mgr Małgorzata Piasecka

Prezentacja na temat: "mgr Małgorzata Piasecka"— Zapis prezentacji:

1 mgr Małgorzata Piasecka
Intencjonalne ograniczanie czynników ryzyka uzależnienia młodzieży szkolnej od środków psychoaktywnych mgr Małgorzata Piasecka

2 cel badań Identyfikacja czynników chroniących, w tym środowiskowych działań wspierających, które powodują, iż część młodzieży z grupy podwyższonego lub wysokiego ryzyka nie sięga po środki psychoaktywne

3 Badane środowiska młodzieży
Rodzina Szkoła Grupa rówieśnicza Społeczność lokalna

4 Metody badawcze Wywiad
Zastosowanie wywiadu pozwoliło przede wszystkim na poznanie sytuacji osób badanych ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego, rówieśniczego, szkolnego i lokalnego, w którym osoby te dorastały. (rozumienie wywiadu, jako metody badań za: Palka S., 2006, s. 49)

5 Grupa badawcza Badaniami objęto łącznie grupę 118 osób, mieszczących się w przedziale wiekowym 15 – 18 lat, które w toku życia doświadczały różnego rodzaju trudności i przeciwności losu, m.in.: wzrastanie w środowisku o podwyższonym stopniu zagrożenia patologią społeczną, przedrozwodowe konflikty rodzinne, burzliwy rozwód, separacja opiekunów, śmierć lub utrata kontaktu z osobą znaczącą, poważna choroba somatyczna lub psychiczna jednego z opiekunów, długotrwałe ubóstwo, nadużycia psychiczne, fizyczne czy seksualne, częste przebywanie opiekuna lub opiekunów poza domem, zaniedbanie ze strony opiekunów itp.

6 Grupa badawcza W celu znalezienia odpowiedzi na pytanie dlaczego lub dzięki czemu część młodzieży będącej pod wpływem podobnych czynników środowiskowych sięga po środki psychoaktywne, a część nie, wśród osób badanych, spełniających powyższe kryterium, wyszczególnione zostały dwie grupy: młodzież uzależniona przebywająca w placówkach leczenia uzależnień, młodzież niezażywająca środków psychoaktywnych, która na moment badania nie wykazuje dysfunkcji w żadnym z obszarów funkcjonowania.

7 Czynniki chroniące występujące w środowisku rodzinnym młodzieży
Do czynników tych zaliczono: wsparcie przez członków rodziny w trudnych chwilach, okazywanie miłości i opieka przez członków rodziny, bliskie relacje z dziadkami, wspólnie spędzany czas wolny, zainteresowanie rodziców/opiekunów grupą rówieśniczą dziecka, zainteresowanie rodziców/opiekunów sposobem spędzania czasu wolnego poza domem, ustabilizowana sytuacja materialna rodziny.

8 czynniki ograniczające wpływ czynników ryzyka podejmowane w środowisku rodzinnym badanej młodzieży
Działania i czynniki ograniczające chroniące Młodzież uzależniona % Młodzież nieuzależniona% Możliwość uzyskania wsparcia od członków rodziny w razie trudności 47,5 88,1 Poczucie posiadania osób w rodzinie, które kochają i troszczą się 61,0 89,8 Bliskie relacje z dziadkami 44,1 69,5 Wspólnie spędzany czas wolny 5,1 55,9 Zainteresowanie rodziców / opiekunów grupą rówieśniczą dziecka 11,9 49,2 Zainteresowanie rodziców / opiekunów sposobem spędzania czasu wolnego przez dziecko 8,5 Ustabilizowana sytuacja materialna rodziny 18,6 22,0

9 Najczęściej występujące czynniki chroniące w środowisku rodzinnym
W obu grupach i w takiej samej kolejności są to: poczucie posiadania osób w rodzinie, które kochają i troszczą się; możliwość uzyskania wsparcia od członków rodziny w razie trudności; bliskie relacje z dziadkami. Czynniki te jednak częściej występowały wśród młodzieży nieuzależnionej niż u młodzieży uzależnionej.

10 Czynniki chroniące – środowisko rodzinne
Czynniki, które znacząco różnicują obie grupy badanych i występują głównie u młodzieży nieuzależnionej, a tylko w niewielkim stopniu u osób uzależnionych to: wspólnie spędzany czas wolny, zainteresowanie rodziców / opiekunów grupą rówieśniczą, zainteresowanie rodziców / opiekunów sposobem spędzania czasu wolnego przez dziecko.

11 Czynniki chroniące występujące w środowisku szkolnym
Do czynników chroniących występujących w środowisku szkolnych zaliczone zostały dwie grupy czynników: czynniki wynikające z jednostki (zależne od niej) i związane ze środowiskiem szkolnym: pozytywny stosunek do obowiązku szkolnego, pozytywne wyniki w nauce, zainteresowania i zaangażowanie w życie szkoły, uczęszczanie na zajęcia pozalekcyjne, zainteresowania i pasje pozaszkolne, przynależność do organizacji o charakterze prospołeczny, przyjazne relacje z innymi uczniami,

12 Czynniki chroniące występujące w środowisku szkolnym
2. czynniki wywodzące się bezpośrednio ze środowiska szkolnego: brak dostępu do środków psychoaktywnych w szkole, adekwatne reakcje ze strony szkoły na sięganie przez uczniów (w tym badanego) po środki psychoaktywne, znajomość przez wychowawcę/pedagoga szkolnego sytuacji rodzinnej ucznia, możliwość uzyskania wsparcia ze strony osób dorosłych w szkole, działania profilaktyczne prowadzone w szkole.

13 Czynniki chroniące występujące w środowisku szkolnym
Czynniki chroniące – środowisko szkolne Młodzież uzależniona % Młodzież nieuzależniona % Pozytywny stosunek do obowiązku szkolnego 3,4 71,2 Pozytywne wyniki w nauce 91,5 Zainteresowania i zaangażowanie w życie szkoły 1,7 39,0 Uczęszczanie na zajęcia pozalekcyjne 5,1 67,8 Zainteresowania i pasje pozaszkolne 44,1 94,9 Przynależność do organizacji o charakterze prospołeczny 16,9 Znajomość przez wychowawcę/pedagoga szkolnego sytuacji rodzinnej ucznia 49,2 Możliwość uzyskania wsparcia ze strony osób dorosłych w szkole 13,6 84,7

14 Czynniki chroniące występujące w środowisku szkolnym
Wśród młodzieży uzależnionej dominują czynniki wywodzące się bezpośrednio ze środowiska szkolnego, natomiast u młodzieży nieuzależnionej czynniki obie grupy czynników chroniących Możemy zatem stwierdzić, iż czynniki chroniące mające swe źródło w szkole występują znacznie częściej u młodzieży nieuzależnionej.

15 Czynniki chroniące występujące w grupie rówieśniczej
Do czynników chroniących występujących w grupie rówieśniczej zaliczone zostały dwie grupy czynników: 1. czynniki związane z jednostką i grupą rówieśniczą: posiadanie bliskich przyjaciół, pozytywny sposób postrzegania własnych umiejętności w zakresie nawiązywania kontaktów, poczucie bycia lubianym w grupie rówieśniczej, konstruktywny sposób spędzania czasu wolnego, 2. czynniki wynikające się bezpośrednio z grupy rówieśniczej: brak dostępu do środków psychoaktywnych w grupie rówieśniczej, możliwość uzyskania konstruktywnego wsparcia w grupie rówieśniczej.

16 Czynniki chroniące występujące w grupie rówieśniczej
Czynniki chroniące – grupa rówieśnicza Młodzież uzależniona % Młodzież nieuzależniona% Posiadanie bliskich przyjaciół 61,0 79,7 Pozytywny sposób postrzegania własnych umiejętności w zakresie nawiązywania kontaktów 69,5 72,9 Poczucie bycia lubianym 64,4 71,2 Konstruktywny sposób spędzania czasu wolnego 1,7 62,7 Brak dostępności do środków psychoaktywnych w grupie rówieśniczej 0,0 32,2 Możliwość uzyskania konstruktywnego wsparcia w grupie rówieśniczej 44,1 83,1

17 Czynniki chroniące występujące w grupie rówieśniczej
Czynniki chroniące występujące wśród młodzieży uzależnionej z najwyższą częstotliwością to: pozytywny sposób postrzegania własnych umiejętności w zakresie nawiązywania kontaktów, poczucie bycia lubianym w grupie rówieśniczej, posiadanie bliskich przyjaciół. Czynniki te równocześnie występują u badanej młodzieży nieuzależnionej, jednak z dużo wyższą częstotliwością.

18 Czynniki chroniące występujące w środowisku lokalnym
Do czynników chroniących występujących w środowisku lokalnym badanej młodzieży zaliczono: bliskie relacje z sąsiadami, konstruktywna grupa rówieśnicza w środowisku lokalnym, brak doświadczeń związanych z zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa w środowisku lokalnym, możliwość uzyskania wsparcia w środowisku lokalnym.

19 Czynniki chroniące występujące w środowisku lokalnym
Rozkład czynników chroniących jest bardzo zbliżony w obu grupach. Czynnikiem dominującym w obu grupach jest czynnik związany z brakiem doświadczeń zagrożenia poczucia bezpieczeństwa. Kolejność występowania wszystkich czynników jest identyczna w obu grupach, jednak w grupie młodzieży nieuzależnionej występowanie tych czynników jest minimalnie intensywniejsze. Grupy nie różnicują się ze względu na czynniki chroniące występujące w środowisku lokalnym.

20 Podsumowanie Analiza dotycząca czynników chroniących wykazała istotność statystyczną we wszystkich czterech grupach. Czynniki chroniące znacznie częściej występują w grupie młodzieży nieuzależnionej niż młodzieży uzależnionej.

21 wnioski Zgodnie z wynikami badań własnych oddziaływania z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych związanych z sięganiem po środki psychoaktywne, powinny być ukierunkowane na następujące cele: wzmacnianie czynników chroniących w środowisku rodzinnym, a w szczególności: możliwość uzyskania wsparcia od członków rodziny w razie trudności, bliskie relacje z dziadkami, wspólnie spędzany czas wolny, zainteresowanie rodziców / opiekunów grupą rówieśniczą, zainteresowanie rodziców / opiekunów sposobem spędzania czasu wolnego przez dziecko,

22 wnioski 2. wzmacnianie czynników chroniących w środowisku szkolnym, a w szczególności: a) czynników chroniących wywodzących się bezpośrednio ze środowiska szkolnego, takich jak: działania profilaktyczne prowadzone w szkole, znajomość przez wychowawcę/pedagoga szkolnego sytuacji rodzinnej ucznia, możliwość uzyskania wsparcia ze strony osób dorosłych w szkole, b) czynników wynikających z jednostki (zależnych od niej): rozwijanie zainteresowań i pasji pozaszkolnych, pozytywne wyniki w nauce, pozytywny stosunek do obowiązku szkolnego, uczęszczanie na zajęcia pozalekcyjne,

23 Wnioski 3. wzmacnianie czynników chroniących w grupie rówieśniczej, a w szczególności: możliwość uzyskania konstruktywnego wsparcia w grupie rówieśniczej.

24 Dziękuję za uwagę