Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy.

Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów
Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy

Polskie regulacje prawne - substancje i preparaty chemiczne
Kodeks Pracy (Art. 220 i 221) Ustawa z 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. nr 11 poz. 84 z późn. zmianami) – PROJEKT ZMIANY USTAWY UWZGLĘDNIJĄCY ROZPORZĄDZENIE REACH Ustawa z dnia 13 wrześnie 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. nr 175 poz. 1433) – Ustawa o zmianie ustawy o produktach biobójczych (Dz.U ) Ustawa z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii powierza inspekcji sanitarnej nadzór nad prekursorami kategorii 2 i 3

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86) !!! Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów Bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U nr 129 poz. 844 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 lipca 2004 roku w sprawie ograniczeń, zakazów lub warunków produkcji, obrotu lub stosowania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz zawierających ich produktów (Dz.U z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz.U ).

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2005 r
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U z późniejszymi zmianami), Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U z późniejszymi zmianami),

Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 grudnia 2004 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86)

§2.Pracodawca jest obowiązany do ustalenia, czy w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie oraz do dokonania i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny.

§3.1.W ocenie ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany uwzględnić:
1) niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego; 2) otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 3) rodzaj, poziom i czas trwania narażenia; 4) wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone; 5) wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone; 6) efekty działań zapobiegawczych; 7) wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona; 8) warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników

Kodeks pracy w art. 221 za niedopuszczalne uznaje stosowanie niebezpiecznych substancji chemicznych i preparatów, bez: - widocznego oznakowania umożliwiającego ich identyfikację, - posiadania aktualnego ich spisu, - kart charakterystyki, - opakowań zabezpieczających przed szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

KLASYFIKACJA – podstawa prawna
Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 171/2003, poz ze zmianą w Dz.U nr 174 poz. 1222)

CEL KLASYFIKACJI Określenie wszystkich właściwości substancji i preparatów, które mogą stwarzać zagrożenia podczas normalnego ich stosowania lub użytkowania - toksyczności, właściwości fizykochemicznych i ekotoksyczności Analizie poddaje się wszystkie rodzaje zagrożeń za pomocą: symbolu i co najmniej jednego zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia lub 2) kategorii (kategoria 1, kategoria 2 lub kategoria 3) z przypisanym zwrotem wskazującym rodzaj zagrożenia, w przypadku, gdy substancje preparaty są uznane za rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość

Określenie zagrożenia
Toksyczny Szkodliwy T Xn Działa toksyczne na reprodukcję (R60, R61) (R62, R63) Mutagenny (R46) (R68) Kancerogenny(R45, R49) (R40) Szkodliwy Drażniacy Xn Xi Uczulający (R42) (R43) Drażniący Xi Drażniący (R36, R37, R38, R41) Szkodliwy Xn Szkodliwy (R20, R21, R22, R48, R65, R68) Żrący C (R34, R35) Toksyczny T (R23, R24, R25, R39, R48) Bardzo toksyczny T+ Bardzo toksyczny (R26, R27, R28, R29) Określenie zagrożenia Znak ostrzegawczy Symbol Klasyfikacja Toxic Harmful T Xn Toxic to reproduction (R60, R61) (R62, R63) Mutagenic (R46) (R68) Carcinogenic (R45, R49) (R40) Harmful Irritant Xn Xi Sensitiser (R42) (R43) Irritant Xi Irritant (R36, R37, R38, R41) Harmful Xn Harmful (R20, R21, R22, R48, R65, R68) Corrosive C (R34, R35) Toxic T (R23, R24, R25, R39, R48) Very toxic T+ Very toxic (R26, R27, R28, R29) Indication of danger Symbol Danger code Classification

Rakotwórcze Kategoria 1: Substancje uznane za kancerogenne dla ludzi
Istnieją wystarczające dowody zakładać kauzalną zależność pomiędzy narażeniem człowieka i rozwojem raka T, Toksyczny, R45 lub R49 Kategoria 2: Substancje, które powinny być uznawane jako kancerogenne dla ludzi Istnieją wystarczające dane eksperymentalne aby dowieść hipotezę, że narażenie ludzi na działanie tej substancji spowoduje rozwój raka – T, Toksyczny, R45 lub R49 Kategoria 3: Substancje, które prawdopodobnie powodują raka u ludzi Możliwe efekty kancerogenne ale dostępne informacje nie pozwalają stwierdzić tego z cała pewnością Xn, Szkodliwy, R40

Zasady oznakowania substancji i preparatów chemicznych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. nr 173/2003, poz 1679 ze zmianą w Dz.U ).

CEL OZNAKOWANIA: Substancje lub preparaty, po określeniu ich właściwości powodujących zagrożenie, muszą następnie zostać oznakowane w celu wskazania tego zagrożenia (zagrożeń), dla ochrony ich użytkowników, populacji ogólnej oraz środowiska.

Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego powinno zawierać:
nazwę handlową lub informacje o przeznaczeniu preparatu, tożsamość osoby wprowadzającej substancję lub preparat do obrotu nazwę chemiczną lub nazwy chemiczne substancji obecnych w preparacie (max 4) odpowiednie znaki ostrzegawcze i napisy, zgodnie z przepisami, o których mowa w art. 26, informacje o wymaganym postępowaniu z opróżnionymi opakowaniami, jeżeli tego wymagają inne przepisy numer WE, a w przypadku substancji objętych wykazem, oznakowanie powinno zawierać wyrazy "Oznakowanie WE masę lub objętość Oznakowanie powinno być sporządzone w języku polskim, zgodnie z wymogami określonymi w odrębnych przepisach.

C Produkt żrący T+ Produkt bardzo toksyczny T Produkt toksyczny Xi Produkt drażniący Xn Produkt szkodliwy

Produkt wysoce łatwopalny F+ Produkt skrajnie łatwopalny
Produkt utleiający F+ Produkt skrajnie łatwopalny N Produkt niebezpieczny dla środowiska E Produkt wybuchowy N Produkt niebezpieczny dla środowiska N Produkt niebezpieczny dla środowiska N Produkt niebezpieczny dla środowiska

GHS (projekt rozporządzenia) globalnie ujednolicony system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów.

Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego
gdy preparatowi przypisano więcej niż jeden symbol: a) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi T lub T+ czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom C, Xn i Xi fakultatywnymi, b) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi C czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn i Xi fakultatywnymi,

zwroty S; brzmienie zwrotów S powinno być zgodne z brzmieniem określonym w rozporządzeniu o oznakowaniu…, oznakowanie opakowania nie powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S; zwroty łączone należy traktować jako jeden zwrot, jeżeli zwroty S w sposób oczywisty powtarzają treść zwrotów R, należy je umieścić na oznakowaniu opakowania tylko wtedy, gdy mają stanowić specjalne ostrzeżenie, wybór zwrotów S powinien uwzględniać przewidywany sposób stosowania substancji, np. w postaci aerozolu

umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S1, S2 i S45 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich substancji bardzo toksycznych, toksycznych i żrących przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów, umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S2 i S46 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich innych niebezpiecznych substancji (oprócz substancji niebezpiecznych dla środowiska) przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów

Nr zwrotu S Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania S1 Przechowywać pod zamknięciem S1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. S2 Chronić przed dziećmi. S3 Przechowywać w chłodnym miejscu. S3/7 Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w chłodnym miejscu. S3/9/14 Przechowywać w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu, z dala od ... (materiału wskazanego przez producenta). S3/9/14/49 Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu, w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu; nie przechowywać razem z ... (materiałami wskazanymi przez producenta). S3/9/49 Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu. S3/14 Przechowywać w chłodnym miejscu; nie przechowywać razem z ... (materiałami wskazanymi przez producenta). S4 Nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych. S5 Przechowywać w ... (cieczy wskazanej przez producenta). S45 W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę. S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę.

zwroty R; treść zwrotów R powinna być zgodna z brzmieniem podanym w rozporządzeniu w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji…..; zamieszczenie sześciu zwrotów R powinno wystarczyć do opisania zagrożenia; tam, gdzie to stosowne, należy zamieszczać łączone zwroty, zwroty R muszą określać wszystkie podstawowe zagrożenia związane ze stosowaniem preparatu Na oznakowaniu opakowania substancji niebezpiecznej nie zamieszcza się zwrotów R powtarzających treść zwrotów S

Zwroty R ZWROT WSKAZUJĄCY RODZAJ ZAGROŻENIA R1 Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 Zagrożenie wybuchem wskutek - uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub - innymi źródłami zapłonu. R3 Skrajne zagrożenie wybuchem - wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z - ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R4 Tworzy łatwo wybuchające związki – metaliczne. R5 Ogrzanie grozi wybuchem. R6 Produkt wybuchowy z dostępem i bez - dostępu powietrza. R7 Może spowodować pożar. R8 Kontakt z materiałami zapalnymi może - spowodować pożar. R9 Grozi wybuchem po zmieszaniu z - materiałem zapalnym. R10 Produkt łatwo palny. R11 Produkt wysoce łatwo palny. R12 Produkt skrajnie łatwo palny. R14 Reaguje gwałtownie z wodą. R14/15 Reaguje gwałtownie z wodą, - uwalniając skrajnie łatwo palne gazy. R15 W kontakcie z wodą uwalnia skrajnie - łatwopalne gazy. R15/29 W kontakcie z wodą uwalnia skrajnie - łatwo palne, toksyczne gazy.

pod warunkiem że pojemność opakowania nie przekracza 125 cm3
Umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów R i zwrotów S nie jest wymagane w przypadku: 1) substancji niebezpiecznych zaklasyfikowanych wyłącznie jako wysoce łatwopalne, łatwopalne, utleniające lub drażniące, 2) preparatów niebezpiecznych zaklasyfikowanych wyłącznie jako wysoce łatwopalne, utleniające lub drażniące, z wyjątkiem preparatów, którym jednocześnie przypisano zwrot R41, 3) preparatów niebezpiecznych zaklasyfikowanych wyłącznie jako niebezpieczne dla środowiska, którym przypisano symbol N, 4) substancji niebezpiecznych, które nie są przeznaczone do sprzedaży dla konsumentów, zaklasyfikowanych wyłącznie jako substancje szkodliwe 5) zaklasyfikowanych wyłącznie jako łatwopalne lub niebezpieczne dla środowiska, którym nie przypisano symbolu N. pod warunkiem że pojemność opakowania nie przekracza 125 cm3

Wymiary oznakowania Wymiary (w mm) Pojemność opakowania
co najmniej 148x210 większa niż 500 dm3 co najmniej 105x148 większa niż 50 dm3, ale nieprzekraczająca 500 dm3 co najmniej 74x105 większa niż 3 dm3, ale nieprzekraczająca 50 dm3 co najmniej 52x74, nieprzekraczająca 3 dm3 Wymiary (w mm) Pojemność opakowania

Na oznakowaniu opakowania, o wymiarach określonych wyżej, zamieszcza się informacje, o których mowa w rozporządzeniu, i inne informacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa. W przypadku zamieszczenia na oznakowaniu napisów ostrzegawczych także w językach innych niż język polski, wymiar oznakowania podany wyżej, należy powiększyć o obszar zajęty przez napisy w innym języku lub innych językach. Każdy znak ostrzegawczy powinien pokrywać co najmniej jedną dziesiątą pola powierzchni oznakowania opakowania, ale nie mniej niż 1 cm2.

Kolor i wygląd oznakowania opakowania powinny być tak dobrane, aby znak ostrzegawczy i jego tło wyraźnie się od siebie odróżniały. Informacje zamieszczone na oznakowaniu opakowania powinny wyraźnie odróżniać się od tła i mieć takie wymiary i liternictwo, żeby były łatwo czytelne.

Opakowania, które zawierają preparaty niebezpieczne przeznaczone do sprzedaży dla konsumentów, nie mogą mieć: 1) kształtu lub dekoracji graficznej, które mogą przyciągać uwagę i ciekawość dzieci lub wprowadzać konsumentów w błąd 2) wyglądu lub oznaczenia stosowanego dla środków spożywczych lub środków żywienia zwierząt, leków lub kosmetyków.

(Ćwicz. Znaki/napisy ostrzegawcze)
Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego Masa/Objętość Producent/Importer (adres, teleforn etc.) Substancje Zwroty S Zwroty R (Ćwicz. Znaki/napisy ostrzegawcze) Nazwa produktu Produkt szkodliwy Weight and volume for consumer products; Substances - not for irritants (all other classifications). Risk/Safety phrases - if too many possibility to reduce numbers.

Przykład – oznakowanie
Metanol, 1 litr Wysoce łatwopalny. Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Toksyczny: Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu, zagraża powstaniem bardzo poważnych nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka. Chronić przed dziećmi. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu – nie palić tytoniu. Nosić odpowiednią odzież ochronną i rękawice ochronne. W razie awarii, lub jeśli źle się poczujesz niezwłocznie zasięgnij porady lekarza – jeśli to możliwe pokazać etykietę. Zawiera: Metanol 25% Producent: Chemistry Inc., Chemi Rd 1, Stockholm, Produkt toksyczny Example with risk- and safety phrases, manufacturer, contents, symbols etc. Produkt wysoce łatwopalny

Zły przykład! Instrukcje Użytkowania
DOBRZE ZMOCZYĆ SZMATĘ ŚRODKIEM DO CZYSZCZENIA I PORZĄDNIE ZMYĆ BLAT. SPŁUKAĆ BLAT LETNIĄ WODĄ I WYSUSZYĆ . Może być niebezpieczne w przypadku spożycia. Trzymać z dala od dzieci. Łatwopalne. What is wrong with this label? Colour of symbol No risk phrases Risk information mixed with instruction for use

Twinning Project PL/IB/2002/OT/04
„Strengthening of the administrative capacity for risk assessment and chemicals control” Chem.Risk.Control

Jak powinno to wyglądać?
Zawiera: Epoksydowo-aminowy kopolimer 30 % Klasa: Xn; R22 C; R34 N; R50/53 R34 Powoduje oparzenia. R22 Działa szkodliwie po połknięciu. R50/53 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, może spowodować długo utrzymujace się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. S2 Chronić przed dziećmi. S36/37/39 Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne, okulary i ochronę twarzy S23Nie wdychać pary S56 Zużyty preparat oraz opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów niebezpiecznych

Etykiety mogą wyglądać w ten sposób:
Produkt żrący Produkt niebezpieczny dla środowiska Powoduje oparzenia. Działa szkodliwie po połknięciu. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, może spowodować długo utrzymujace się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Chronić przed dziećmi. Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne, okulary i ochronę twarzy. Nie wdychać pary. Zużyty preparat oraz opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów niebezpiecznych Zawiera kopolimer epoksydowo-aminowy Importer: Flex Coat Inc., Motala, Sweden Flex Coat Komponent B Both substances contribute to the classification of the product (>25%). Two-component products should be labelled as they are classified in the form they are delivered, not in the form they are when they have reacted with each other.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz.U ).

Pojemniki i zbiorniki stosowane do przechowywania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych i do pracy z nimi oraz niezabudowane rurociągi zawierające takie substancje lub takie preparaty oznakowuje się, z uwzględnieniem przepisu art. 221 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm. 3) ), znakami ostrzegawczymi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 26 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych, zwanej dalej "ustawą", z zastrzeżeniem ust. 2. Odstąpienie od oznakowania znakami ostrzegawczymi, o których mowa w ust. 1, jest możliwe w przypadku pojemników i zbiorników stosowanych do przechowywania znajdujących się w procesie technologicznym substancji niebezpiecznych lub preparatów niebezpiecznych przez krótki czas lub gdy zawartość pojemnika lub zbiornika ulega częstym zmianom, a osobom obsługującym te pojemniki lub zbiorniki zostanie zapewniona informacja dotycząca zagrożeń stwarzanych przez substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny w nich przechowywane, zapewniająca równorzędny poziom ochrony.

Miejsca, w których substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne przechowywane są w znaczących ilościach, oznakowuje się znakami ostrzegawczymi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 26 ustawy lub znakami ostrzegawczymi dla materiałów niebezpiecznych określonymi w załączniku do rozporządzenia, przy zastosowaniu tych samych piktogramów, chyba że właściwy dostęp do informacji o zagrożeniach stwarzanych przez substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne zapewniony jest przez oznakowanie opakowań takich substancji lub preparatów. Miejsca, w których składowane są różnorodne substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne, mogą być oznakowane za pomocą znaku ostrzegawczego "ogólny znak ostrzegawczy - ostrzeżenie o niebezpieczeństwie", określonego w załączniku do rozporządzenia

Ogólny znak ostrzegawczy

Według Rozporządzenia sprawie ogólnych przepisów Bezpieczeństwa i higieny pracy (Część D. Prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych) § 93. 1. Materiały niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych

Według Rozporządzenia sprawie ogólnych przepisów Bezpieczeństwa i higieny pracy § 103. 1. Jeżeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami żrącymi lub zapalenia odzieży na pracowniku - nie dalej niż 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu.

Apteczka § 97 ust. 1 . Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz pomieszczenia, w których istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny być wyposażone w: 1) urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach; 2) odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze, środki neutralizujące, apteczki oraz odpowiednie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, stosownie do występujących zagrożeń.

Apteczka § 44. 2. Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. 3. Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. 4. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3. 5. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne.

INSTRUKCJE BHP § 41. 1. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące: 1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników; 2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych; 3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi; 4) udzielania pierwszej pomocy.

INSTRUKCJE BHP § 41. 2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.

Magazynowanie § 96. 1. Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzającymi dodatkowe zagrożenie na skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku uszkodzenia opakowania jest niedopuszczalne. 2. W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych; z treścią instrukcji należy zapoznać pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

Według Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz
Art Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. Art Transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania odpadów odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie materiałów niebezpiecznych

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 3 lipca 2002 r.
w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. (Dz. U. Nr 140, poz z późniejszymi zmianami) Na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych

Karty charakterystyki sporządzone wg uchylonego rozporządzenia są uważane za prawidłowe do czasu ich aktualizacji. Każda karta charakterystyki aktualizowana i tworzona po ukazaniu się w/w rozporządzenia musi być tworzona wg Rozporządzenia REACH.

Rozporządzenie REACH traktuje karty charakterystyki jako kluczowy element w komunikacji pomiędzy dostawcą/producentem a dalszym użytkownikiem w zakresie informowania o zagrożeniach i zarządzaniu ryzykiem.

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego stanowi zbiór informacji o niebezpiecznych właściwościach substancji lub preparatu oraz zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania Jest przeznaczona przede wszystkim dla użytkowników prowadzących działalność zawodową w celu umożliwienia im podjęcia w miejscu pracy środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska Art. 5. 1 Ustawy o substancjach i preparatach chemicznych

Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem. Art. 221. Ustawy Kodeks Pracy

Osoba wprowadzająca do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny jest obowiązana do bezpłatnego udostępnienia ich odbiorcy karty charakterystyki takiej substancji lub preparatu, najpóźniej w dniu ich pierwszej dostawy.

Osoba stosująca substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny ma obowiązek zapoznania się z kartą charakterystyki. Osoba stosująca substancję niebezpieczną lub preparat niebezpieczny, która wie, na podstawie informacji otrzymanych zgodnie z przepisami art. 5, że mogą one stworzyć zagrożenie dla zdrowia człowieka lub środowiska, ma obowiązek podjęcia niezbędnych działań zapobiegających powstaniu zagrożenia.

W razie pojawienia się nowych istotnych informacji na temat substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego, osoba wprowadzająca do obrotu taką substancję lub taki preparat aktualizuje kartę charakterystyki, oznaczając ją wyrazem "aktualizacja" i umieszczając datę aktualizacji oraz dostarcza ją odbiorcy takiej substancji lub takiego preparatu, któremu dostarczyła taką substancję lub taki preparat w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Karta charakterystyki dostarczana jest w formie pisemnej lub w formie przekazu elektronicznego albo na elektronicznych nośnikach danych, jeżeli odbiorca ma odpowiednie środki do jej przyjęcia w takiej postaci.

KCh – cechy Zrozumiała i łatwa do przeczytania Krótka i wyrazista
Wszystkie konieczne dane by uchronić się od obrażeń i ochronić środowisko Data sporządzenia 16 obowiązkowych punktów Brak zbędnego tekstu Przygotowana przez wykwalifikowaną osobę

Karta charakterystyki zawiera następujące informacje:
1. identyfikację substancji/preparatu oraz identyfikację producenta, importera lub dystrybutora; 2. identyfikacja zagrożeń; 3. skład/informacja o składnikach; 4. pierwszą pomoc; 5. postępowanie w przypadku pożaru; 6. postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska; 7. postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowanie; 8. kontrolę narażenia i środki ochrony indywidualnej; 9. właściwości fizykochemiczne; 10. stabilność i reaktywność; 11. informacje toksykologiczne; 12. informacje ekologiczne; 13. postępowanie z odpadami; 14. informacje o transporcie; 15. informacje dotyczące przepisów prawnych; 16. inne informacje.

KCh – Punkt 1 Identyfikacja substancji/preparatu i firmy
Nazwa produktu (dla substancji: nazwa chemiczna) Zastosowanie substancji/preparatu Nazwa, adres i telefon producenta, importera lub dystrybutora na terenie EWG Telefon w przypadku wypadków “Ponadto, jeżeli osoba ta nie mieszka w Państwie Członkowskim gdzie substancja lub preparat są wprowadzane do obrotu, należy, jeśli to możliwe, podać pełny adres i numer telefonu osoby odpowiedzialnej w danym Kraju Członkowskim.”

KCh – Punkt 2 Identyfikacja zagrożeń
Podając klasyfikację substancji lub preparatu, wskazuje się zagrożenia dla zdrowia człowieka lub dla środowiska stwarzane przez substancję lub preparat: Klasyfikację substancji lub preparatu (identyfikacja zagrożeń np. Xi, zwroty R) Opisuje się najważniejsze skutki i objawy szkodliwego działania na zdrowie człowieka lub na środowisko, spowodowane stosowaniem substancji lub preparatu, w tym również niewłaściwym, które można przewidzieć w racjonalny sposób, oraz stwarzające zagrożenie właściwości fizykochemiczne, Wskazuje się również zagrożenia nieujęte w kryteriach klasyfikacji, w szczególności takie, jak pylenie, zmrażanie, duszące działanie gazów, szkodliwe działanie na organizmy żyjące w glebie również na mikroorganizmy glebowe obecne także w atmosferze, które zwiększają zagrożenie stwarzane przez substancję lub preparat.

KCh - Punkt 3 Skład/informacja o składnikach
1. Nazwa substancji składniki stwarzające zagrożenie dla zdrowia człowieka lub dla środowiska, jeżeli obecne są w preparacie w stężeniach równych lub większych od stężeń granicznych chyba że w innych przepisach wydanych na podstawie ustawy podane są ich niższe stężenia, składniki, dla których określono w odrębnych przepisach wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy (NDS) 2. Numer CAS 3. Numer WE 4. Stężenie lub przedział stężeń 5. Klasyfikacja substancji: symbole i zwroty R 6. Numer rejestracji (art. 20 ust. 3 rozorządzenia REACH)

Substancje chemiczne są dodatkowo zidentyfikowane przez:
numer CAS numer WE numer indeksowy Podano również kategorię rakotwórczości lub mutagenności, do której została zaklasyfikowana substancja chemiczna

Numer CAS jest to numer przypisany substancji przez Chemical Abstract Service
Numer WE jest to numer identyfikacyjny znajdujący się w jednym z 3 wykazów: - EINECS (2xx-xxx-x, 3xx-xxx-x) Europejski Wykaz Istniejących Substancji o Znaczeniu Komercyjnym - ELINCS (4xx-xxx-x) Europejska Lista Substancji Notyfikowanych - NLP (5xx-xxx-x) No Longer Polymers

Numer indeksowy jest to numer przypisany substancji w wykazie substancji niebezpiecznych.
Ma on postać: ABC-DEF-GH-I, gdzie pierwsze 3 cyfry są albo masą atomową (uzupełnioną zerami do postaci 3-cyfrowej) najistotniejszego pierwiastka w związku chemicznym, albo klasą substancji organicznych (wówczas numer zaczyna się od 6).

Nazwa substancji Numer CAS Numer WE Stężenie % wag, % obj
Symbole zagrożenia Zwroty R Wodorotlenek potasu 1,5 C R22-35 Symbole zagrożenia i zwroty R w punkcie 3 karty charakterystyki określa się tak jak dla substancji 100% Wodorotlenek potasu: stężenie oznakowanie preparatu w zależności od stężenia C ≥ 25% C; R22-35 5% ≤ C ≤ 25% C; R35 2% ≤ C ≤ 5% C; R34 0,5% ≤ C ≤ 2% Xi; R36/38

KCH - Punkt 4 Pierwsza pomoc
Opisując środki pierwszej pomocy, w szczególności wskazuje się, czy potrzebna jest natychmiastowa pomoc medyczna. Informacje o pierwszej pomocy muszą być zwięzłe i zrozumiałe dla poszkodowanego, osób postronnych i osób udzielających pierwszej pomocy. Objawy i skutki narażenia opisuje się krótko. Informuje się, co należy zrobić w miejscu wypadku i czy mogą wystąpić opóźnione skutki narażenia. Informacje podaje się według różnych dróg narażenia, w szczególności na skutek wdychania, kontaktu ze skórą, kontaktu z oczami, spożycia. Należy wskazać, czy wymagana lub zalecana jest pomoc lekarza. W przypadku niektórych substancji lub preparatów zamieszcza się informację, że w pobliżu stanowiska pracy muszą być dostępne specjalne środki umożliwiające podjęcie bezzwłocznego, określonego postępowania leczniczego.

Przykład: Po narażeniu inhalacyjnym - natychmiast wynieść osobę poszkodowaną na świeże powietrze W wyniku kontaktu ze skórą - przemyć dużą ilością wody, zastosować tłusty krem. W wyniku kontaktu z oczami - przemyć dostateczną ilością wody, później zasięgnąć porady lekarza. Po połknięciu - wypłukać usta dokładnie wodą. Możliwe objawy i skutki - objawy astmatyczne, dolegliwości oddechowe, wymioty, zawroty głowy. W środowisku pracy następujące urządzenia muszą być dostępne - do przemywania oczu, maski

KCh - Punkt 5 Postępowanie w przypadku pożaru
Określając wymagania dotyczące zwalczania pożaru spowodowanego przez daną substancję lub preparat oraz pożaru powstającego w ich sąsiedztwie, podaje się podstawowe zasady postępowania przy pożarach substancji niebezpiecznych i wskazuje: środki gaśnicze właściwe ze względu na rodzaj substancji lub preparatu, środki gaśnicze, których nie wolno używać ze względów bezpieczeństwa, szczególne zagrożenia związane z narażeniem wynikającym z właściwości samej substancji lub preparatu, produktów spalania, powstających gazów, środki ochrony indywidualnej dla strażaków.

KCh - Punkt 6 Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
W zależności od właściwości substancji lub preparatu podaje się informacje dotyczące: indywidualnych środków ostrożności, w szczególności usuwania źródeł zapłonu, zapewnienia wystarczającej wentylacji/ochrony dróg oddechowych, ograniczania pylenia, zapobiegania kontaktowi ze skórą lub oczami, środków ostrożności w zakresie ochrony środowiska, w szczególności unikania wprowadzania substancji lub preparatu do kanalizacji, wód powierzchniowych i gruntowych oraz do gleby; ewentualnej konieczności ostrzeżenia okolicznych mieszkańców, metod oczyszczania, w szczególności użycia materiału sorpcyjnego (piasku, ziemi okrzemkowej, substancji wiążącej kwasy, uniwersalnej substancji wiążącej, trocin), redukcji gazów/dymów za pomocą wody, rozcieńczania. W razie potrzeby podaje się zalecenia takie jak: "nie używać nigdy", "neutralizować za pomocą...".

KCh - Punkt 7 Postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowanie
Informacje zawarte w tym punkcie dotyczą ochrony zdrowia człowieka i bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska w związku ze stosowaniem substancji lub preparatu w procesie pracy. Przedstawiona informacja ma umożliwić pracodawcy przygotowanie procedur i działań organizacyjnych wymaganych przez przepisy prawa pracy.

Określa się środki ostrożności gwarantujące bezpieczne obchodzenie się z substancją lub preparatem, w tym informacje na temat środków technicznych, w szczególności hermetyzacji procesu, wentylacji miejscowej i ogólnej, środków zapobiegających powstawaniu aerozoli i pyłów, metod zapobiegania pożarom oraz wszelkie inne wymagania lub zasady postępowania z substancją lub preparatem, w szczególności procedury lub urządzenia techniczne, które są zabronione lub zalecane, i, jeżeli jest to możliwe, podaje się ich krótki opis.

Określa się warunki bezpiecznego magazynowania substancji lub preparatu, w szczególności zabezpieczenia instalacji kanalizacyjnych i wentylacyjnych, zabezpieczenia pomieszczenia lub zbiornika przed możliwością rozlania i wydostania się substancji na zewnątrz, konieczności oddzielnego przechowywania substancji lub preparatu ze względu na możliwość wystąpienia niebezpiecznych reakcji między nimi, warunków w pomieszczeniach lub zbiornikach magazynowych (temperatura i wilgotność - wartości dopuszczalne, zakresy, oświetlenie, konieczność przechowywania w atmosferze gazu obojętnego), wymagań dotyczących stosowanych urządzeń elektrycznych, sposobów zapobiegania elektryczności statycznej. W razie potrzeby podaje się informacje o dopuszczalnych ilościach danej substancji lub preparatu przechowywanych w określonych warunkach magazynowania. Podaje się również informacje o wszelkich szczególnych wymaganiach, w szczególności rodzajach materiałów, jakich należy użyć do pakowania i produkcji pojemników przeznaczonych do danej substancji lub preparatu.

Przykładowe opisy: Postępowanie z substancją/preparatem - nie mieszać produktu z kwasami, osoby ze skłonnością do alergii skórnej lub układu oddechowego nie powinny mieć kontaktu z produktem., kiedy zostanie otwarty pojemnik może być uwolniony amoniak, substancje mogą tworzyć łatwopalne/niebezpieczne gazy w wyniku kontaktu z wodą. Magazynowanie - przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w suchym pomieszczeniu. przechowywać w temperaturze nieprzekraczające 21 °C, przechowywać w chłodnym miejscu, nie stosować lub przechowywać z....(kwasami, zasadami, substancjami utleniającymi). Odpowiedni/nieodpowiedni materiał, z którego wykonane są pojemniki: ... (stal, szkło, plastik, materiał odporny na działanie kwasów/zasad/rozpuszczalników).

KCh – Punkt 8/1 Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej
Kontrola narażenia oznacza pełny zakres środków ostrożności, które podejmuje się w czasie stosowania substancji lub preparatu, aby zminimalizować narażenie pracowników.

Podaje się wszelkie parametry kontroli narażenia, w szczególności najwyższe dopuszczalne stężenia substancji w środowisku pracy (NDS, NDSCh, NDSP) z odwołaniem się do (krajowych) przepisów prawnych, oraz, o ile jest to możliwe, dopuszczalne stężenia w materiale biologicznym (DSB). Podaje się informacje o zalecanych procedurach monitoringu narażenia w środowisku pracy, powołując się na ich źródło. W przypadku preparatów podaje się najwyższe dopuszczalne stężenia składników stwarzających zagrożenie dla zdrowia człowieka.`

Celowe jest zasugerowanie systemu ochrony, w szczególności hermetyzacji procesu, środków ochrony zbiorowej, działań organizacyjnych. Informacje te uzupełniają informacje podane w pkt 7 w części dotyczącej postępowania z substancją lub preparatem. Środki ochrony indywidualnej traktuje się jako rozwiązanie ostateczne; pierwszeństwo przed użyciem środków ochrony indywidualnej mają działania techniczno-organizacyjne.

W przypadku gdy niezbędne są środki ochrony indywidualnej, podaje się rodzaj wyposażenia zapewniającego właściwą ochronę: układu oddechowego - przez określenie sprzętu izolującego lub oczyszczającego (pyły - sprzęt filtrujący, pary i gazy - sprzęt pochłaniający) w przypadku występowania w środowisku pracy niebezpiecznych gazów, par, pyłów, rąk - przez określenie rodzaju rękawic, których należy używać podczas stosowania substancji lub preparatu; w razie potrzeby wskazuje się dodatkowe środki ochrony rąk,

W przypadku gdy niezbędne są środki ochrony indywidualnej, podaje się rodzaj wyposażenia zapewniającego właściwą ochronę: Oczu i twarzy - przez podanie rodzaju potrzebnego sprzętu, w szczególności gogle ochronne, osłony twarzy, kaptury i maski skompletowane z odpowiednimi elementami oczyszczającymi w przypadku dużych stężeń substancji o działaniu drażniącym, Skóry - przez określenie rodzaju odzieży ochronnej (w szczególności ubranie, fartuch, kombinezon) oraz rodzaju obuwia ochronnego w przypadku potrzeby ochrony innych części ciała niż ręce. W razie potrzeby podaje się również inne zalecane środki, w szczególności wodne natryski ratunkowe do obmycia całego ciała, do płukania oczu oraz środki zapewniające właściwą higienę.

Przykłady: Nazwa substancji Numer CAS Stężenie w % wag lub % obj. Wartość NDS, NDSCh, NDSP Wartość / jednostka [mg/m3] Toluen 1 NDS NDSCh 100 350 Ochrona dróg oddechowych - używać środków ochrony dróg oddechowych w otaczającym powietrzu, pełna maska, stosować środki ochrony dróg oddechowych w przypadku tworzenia się aerozoli lub mgieł, nosić maskę przeciwpyłową, stosować przez krótki okres czasu środki ochrony dróg oddechowych z następującym filtrem: Ochrona rąk - zalecane są rękawice ochronne wykonane z , nosić rękawice z długimi mankietami. Ochrona oczu - okulary, gogle, ochrona wykonana ze szkła. Ochrona skóry - ochronne ubranie robocze, antystatyczna odzież ochronna. Ogólne środki ochrony i higieny - unikać kontaktu ze skórą/oczami/odzieżą, myć ręce przed przerwami w pracy i na jej zakończenie, przypadku nudności zasięgnąć porady lekarza.

KCh - Punkt 9/1a Właściwości fizykochemiczne
Zamieszcza się informacje na temat substancji lub preparatu dotyczące: postaci - informacje o stanie fizycznym (stały, ciekły, gazowy) oraz o kolorze charakteryzowanej substancji lub preparatu, zapachu - jeżeli zapach substancji lub preparatu jest wyczuwalny, podaje się jego krótki opis, pH - wartość pH charakteryzowanej substancji lub preparatu lub ich roztworu wodnego wraz ze stężeniem, temperatury: a) wrzenia/zakresu temperatur wrzenia, b) topnienia/zakresu temperatur topnienia, c) zapłonu, d) samozapłonu,

KCH - Punkt 9/1b Właściwości fizykochemiczne
Zamieszcza się informacje na temat substancji lub preparatu dotyczące: palności (ciało stałe, gaz), właściwości wybuchowych, właściwości utleniających, prężności par, gęstości względnej, rozpuszczalności: a) w wodzie, b) w rozpuszczalnikach organicznych, z podaniem rozpuszczalnika, współczynnika podziału n-oktanol/woda, innych właściwości - wskazuje się właściwości substancji lub preparatu mające istotne znaczenie dla bezpieczeństwa, w szczególności gęstość par, zdolność mieszania się, lotność, przewodnictwo, lepkość.

temperatura wrzenia/zakres temperatur wrzenia, °C temperatura zapłonu
pH Wartość pH charakteryzowanej substancji lub preparatu lub ich roztworu wodnego wraz z odpowiednim stężeniem. temperatura wrzenia/zakres temperatur wrzenia, °C temperatura zapłonu palność(ciało stałe, gaz) właściwości wybuchowe Tak/nie właściwości utleniające prężność par Pa i temperatura 1 Torr = 1mg Hg = 133,322 Pa 1 atm = Pa 1 mBar = 100 Pa gęstość względna kg/m3 or g/cm3 (preferowane w 20 °C) rozpuszczalność w wodzie g/l (preferowane w 20 °C) rozpuszczalność w rozpuszczalnikach organicznych podać rozpuszczalnik (np. standardowy rozpuszczalnik organiczny) współczynnik podziału n-oktanol/woda lepkość gęstość par g/l (lub w odniesieniu do powietrza, np. cięższy niż powietrze >1) szybkość parowania

KCh - Punkt 10/1 Stabilność i reaktywność
Określa się stabilność substancji lub preparatu oraz możliwość wystąpienia niebezpiecznych reakcji w pewnych warunkach, podając: warunki, których należy unikać, określając w szczególności temperaturę, ciśnienie, światło, wstrząsy, które mogą spowodować niebezpieczną reakcję, i, jeżeli jest to możliwe, podaje się krótki opis tej reakcji, materiały, których należy unikać, w szczególności wody, powietrza, kwasów, zasad, środków utleniających oraz innych materiałów, które mogą spowodować niebezpieczną reakcję, i, jeżeli jest to możliwe, podaje się krótki opis tej reakcji, niebezpieczne produkty rozkładu, określając materiały powstające w niebezpiecznych ilościach w wyniku rozkładu.

KCh - Punkt 10/2 Stabilność i reaktywność
Szczególną uwagę zwraca się na: potrzebę stosowania i obecność środków stabilizujących, możliwość niebezpiecznej reakcji egzotermicznej, znaczenie dla bezpieczeństwa zmian w fizycznym wyglądzie substancji lub preparatu, jeżeli zmiany takie występują, niebezpieczne produkty rozkładu powstające w wyniku kontaktu z wodą, jeżeli takie produkty powstają, możliwość rozkładu do produktów niestabilnych.

KCh - Punkt 11/1 Informacje toksykologiczne
Podaje się wszechstronny opis wszelkich skutków toksycznego działania substancji lub preparatu, które mogą wystąpić w wyniku kontaktu z substancją lub preparatem. Uwzględnia się opóźnione i bezpośrednie znane skutki narażenia oraz oddalone efekty krótko- i długotrwałego narażenia, w szczególności uczulenie, działanie rakotwórcze, działanie mutagenne i wpływ na rozrodczość danej substancji lub preparatu, w tym działanie teratogenne.

KCh - Punkt 11/1 Informacje toksykologiczne
Dla następujących punktów należy podać wyniki badań, doświadczenie praktyczne lub odnośniki do odpowiedniej literatury: działanie toksyczne po jednorazowym narażeniu (toksyczność ostra, droga pokarmowa / po naniesieniu na skórę / po narażeniu inhalacyjnym): droga narażenia, gatunek zwierząt użytych do badań i wartość, np.: LD50 droga pokarmowa, szczur > 2000 mg/kg LD50 po naniesieniu na skórę, królik= 316 mg/kg LC50 po narażeniu inhalacyjnym, szczur= 0,5 mg/l/4h działanie toksyczne po kilkakrotnym narażeniu (droga pokarmowa / po naniesieniu na skórę/ po narażeniu inhalacyjnym) działanie drażniące (na oczy, skórę lub drogi oddechowe) działanie żrące działanie uczulające (na skórę lub drogi oddechowe) właściwości: rakotwórcze, mutagenne, szkodliwe działanie na rozrodczość skutki narkotyczne

KCh - Punkt 12/1 Informacje ekologiczne
Określa się wpływ na środowisko oraz zachowanie i dalsze losy substancji lub preparatu w powietrzu, wodzie lub glebie, uwzględniając ich właściwości i możliwe do przewidzenia sposoby stosowania. Tego samego rodzaju informacje podaje się dla niebezpiecznych produktów powstających w wyniku rozkładu danej substancji lub preparatu. Podaje się dostępne dane dotyczące toksyczności w stosunku do środowiska wodnego, zarówno toksyczności ostrej, jak i przewlekłej dla: organizmów wodnych (typ i czas trwania, wartość podaje się w mg/l) ryba, np. pstrąg tęczowy 96 h LC50 = 125 mg/l rozwielitka, np. Daphnia magna 48 h EC50 = 15 mg/l alga, np. Scenedesmus subspicatus 72 h LC50 = 0,5 mg/l inne organizmy wodne, np. Lemna sp. organizmy glebowe (mikro- i makroorganizmy) bakterie: przekształcające azot 28 d EC50 in mg N/kg gleby dżdżownica, np. Eisenia foetida 14 d LC50 = 200 mg/kg inne organizmy istotne dla środowiska (rośliny i zwietrzęta, np. ptaki, pszczoły) ptaki, np. Colinus virginianus 8 d LC50 w ppm rośliny, np. Lolium perenne LC50 w mg/kg

KCh - Punkt 13/1. Postępowanie z odpadami
Jeżeli usuwanie substancji lub preparatu (nadwyżki lub odpadu powstającego wskutek możliwego do przewidzenia zastosowania) stwarza zagrożenie, zamieszcza się opis tych pozostałości oraz informacje dotyczące bezpiecznego obchodzenia się z nimi. Wskazuje się odpowiednie metody usuwania substancji lub preparatu oraz opakowań po tych substancjach lub preparatach, polegające w szczególności na spopielaniu odzysku materiałów, składowaniu, mając na uwadze ich wpływ na zdrowie człowieka i środowisko. Wskazuje się przepisy (krajowe) dotyczące postępowania z odpadami.

KCh - Punkt 14 Informacje o transporcie
Wskazuje się wszystkie szczególne środki ostrożności, o których użytkownik musi wiedzieć lub których musi przestrzegać w związku z przepisami dotyczącymi transportu lub przemieszczania substancji lub preparatu na terenie jego zakładu oraz poza nim. Podaje się klasyfikację substancji lub preparatu zgodnie z przepisami dotyczącymi przewozu materiałów niebezpiecznych (przepisy ADR).

KCh - Punkt 15/1 Informacje dotyczące przepisów prawnych
W punkcie tym wskazuje się przepisy prawne (krajowe) dotyczące ochrony zdrowia człowieka lub środowiska, w szczególności dotyczące ograniczenia sprzedaży i stosowania, klasyfikacji odpadów, jeżeli mają one zastosowanie do substancji lub preparatu. Podaje się również informacje zamieszczone na oznakowaniu opakowań, zgodnie z przepisami dotyczącymi oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych Punkt 15 powinien korelować z punktem 2 karty charakterystyki

KCh - Punkt 16 Inne informacje
Podaje się inne informacje istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i ochrony środowiska, w szczególności informacje dotyczące: niezbędnych szkoleń, zalecanego stosowania i ograniczeń stosowania, materiałów źródłowych lub możliwości uzyskania dalszych informacji, źródła danych, na podstawie których opracowano kartę charakterystyki, zmian dokonanych w karcie charakterystyki w przypadku jej aktualizacji.

Podsumowując, w pracowni chemicznej powinny się znajdować:
Aktualny spis substancji i preparatów niebezpiecznych Prawidłowo oznakowane i przechowywane chemikalia posiadające aktualne karty charakterystyki Instrukcje - postępowania z materiałem szkodliwym dla zdrowia i niebezpiecznym, - udzielania pierwszej pomocy Apteczka Środki gaśnicze oraz neutralizujące Natrysk (umywalka) jeśli stosowane są preparaty żrące Środki ochrony indywidualnej w zależności od stosowanych chemikalii Świadomy nauczyciel zapoznany z prawidłowo wykonaną oceną ryzyka 

Chemiczne bazy danych dostępne w internecie.
Biuro do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych ECB (Europejskie Biuro Chemiczne): Centralny punkt danych oraz procedur oceniania substancji niebezpiecznych Europejski System Informacji o Substancjach Chemicznych, jest systemem informatycznym, który dostarcza informacji o substancjach, odnoszący się do: Wykazu EINECS Wykazu ELINCS Wykazu No longer Polymers

N-Class Zawiera substancje, które były lub są obecnie omawiane przez Grupę Roboczą Komisji ds. Klasyfikacji i Oznakowania w zakresie wpływu na środowisko. Baza danych zawierają nie tylko substancje, które oceniono jako niebezpieczne. Znajdują się tu także substancje, które nie mają urzędowej klasyfikacji. Baza danych dostarcza pełnych informacji na temat klasyfikacji substancji znajdujących się w Załączniku I dyrektywy 67/548/EEC na podstawie ich właściwości fizykochemicznych, analizy skutków specyficznych dla zdrowia człowieka i skutków działania na środowisko. TTOXNET Baza danych toksykologicznych t http ://toxnet.nlm.nih.gov/

Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Organizacja i funkcjonowanie pracowni chemicznej w świetle aktualnych przepisów Joanna Senyszyn WSSE Gorzów Wlkp. Oddział Higieny Pracy."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres