1. System podatkowy a działalność gospodarcza

Prezentacja na temat: "1. System podatkowy a działalność gospodarcza"— Zapis prezentacji:

1 1. System podatkowy a działalność gospodarcza
Opodatkowanie działalności gospodarczej [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

2 Prawne ujęcie działalności gospodarczej
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Cechy działalności gospodarczej Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Zarobkowa – jej cele to: > Zwiększanie aktywów < zmniejszanie pasywów poprawa konkurencyjności Zorganizowana Planowanie finansowe Struktura organizacyjna Czynności handlowe - gospodarcze Ciągła Nie: sporadyczna, jednorazowa We własnym imieniu Na własny rachunek [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

3 Definicja działalności gospodarczej w wybranych ustawach podatkowych (1)
Ordynacja podatkowa (1997) Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT, 2004) Art. 3 (Ilekroć mowa o ….) działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców; ART. 15 / 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody (do 2014 r:…. również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy). Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

4 Definicja działalności gospodarczej w wybranych ustawach podatkowych (2)
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT, 1991) Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT,1991) Art. 5 a (Ilekroć mowa o………..) działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową: a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, której przychody nie są zaliczone do innych źródeł. Art. 5b. 1. Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności; 2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności; 3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

5 Zasady prowadzenia działalności gospodarczej
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Konstytucja RP Art Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. 2. Organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa. Art. 20. Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 22. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Art. 32. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

6 Licencjonowana działalność gospodarcza: Bank komercyjny – wymogi materialne
Kapitał Kadra euro (minimalny wkład gotówkowy) Max. 15% wkładu może być wniesione w aportach ( + minimalny wkład gotówkowy) Kapitał założycielski nie może pochodzić z pożyczek lub kredytów Kapitał założycielski nie może pochodzić z nieujawnionych źródeł + spełnienie wymogów bezpiecznego przechowywania depozytów + pełna dokumentacja prawna ( regulamin, statut banku) Liczba założycieli : Minimum 3 osoby fizyczne V Minimum 3 osoby prawne 1 (inny) bank Wszyscy założyciele i członkowie zarządu banku: RĘKOJMIA OSTROŻNEGO I STABILNEGO ZARZĄDZANIA BANKIEM Dwaj członkowie zarządu banku: ODPOWIEDNIE WYKSZTAŁCENIE I DOŚWIADCZENIE [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

7 Licencjonowana działalność gospodarcza: Bank komercyjny – wymogi proceduralne
1. Wniosek założycieli banku (po spełnieniu wszystkich wymogów materialnych) 2. Komisja Nadzoru Finansowego: zezwolenie na utworzenie banku Komisja Nadzoru Finansowego odmawia wydania zezwolenia na utworzenie banku lub na zmianę jego statutu, jeżeli: nie zostały spełnione wymagania obowiązujące przy tworzeniu banków lub zamierzona działalność banku naruszałaby przepisy prawa, interesy klientów albo nie gwarantowałaby bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków lub gdy przepisy prawa obowiązujące w miejscu siedziby lub zamieszkania założyciela lub jego powiązania z innymi podmiotami mogłyby uniemożliwić skuteczne sprawowanie nadzoru nad bankiem 3. Organizowanie struktury wewnętrznej banku Rada Nadzorcza + Zarząd 7. Rozpoczęcie działalności operacyjnej 6. KNF: zezwolenie na rozpoczęcie działalności operacyjnej 5. Wniosek zarządu banku 4. Wpis banku do Krajowego Rejestru Sądowego = nabycie osobowości prawnej + informacja podatkowa do właściwego naczelnika urzędu skarbowego [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

8 Czym są podatki gospodarcze?
Wszystkie związane z działalnością gospodarczą (dochodowe, majątkowe, obrotowe) Typowe dla danej formy prawnej ( CIT – podatek dochodowy od osób prawnych) Niezależne od formy prawnej ( PTU – powszechny podatek obrotowy) Wszystkie, które wpływają na podejmowanie przez przedsiębiorców decyzji w sferze: 1: Instytucjonalnej ( forma + miejsce prowadzenia DG) 2: Funkcjonalnej (źródła finansowania + kierunki inwestowania + rynki zbytu) [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

9 Elementy stałe w podatkach gospodarczych
Danina publicznoprawna (nakładana ustawowa / zasilająca budżety publiczne / przeznaczana na zadania publiczne) Przymusowy, obowiązkowy charakter Bezzwrotność ( z licznymi wyjątkami np. zwrot nadpłaty PIT, zwrot VAT RR) Nieodpłatność (brak kontrświadczenia ze strony państwa / JST) Podatki gospodarcze mają charakter powszechny, z tym że np.: Dla opodatkowania dochodów osób fizycznych przewidzianych jest kilka alternatywnych form Mali podatnicy w VAT i PIT mają prawo do preferencyjnego rozliczenia podatkowego [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

10 Podmiot podatków gospodarczych 1. Podmiot czynny
Wierzyciel podatkowy Organ podatkowy I instancji Rejestracja podatników Wymiar podatku Pobór podatku Organ podatkowy II instancji Odwołania od decyzji organów I instancji Jakie podatki? Skarb Państwa Naczelnik Urzędu Skarbowego (nUS) Dyrektor Izby Skarbowej (dIS) PIT, CIT, RPE (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) Naczelnik Urzędu Celnego (nUC) Dyrektor Izby Celnej (dIC) Akcyza, Podatek kopalinowy Gmina Wójt, burmistrz, prezydent miasta Samorządowe Kolegium Odwoławcze Podatek od nieruchomości, opłata skarbowa Naczelnik Urzędu Skarbowego Dyrektor Izby Skarbowej Karta podatkowa, PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

11 Podmiot podatków gospodarczych 2. Podmiot bierny (podporządkowany)
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY Art Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (…) prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Art Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Przedsiębiorca to: Każdy podmiot mający zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, Prowadzący we własnym imieniu, Zorganizowaną i ciągłą DG, Mającą na celu uzyskanie korzyści majątkowej. Dla legalizacji działalności gospodarczej niezbędny jest wpis do KRS / CEiDG, a niekiedy też licencje (koncesje), ale ich brak nie stanowi przeszkody dla opodatkowania takiej osoby / spółki Bez znaczenia dla uznania za przedsiębiorcę są: rodzaj DG, rozmiary DG, rentowność DG [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

12 Uwaga 1: Przedsiębiorca to nie to samo co przedsiębiorstwo
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY Art. 551. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1)   oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2)   własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3)   prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4)   wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5)   koncesje, licencje i zezwolenia; 6)   patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7)   majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8)   tajemnice przedsiębiorstwa; 9)   księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo w systemie podatkowym ma znaczenie przy: Odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa jako osoby trzeciej, Następstwie prawnym po likwidacji / upadłości danego podmiotu gospodarczego [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

13 Uwaga 2: „Płatnik” to nie to samo co „podatnik”
1. Oblicza podatek podatnika Płatnik: 2. Pobiera podatek od podatnika 3. Wpłaca podatek do organu podatkowego PODATNIK ORGAN PODATKOWY Inkasent: 1. Pobiera podatek od podatnika 2. Wpłaca podatek do organu podatkowego BUDŻET PUBLICZNY [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

14 Przedmiot podatków gospodarczych
Przedmiot opodatkowania = czynność / stan / rzecz /zjawisko – powodujące na mocy ustaw podatkowych powstanie obowiązku podatkowego Dochód (netto) / przychód (brutto) podatnika Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) Ryczałty podatkowe (np. karta podatkowa) Obrót gospodarczy Powszechny obrotowy (PTU/VAT) Selektywny obrotowy (akcyza) Okazjonalny, nieprofesjonalny obrót (PCC) Posiadanie majątku związanego z działalnością gospodarczą Podatek od nieruchomości [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

15 Podstawa opodatkowania w podatkach gospodarczych
Podstawa opodatkowania = konkretyzacja przedmiotu opodatkowania do wartości policzalnych, mierzalnych Podatki dochodowe Kwota przychodu (brutto) lub Kwota dochodu (netto) Podatki obrotowe Cena towaru lub usługi Ilość lub objętość danej partii wyrobów akcyzowych ( np. piwa, papierosów, benzyny) Podatki majątkowe Powierzchnia gruntu lub budynku ( m^2) Wartość budowli (PLN) [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

16 Stawki w podatkach gospodarczych
Stawka progresywna: Wzrost stawek wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania ( PL: tylko PIT na zasadach ogólnych) Stawka liniowa: Stawka niezmienna od wahań podstawy opodatkowania (PL: wszystkie inne podatki gospodarcze) Stawka regresywna: Spadek stawek wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania (PL: niestosowana) PIT na zasadach ogólnych PIT liniowy dla przedsiębiorców 19% PTU/VAT 0% v 5% v 8% v 23% Akcyza Procentowa – gdy podstawa jest kwotowa (np. 18,1% x cena samochodu osobowego) Kwotowa – gdy podstawa nie jest kwotowa (np. 7,71 zł od 1 hl piwa) Podatek od nieruchomości Kwotowa – gdy podstawa wyrażona jest w jednostkach powierzchni Procentowa – gdy podstawa wyrażona jest kwotowo ( np. 2% od wartości amortyzacyjnej budowli) Dochód roczny < zł 18% dochodu minus 556,02 zł Dochód roczny > zł 32% (dochód minus zł) zł [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

17 Wyłączenia i zwolnienia w podatkach gospodarczych
Wyłączenie podatkowe = pozostawienie danego przedmiotu lub podmiotu opodatkowania poza zakresem danej ustawy podatkowej np.: Podatkowi VAT nie podlega zbycie przedsiębiorstwa Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów ze spadków i darowizn Przepisów ustawy o CIT nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej Zwolnienie podatkowe = wykluczenie danych podmiotów / przedmiotów opodatkowania, mimo że mieszczą się te podmioty / przedmioty generalnie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem np.: Zwalnia się od podatku od nieruchomości budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty, jeżeli (…) tworzą linie kolejowe o szerokości torów większej niż 1435 mm; Zwalnia się od podatku VAT import towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju, jeżeli ilość i rodzaj tych towarów wskazuje na przywóz o charakterze niehandlowym, a wartość tych towarów nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 300 euro. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

18 Ulgi w podatkach gospodarczych
1. Obniżenie podstawy opodatkowania Np. odliczenie darowizny (PIT, CIT), ulgi technologicznej (PIT, CIT) 2. Obniżenie należnego podatku Np. odliczenie składki NFZ ( PIT, RPE), ulgi z tytułu wychowywania dzieci (PIT) 3. Obniżenie stawki podatkowej W karcie podatkowej obniża się stawkę o 20%, jeśli podatnik skończył 60 lat lub jest niepełnosprawny Uwaga! Nie wolno mylić ulg podatkowych z ulgami w spłacie podatków – np.: Odroczenie terminu płatności podatku Rozłożenie kwoty podatku na raty Umorzenie zaległości podatkowej Tego typu ulgi przyznawane są na pisemny wniosek podatnika, po udowodnieniu przez niego istnienia ważnego interesu podatnika / interesu publicznego, z czym może (lub nie ) zgodzić się organ podatkowy [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

19 Tryb / warunki płatności podatków
Jednorazowo, zaliczkowo czy ratalnie? Na zasadach ogólnych czy w formie uprosz-czonej? Gotówką czy bezgotówkowo? Okresowo czy sporadycz-nie? Z przepisów Ordynacji podatkowej: Art. 60. § 1. Za termin dokonania zapłaty podatku uważa się: 1) przy zapłacie gotówką - dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub na rachunek tego organu w banku, w placówce pocztowej, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, biurze usług płatniczych lub w instytucji płatniczej albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta; 2) w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika lub rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej na podstawie polecenia przelewu. Art. 61. § 1. Zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewu. Art. 61a. § 1. Rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa mogą, w drodze uchwały, dopuścić zapłatę podatków, stanowiących dochody odpowiednio budżetu gminy, powiatu lub województwa, instrumentem płatniczym, w tym instrumentem płatniczym, na którym przechowywany jest pieniądz elektroniczny. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

20 Terminy płatności podatków gospodarczych
Zaliczki /Raty Rozliczenie zasadnicze Uwagi PIT (Z) Do 20 dnia następnego miesiąca Do 30 kwietnia następnego roku Częste wykorzystywanie płatników ( np. zakłady pracy) CIT (Z) Jak PIT Do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego Częste wykorzystywanie płatników ( np. spółki wypłacające dywidendy) PTU Zasadniczo: do 25 dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy Przy imporcie towarów: do 10 dnia od powstania długu celnego Akcyza Jak w PTU Istnieją przedpłaty na podatek akcyzowy Od nieruchomości (R) Dla osób fizycznych: do 15.03, 15.05, i danego roku Dla osób prawnych – wpłaty proporcjonalne do 15 dnia każdego miesiąca, w styczniu – do 31. [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

21 Klasyczne zasady podatkowe
Optymalne podatki powinny być: Jawne Jasne Tanie Dogodne [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

22 [1] System podatkowy a działalność gospodarcza
Zasady podatkowe w podatkach gospodarczych 1. Zasada wydajności podatków Uwagi: Do budżetu państwa wpływa 48,81% wszystkich wpływów z PIT ( reszta – dla JST) Do budżetu państwa wpływa 77,14% wszystkich wpływów z CIT ( reszta – dla JST) [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

23 [1] System podatkowy a działalność gospodarcza
Zasady podatkowe w podatkach gospodarczych 2. Zasada sprawiedliwości podatkowej Konstytucja RP, art. 84 Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Konstytucja RP, art. 217 Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Neutralność podatków pośrednich ( tam następuje przerzucenie ekonomicznego ciężaru podatku na konsumenta) Dominacja stawek liniowych w polskim systemie podatkowym Uwzględnianie zdolności płatniczej podatników: Ulgi podatkowe ( np. rehabilitacyjna w PIT) Ulgi w spłacie podatków ( np. umorzenie zaległości podatkowych z racji ważnego interesu podatnika) [1] System podatkowy a działalność gospodarcza

24 [1] System podatkowy a działalność gospodarcza
Główne zarzuty przedsiębiorców pod adresem polskiego systemu podatkowego 1. Często nieuzasadniony względami ekonomicznymi fiskalizm podatkowy, 2. Niejasność i nadmierne skomplikowanie aktów prawnych, przy istnieniu wielu luk prawnych, 3. Brak informacji wyprzedzających o planowanych zmianach w przepisach prawa podatkowego, 4. Brak jednolitości stosowania przepisów przez organy podatkowe, 5. Niski stopień zaufania podatników do aparatu podatkowego, 6. Brak realnej pomocy w codziennych kontaktach z organami podatkowymi, zwłaszcza w kontekście interpretacji przepisów prawa podatkowego, 7. Niemożliwość konstruktywnej wymiany argumentów podczas kontroli podatkowej, przy częstym domniemaniu winy podatnika 8. Liczba deklaracji i informacji podatkowych, jakie muszą wypełniać podatnicy [1] System podatkowy a działalność gospodarcza