Podstawa prawna Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata ,

Prezentacja na temat: "Podstawa prawna Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata ,"— Zapis prezentacji:

1 Podstawa prawna Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020,
Ustawa z dnia r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2014 r. poz. 562 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne” operacje typu „Kształtowanie przestrzeni publicznej” oraz operacje typu „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2017 r. poz z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzaniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

2 Beneficjenci pomocy: Gmina (wszystkie zakresy),
Instytucja kultury, dla której organizatorem jest JST, (z wyłączeniem kształtowania przestrzeni publicznej).

3 Pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie:
kształtowania przestrzeni publicznej, odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego, lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.

4 Warunki ubiegania się o przyznanie pomocy:
Koszty kwalifikowalne operacji nie będą współfinansowane z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności lub jakiegokolwiek innego unijnego instrumentu finansowego; Zakończenie i złożenie wniosku o płatność nastąpi w terminie 12 miesięcy po zawarciu umowy w przypadku inwestycji jednoetapowych, 24 miesiące po zawarciu umowy w przypadku inwestycji dwuetapowych;

5 Warunki przyznania pomocy (cd.)
Będzie realizowana na obszarze należącym do: gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5000 mieszkańców, lub gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5000 mieszkańców; Będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której posiada on prawo do dysponowania nią przez okres realizacji operacji oraz co najmniej przez okres trwałości operacji;

6 Warunki przyznania pomocy (cd.)
Będzie wynikać z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli został sporządzony, albo z decyzji ostatecznej o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – w przypadku operacji dotyczącej zagospodarowania terenu; Inwestycja będzie spójna z dokumentem strategicznym dotyczącym obszar, na którym jest planowana realizacja operacji , określającym strategię rozwoju oraz obszary lub cele lokalnej polityki rozwoju; Po zrealizowaniu operacji obiekt budowlany będący jej przedmiotem będzie ogólnodostępny, w tym dostępny dla osób niepełnosprawnych; Suma kosztów całkowitych operacji nie przekroczy dwukrotności wysokości pomocy na tę operację ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;

7 Warunki przyznania pomocy (cd.)
Realizacja operacji nie jest możliwa bez udziału środków publicznych; Dla operacji wydano decyzję ostateczną o środowiskowych uwarunkowaniach, jeżeli jest wymagana; Obiekt budowlany będący przedmiotem operacji na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy jest wpisany do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków – w przypadku operacji typu „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego”; W przypadku instytucji kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, planowana do realizacji operacja została zaakceptowana przez tę jednostkę.

8 Pomoc jest przyznawana w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych
- które są uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne w tym: Ogólnych o których mowa w art. 45 ust. 2 lit. c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347 z , str. 487, z późn. zm.), tj. „kosztów ogólnych związanych z wydatkami, o których mowa w lit. a) i b), takich jak honoraria architektów, inżynierów, opłaty za konsultacje, opłaty za doradztwo w zakresie zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności”, Koszty ogólne nie mogą przekroczyć 10% kosztów kwalifikowalnych operacji.

9 Pomoc jest przyznawana w formie refundacji następujących kosztów kwalifikowalnych (cd.)
Budowy lub przebudowy obiektów budowlanych lub prac konserwatorskich lub restauratorskich; Zakupu nowych maszyn lub wyposażenia, a w przypadku operacji w zakresie określonym w § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (zabytki) – również wyposażenia stanowiącego eksponaty; Zakupu obiektów budowlanych – w przypadku operacji w zakresie określonym w § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (zabytki);

10 Pomoc jest przyznawana w formie refundacji następujących kosztów kwalifikowalnych (cd.)
Zakupu rzeczy innych niż wymienione w § 5 pkt 3 i 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w tym materiałów i roślin wieloletnich oraz roślin użytkowych utrzymywanych w ramach ochrony ex situ – w przypadku operacji w zakresie określonym w § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (przestrzeń publiczna); Zakupu usług; Podatku od towarów i usług (VAT), który jest kwalifikowalny zgodnie z art. 69 yst. 3 lit. c rozporządzenia nr 1303/2013, Limit na koszty związane z budowa mikroinstalacji wynosi 30% kosztów kwalifikowalnych.

11 Pomoc jest przyznawana w wysokości do 63,63% kosztów kwalifikowalnych do wysokości limitu, który w okresie realizacji PROW wynosi łącznie na wszystkie zakresy wymienione w §2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (tj. obiekty pełniące funkcje kulturalne, przestrzeń publiczna oraz zabytki) PLN na miejscowość.

12 NABÓR I WERYFIKACJA WNIOSKÓW

13 Nabór wniosków ZARZĄD WOJEWÓDZTWA USTALA i PODAJE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI (ogłoszenia zostały opublikowane w dniu r.) Miejsce składania wniosku o przyznanie pomocy - sekretariat Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, ul. Augustyńskiego 2, Gdańsk, pokój 300 a, od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:45 – 15:30 Początek i koniec terminu składania wniosków - 03 kwietnia 2018 r maja 2018 r.

14 Złożenie wniosku Wnioski należy składać bezpośrednio w miejscu i terminie wskazanym albo poprzez nadanie rejestrowanej przesyłki pocztowej w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz z późn. zm.). W przypadku złożenia wniosku o przyznanie pomocy przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce pocztowej, za dzień złożenia wniosku uznaje się dzień, w którym nadano tę przesyłkę. W ramach jednego naboru dany podmiot może złożyć tylko jeden wniosek o przyznanie pomocy dotyczący danego zakresu. W przypadku złożenia więcej niż jednego wniosku dotyczącego danego zakresu pomocy nie przyznaje się na żadną z operacji objętych tymi wnioskami. O terminie złożenia wniosku decyduje data oraz godzina jego złożenia w miejscu określonym w ogłoszeniu o naborze, lub data stempla pocztowego w przypadku nadania przesyłką poleconą.

15 podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy albo
Złożenie wniosku (cd.) Kopie dokumentów dołącza się w formie kopii potwierdzonych za zgodność z oryginałem przez: podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy albo pracownika Urzędu Marszałkowskiego, albo podmiot, który wydał dokument, albo notariusza lub pełnomocnika występującego w sprawie będącego radcą prawnym.

16 Złożenie wniosku(cd.) Wnioskodawca jest zobowiązany do przedłożenia dokumentów w celu potwierdzenia spełnienia kryteriów wyboru operacji; Jeżeli dane zawarte we wniosku i dołączonych do niego dokumentach są rozbieżne, punkty za dane kryterium wyboru operacji przyznaje się na podstawie danych zawartych w załączonych dokumentach; Jeżeli wniosek lub dołączone do niego dokumenty nie zawierają danych niezbędnych do ustalenia punktów za dane kryterium, nie przyznaje się punktów za to kryterium wyboru – tj. brak możliwości uzupełnień w tym zakresie !

17 Wniosek podlega rozpatrzeniu jeżeli:
Wniosek został złożony w terminie wskazanym w ogłoszeniu o naborze wniosków, Wniosek zawiera dane identyfikujące podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy, Podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy nie podlega zakazowi dostępu do środków, o których mowa w art. 5 ust 3 pkt 4 ustawy o finansach publicznych, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, Podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy nie podlega wykluczeniu z otrzymania pomocy finansowej, o którym mowa w art. 35 ust. 5 oraz ust. 6 rozporządzenia nr 640/2014. Wnioski, dla których weryfikacja wstępna wg ww. kryteriów zakończyła się pozytywnie, podlegają ocenie punktowej na podstawie kryteriów wyboru określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

18 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej”
Operacja jest uzupełnieniem zrealizowanej albo będącej w trakcie realizacji na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy inwestycji finansowanej z udziałem środków publicznych. a) operacja jest uzupełnieniem co najmniej trzech takich inwestycji w tej samej miejscowości 3 punkty, b) operacja jest uzupełnieniem dwóch takich inwestycji w tej samej miejscowości – 2 punkty, c) operacja jest uzupełnieniem jednej takiej inwestycji w tej samej miejscowości – 1 punkt; ZAZNACZENIE ODPOWIEDNIEJ OPCJI W FORMULARZU WNIOSKU – CZĘŚĆ III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: szczegółowy opis komplementarności realizowanej operacji z innymi operacjami w tej samej miejscowości. Opis powinien zawierać te inwestycje, ich etap, źródło finansowania oraz uzasadniać ich komplementarność z operacją objętą wnioskiem (wskazane jest również załączenie do przedmiotowego opisu map lub szkiców sytuacyjnych oraz rysunków charakterystycznych). X PRZY WŁAŚCIWEJ OPCJI

19 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
2) operacja będzie realizowana w powiecie, w którym na 1000 zamieszkałych osób według najnowszych na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynikowych informacji statystycznych ogłaszanych, udostępnianych lub rozpowszechnianych zgodnie z przepisami o statystyce publicznej przypada: co najmniej 100 noclegów udzielonych turystom – 3 punkty, mniej niż 100 i co najmniej 50 noclegów udzielonych turystom – 2 punkty, c) mniej niż 50 i co najmniej 10 noclegów udzielonych turystom – 1 punkt; ŹRÓDŁO INFORMACJI: Punkty przyznawane będą w oparciu o dane dostępne w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( zawierające informacje o liczbie noclegów udzielonych turystom na 1000 mieszkańców powiatu (dane w posiadaniu samorządu województwa).

20 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
3) Operacja uwzględnia zastosowanie rozwiązań, które są innowacyjne co najmniej w skali województwa, w tym rozwiązań architektonicznych, technicznych lub technologicznych – 3 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: Wnioskodawca ma obowiązek uzasadnić innowacyjność danej operacji poprzez jej szczegółowy opis, w tym załączenie do wniosku stosownych dokumentów potwierdzających wskazaną we wniosku o przyznanie pomocy innowacyjność np. opinia stowarzyszenia architektów, stowarzyszenia inżynierów budownictwa, branżowej uczelni wyższej. X

21 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
4) Operacja uwzględnia wyposażenie obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji w mikroinstalację, która będzie zapewniała pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną, albo obiekt budowlany będący przedmiotem operacji jest wyposażony w mikroinstalację, która zapewnia pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną – 3 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKI – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: Audyt energetyczny lub opinia certyfikowanego instalatora instalacji odnawialnego źródła energii o możliwości zapewnienia pokrycia co najmniej w 50% zapotrzebowania na energię elektryczną lub cieplną przez istniejącą lub wybudowaną w ramach operacji instalację odnawialnego źródła energii lub inny dokument wystawiony przez osobę lub podmiot posiadający uprawnienia w tym zakresie. Dokument winien opisywać instalację, m.in. jej parametry techniczne, moc w rozbiciu na energię elektryczną oraz cieplną. X

22 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
W ZAKRESIE MIKROINSTALACJI Należy zwrócić uwagę, że dołączone do wniosku dokumenty powinny potwierdzać m.in. że ww. mikroinstalacja spełnia definicję podaną w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2017 r. poz. 1148, 1213 i 1593) tj. że jest to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW.

23 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
5) Opracowanie koncepcji architektonicznej lub architektoniczno-urbanistycznej, lub urbanistycznej dotyczącej przedmiotu operacji zostało wyłonione w wyniku konkursu ogłoszonego przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy – 3 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: Koncepcja architektoniczna lub architektoniczno-urbanistyczna lub urbanistyczna (koncepcja programowo-przestrzenna) wraz z dokumentami potwierdzającymi wyłonienie przedmiotowej koncepcji w ramach ogłoszonego przez wnioskodawcę konkursu, np. ogłoszenie o konkursie, protokół z wyboru wykonawcy. X

24 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
6) Układ urbanistyczny lub ruralistyczny, którego dotyczy operacja, na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy jest wpisany do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków – 2 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków o wpisie układu urbanistycznego lub ruralistycznego do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. X

25 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
7) Operacja będzie realizowana w gminie, w której gęstość zaludnienia ustalona według najnowszych na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynikowych informacji statystycznych ogłaszanych, udostępnianych lub rozpowszechnianych zgodnie z przepisami o statystyce publicznej wynosi: a) co najmniej 60 osób/km2 – 2 punkty, b) co najmniej 25 osób/km2 i mniej niż 60 osób/km2 – 1 punkt; ŹRÓDŁO DANYCH: Podstawą przyznania punktów będzie zestawienie gmin, sporządzone w oparciu o danedostępne w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( zawierające informacje o liczbie ludności na 1 km2 (dane w posiadaniu samorządu województwa).

26 Kryteria oceny punktowej „Kształtowanie przestrzeni publicznej” (cd.)
8) Operacja będzie realizowana w gminie, w której na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy występuje co najmniej jedna z form ochrony przyrody określona w art. 6 ust. 1 pkt 1–5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – 1 punkt; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: Podstawą przyznania punktów będą dołączone przez wnioskodawcę dokumenty potwierdzające spełnienie kryterium oraz ogólnodostępne bazy danych np. prowadzony przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody: X

27 Kryteria oceny punktowej (cd
Kryteria oceny punktowej (cd.) – kryterium regionalne „Kształtowanie przestrzeni publicznej” a) Operacja dotyczy zabytków nieruchomych wpisanych, na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy, do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków, stanowiących układ ruralistyczny, park, ogród lub inną formę zaprojektowanej zieleni lub miejsce upamiętniające wydarzenie historyczne – 4 punkty; WYMAGANY DOKUMENT: Zaświadczenie wskazujące charakter zabytku objętego operacją, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. b) Liczba osób zamieszkałych w miejscowości, w której realizowana będzie operacja, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynosi nie więcej niż 500 osób – 4 punkty; WYMAGANY DOKUMENT: Zaświadczenie Wójta/ Burmistrza określające liczbę mieszkańców miejscowości w której realizowana ma być operacja, według stanu na dzień 31 grudnia 2017r.

28 Kryteria oceny punktowej (cd
Kryteria oceny punktowej (cd.) – kryterium regionalne „Kształtowanie przestrzeni publicznej” c) Operacja dotyczy wyłącznie kompleksowego zagospodarowania obszaru przestrzeni publicznej w rozumieniu art.2 pkt.6 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – 4 punkty; WYMAGANY DOKUMENT: Wnioskodawca ma obowiązek uzasadnić, że przestrzeń objęta operacją jest obszarem przestrzeni publicznej w rozumieniu art.2 pkt.6 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a zakres operacji w całości dotyczy kompleksowego jej zagospodarowania (wskazane jest również załączenie do przedmiotowego opisu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, map lub szkiców sytuacyjnych oraz rysunków charakterystycznych).

29 Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego”
1) Załączenie do wniosku o przyznanie pomocy opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków o złym stanie technicznym zabytku i konieczności natychmiastowego podjęcia prac o charakterze interwencyjnym - 5 punktów; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III: WYMAGANE DOKUMENTY: Opinia wojewódzkiego konserwatora zabytków o złym stanie technicznym zabytku i konieczności natychmiastowego podjęcia prac o charakterze interwencyjnym. X

30 2) W wyniku realizacji operacji:
Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.) 2) W wyniku realizacji operacji: więcej niż 50% dotychczas używanej powierzchni obiektu budowlanego będącego jej przedmiotem uzyska nowe przeznaczenie i będzie służyło celom edukacyjnym, kulturalnym lub promocyjnym danego regionu - 4 punkty, nie więcej niż 50% i nie mniej niż 30% powierzchni obiektu budowlanego będącego jej przedmiotem uzyska nowe przeznaczenie i będzie służyło celom edukacyjnym, kulturalnym lub promocyjnym danego regionu - 3 punkty, mniej niż 30% i nie mniej niż 20% powierzchni obiektu budowlanego będącego jej przedmiotem uzyska nowe przeznaczenie i będzie służyło celom edukacyjnym, kulturalnym lub promocyjnym danego regionu - 1 punkt; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: szczegółowego opisu dotyczącego uzyskania przez obiekt budowlany nowego przeznaczenia (wskazane jest również załączenie do przedmiotowego opisu inwentaryzacji budowlanej, dokumentacji projektowej, map lub szkiców sytuacyjnych oraz rysunków charakterystycznych ze wskazaniem powierzchni i opisem dotychczasowej oraz „nowej” funkcji pomieszczeń). X PRZY WŁAŚCIWEJ OPCJI

31 do rejestru zabytków - 4 punkty,
Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.) 3) Obiekt budowlany będący przedmiotem operacji na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy jest wpisany: do rejestru zabytków - 4 punkty, do wojewódzkiej ewidencji zabytków - 2 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: WYMAGANY DOKUMENT: Zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków o wpisie danego obiektu do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. X PRZY WŁAŚCIWEJ OPCJI

32 co najmniej 100 noclegów udzielonych turystom - 3 punkty,
Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.) 4) Operacja będzie realizowana w powiecie, w którym na 1000 zamieszkałych osób według najnowszych na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynikowych informacji statystycznych ogłaszanych, udostępnianych lub rozpowszechnianych zgodnie z przepisami o statystyce publicznej przypada: co najmniej 100 noclegów udzielonych turystom - 3 punkty, mniej niż 100 i co najmniej 50 noclegów udzielonych turystom - 2 punkty, mniej niż 50 i co najmniej 10 noclegów udzielonych turystom - 1 punkt; ŹRÓDŁ DANYCH: Punkty przyznawane będą w oparciu o dane dostępne w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego ( zawierające informacje o liczbie noclegów udzielonych turystom na 1000 mieszkańców powiatu (dane w posiadaniu samorządu województwa).

33 Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.)
5) Operacja uwzględnia zastosowanie rozwiązań, które są innowacyjne co najmniej w skali województwa, w tym rozwiązań organizacyjnych, technicznych lub technologicznych, które zapewnią warunki dla tworzenia wysokiej jakości oferty turystycznej, edukacyjnej lub kulturalnej - 3 punkty; ZAZNACZENIE W FORMULARZY WNIOSKI – CZ. III: WYMAGANY DOKUMENT: Uzasadnienie innowacyjność danej operacji poprzez jej szczegółowy opis, w tym załączenie do wniosku stosownych dokumentów potwierdzających wskazaną we wniosku o przyznanie pomocy innowacyjność np. opinia stowarzyszenia architektów, stowarzyszenia inżynierów budownictwa, branżowej uczelni wyższej. X

34 Kryteria oceny punktowej „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.)
6) Operacja będzie realizowana w gminie, w której na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy występuje, co najmniej jedna z form ochrony przyrody określona w art. 6 ust. 1 pkt 1-5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - 1 punkt. ZAZNACZENIE W FORMULARZU WNIOSKU – CZ. III WNIOSKU: ŹRÓDŁO DANYCH: Podstawą przyznania punktów będą dołączone przez wnioskodawcę dokumenty potwierdzające spełnienie kryterium oraz ogólnodostępne bazy danych np. prowadzony przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody: X

35 Kryteria oceny punktowej (cd
Kryteria oceny punktowej (cd.)- kryterium regionalne „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” a) Operacja dotyczy: kompleksowej realizacji programu prac konserwatorskich sporządzonego dla obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji lub zakupu obiektu budowlanego charakterystycznego dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne – 6 punktów; częściowej realizacji programu prac konserwatorskich sporządzonego dla obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji w zakresie co najmniej dwóch elementów tego programu – 3 punkty. WYMAGANE DOKUMENTY: Podstawą przyznania punktów będzie zakres rzeczowy operacji oraz przedłożenie programu prac konserwatorskich, sporządzonego dla obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji, wraz ze wskazaniem które z elementów ww programu objęte są zakresem operacji. W przypadku zakupu obiektu budowlanego, wnioskodawca ma obowiązek uzasadnić oraz dostarczyć dokumenty potwierdzające iż planowany do zakupu obiekt jest charakterystyczny dla tradycji budownictwa w regionie oraz przeznaczenie go na cele publiczne.

36 Kryteria oceny punktowej (cd
Kryteria oceny punktowej (cd.) – kryterium regionalne „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.) b) Liczba zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków lub wojewódzkiego ewidencji zabytków znajdujących się w miejscowości, w której będzie realizowana operacja, na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynosi: co najmniej 5 – 4 punkty, 2-4 – 2 punkty WYMAGANY DOKUMENT: Zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające liczbę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków lub/i ewidencji zabytków w miejscowości w której realizowana będzie operacja, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy.

37 Kryteria oceny punktowej (cd
Kryteria oceny punktowej (cd.) – kryterium regionalne „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” (cd.) c) operacja jest uzupełnieniem zrealizowanej albo będącej w trakcie realizacji na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy inwestycji z zakresu zachowania zabytkowych obiektów budowlanych w danej miejscowości: operacja jest uzupełnieniem co najmniej trzech takich inwestycji – 2 punkty, operacja jest uzupełnieniem nie więcej niż dwóch takich inwestycji – 1 punkt; WYMAGANY DOKUMENT: szczegółowy opis komplementarności realizowanej operacji z innymi operacjami w tej samej miejscowości. Opis powinien zawierać te inwestycje, ich etap, źródło finansowania oraz uzasadniać ich komplementarność (wskazane jest również załączenie do przedmiotowego opisu map lub szkiców sytuacyjnych oraz rysunków charakterystycznych).

38 Ocena punktowa – ustalanie kolejności wniosków
Pomoc może być przyznana na realizację operacji, która uzyskała co najmniej 16 punktów. W przypadku gdy operacja będzie realizowana na obszarze więcej niż jednej miejscowości, punkty w ramach poszczególnych kryteriów wyboru, które odnoszą się do miejscowości, przyznaje się, jeżeli dane kryterium jest spełnione dla wszystkich miejscowości, które są objęte planowaną operacją. O kolejności przysługiwania pomocy decydowała będzie suma punktów przyznanych na podstawie kryteriów wyboru operacji - od operacji, która uzyskała największą liczbę punktów, do operacji, która uzyskała najmniejszą liczbę punktów z zastrzeżeniem limitu środków. W przypadku gdy operacje typu „Kształtowanie przestrzeni publicznej” lub typu „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” uzyskały taką samą liczbę punktów, o kolejności przysługiwania pomocy decyduje niższa wartość podstawowego dochodu podatkowego gminy, w której będzie realizowana operacja, przypadająca na jednego jej mieszkańca. W przypadku gdy operacje uzyskały taką samą liczbę punktów i nie jest możliwe ustalenie ich kolejności zgodnie z ww. zasadą o kolejności przysługiwania pomocy decyduje liczba mieszkańców gminy, w której będzie realizowana operacja, ustalona według najnowszych na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynikowych informacji statystycznych ogłaszanych, udostępnianych lub rozpowszechnianych zgodnie z przepisami o statystyce publicznej, przy czym pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy ma operacja, która będzie realizowana na obszarze o większej liczbie mieszkańców.

39 Dalsza weryfikacja wniosków
Właściwy organ samorządu województwa, niezwłocznie po przyznaniu punktów za kryteria wyboru operacji w ramach danego typu operacji, sporządza i podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego listę, która zawiera informację o kolejności przysługiwania pomocy w ramach tego typu operacji; Kontroli formalno-merytorycznej podlegają wyłącznie wnioski na operacje, które zgodnie z kolejnością przysługiwania pomocy mieszczą się w 150% limitu środków przewidzianych na dany typ operacji. Limit środków dla województwa pomorskiego wynosi: Na operacje typu Kształtowanie przestrzeni publicznej – € Na operacje typu Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego – € Wynikający z Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wysokości limitów środków dostępnych w poszczególnych województwach lub latach w ramach określonych działań lub poddziałań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.).

40 Weryfikacja wniosków (cd.)
Jeżeli wniosek o przyznanie pomocy zawiera braki, wzywa się wnioskodawcę w formie pisemnej, do usunięcia tych braków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Usunięcie braków we wniosku o przyznanie pomocy może obejmować wyłącznie zakres określony w wezwaniu. Jeżeli wnioskodawca pomimo wezwania nie usunął w terminie braków, wzywa się go ponownie do usunięcia pozostałych braków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli wnioskodawca pomimo wezwania nie usunął braków w terminie pomocy nie przyznaje się, o czym informuje się podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy w formie pisemnej, podając przyczyny nieprzyznania pomocy.

41 Weryfikacja wniosków (cd.)
W terminie 6 miesięcy od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie pomocy, właściwy organ samorządu województwa: wzywa podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy do zawarcia umowy – w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przyznanie pomocy; informuje podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy o odmowie jej przyznania – w przypadku gdy nie są spełnione warunki przyznania pomocy. Umowy są zawierane w kolejności wynikającej z zatwierdzonej przez Zarząd Województwa listy operacji, z zastrzeżeniem limitu środków dla poszczególnego typu operacji.

42 Interpretacje MRiRW I. Zapytanie - z propozycją postępowania:

43 Interpretacje MRiRW (zapytanie_cd.)

44 Interpretacje MRiRW (cd.)
Odpowiedź MRiRW :

45 Interpretacje MRiRW (cd.)
II. Zapytanie z propozycją postępowania:

46 Interpretacje MRiRW (cd.)

47 Interpretacje MRiRW (cd.)
Stanowisko samorządu województwa:

48 Interpretacje MRiRW (cd.)
Odpowiedź MRiRW:

49 Interpretacje MRiRW (cd.)
III. Interpretacja MRiRW:

50 Interpretacje MRiRW (cd.)
VI. Interpretacja MRiRW Zapytanie z propozycją postępowania:

51 Interpretacje MRiRW (cd.)
Odpowiedź MRiRW:

52 Interpretacje MRiRW (cd.)
V. Interpretacja MRiRW Zapytanie z propozycją postępowania:

53 Interpretacje MRiRW (cd.)
Odpowiedź MRiRW:

54 Czy dopuszczalne jest aby przed zawarciem umowy o przyznaniu pomocy dokonać wyboru wykonawcy inwestycji i zawrzeć z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego? Tak, jest to dopuszczalne. Istotne jest, aby koszty kwalifikowalne zostały poniesione zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych oraz poniesione po zawarciu umowy o przyznaniu pomocy. Dodatkowo, należy brać pod uwagę, że kompletną dokumentację przetargową wnioskodawca musi przesłać do samorządu województwa właściwego ze względu na miejsce realizacji operacji w terminach wskazanych w umowie o przyznaniu pomocy.

55 Czy operacja otrzyma dofinansowanie z funduszu EFRROW jeżeli beneficjent rozpocznie inwestycję przed zawarciem umowy o przyznaniu pomocy? Nie, rozpoczęcie inwestycji przed dniem zawarcia umowy o przyznaniu pomocy oznacza, że kwota kosztów kwalifikowalnych operacji stanowiących podstawę do wyliczenia kwoty pomocy do wypłaty będzie pomniejszona o wartość tych kosztów, w zakresie, w jakim zostały poniesione przed dniem zawarcia umowy. Zasada ta nie dotyczy kosztów ogólnych związanych z operacją (jeżeli zostały poniesione od 1 stycznia 2014 roku).

56 Czy Wnioskodawca może złożyć wniosek o przyznanie pomocy wyłącznie na zakup obiektu budowlanego charakterystycznego dla tradycji budownictwa w danym regionie? Zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", operacje typu "Kształtowanie przestrzeni publicznej" oraz operacje typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" w ramach działania "Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. poz. 1737), pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie m.in. odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego, lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne. Pomoc na realizację operacji jest przyznawana w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się m.in. koszty zakupu obiektów budowlanych.

57 Czy kocioł grzewczy na pellet, nieprodukujący energii elektrycznej, stanowi mikroinstalację i umożliwi spełnienie kryterium określonego w § 8, ust. 1 pkt. 4 Rozporządzenia? Pellet to produkt grzewczy należący do grupy biopaliw, w przypadku których energię uzyskuje się ze spalania surowców odnawialnych poddanych granulowaniu. Kocioł grzewczy na pellet stanowi mikroinstalację i w związku z powyższym Wnioskodawcy przysługują punkty za spełnienie kryterium zakładającym, iż operacja uwzględnia wyposażenie obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji w mikroinstalację, która będzie zapewniała pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną, albo obiekt budowlany będący przedmiotem operacji jest wyposażony w mikroinstalację, która zapewnia pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną.

58 W jaki sposób wnioskodawca będzie zobowiązany do uzasadnienia, że dana operacja jest innowacyjna?
W sytuacji zaznaczenia przez wnioskodawcę we wniosku o przyznanie pomocy pola pn. "Operacja uwzględnia zastosowanie rozwiązań, które są innowacyjne co najmniej w skali województwa, w tym rozwiązań organizacyjnych, technicznych lub technologicznych, które zapewnią warunki dla tworzenia wysokiej jakości oferty kulturalnej, dostępnej dla zróżnicowanych grup odbiorców" wnioskodawca będzie zobowiązany do uzasadnienia, że dana operacja jest innowacyjna. Wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy, wnioskodawca będzie musiał złożyć dokumenty potwierdzające, że operacja uwzględnia zastosowanie innowacyjnych rozwiązań. Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o przyznanie pomocy wnioskodawca jest zobowiązany do uzasadnienia innowacyjności danej operacji poprzez szczegółowy jej opis, w tym załączenie do wniosku stosownych dokumentów potwierdzających wskazaną we wniosku innowacyjność, np. opinię stowarzyszenia architektów, stowarzyszenia inżynierów budownictwa, branżowej uczelni wyższej, wojewódzkiego domu kultury. Samorząd Województwa, w przypadku pojawienia się wątpliwości co do innowacyjności danej operacji, może posiłkować się, zgodnie z art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2017 r. poz. 562, 624, 892, 935 i 1475), opinią zespołu ekspertów w danej dziedzinie, która to opinia potwierdzi lub nie potwierdzi innowacyjność ocenianej operacji.

59 Jaka jest wysokości limitu?
Zgodnie z § 6 ust. 2 ww. rozporządzenia pomoc jest przyznawana do wysokości limitu, który w okresie realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , łącznie na wszystkie zakresy wymienione w § 2, wynosi zł na miejscowość. Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, że przepisy przedmiotowego rozporządzenia nie wykluczają możliwości złożenia przez wnioskodawcę w ramach jednego naboru wniosków o przyznanie pomocy wniosku na kwotę wyższą niż zł, pod warunkiem że dana operacja będzie obejmować realizację operacji w więcej niż jednej miejscowości. Przepisy ww. rozporządzenia pozwalają na złożenie przez uprawniony podmiot (gminę lub instytucję kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego) wniosku o przyznanie pomocy w ramach danego naboru na operację polegającą np. na budowie świetlic w trzech miejscowościach z wnioskowaną kwotą zł (przy założeniu, że koszty całkowite zgodnie § 4 pkt 8 rozporządzenia nie przekroczą dwukrotności wysokości pomocy).

60 Nabór wniosków o przyznanie pomocy na operacje typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” objętych PROW na lata Miejsce składania wniosku o przyznanie pomocy - sekretariat DPROW Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, ul. Augustyńskiego 2, pokój 300 a, od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:45 – 15:30 Początek i koniec terminu składania wniosków - 03 kwietnia 2018 r. – 11 maja 2018 r. Wnioski należy składać bezpośrednio w miejscu i terminie wskazanym w ogłoszeniu. Brak jest możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy poprzez nadanie rejestrowanej przesyłki pocztowej.

61 Podstawa prawna Rozporządzenie z dnia 20 lipca 2016 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020 (Dz.U r. poz. 1230), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 lutego 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz.U r. poz. 468).

62 Targowiska Pomoc ze środków EFRROW obejmuje budowę lub przebudowę targowisk lub obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów, w tym związany z tą budową lub przebudową zakup nowych urządzeń, materiałów i usług służących realizacji tej operacji. Przez lokalne produkty należy rozumieć artykuły rolno-spożywcze wytworzone przez podmioty, które prowadzą swoją działalność rolniczą lub gospodarczą na obszarze województwa, w którym realizowana jest operacja. O pomoc może ubiegać się: Gmina, Powiat, związek międzygminny, związek powiatów.

63 Obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów
Termin realizacji Operacja realizowana będzie w nie więcej niż dwóch etapach, a wykonanie zakresu rzeczowego zgodnie z zestawieniem rzeczowo- finansowym operacji, w tym poniesienie kosztów kwalifikowalnych oraz złożenie wniosku o płatność końcową nastąpi nie później niż w terminie 24 miesięcy, a w przypadku operacji realizowanej w dwóch etapach nie później niż w terminie 36 miesięcy, od dnia zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2023 r. Obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów Budowa lub przebudowa obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów będzie stanowiła integralną część operacji polegającej na budowie lub przebudowie targowiska.

64 Warunki jakie powinno spełniać targowisko
Targowisko powinno być: utwardzone, oświetlone, przyłączone do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i elektroenergetycznej, wyposażone w: odpływy wody deszczowej, zadaszone stoiska, które powinny zajmować co najmniej połowę powierzchni handlowej targowiska, miejsca parkingowe oraz urządzenia sanitarnohigieniczne, 5. zorganizowane tak, aby umożliwić rolnikom dostęp do punktów sprzedaży w sposób określony w regulaminie targowiska, 6. oznaczone nazwą "Mój Rynek„, 7. oznaczone unijnym logo produkcji ekologicznej, jeżeli operacji zostały przyznane punkty za spełnienie kryterium w zakresie sprzedaży produktów rolno-spożywczych wyprodukowanych w systemie rolnictwa ekologicznego.

65 Kolejność przysługiwania pomocy Decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie kryteriów wyboru operacji. W celu ustalenia kolejności przysługiwania pomocy, dokonuje się oceny wniosków o przyznanie pomocy, przyznając planowanej operacji punkty według poniższych kryteriów wyboru.

66 Kryteria oceny punktowej – powierzchnia handlowa
Powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona dla rolników pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych będzie stanowiła po realizacji operacji, Planowana operacja dotyczy przebudowy istniejącego targowiska, W gminie, w której realizowana będzie operacja nie był realizowany projekt z zakresu budowy lub przebudowy targowiska dofinansowany ze środków EFRROW w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , Powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych wyprodukowanych w systemie rolnictwa ekologicznego (w rozumieniu przepisów szczególnych UE), Operacja uwzględnia wyposażenie targowiska w instalacje odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy o OZE, które będą zapewniały pokrycie co najmniej w 30% zapotrzebowania na energię elektryczną lub cieplną, Targowisko będzie obiektem całorocznym, W okresie 5 lat od dnia wypłaty przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa płatności końcowej koszt wynajmu powierzchni handlowej targowiska przez rolników będzie o co najmniej 25% niższy od kosztu wynajmu przez inne podmioty. Pomoc może być przyznana na realizację operacji, która uzyskała co najmniej 27 punktów.

67 Koszty instalacji OZE Koszty związane z wyposażeniem targowisk lub obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów w instalacje odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, służące do wytwarzania energii na potrzeby własne, nie mogą przekroczyć 30% kosztów kwalifikowalnych, z wyłączeniem kosztów ogólnych. Wysokość pomocy Pomoc jest przyznawana w wysokości do 63,63% kosztów kwalifikowalnych. Pomoc jest przyznawana do wysokości limitu, który w okresie realizacji Programu wynosi 1 000 000 zł na Beneficjenta. Suma kosztów całkowitych operacji nie przekroczy dwukrotności wysokości pomocy na tę operację ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;

68 Dziękujemy za uwagę