Język polski w Niemczech tożsamość, konsolidacja, perspektywa

Prezentacja na temat: "Język polski w Niemczech tożsamość, konsolidacja, perspektywa"— Zapis prezentacji:

1 Język polski w Niemczech tożsamość, konsolidacja, perspektywa
Język polski w Niemczech tożsamość, konsolidacja, perspektywa Małgorzata Tuszyńska Ostróda r.

2 Zakres czasowy napływ kolejnych fal emigrantów, począwszy od lat 70. XX w. wywołany kryzysem gospodarczym i politycznym przystąpienie Polski do EU w 2004 r.

3 Nowe fale migracji ok. 2 320 tys.polskich obywateli
Koniec 2014 roku – poza granicami Polski przebywało czasowo [?] ok tys.polskich obywateli (ok.320 tys. więcej niż w 2010 r.) W Europie – ponad tys. osób z czego w UE – ok tys. - Wielka Brytania – - Niemcy – - Irlandia – (w roku tys.) - Holandia – Spadek liczby migrantów z Polski w Hiszpanii (-5,9%), Grecji (-25%) Irlandii (spadek o -1,7%). GUS

4 Wyzwania nowej migracji
Konieczność przystosowania do otaczającej rzeczywistości społecznej, kulturowej, systemu wartości. Integracja (akulturacja), ale nie asymilacja (rekulturacja). Potrzeba zachowania kształtowanej w środowisku rodzinnym identyczności kulturowej, własnego systemu wartości, języka.

5 Ramy prawne nauki j.polskiego w RFN
Dwie regulacje wspólnotowe: Rozporządzenie Rady 1612/68/EWG z 15 października r. Dyrektywę Rady 77/486/EWG z 25 lipca 1977r. Umowa krajów związkowych „Hamburger Abkommen“ „Abkommen zwischen den Ländern der Bundesrepublik zur Vereinheitlichung auf dem Gebiet des Schulwesens“vom i.d.F. Vom ) umożliwia wprowadzenie języka polskiego jako obcego (od kl.5) w gimnazjach. Traktat między RP a RFN o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy r.

6 Konwencja o prawach dziecka ONZ
Państwa - Strony podejmują działania mające na celu poszanowanie prawa dziecka do zachowania jego tożsamości, a w tym obywatelstwa, nazwiska, stosunków rodzinnych, zgodnych z prawem, z wyłączeniem bezprawnych ingerencji. W przypadku, gdy dziecko zostało bezprawnie pozbawione części lub wszystkich elementów swojej tożsamości, Państwa - Strony okażą właściwą pomoc i ochronę celem jak najszybszego przywrócenia jego tożsamości.

7 Formy nauki języka polskiego
nauka języka polskiego w lokalnych systemach edukacyjnych nauka przedmiotów ojczystych (język polski z elementami historii i geografii Polski ) w poloninych szkołach społecznych (katolickich i świeckich) kształcenie uzupełniające w Szkolnych Punk- tach Konsultacyjnych przy Konsulatach RP

8 Język polski w szkołach publicznych (stan z 2007 r
Język polski w szkołach publicznych (stan z r krajów związkowych) Język polski jako drugi obcy (Brandenburgia ,Berlin, Bremen,Hamburg,Palatynat, Meklemburgia-Pomorze Wschodnie,Nadrenia-Westfalia,Saksonia)- 7 krajów związkowych Język polski jako obcy w szkole podstawowej (Brandenburgia, Berlin, Bremen, Palatynat, Meklembiurgia-Pomorze Wschodnie, Nadrenia-Westfalia)- 6 krajów związkowych Język polski jako przedmiot maturalny (Brandenburg, Berlin, Bremen, Hamburg, Palatynat, Meklemburgia-Pomorze Wschodnie, Nadrenia- Westfalia, Saksonia)- 7 krajów związkowych Język polski jako język obcy wpisany na stale w prawo szkolne (Brandenburgia, Bremen, Meklemburgia-Pomorze Wschodnie, Saksonia) 4 kraje związkowe

9 Język polski w szkołach publicznych (stan z 2007r
Język polski w szkołach publicznych (stan z 2007r. -16 krajów związkowych) Język polski jako pomoc w procesie integracji dzieci migrantów (Badenia-Wittenbergia, Hessia, Dolna Saksonia, Saksonia- Anhalt, Saksonia) krajów związkowych Język polski jako ojczysty ( Berlin, Brandenburgia, Bremen, Meklemburgia-Pomorze Wschodnie, Palatynia, Nadrenia -Westfalia) 6krajów związkowych Język polski w edukacji zawodowej (Berlin, Brandenburgia, Bremen, Saksonia) 4 kraje związkowe Nauka języka polskiego nie jest proponowana w szkołach publicznych w 4 krajach związkowych (Bawaria, Kraj Saary, Schleswig-Holstein, Turyngia) Liczba uczniów w szkołach w lokalnych systemach edukacji w 2007 r oku ok. 7 tys.

10 Problemy szkolnictwa publicznego
Różny staus prawny języka polskiego w sytemach szkolnych w krajach związkowych Różnorodność form edukacyjnych oraz słaba ich dostępność Wielorakie funkcje nauczania języka polskiego (język sąsiada, język obcy, język migranta procesie integracji, język ojczysty) Brak jednolitej oferty i kompleksowego nauczania j.polskiego w szkolach publicznych Słaba informacja na temat możliwości oraz prawa do nauczania języka ojczystego. Brak świadomości urzędników o bilateralnych umowach z Polską

11 Formy oświaty polskiej i polonijnej
Szkółki przy Polskich Misjach Katolickich oraz Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech T.z. Szkoły społeczne przy organizacjach polonijnych np. Macierzy Szkolnej w Niemczech, Towarzystwo „Oświata” w Berlinie czy mniejsze Stowarzyszenie Kulturalne „Wawel”, „Lajkonik” , Schwarzwald Baar Heuberg i inne. Szkolne Punkty Konsultacyjne przy Konsulatach RP podlegające MEN

12 Przedstawiciele Polonijnej Oświaty
Schleswig-Holstein:Polsko-Niemieckie-Towarzystwo Spoleczno-Kulturalne LUBEKA95, Stowarzyszenie Polskie „KRAKUS” T.z. Hessia: Katolickie Stowarzyszenie Krzewienia Kultury, Tradycji i Jezyka Polskiego Badenia-Wirttenbergia: Stowarzyszenie Wspierania Jezyka, Historii oraz Kultury Polskiej „Lajkonik”, :Polskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oswiatowe „Wawel” T.z., Chrzescijanskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Jezyka Polskiego przy Polskiej Misji Katolickiej w Stuttgarcie Bawaria: Chrzescijanskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Jezyka Polskiego w NiemczechT.z.; -Szkola Jezyka Polskiego przy Polskiej Misji Katolickiej w Aschaffenburgu, Zrzeszenie Polskich Chrzescijan – Szkola Polonijna w Erding Saksonia:„Nasza Szkola” Chemnitz, Polska Misja Katolicka, Punkt Nauczania Jezyka Polskiego im. Ksiecia Jozefa Poniatowskiego Dolna Saksonia: Centrum Ksztalcenia Jezyka Polskiego, Kultury i Tradycji przy Polskiej Misji Katolickiej w Hanowerze Berlin:Polskie Towarzystwo Szkolne„Oświata”T.z, Polska Misja Katolicka Hamburg:Chrzescijanskie Centrum Krzewienia Jezyka, Tradycji i Kultury Polskiej w Hamburgu, Polska Misja Katolicka w Hamburg, NRW:Polska Macierz Szkolna w Niemczech t.z. w Mönchengladbach, Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Jezyka Polskiego przy PMK w Bielefeld

13 Czas powstania placówek oświaty polonijnej

14 Sposób organizacji polonijnej edukacji
Zajęcia z j.polskiego z elementami historii i geografii Polski raz w tygodniu (od 2 do 4 lekcji po 45 min.) Programy nauczania w oparciu o propozycję MEN Kadra nauczycielska wykształcena na polskich uniwersytetach Podręczniki i materiały nauczania z Polski (często sponsorowane przez MEN) Liczba uczniów stabilna, ale z tendencją spadkową w klasach straszych Finansowane ze środków organizacji (składki członkowskie, darowizny, praca społeczna) także wsparcie finansowe z Polski Szkoły pełnia rolę centrów polonijnego życia kulturalnego prowadząc kółka teatralne, grupy taneczne, pielegnując polskie tradycje i święta narodowe, konursy recytatorskie, wiedzy o historii i literaturze Polski etc.

15 Potrzeby oświaty polonijnej
Brak własnych lokali i pomieszczeń Brak środków na długofalowe działania promocyjne Mała popularność wśród młodzieży powyżęj 16 lat Fluktuacja nauczycieli Brak środków na ustabilizowane płace Brak kadry nauczycielskiej przygotowanej do pracy z dziećmi obcojęzycznymi oraz do nauki j. polskiego jako obcego Słaba możliwość rozwoju z powodu braku stabilności środków finansowych

16 Problemy z językiem polskim
Z możliwości edukacji w języku polskim korzysta niewielki procet rodzin z polskimi korzeniemi. Raport o sytuacji j.polskiego w Niemczach z 2007r. podaje liczbę 7 tys. uczniów w nauczaniu publicznym Słaba informacja na oficjalnych stronach władz szkolnych o możliwości nauki języka polskiego. Niska świadomość migrantów z Polski oraz trudności adaptacyjne Wielorakość form nauczania, brak ujednoliconych standardów i spójnego systemu polonijnej oświaty w RFN Dyfuzja wysiłków na rzecz rozwoju edukacji polonijnej

17 „Wspólne Oświadczenie Okrągłego Stołu” z dnia 12 czerwca 2011 r.
Strategia oświaty polskojęzycznej w Niemczech priorytetowym zadaniem RFN i Polski „Wspólne Oświadczenie Okrągłego Stołu”  z dnia 12 czerwca 2011 r. „Deklaracja Polityczna i Program Współpracy” przyjętych przez szefów resortów spraw zagranicznych Polski i Niemiec podczas konsultacji międzyrządowych z okazji 20- lecia ”Traktatu między RP a RFN o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” w czerwcu 2012r. Strategia naucznia języka ojczystego w RFN Stała Konferencja Ministrów Kultury, Nauki, Oświaty Krajów Związkowych RFN (KMK) w dniu r. 

18 Prace nad „Strategią...” Z protokołu posiedzenia grupy roboczej AG-4 „Herkunftssprachenförderung“ r.:

19 Problemy do rozwiązania...
jak kwestię znaczenia nauki języka ojczystego w rozwoju kompetencji uczniów dwujęzycznych postrzega się w poszczegółnych krajach związkowych w RFN? jak na kształtowanie kodyfikacji prawnych w poszczególnych krajach związkowych wpływąć będą postawy migrantów wobec nauki języka polskiego ? jakie będą konsekwencje przeprowadzenia diagnozy potrzeb środowisk polonijnych dla polityki językowej, a więc integracyjnej, wobec uczniów polskojęzycznych w poszczególnych krajach związkowych?

20

21 Cele projektu: zbudowanie systemu wsparcia placówek oświaty polonijnej działających na terenie całych Niemiec, podniesienie jakości kształcenia języka polskiego i po polsku (głównie w społecznych szkołach polonijnych), promocja języka polskiego we wszystkich krajach związkowych.

22 Zadania w projekcie: powołanie Centrum Koordynacji i Promocji Języka Polskiego w Niemczech, przeszkolenie nauczycieli oraz kadry kierowniczej, dofinansowanie działalności społecznych szkół polonijnych, zorganizowanie pobytów edukacyjnych wzmacniających więzi z krajem i podnosząc znajomość języka i kultury kraju pochodzenia dla uczniów pochodzenia polskiego.

23

24

25

26 Zadania w projekcie: powołanie Centrum Koordynacji i Promocji Języka Polskiego w Niemczech, rozwijanie działalności Centrum, diagnoza potrzeb szkół i środowisk polonijnych, organizacja dofinansowania szkół polonijnych, administrowanie bazą danych, utrzymywanie kontaktu ze szkołami polonijnymi, wdrożenie jednakowych standardów nauczania języka polskiego działania promocyjne. Osoba odpowiedzialna: Małgorzata Tuszyńska Kontakt:

27

28 Zadania w projekcie: powołanie Centrum Koordynacji i Promocji Języka Polskiego w Niemczech, rozwijanie działalności Centrum, nadzór merytoryczny i programowy w zakresie szkoleń, organizacja i realizowanie szkoleń dla nauczycieli i kadry zarządzającej, utrzymywanie kontaktów z nauczycielami szkół polonijnych, utrzymywanie kontaktów z ekspertami w projekcie i osobami prowadzącymi szkolenia, działania promocyjne. Osoba odpowiedzialna: Anna Zinserling Kontakt:

29 Wyzwania edukacji polonijnej
stałe zadania podejmowane przez tradycyjne związki polonijne -utrzymanie tożsamości narodowej i więzi z Krajem zmiana fokusu organizacji polonijnych na potrzeby nowych migrantów

30 Zadania polonijnej oświaty w RFN
-wypracowanie i wdrożenie systemów stałego wsparcia poloninej oświaty utworzenie centrów wsparcia polonijnej oświaty ( ciągłość informacji i baza danych, diagnoza i celowana reakcje na aktualne potrzeby Polonii i nowych migrantów) - promocja języka polskiego i dwujęzyczności dzieci polskich migrantów (rynek pracy, decyzje o powrocie, stały dostęp do kultury polskiej) -ujednolicenie standardów nauczania oraz narzędzi pomiaru kompetencji uczniów szkół polonijnych, -wzrost standardu oferty szkolnej i bazy dydaktycznej - podniesienie kompetencji kadry dydaktycznej -podniesienie atrakcyjności szkoły polonijnej poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno- komunikacyjnych konsolidacja działań w celu uzyskania kodyfikacji prawnych dla nauczania języka polskiego w poszczególnych landach

31 Czy warto uczyć się języków ojczystych? Sieć Euridice 2009
Biegła znajomość języka ojczystego jest bardzo ważna dla uczniów-imigrantów. Może ułatwić imigrantom uczenie się języka wykładowego, co będzie stymulowało ich rozwój we wszystkich sferach. Ponadto ”sposób, w jaki ich język ojczysty jest postrzegany w społeczeństwie goszczącym pomaga wzmacniać poczucie własnej wartości i tożsamości dzieci-imigrantów oraz ich rodzin”. Z raportu: „Integracja dzieci - imigrantóww szkołach w Europie”2009r.

32 Dziękuję za uwagę !