zatrudniania osadzonych
Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni Slajd 15 Czynniki mające wpływ na specyfikę zatrudnienia Inne czynniki wpływające na specyfikę zatrudniania osadzonych Koniec kary - do zatrudnienia kierowani są skazani, którzy mają już za sobą odbytą znaczącą część kary i zostali w pozytywny sposób zweryfikowani przez administrację jednostki. Jeśli osadzony ma do końca niedługą końcówkę, nie będzie ryzykował nieodpowiedzialnych zachowań. Koniec kary jest przewidywalny i możemy w miarę wcześnie przygotowywać następcę. WPZ - administracja lub sam skazany występuje z wnioskiem o WPZ, często wniosek zostaje pozytywnie rozpatrzony przez sędziego penitencjarnego dopiero w kolejnej wokandzie (podejściu). Do zatrudnienia podobnie jak pkt wyżej kieruje się skazanych z nieodległym końcem kary, który może ubiegać się o WPZ. Dyscyplinarne wycofanie z zatrudnienia-skazany ma obowiązek przestrzegać przepisy Kkw i regulaminów, gdzie kwestia podporządkowania się „regulaminowi więziennemu” jest nadrzędna. W sytuacji gdy skazany nawet nie naruszył regulaminu pracy ale w naganny inny sposób naruszył przepisy dotyczące zachowania i porządku zostaje w sposób „nieformalny” karany wycofaniem z zatrudnienia lub cofnięciem zgody na zatrudnienie. W sytuacji gdy praca jest nagrodą jest to bardzo często jedyna skuteczna kara. Również wymierzenie innej kary może spowodować wycofania skazanego ze względów bezpieczeństwa lub zapobiega ucieczkom skazanych z miejsca pracy. Przetransportowanie-często skazani zostają wzywani do udziału w czynnościach procesowych w których występują w charakterze świadka. Organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie o przetransportowaniu skazanego do jednostki położonej w pobliżu miejscowości w której prowadzi się postępowanie. Utrata motywacji, nieodpowiednie kwalifikacje-w dużym procencie są to osoby o niestabilnych relacjach osobistych, bez uporządkowanych spraw osobistych rodzinnych, zawodowych, mieszkaniowych, itp. Często problemy pozostawione po tamtej stronie więziennego muru stymulują zachowaniami skazanych. Maja oni przecież umożliwiony kontakt z osobami bliskimi, dlatego nie wylatują oni poza orbitę własnych i bliskich sobie spraw. Informację, które dostaje osadzony bardzo często powodują zmianę stosunku do wykonywanej pracy. Tym bardziej, że wielu z nich nie ma wyrobionego nawyku pracy i obowiązku. Kwalifikacje- wielu skazanych traktując pracę jako zerwanie z więzienna nudą, konfabulują na temat własnej wartości jako pracownika. Aby zdobyć zajęcie a zwłaszcza poza terenem jednostki podają nieprawdziwe fakty dotyczące ich umiejętności i kwalifikacji. Oczywiście zostaje to zweryfikowane prędzej lub później w trakcie zatrudnienia, ale zawsze jest to związane z określonym okresem czasu. Czas potrzebny na rozpoznanie umiejętności, nabycia ewentualne wprawy, wycofania i w to miejsce skierowanie następnego skazanego. Znaczna fluktuacja zatrudnionych Niskie umiejętności i kwalifikacje Brak odpowiednich nawyków Obawy społeczne Sytuacja na rynku pracy Obecna sytuacja Służby Więziennej Przepisy i procedury 30 stycznia 2008 Wrocław

19 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
30 stycznia 2008 Wrocław

20 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
30 stycznia 2008 Wrocław

21 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
Ocenne elementy i wskaźniki zatrudnienia osadzonych Powszechność zatrudnienia skazanych i ukaranych - udział skazanych i ukaranych zatrudnionych odpłatnie i nieodpłatnie w ogólnej populacji skazanych. Wskaźnik bezrobocia skazanych i ukaranych - udział skazanych i ukaranych niezatrudnionych z powodu braku pracy w ogólnej populacji skazanych i ukaranych. Powszechność zatrudnienia osadzonych - udział wszystkich osadzonych ( tymczasowo aresztowanych, skazanych i ukaranych ) zatrudnionych odpłatnie i nieodpłatnie w ogólnej populacji osadzonych ( tymczasowo aresztowanych, skazanych i ukaranych ) 30 stycznia 2008 Wrocław

22 Rynek pracy a zakłady karne i osadzeni
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 30 stycznia 2008 Wrocław