Ubezpieczenia towarów w transporcie lądowym i w czasie składowania

Prezentacja na temat: "Ubezpieczenia towarów w transporcie lądowym i w czasie składowania"— Zapis prezentacji:

1 Ubezpieczenia towarów w transporcie lądowym i w czasie składowania

2 Agenda Rodzaje ubezpieczeń transportowych Ryzyko transportowe
Regulacje prawne Ubezpieczenia w transporcie lądowym – środków transportu (casco), przewożonego ładunku (cargo) oraz pasażerów Ubezpieczenia cargo w transporcie krajowym Ubezpieczenia cargo w transporcie międzynarodowym

3 Rodzaje ubezpieczeń transportowych
Ubezpieczenia towaru (cargo) należą do ubezpieczeń transportowych. Pojęcie ubezp. transport. b. szerokie, obejmuje różne przedmioty, rodzaje środków transportu i ryzyka. Dla logistyki – ubezpieczenia transportowe szczególnie istotne.

4 Rodzaje ubezpieczeń transportowych
Ryzyko transportowe – element wspólny dla wszystkich rodzajów ubezpieczeń transportowych. Ryzyka transportowe związane z: - ruch środków komunikacji (casco) - przewożeniem ładunku (cargo) - przewóz pasażerów.

5 Rodzaje ubezpieczeń transportowych
Ubezp. transport. można podzielić wg następujących kryteriów: Zależnie od przedmiotu ubezp. – na casco (morskie i aerocasco), cargo, OC, NW 2. Ze względu na gałęzi transportu i specyfiki ryzyk na : morskie, rzeczne, lotnicze oraz w transporcie lądowym (dalszy podział: w transporcie samochodowym kolejowym, pocztowym) 3. Zależnie od zasięgu terytorialnego: ubezp. w transporcie krajowym oraz międzynarodowym 4. Zależnie od czasu trwania –zawarte na określony czas i zawarte na podróż.

6 Ryzyko transportowe Łączy w sobie elementy specyficzne z ryzykiem elementarnym. Ryzyko specyficzne – zderzenia pojazdów, wykolejenie pociągów, uszkodzenie ładunku w czasie manewrowania itp.) Ryzyko elementarne – żywiołowe i uboczne (np. kradzież, rabunek, pożar).

7 Ryzyko transportowe Ruch środka transportu w znaczeniu szerszym (sensu largo) –cały okres od wyruszenia w drogę transportu, ładunku lub pasażera aż do przybycia na miejsce przeznaczenia (w tym – postoje, przeładunki, przejściowe składowanie itp.). Pytanie: czy wobec odpowiedzialności przewoźnika ubezpieczenia w ogóle mają uzasadnienie gospodarcze?

8 Ryzyko transportowe 4 podstawowe sytuacje związane z odpowiedzialnością za przewożony towar: Ryzyko, za które odpowiada wyłącznie przewoźnik (np. opóźnienie dostawy towaru). Ryzyko, za które odpowiada zarówno przewoźnik, jak i ubezpieczyciel. Ryzyko losowe – odpowiada wyłącznie ubezpieczyciel (zdarzenia losowe, szkody podczas załadunku nie dokonane przez przewoźnika). Nie odpowiada ani ubezpieczyciel, ani przewoźnik (np. szkody z winy wysyłającego towar lub odbiorcy).

9 Ryzyko transportowe W przypadku szkód, gdzie odpowiedzialność ponoszą zarówno przewoźnik, jak i ubezpieczyciel: ubezpieczenie nie zwalnia przewoźnika z odpowiedzialności za stan przesyłki, która ponosi on na mocy prawa przewozowego właścicielowi przewożonego towaru przysługują dwa niezależne od siebie roszczenia: wobec przewoźnika (podstawa: prawo przewozowe) oraz wobec ubezpieczyciela (podstawa: umowa ubezpieczenia ładunku) możliwość wyboru – z polisy roszczenie może być zrealizowane szybciej (najczęściej 30 dni od zgłoszenia szkody i dostarczenia potrzebnych dokumentów)

10 Regulacje prawne Zakres odpowiedzialności przewoźnika – określa kodeks cywilny (część na temat umowy przewozu i umowy spedycji) oraz prawo przewozowe. Szeroki zakres odpowiedzialności przewoźnika: odpowiada za wszelkie szkody wynikłe z ubytku, utraty lub uszkodzenia towaru od chwili przyjęcia go do momentu wydania odbiorcy. Odpowiedzialność na zasadzie winy domniemanej. Możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności pod warunkiem udowodnienia, że dołożyło się należytej staranności. W poszczególnych rodzajach transportu krajowego i międzynarodowego – ograniczenia odpowiedzialności.

11 Regulacje prawne Regulacje krajowe
Ustawa o transporcie drogowym – regulująca zasady prowadzenia zarobkowego transportu drogowego oraz zasady działania Inspekcji Transportu Drogowego Ustawa "Prawo przewozowe"– określająca wzory listu przewozowego, innych dokumentów oraz zasady zawierania umów o przewóz Ustawa o czasie pracy kierowców – będąca dopełnieniem konwencji AETR

12 Regulacje prawne Konwencje i regulacje międzynarodowe
Konwencja wiedeńska o ruchu drogowym regulująca zasady poruszania się po drogach Konwencja CMR - określająca wzór międzynarodowego listu przewozowego Konwencja ADR– dotycząca transportu materiałów niebezpiecznych Konwencja TIR– dotycząca tranzytu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym Konwencja ATP– dotycząca przewozów towarów szybkopsujących się Umowa AETR – dotycząca czasu pracy kierowców Umowa INTERBUS – dotycząca międzynarodowych przewozów pasażerskich

13 Regulacje prawne USTAWA z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe, Dz.U z późn. zm. Art.1.: Ustawa reguluje przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy, przez uprawnionych do tego przewoźników, z wyjątkiem przewozu morskiego i konnego. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przewozu nieodpłatnego wykonywanego przez przewoźnika. Przepisy ustawy stosuje się do przewozów międzynarodowych, jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej.

14 Regulacje prawne Konwencja CMR
w transporcie samochodowym bardzo istotnym aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów (CMR), która została podpisana w Genewie w 1956r. Polska ratyfikowała ją w 1962r. Konwencja CMR opublikowana została w załączniku do Dziennika Ustaw Nr 49, poz. 238 z r.

15 Regulacje prawne Konwencja CMR
Artykuł 1 1. Niniejszą Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

16 Regulacje prawne Konwencja CMR
Artykuł 4 Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji. Artykuł 5 1. List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.

17 Regulacje prawne Konwencja CMR Artykuł 6 1. List przewozowy powinien zawierać następujące dane : a/ miejsce i datę jego wystawienia; b/ nazwisko (nazwę) i adres nadawcy; c/ nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika; d/ miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania; e/ nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy; f/ powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie; g/ ilość sztuk, ich cechy i numery; h/ wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru; i/ koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy); j/ instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych; k/ oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji. 2. W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane : a/ zakaz przeładunku; b/ koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie; c/ kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru; d/ zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie; e/ instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki; f/ umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz; g/ wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.

18 Regulacje prawne W transporcie międzynarodowym morskim oraz lądowym mienie ubezpieczane jest na warunkach Instytutowych Klauzul Ładunkowych (Institute Cargo Clauses - ICC) opracowanych przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli Trzy podstawowe zestawy klauzul oznaczone literami A,B i C, przewidujących szerszy lub węższy zakres ochrony ubezpieczeniowej, stosowany zależnie od potrzeb.

19 Ubezpieczenia ładunku (cargo)
Przedmiot ubezpieczenia: w transporcie krajowym – ładunek przewożony wszystkimi środkami transportu na terenie RP, na podstawie krajowej dokumentacji przewozowej w transporcie międzynarodowym morskim oraz lądowym – mienie ubezpiecza się na warunkach Instytutowych Klauzul Ładunkowych (ICC)

20 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Ważne określenie momentu odpowiedzialności za mienie do ochrony: przy przewozie środkiem transportu należącym do ubezpieczającego – od chwili zakończenia załadunku na środek transportu do chwili rozładunku w miejscu określonym w fakturze lub w liście przewozowym przy przewozie wykonywanym odpłatnie przez uprawnionego przewoźnika – od chwili przyjęcia mienia do przewozu do chwili wydania mienia odbiorcy w miejscu przeznaczenia określonym w dokumencie przewozowym

21 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Zakres ochrony ubezpieczeniowej: zdarzenia elementarne (wypadek środka transportu, pożar, uderzenie pioruna, wybuch, huragan, sztorm, powódź, lawina, osuwanie lub zapadnie się ziemi, trzęsienie ziemi, spadnięcie przedmiotu na środek transportowy zdarzenia dodatkowe (kradzież z włamaniem, kradzież środka transportu wraz z mieniem, rabunek lub z innych przyczyn, jeśli doszło do połamania, rozbicia, wycieku, zabrudzenia, zamoczenia).

22 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Zakres ochrony – zależny od tego, czy transport wykonywany przez profesjonalnego przewoźnika, czy samodzielnie przez ubezpieczającego Wyłączenia mienia objętego ochroną ubezpieczeniową: - inwentarz żywy - wartości pieniężne - platyna - złoto - srebro - dzieła sztuki - materiały radioaktywne - materiały wybuchowe

23 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Inne wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela: - związane z właściwościami ubezpieczonego ładunku (brak miary, wagi, objętości w granicach naturalnego ubytku, zużycie naturalne, wady i naturalne właściwości przewożonego ładunku, utrata danych na nośnikach) - związane z nieprawidłowym postępowaniem (wina umyślna, rażące niedbalstwo, alkohol, nietrzeźwość kierowcy, brak opakowania lub niewłaściwe opakowanie, niewłaściwe załadowanie, niezdatność środka transportu, załadunek lub rozładunek przez osoby bez uprawnień.

24 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Standardowe wyłączenia – wojna, strajki, reakcja jądrowa i skażenie radioaktywne, zajęcie lub zatrzymanie przez uprawnione organy państwowe. Część z tych wyłączeń można objąć ochroną na szczególnych warunkach, wpłacając dodatkową składkę ubezpieczeniową.

25 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy krajowe
Wartość ubezpieczonego mienia: wartość mienia w miejscu i w czasie załadunku wartość określona w fakturze dostawcy lub dowodzie wewnętrznym faktyczne koszty zakupu lub wytworzenia – przy braku faktury/dowodu wewnętrznego.

26 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy międzynarodowe
Różny zakres ochrony – na podstawie Instytutowych Klauzul Ładunkowych (ICC) ICC A – wszystkie ryzyka, które powodują stratę lub uszkodzenie przedmiotu ubezpieczenia, z wyjątkiem wyraźnie wyłączonych w następnych klauzulach. ICC B i ICC C – ograniczają zakres ochrony do ryzyk elementarnych

27 Ubezpieczenia cargo – warianty klauzul

28 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy międzynarodowe
Zakres ochrony ubezpieczeniowej: Cała trasa przewozu wykonana różnymi środkami środkami transportu (od magazynu dostawcy do magazynu odbiorcy, łącznie z przeładunkiem, postojami, przejściowym magazynowaniem w składach celnych, portowych etc. Koniec okresu ubezpieczenia – 60 dni od zakończenia rozładunku w końcowym miejscu wyładowania.

29 Ubezpieczenia ładunku (cargo) – przewozy międzynarodowe
Wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela w każdym z rodzajów klauzul – od ryzyka wojny, strajków, zaburzeń społecznych, terroryzmu możliwość ubezpieczenia tych rodzajów ryzyka na szczególnych warunkach opracowanych przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli (Klauzule Wojenne - Institute War Clausels, Klauzule Strajkowe - Institute Strike Clausels).

30 Przejęcie ryzyka w ubezpieczeniach transportowych
Nie zawsze ten, kto ubezpiecza towar, jest jego właścicielem. Dla ubezpieczyciela – istotne to, kto w danym momencie ponosi odpowiedzialność za przewożony towar. Należy ustalić, kto w danej fazie przewozu odpowiada za przewożone mienie. Sprzedawca ponosi ryzyko szkód transportowych tylko do chwili wydania rzeczy kupującemu. Wyjątki od tej reguły, dlatego do prawidłowej umowy ubezpieczenia niezbędne ustalenie, kiedy ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru przechodzi ze sprzedającego na kupującego.

31 Przejęcie ryzyka w ubezpieczeniach transportowych
INCOTERMS – terminy handlowe wypracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu. Precyzują warunki dostarczenia towaru w transporcie międzynarodowym, miejsce dostarczenia i odbioru towaru.

32 Ubezpieczenia cargo – Incoterms (1/3)
Terminy Incoterms pogrupwane – grupy E,F,C,D. Grupa E – Ex Works (EXW) – sprzedający dostarcza towar kupującemu bez dodatkowych kosztów związanych z transportem w swojej siedzibie. Grupa F : - Free Carier (FCA) - Free Alongside Ship (FAS) - Free on Board (FOB) Sprzedający dostarcza towar wynajętemu przez kupującego przewoźnikowi.

33 Ubezpieczenia cargo – Incoterms (2/3)
Grupa C - Cost and Freight (CFR) - Cost, Insurance and Fraight (CIF) - Carriage Paid to (CPT) - Carriage and Insurance Paid to… (CIP) Sprzedający zobowiązany do zorganizowania transportu towaru i poniesienia związanego z tym kosztu.

34 Ubezpieczenia cargo – Incoterms (3/3)
Grupa D: - Delivered at Frontier (DAF), Delivered at Terminal (DAT) - Delivered Ex Ship (DES) - Delivered Ex Quay (DEQ) - Delivered Duty Unpaid (DDU) - Delivered duty Paid (DDP) Sprzedający zobowiązany do poniesienia wszystkich kosztów i ryzyk związanych z towarem do momentu, gdy towar dostarczony zostanie do miejsca przeznaczenia.

35 Ubezpieczenia cargo - Incoterms
Najczęściej stosowane formuły: • CIF – cost insurance fracht; • FOB – free on board; • Ex Works – od miejsca wyznaczonego u odbiorcy; Nowe klauzule: • DAT – Delivery at Terminal (zastępuje dotychczas DEQ); • DAP – Delivery at Place (zastępuje dotychczasowe: DAF, DES i DDU);

36 Rodzaje polis transportowych
Polisa jednostkowa (na pojedynczy transport) Polisa umowna (generalna) – obejmuje wszystkie lub niektóre rodzaje ładunków w danym przedziale czasowym. Polisa obrotowa (odmiana generalnej) – ubezpieczony cały obrót transportowy, poszczególne przesyłki nie musza być ewidencjonowane, ubezpieczający okresowo podaje wartość transportu.

37 Zasady ustalania wysokości odszkodowania
Wysokość szkody ustalana: w przypadku szkody na mieniu będącym przedmiotem kupna/sprzedaży według ceny zakupu (określonej na fakturze lub w innym dowodzie zastępującym fakturę) w razie szkody w innym mieniu – według kosztów własnych ubezpieczającego w razie częściowej lub całkowitej przewożonego mienia – według kosztów własnych ubezpieczającego.