Partie i systemy partyjne

Prezentacja na temat: "Partie i systemy partyjne"— Zapis prezentacji:

1 Partie i systemy partyjne

2 Partia polityczna "partia" od łac. pars 'część'
organizacja społeczna o określonym programie politycznym program realizuje poprzez zdobycie i sprawowanie władzy lub wywieranie na nią wpływu ma charakter członkowski (jest korporacją) i dlatego zaliczana jest do organizacji społecznych, podobnie jak stowarzyszenia, czy związki zawodowe

3 Geneza partii politycznych
Powstanie partii związane jest z rozwojem idei demokracji wśród burżuazji XVII i XVIII- wiecznej; Za pierwowzory współczesnych partii uznaje się XVII- wieczne angielskie ugrupowania – kawalerów popierających dążenia władców do absolutyzmu i „okrągłogłowych” popierających zwiększenie roli parlamentu; W końcu XVII wieku w Anglii powstały ugrupowania wigów i torysów; po raz pierwszy organizacje te rozpoczęły agitację polityczną opartą na opracowanej ideologii;

4 Po 1789 r tj. Rewolucji Francuskiej powstawać zaczęły kluby polityczne, które zrzeszały ludzi o podobnych poglądach politycznych i społecznych (np. jakobini); przynależność do klubu dawało społeczeństwu dostęp do organów państwa; Powstawanie nowych ruchów politycznych i społecznych i wprowadzenie prawa wyborczego w końcu XIX wieku doprowadziło do powstania partii politycznych o silnej strukturze wewnętrznej i zdecydowanych planach działania.

5 Etapy rozwoju partii politycznych
Koterie arystokratyczne – XVII , XVII wiek – kierowane przez rody arystokratyczne, przykładem Familia Czartoryskich; Kluby polityczne – II poł. XVIII w, posiadały liderów i program polityczny ale nie były rozbudowane w strukturach terytorialnych; np. Stronnictwo hetmańskie w czasach Sejmu Wielkiego, jakobini we Francji; Partie masowe – poł. XIX wieku – działały w oparciu o demokratyczne prawa wyborcze, posiadały program, liderów oraz rozbudowane struktury centralne i lokalne, nastawione na kumulowanie jak największej liczby zwolenników; Partie wyborcze – współczesne partie, nastawione na wygrywanie wyborów;

6 Jak zakłada się partie polityczne
Partię polityczną zgłasza się do ewidencji partii politycznych, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Zgłoszenie powinno zawierać nazwę, skrót nazwy i określenie adresu siedziby partii politycznej oraz imiona, nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. Do zgłoszenia można załączyć wzorzec symbolu graficznego partii politycznej. Do zgłoszenia należy załączyć: statut partii politycznej, wykaz zawierający imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne PESEL i własnoręczne podpisy popierających zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych; każda strona wykazu powinna być opatrzona adnotacją zawierającą nazwę partii politycznej zgłaszanej do ewidencji.

7 Jak zakłada się partie polityczne cd.
Do zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. Nr 51, poz. 297, z 1999 r. Nr 41, poz. 412, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499). Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny partii politycznej powinny odróżniać się wyraźnie od nazw, skrótów nazw i symboli graficznych partii już istniejących. Zgłoszenia dokonują 3 osoby spośród osób uprawnionych do reprezentowania partii na zewnątrz oraz przyjmując odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu. Sąd dokonuje wpisu partii politycznej do ewidencji niezwłocznie, jeżeli zgłoszenie jest zgodne z przepisami prawa. Prawomocne postanowienia Sądu w sprawach o wpis do ewidencji ogłasza się nieodpłatnie w "Monitorze Sądowym i Gospodarczym" oraz przekazuje Państwowej Komisji Wyborczej. Partia polityczna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do ewidencji.

8 Cele partii politycznych
Partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel: zdobycie i utrzymanie władzy udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.

9 Ze względu na program: Konserwatywne – o poglądach konserwatywnych, nawiązujących do tradycji ( np. Partia Konserwatywna w Wielkiej Brytanii) Chrześcijańskie – oparte o NSK oraz solidaryzm społeczny (np. Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna w Niemczech – CDU) Liberalne – oparte o ideologie liberalizmu, gdzie najwyższą wartością jest wolność człowieka (np. Parta Wolnych Demokratów – FDP w Niemczech) Socjaldemokratyczne - podstawowym założeniem jest równouprawnienie wszystkich grup społecznych i rozbudowanie funkcji socjalnych państwa, np. Partia Pracy w Wielkiej Brytanii) Komunistyczne – odwołujące się do założeń komunizmu i eurokomunizmu( np. Francuska Partia Komunistyczna) Wiejskie/ chłopskie – nawiązujące do agraryzmu – PSL w Polsce; Etniczne – postulują emancypację grup etnicznych ( np. Liga Północna we Włoszech) Skrajnie prawicowe – głoszą hasła nacjonalizmu ( np. Front Narodowy we Francji) Ekologiczne – nawiązują do ekologizmu – np. Zieloni 2004 w Polsce;

10 Koalicja Koalicja rządowa to porozumienie partii politycznych w celu powołania wspólnego rządu. Rząd koalicyjny tworzony jest wówczas, gdy żadna z partii nie ma w parlamencie bezwzględnej większości czy innej liczby przedstawicieli wymaganej dla rządów, a rządy sprawowane przez rząd mniejszościowy byłyby mało stabilne. O pozycji poszczególnych partnerów koalicyjnych stanowią przede wszystkim wyniki wyborów, a także ewentualne alternatywne możliwości (współ) rządzenia lub ich brak. W sytuacji, gdy koalicję formują najważniejsze ugrupowania, zazwyczaj w centrum sceny politycznej, zdobywając bardzo wyraźną większość głosów, mówimy o wielkiej koalicji. Przykładem wielkiej koalicji jest sformowany w 2005 roku w Niemczech wspólny rząd CDU/CSU i SPD. W Szwajcarii tradycją polityczną jest formowanie rządu przez cztery główne ugrupowania, niezależnie od wyniku wyborów.

11 Rozwiązanie koalicji „… Żadna koalicja nie jest prosta. W Polsce jednak koalicja jest po prostu niemożliwa. Jeśli istnieje, to wiadomo, że za chwilę istnieć przestanie…”(T. Lis „Polska, Głupcze” Świat Książki W-wa 2006, s. 96) Przyczyny rozwiązania koalicji (przykłady): Zerwanie umowy koalicyjnej przez jedną ze stron Niestosowanie dyscypliny w głosowaniu w sejmie Niesubordynacja liderów Zbyt duża rozbieżność programowa Wzajemne oskarżanie za niepowodzenia Niemożliwość porozumienia, brak znalezienia kompromisu Afery ( np. korupcyjne)

12 Delegalizacja partii politycznych
Delegalizacja partii może nastąpić tylko wtedy, gdy Trybunał Konstytucyjny stwierdzi, że działa ona w sposób sprzeczny z prawem. Według konstytucjonalisty Wiktora Osiatyńskiego: Konstytucja bardzo jasno wskazuje, że zakazane jest istnienie partii politycznych odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

13 Rodzaje Systemów Partyjnych
system jednopartyjny - istnieje tylko jedna legalna partia, zaś działanie ewentualnych organizacji opozycyjnych jest przez nią skutecznie hamowane - np. w ZSRR Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego system partii hegemonicznej - wśród kilku istniejących partii jedna z nich pełni funkcję hegemona zmuszając pozostałe partie (tzw. partie satelickie) do całkowitego podporządkowania - np. w Polsce układ PZPR-ZSL-SD system partii dominującej - wśród wielu istniejących partii jedna z nich, zwykle wykorzystując uwarunkowania historyczne, ma zdecydowaną przewagę pozostając niemal bez przerwy u władzy - np. w Indiach Indyjski Kongres Narodowy, w Meksyku Partia Rewolucyjno- Instytucjonalna system dwupartyjny - istnieją dwie partie zdecydowanie dominujące nad pozostałymi, zmieniające się co jakiś czas u władzy - np. w Stanach Zjednoczonych Partia Demokratyczna i Partia Republikańska

14 Rodzaje Systemów Partyjnych cd.
system dwuipółpartyjny - istnieją dwie partie zdecydowanie dominujące nad pozostałymi, zmieniające się co jakiś czas u władzy, jednak potrzebujące zwykle współpracy z inną mniejszą partią, ewentualnie utworzenia "wielkiej koalicji" - np. w Niemczech SPD i CDU/CSU + Zieloni lub FDP system wielopartyjny - istnieje wiele partii, które rywalizują ze sobą o zdobycie i utrzymanie władzy. Żadna z nich nie ma szans zdobyć przewagi w parlamencie (większość mandatów), aby samodzielnie utworzyć rząd. Tworzą się więc rządy koalicyjne. System ten świadczy o zróżnicowaniu ludności, daje im możliwość lepszej, pełniejszej reprezentacji ich poglądów w parlamencie. Jednak czasem może też utrudniać rozwiązywanie pewnych problemów społecznych, doprowadzając do konfliktów system dwublokowy - istnieje wiele partii, które rywalizują ze sobą podczas kampanii wyborczej, jednak po wyborach formują się w dwa bloki np. prawica i lewica i współdziałają w ramach tych bloków

15 Podstawowe założenia lewicy:
promowanie idei równości i sprawiedliwości społecznej (socjalizm), ochrona jednostki przez państwo, dobro ogółu ponad interesem jednostki, rozbudowane przywileje socjalne, idea państwa opiekuńczego, państwowy system edukacji i opieki zdrowotnej, interwencjonizm, duża progresja podatkowa, rozdział instytucji religijnych od państwa, liberalizm w kwestiach światopoglądowych, ograniczenie wolności jednostki w sferze ekonomicznej eliminacja dyskryminacji jakichkolwiek grup społecznych, postęp (przebudowa istniejącej struktury społecznej).

16 Podstawowe założenia prawicy:
konserwatywny światopogląd (przywiązanie do tradycji i autorytetów), przywiązanie do własności prywatnej; często liberalizm gospodarczy, przywiązanie do wartości wolności i samostanowienia obywateli, wolność jednostki w sferze ekonomicznej, dla „nowej” prawicy postulaty minimalizacji ingerencji państwa w różne dziedziny życia; dla „starej” prawicy szczególny szacunek dla autorytetu państwa i prawa („państwo powinno być proste, twarde i skuteczne”), sprzeciw wobec zmian rewolucyjnych, sprzeciw wobec interwencjonizmu państwowego, sprzeciw wobec rozbudowanej polityki socjalnej państwa, prywatna służba zdrowia i edukacja, postulaty uproszczenia systemu administracji państwowej, systemu podatkowego, prawa, sprzeciw wobec prób sztucznej regulacji rynku, postulat wprowadzenia armii zawodowej.

17 Główne postulaty partii politycznych w polskim parlamencie:
Prawo i Sprawiedliwość Platforma Obywatelska SDPL Sojusz Lewicy Demokratycznej demokraci.pl Polskie Stronnictwo Ludowe Twój Ruch

18 Prawo i Sprawiedliwość
Partia założona w 2001 r. przez braci Jarosława i Lecha Kaczyńskich. Jest partia konserwatywną lub konserwatywno-chrześcijańska. Liderem jest Jarosław Kaczyński. zaostrzenie kar dla przestępców walka z korupcją zakaz aborcji i eutanazji obniżka podatków dekomunizacja i rozliczenie agentów służb specjalnych z czasów PRL sprzeciwienie się podatkowi liniowego zapewnienie większego bezpieczeństwa obywatelom strategiczne więzi ze Stanami Zjednoczonymi, ale otwarcie się też na UE wspieranie służby zdrowia i oświaty

19 Platforma Obywatelska
Partia powstała w 2001 r jako Platforma Obywatelska Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to partia liberalna. Liderem partii jest Donald Tusk zakaz aborcji i eutanazji Szeroka współpraca z USA wprowadzenie podatku liniowego szczególny nacisk na tolerancje w społeczeństwie rozwiązanie problemu lustracji poprzez odtajnienie wszystkich akt służb specjalnych z czasów PRL wprowadzenia częściowych płatności za służbę zdrowia i oświatę szerokie kontakty zagraniczne państwa głownie z krajami UE walka z bezrobociem poprzez obniżki podatkowe dla przedsiębiorców

20 SDPL Partia powstała w 2004 r. w wyniku konfliktu wewnątrz SLD, Jest to partia centrolewicowa. Liderem jest Wojciech Filemonowicz. SDPL popiera integrację z Unią Europejską. Partia sprzeciwia się: wprowadzeniu podatku liniowego, likwidacji powiatów oraz przywróceniu kary śmierci. SDPL postuluje natomiast: utrzymanie bezpłatnej edukacji i służby zdrowia, liberalizację prawa do aborcji, wprowadzenie w prawie związków partnerskich, rozdział państwa od kościołów, rozwiązanie Senatu oraz upublicznienie wszystkich teczek peerelowskich służb. Partia postulowała także wycofanie polskich wojsk z Iraku.

21 Sojusz Lewicy Demokratycznej
Partia założona w 1999 r. jako partia lewicowa. Liderem jest Leszek Miller sprzeciw wobec wprowadzenia podatku linowego kategoryczny sprzeciw wobec upublicznienia wszystkich teczek służb specjalnych PRL zgoda na aborcję w uzasadnionych przypadkach i rejestrację związków homoseksualnych postulat bezpłatnego szkolnictwa i dostępy do służby zdrowia dla ogółu obywateli neutralność światopoglądowa państwa szerzenie tolerancji w kraju

22 Polskie Stronnictwo Ludowe
sprzeciw wobec eutanazji, aborcji i legalizacji związków homoseksualnych zwiększenie interwencjonizmu w gospodarce państwa postulat odtajnienia teczek służb specjalnych PRL poprawienie kontaktów z państwami UE oraz USA pomoc socjalna dla rolników wyrównanie szans dla wsi i miast pomoc socjalna dla najbiedniejszych grup społecznych m.in. bezrobotnych usprawnienie systemu sądownictwa walka z korupcją

23 demokraci.pl Partia założona w 2005 r. jako partia centrowa.
Liderem jest Andrzej Celiński. obniżka pozapłacowych kosztów pracy i ulg podatkowych dla osób zakładających swoją pierwszą firmę; tworzenie nowych miejsc pracy zwiększenie wydatków na edukację; stworzenie funduszu stypendialnego dla studentów z dobrymi wynikami w nauce; upowszechnienie wychowania przedszkolnego pięciolatków (szczególnie z obszarów wiejskich) oraz nauczania dwóch języków obcych w szkole podstawowej; standaryzacja wyceny świadczeń medycznych w całym kraju; utworzenie sieci szpitali publicznych niepodlegających prywatyzacji; obniżenie taryf telekomunikacyjnych w celu upowszechnienia dostępu do Internetu.

24 Twój Ruch Partia powstała w 2011 jako Ruch Palikota, a w październiku 2013 r. zmieniła nazwę na Twój Ruch. Jest to partia liberalno-lewicowa. Liderem partii jest Janusz Palikot. wprowadzenie podatku liniowego, ograniczenie biurokracji, podniesienie wieku emerytalnego poprzez wzrost świadczenia za dłuższą pracę, zaprzestanie nauczania religii w szkołach, liberalizacja ustawy dotyczącej aborcji, finansowanie z budżetu państwa metody in vitro, wprowadzenie rejestrowanych związków partnerskich, parytety płci na listach wyborczych, likwidacja Senatu, przekazywanie 1% PKB na kulturę, wprowadzenie "zasady milczącej zgody", legalizacja tzw. miękkich narkotyków, zmniejszenie wydatków na siły zbrojne do 1% PKB, a także zaniechanie udziału w misjach wojskowych

25 Dziękuję