Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna.

Prezentacja na temat: "Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna."— Zapis prezentacji:

1 Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ GOSPODARKI Narodowy Program Foresight – wdrożenie wyników portal informacyjno-komunikacyjny P I K Mapowanie i monitorowanie inteligentnej specjalizacji z wykorzystaniem map konwersyjnych – zasady ogólne i elementy praktyczne dr Leszek Trząski Główny Instytut Górnictwa REGIONALNE FORUM INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI Sandomierz, 29.05.2014r. Przedsięwzięcie realizowane w ramach projektu systemowego „Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami” na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

2 Mapowanie IS  Inteligentna specjalizacja regionu powinna być zdefiniowana w trzech wzajemnie powiązanych aspektach: gospodarczym, badawczym i technologicznym  Gruntowna znajomość powiązań gospodarka-technologie- nauka warunkuje prawidłowy wybór i ocenę obszaru specjalizacji regionu  Rozpoznawanie tych powiązań jest trudne i zwykle opiera się na cząstkowej wiedzy lub intuicji ekspertów, nie jest natomiast poparte konkretną metodą ani bazą dowodową.  Pożądane i możliwe jest stworzenie jednolitej dla całego kraju metody rozpoznawania powiązań gospodarka- technologie-nauka i jednolitego języka opisu specjalizacji obejmującego te powiązania.

3 Mapowanie IS  Przedstawienie IS na poziomie konkretnych kodów (PKD, NABS, pola technologiczne, kody patentowe) i precyzyjnie zakreślonych obszarów aktywności umożliwia obiektywną ocenę potencjału, efektów wdrażania polityki innowacji, a także na podejmowanie współpracy międzyregionalnej  W ramach portalu PIK opracowano propozycję metody oceny powiązań gospodarka-technologie-nauka wykorzystującej tabele konwersyjne zawierające predefiniowane powiązania  Proponowana metoda łączy wykorzystanie prostych algorytmów i zasobów przestrzeni PIK (kroki logiczne, predefiniowane powiązania, zestawy wskaźników) z analizami eksperckimi. Metoda została zalgorytmizowana

4 Propozycja uogólnienia metody – wykorzystanie mapowania powiązań nauka- gospodarka-technologie i funkcji PIK w analizach związanych z inteligentną specjalizacją I. wstępne wskazanie sektorów gospodarki mogących składać się na dziedzinę specjalizacji (lub weryfikacja wcześniej wskazywanych sektorów) Metoda: analiza raportów generowanych poprzez portal z wykorzystaniem algorytmów oceny : Krok I.1: Wskazanie sektorów największego wzrostu, najbardziej innowacyjnych, o największej wartości dodanej, o największym zapotrzebowaniu na wyspecjalizowane kadry Krok I.2: Określenie wskaźników lokacyjnych i analiza przesunięć Krok I.3: Analiza import-eksport Krok I.3: Decyzja ekspercka – wybór sektorów PKD (np. działów) do analizy powiązań (podejście już stosowane w niektórych strategiach regionalnych) II. Sformułowanie hipotezy specjalizacji poprzez określenie głównych powiązań wytypowanego sektora PKD z dziedzinami B+R i technologiami, przepływów międzygałęziowych oraz ocenę w kategoriach gospodarki wiedzy Metoda: praca na predefiniowanych sieciach powiązań ogólnych (mapach konwersyjnych) i danych statystycznych Krok II.1: Raporty generowane przez portal Krok II.2 – etapowa interpretacja raportów generowanych poprzez PIK, z wykorzystaniem algorytmów oceny Krok II.3 – Decyzja ekspercka: zdefiniowanie dziedzin specjalizacji III. Określenie głównych powiązań gospodarka-nauka-technologie w obrębie inteligentnej specjalizacji Metoda: praca ekspercka Krok III.1. Zdefiniowanie specjalizacji w języku gospodarki, nauki i technologii z wykorzystaniem różnych zasobów PIK (w tym – bazy technologii)

5

6 I. wstępne wskazanie sektorów gospodarki mogących składać się na dziedzinę specjalizacji

7 Wskaźnik lokacyjny LQ Wstępne rozpoznanie wśród działów PKD istniejących lub wschodzących obszarów specjalizacji gospodarczej województwa, wykrycie „lokomotyw” rozwoju oraz potencjalnych klastrów E ib - zmienna w sektorze i, w obszarze badanym b w okresie t E b - zmienna we wszystkich sektorach w badanym obszarze b w okresie t E ir - zmienna w sektorze i, w obszarze referencyjnym r w okresie t E r - zmienna we wszystkich sektorach w obszarze referencyjnym r w okresie t

8 Wskaźniki lokacyjne dla działów PKD Zatrudnienie a/ zatrudnienie w danym dziale PKD w województwie b/ całość zatrudnienia w województwie c/ zatrudnienie w danym dziale PKD w kraju d/ całość zatrudnienia w kraju Analogicznie: Koncentracja podmiotów (liczba firm wg REGON) Przychód brutto ze sprzedaży przemysłowej Wartość dodana brutto

9 Wskaźnik lokacyjny - ujęcie statyczne Przykład: Zmienna 2: koncentracja podmiotów w województwie śląskim LQ =1,25 Sekcja B dział 05 - wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) Sekcja B dział 09 - działalność usługowa wspomagająca górnictwo Sekcja C dział 15 - produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych Sekcja C dział 19 - wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej Sekcja C dział 21 - produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych Sekcja C dział 24 - produkcja metali Sekcja C dział 26 - produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych Sekcja C dział 27 - produkcja urządzeń elektrycznych Sekcja C dział 28 - produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana Sekcja C dział 29 - produkcja pojazdów samochodowych, przyczep Sekcja C dział 32 - pozostała produkcja wyrobów Sekcja E dział 38 - działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców Sekcja E dział 39 - działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami Sekcja F dział 42 - roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej Sekcja F dział 43 - roboty budowlane specjalistyczne Sekcja G dział 46 - handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi Sekcja I dział 56 - działalność usługowa związana z wyżywieniem Sekcja J dział 58 - działalność wydawnicza Sekcja J dział 61 - telekomunikacja Sekcja J dział 62 - działalność związana z oprogramowaniem Sekcja J dział 63 - działalność usługowa w zakresie informacji Sekcja Q dział 86 - opieka zdrowotna Sekcja Q dział 87 - pomoc społeczna z zakwaterowaniem Sekcja S dział 95 - naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego

10 Wskaźnik lokacyjny - ujęcie dynamiczne Wskaźnik lokalizacji ze zmienną w postaci liczby podmiotów gęstości podmiotów oraz jego dynamika w województwie śląskim w latach 2009 i 2012 - dane krajowe jako obszar referencyjny) Sekcja. Dział PKD 2007LQ 2012Dynamika 2009-2012 Sekcja B dział 054,59-0,16 Sekcja B dział 092,260,16 Sekcja C dział 151,53-0,06 Sekcja C dział 191,66-0,13 Sekcja C dział 210,900,42 Sekcja C dział 241,90-0,09 Sekcja C dział 261,150,06 Sekcja C dział 271,47-0,03 Sekcja C dział 281,400,03 Sekcja C dział 291,29-0,01 Sekcja C dział 321,140,02 Sekcja E dział 381,29-0,05 Sekcja E dział 391,980,17 Sekcja F dział 421,32-0,07 Sekcja G dział 461,08-0,01 Sekcja I dział 561,21-0,04 Sekcja J dział 580,830,04 Sekcja J dział 611,170,00 Sekcja J dział 620,920,00 Sekcja J dział 630,880,20 Sekcja Q dział 860,960,03 Sekcja Q dział 870,850,06 Sekcja S dział 951,06-0,02

11 Wskaźnik lokacyjny - ujęcie dynamiczne

12 Przykład: Zmienna 2: koncentracja podmiotów w województwie śląskim Sekcja B dział 05 wydobywanie węgla kamiennego Sekcja E dział 39 działalność związana z rekultywacją… Sekcja C dział 21 produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych… Sekcja B dział 09 działalność usługowa wspomagająca górnictwo… Sekcja C dział 19 wytwarzanie i przetwarzanie koksu… Sekcja C dział 24 produkcja metali … III IV III Sekcja J dział 63 działalność usługowa w zakresie informacji

13 Analiza przesunięć udziałów Analiza przesunięć udziałów (shift-share) jest narzędziem ekonomicznym umożliwiającym weryfikację regionalnych specjalizacji. Analiza poprzez trzy składowe:  potencjał badanego obszaru na tle rozwoju obszaru referencyjnego (PO)  struktury przedsiębiorstw, które funkcjonują na badanym obszarze (SP)  konkurencyjności obszaru podlegającego badaniu (KO) Formuły w analizie przesunięć udziałów: gdzie: E r - zmienna w obszarze referencyjnym r, w danym okresie t, E ir - zmienna w sektorze i, w obszarze referencyjnym r, w danym okresie t, E ib - zmienna w sektorze i, w badanym obszarze b, w danym okresie t. Oznaczenie subskryptów i superskryptów: r – obszar referencyjny, ir – sekcja i w obszarze referencyj-nym, i b – sekcja i w obszarze badanym.

14 Analiza przesunięć udziałów Przykład: Zmienna 2: koncentracja podmiotów w województwie śląskim Sekcja. Dział PKD 2007 Potencjał obszaru PO Struktura przedsiębiorstw SP Konkurencyjność obszaru KO Przesunięcie całkowite PC Sekcja B dział 05 - wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) 5,35-5,262,923 Sekcja B dział 09 - działalność usługowa wspomagająca górnictwo 10,0141,6231,3783 Sekcja C dział 15 - produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych 224,60-606,4112,81-369 Sekcja C dział 19 - wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej 99,6535,07124,28259 Sekcja C dział 21 - produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych 28,6632,0038,3499 Sekcja C dział 24 - produkcja metali 132,22-109,5366,3189 Sekcja C dział 26 - produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 432,7382,56266,71782 Sekcja C dział 27 - produkcja urządzeń elektrycznych 43,27101,6152,12197 Sekcja C dział 28 - produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana 38,2345,54-28,7855 Sekcja C dział 29 - produkcja pojazdów samochodowych, przyczep 78,3335,1428,54142 Sekcja C dział 32 - pozostała produkcja wyrobów 124,4556,4199,14280 Sekcja E dział 38 - działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców 14,7330,33-9,0636 Sekcja E dział 39 - działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami 64,40160,37-77,77147 Sekcja F dział 42 - roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej 949,87-292,97-264,90392 Sekcja G dział 46 - handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi 1019,00778,9514,051812 Sekcja I dział 56 - działalność usługowa związana z wyżywieniem 94,3740,3187,32222 Sekcja J dział 58 - działalność wydawnicza 806,09-266,71-479,3760 Sekcja J dział 61 - telekomunikacja 5,72-6,20-0,52 Sekcja J dział 62 - działalność związana z oprogramowaniem 60,80187,236,98255 Sekcja J dział 63 - działalność usługowa w zakresie informacji 265,191264,33-66,521463 Sekcja Q dział 86 - opieka zdrowotna 776,872626,28-96,153307 Sekcja Q dział 87 - pomoc społeczna z zakwaterowaniem 1103,731661,62319,653085 Sekcja S dział 95 - naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego 614,811114,88-343,691386

15 Analiza przesunięć udziałów Przykład: Zmienna 2: koncentracja podmiotów w województwie śląskim

16

17 wstępne wskazanie sektorów gospodarki mogących składać się na dziedzinę specjalizacji – analiza import/eksport

18 analiza import/eksport

19 II. Sformułowanie hipotezy specjalizacji poprzez określenie głównych powiązań wytypowanego sektora PKD z dziedzinami B+R i technologiami, przepływów międzygałęziowych oraz ocenę w kategoriach gospodarki wiedzy

20

21 Przedmiot połączeńInstytucja Tabela publikowana w wersji polskiej? PKD 2007 - NABS 2007 (międzynarodowa nomenklatura programów i budżetów naukowych Komisja Europejska [1] [1] nie Klasyfikacja patentowa IPC – PKD2007 WIPO (raport 14, styczeń 2014) nie Klucze powiązań PKD 2004 – PKD 2007 i PKD 2007 – PKD 2004 Unia Europejska, EUROSTAT tak Klasyfikacja patentowa IPC – pola tematyczne „zielonych technologii” (7 tablic) WIPO (konwencja UNFCCC) [3]. [3] nie Klasyfikacja patentowa IPC – 35 pól technologicznych WIPO [4] [4] nie Klasyfikacja patentowa IPC – ICT OECD [5] [5] nie Zastosowania ICT w gospodarce – PKD 2007 OECD [6] [6] nie Klasyfikacja usług wg wiedzochłonności – PKD 2007 EUROSTAT, OECD [7] [7] tak Klasyfikacja przetwórstwa przemysłowego - pod względem intensywności B+R – PKD 2007 EUROSTAT, OECD [8] [8] tak Klasyfikacja patentowa IPC – pola technologiczne KET (6 tablic) UE – KETs Observatory [9] [9] nie Patenty KET wdrażane – PKD 2007 UE – KETs Observatory [10] [10] nie Zgłoszenia patentowe KET – PKD (zgłaszających) UE – KETs Observatory [11] [11] nie Usługi KIA i KIABI OECD, Eurostat tak Przemysły wschodzące (potencjalne specjalizacje horyzontalne) – PKD 2007 (7 tablic) Komisja Europejska [12] [12] nie

22 Mapowanie powiązań nauka-gospodarka-technologie: Obecny stan zasobów tabel powiązań: 16 tematów dwustronnych powiązań w sferze nauki- gospodarki-technologii, 34 szczegółowe tablice powiązań wszystkie tablice: format arkuszy – kody + opisy (komentarze) zdefiniowane powiązania między tablicami z pozycji PKD PKD – podstawowe poziomy grupowania: kody 4-cyfrowe, kody 3-cyfrowe, kody 2-cyfrowe (całość klasyfikacji) Patenty: podstawowe poziom grupowania: do kodów 4 znaków (prawie 650 podklas), kody 3-cyfrowe, kody 2-cyfrowe

23 II. Sformułowanie hipotezy specjalizacji poprzez określenie głównych powiązań wytypowanego sektora PKD z dziedzinami B+R i technologiami, przepływów międzygałęziowych oraz ocenę w kategoriach gospodarki wiedzy

24

25 Razem: rozpatrywanych 9 powiązań, z czego 1 silne

26 Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ GOSPODARKI Narodowy Program Foresight – wdrożenie wyników

27

28

29 Wynik ćwiczenia: wskazanie kolejnych sektorów PKD oraz powiązanych z nimi obszarów B+R i technologii zasługujących na analizę w aspekcie inteligentnej specjalizacji regionu.

30

31 Dane kontaktowe Biura Przedsięwzięcia Główny Instytut Górnictwa Plac Gwarków 1 40-166 Katowice tel. 32 259 24 66, 32 259 26 28 fax. 32 259 21 54 euszok@gig.eu Dziękuję za uwagę